8©
WIJZE
'Na een aantal gesprekken voelt
iemand zich vaak al een stuk beter!'
i
o
113
112
Speciale zorg
Therapie
I
Tilburg heeft eerste polikliniek voor
ouderen met psychische problemen
Computercursussen in West
Bijeenkomst montelzorgers
Ontspanning
Opfriscursus verkeer Reeshof
Wandelingen met stadsgidsen
Psychische ziektes (leren) begrijpen
Bijeenkomsten De Salon
Bioscoopmiddag 50-plussers
Vrijwilliger van de Eeuw
nl
nl
Psychische problemen? De term alleen al: daarmee hoef je
www.star
DLOFON
Al!
Henk Van As
FOTO: PETER LIGTENBERG
Piekeren
Wetering
tilbur
4UT0 c
J<AFOE
Karei Luiijf
r/oplegger
pww.Auto]<afc
teladen en bestu-
en samen met een
»n, Ellen Snoeck
loven
RECTIE
J.M.deBeer
iZORGING
>ut Vissers (coördinator)
jrobleem kan
last van heeft,
sevoorraden van
filialen. Wisse-
aterdag.
erde, ervaren
arg, in het bezit van
DACTIE
lert van der Burg
ter van Oirschot
tra Jansen
Straatvrees: een van de psychische klachten waaraan vaak iets tè doen is met
een korte serie therapiegesprekken.
QUISITIE
de Groot
thaël Korthout
mand die in het
wijs C en houdt
d.
etske Geertsma
JMINISTRATIE
gine Maas
•oline van den Oetelaar
irgie Nagtzaam
i ontstaan
jregeld na een ingrij-
tenis 1-
inrichtingen doemen op, met dwangbuizen, elektroshocks,
norse doktoren, en potige verplegers die patiënten platspui-
len. "En," zullen die ouderen zeggen, "psychische problemen?
Na de vakantie beginnen in de Reit en het Zand weer computercur
sussen voor 55-plussers.
In wijkcentrum 't Sant (Beneluxlaan 74) organiseert het Oude
renwerk van de Twern Tilburg 3 West een oriëntatiecursus en
cursussen Word, Excel en internet, zowel voor beginners als gevor
derden. De docenten geven zoveel mogelijk persoonlijke aandacht.
Informatie over data en (betaalbare) prijzen staat in een folder die
verkrijgbaar is bij de balie van wijkcentrum 't Sant.
In september start KBO-afdeling St. Maarten/De Reit ook diverse
computercursussen, waaronder een basiscursus. Inlichtingen over
deze cursussen in wijkcentrum De Reit (Westertorenlaan 4): dhr.
N.v.d.Nouweland, tel. (013) 4684336.
Voor een ander zorgen kost veel tijd en energie. Hoe je dat aanpakt,
is vaak het onderwerp op de inloopbijeenkomsten voor mantelzor-
gers. Maar met de zomer voor de deur staat op maandag 29 juni
van 19.30 tot 21.30 uur in wijkcentrum Heyhoef (Kerkenbosplaats 1)
centraal hoe het met de deelnemers zélf gaat.
ivendien kunt u
Koerier in Tilburg afhalen bij de
adswinkels aan het Brudmetlaan -- ----
oord) en de KerkenbospiaaB(HflJ^“Cht wakker en ligt dan te pie-
ivciM.i-u»...»«i ivic;, neen ycci i uck
rvKepunt ln^jUdeh* Deer, ya|t f|jnk gf Ze|f hebben
Straatvrees
"Als ze dan wel bij ons komen,
moet je vaak doorvragen om
erachter te komen wat het pro
bleem is", zegt Van As. "Bij straat
vrees bijvoorbeeld. Die is dan
zichtbaar geworden doordat een
oudere niet meer naar de winkel
durft. Of ze doen alleen nog bood
schappen samen met een van de
kinderen, en dan voor vier weken
tegelijk."
"Anderen hebben
vallen", vertelt Arjan
Berkei-Enschot. in udenhaitbj* eren. Een ander heeft geen trek
Tvicepunt lnOisterwijkisdoKoeW er
^M]IHandwlnLMnopa- dan meestal ook'w'eMn'de
laten dat er wat aan de hand is."
"een
Jaagt
nijn buik ligt'. Of zegt: 'Het is alsof
(een krop in mijn keel heb'."
Ook kan de omgeving merken
KBO-afdeling Goirke-Hasselt houdt op vrijdag 26 juni om 14.00
uur een levensmiddelenbingo in wijkcentrum De Poorten (Hasselt-
straat 194). Een kaart voor tien ronden kost 4,-.
Vrijdag 3 juli verzorgt De Gouden Mix in wijkcentrum Heyhoef
(Kerkenbosplaats 1) de muzikale show Seizoenen van het leven
met liedjes en sketches uit de jaren '50 t/m '70. Aanvang 14.30 uur;
entree €2, inclusief een kopje koffie/thee.
Op vrijdag 26 juni kan iedereen om 19.30 uur in ontmoetings
ruimte De Driehoek (Gendringenlaan 179) meedoen aan een spet
terende muziekquiz; na verschillende spelronden is er natuurlijk een
prijs voor de winnaars. Entree €1,50 (kaartverkoop aan de deur en
vooraf bij zorgcentrum Reyshoeve en wijkcentrum Heyhoef). Op
dinsdag 7 juli is er in De Driehoek van 19.00 tot 21.00 uur een gezel
lig Meezingcafé voor 55-plussers; de toegang is dan gratis.
Het Ouderenwerk van de Twern, Veilig Verkeer Nederland (WN) en
Tilburgse ouderenorganisaties organiseren in diverse wijken opfris
cursussen over verkeersregels. De cursus in wijkcentrum Hèyhoef
(Kerkenbosplaats 1) is op 9, 16 en 23 september, steeds van 14 tot
16 uur. De cursus kost €10,-, inclusief een informatieboekje. Aan
melden: centraal afsprakenbureau ouderenadviseurs, de Twern, tel.
(013) 5350505 (werkdagen 9-12 uur).
Eigen kracht
Een psychisch pn
voor degene die er l<
onoverzienbaar lijken. Maar in
veel gevallen zorgt een kortdu
rende behandeling van tien tot
vijftien therapeutische gesprekken
al voor veel verlichting, weten Van
As en Videler uit ervaring. Daarbij
Op zondag 5 juli om 11.00 uur organiseert Stichting Stadsgid-
serij Tilburg weer een rondleiding van ruim twee uur rond en in het
voormalig Koninklijk paleis. Het aantal deelnemers is beperkt, dus
is reserveren verplicht: e-mail otten@home.nl, tel. (013) 4686670
(‘s avonds). Kosten €5,-.
De Stadsgidserij organiseert ook weer zomeravondwandelingen,
elke dinsdag in juli en augustus. Vooraf aanmelden is niet verplicht,
maar voor de organisatie wel gemakkelijk. Tijd: 19 tot 21 uur. Kos
ten: 3,-; kinderen tot 12 jaar gratis.
Op 7 juli is de eerste zomerwandeling, door de Hasselt. Vertrek bij
wijkcentrum De Poorten (Hasseltstraat 194). Via de Hasseltse kapel
en de Reitse Hoevenstraat, waar nog enkele oude hoeven staan, voert
de wandeling naar het kasteel van Tilburg om via De Kasteelhoeve te
eindigen bij De Poorten. Gidsen: Kees Vissers en en Fons van den
Hout. Aanmelden: tel. 4680429 of e-mail c.vissers@curizm.com.
TILBURGSE KOERIER BV
plein 14,5014DA Tilburg
itbus 10001,5000JA Tllwg
efoon 013-5368805
013-5359985
vw.tilburgsekoerier.nl
'ENINGSTIJDEN KANTOOR jim>
ganisatïe. SeneCure, een nieuwe polikliniek in Tilburg voor
jrleners die denken
jij ouderen niet zo ,prot
heeft, of dat behan- Taml
duurt en ingewik-
Jaar is uitgebreid
laan. Het blijkt
zeker effectief te zijn: van de cliën
ten die een kortdurende therapie
volgden, heeft 70 procent minder
klachten."
den we ons gesprek bij het tuin
hekje, weer een week later op de
hoek van de straat, en vervolgens
zijn we samen al pratend een
blokje omgegaan. Deze man gaat
er nu weer op de fiets op uit!"
De psychiater merkt dat thera
pie bij ouderen vaak beter werkt
dan bij jongere volwassenen: "De
oudere heeft in haar of zijn leven
al met veel meer problemen te
maken gehad en die vaak op eigen
kracht opgelost. Dan lukt dat nu
met wat hulp meestal ook wel.
Daarom vraag ik in het begin vaak:
'Laten we eens kijken hoe u vroe
ger een probleem aanpakte'."
Informatie: SeneCure
Westerpark 97
5042 MJ Tilburg
tel. (013) 4690005
e-mail info@senecure.nl.
Psychiatrische patiënten zijn mensen met echte ziekten; vaak wor
den ze (deels) beter, soms niet. Hun aandoeningen worden veroor
zaakt doordat er iets misgaat in het orgaan dat gedrag en gevoelens
stuurt: de hersenen.
Met een psychiatrische ziekte loop je niet te koop. Niet als je zelf
patiënt bent, niet als iemand uit je directe omgeving er aan lijdt.
Bezoek eens de bibliotheek. Diverse psychiaters en ervaringsdes
kundigen hebben over dit onderwerp geschreven. Leerzaam om
ziektebeelden te leren kennen, begrijpen en wellicht de weg naar
beterschap te vinden.
René Kahn bespreekt in zijn boek In de spreekkamer van de psy
chiater ziekten als depressies, psychoses, verslavingen en angst
stoornissen. De lezer volgt hem in zijn werkkamer, op straat, bij de
eerste hulp, op de verpleegafdeling, en zelfs in de intensive care en
de operatiekamer.
Gids pillen en psychiatrie; ziektebeelden, herkenning, behandeling,
geneesmiddelen, bijwerkingen is ook van de hand van René Kahn:
een toegankelijk en informatief boek dat veel geheimzinnigheid en
onwetendheid kan wegnemen.
Waarschijnlijk een van de meest kritische en uitgesproken Neder
landse psychiaters is Bram Bakker. In zijn bundel met columns De
dwarse psychiater beschrijft hij uiteenlopende onderwerpen van de
geestelijke gezondheidszorg. Wie dit boek leest, zal zich beter in de
positie van de cliënten van de GGZ kunnen verplaatsen.
Dementie is eigenlijk ook een psychiatrische ziekte. In Het sneeuwt
in mijn hoofd: over dementie kiezen Tine Slosse en Johan van Öers
voor een literaire benadering. Bij elk aspect zijn passende Neder
landstalige teksten en/of gedichten gekozen (van o.a. Voskuil, Kees
van Kooten en Vasalis), of gesprekken met mensen die dementeren
den van dichtbij hebben gemaakt (o.a. Youp van 't Hek, Bram Ver
meulen en Rutger Kopland). De schrijvers en dichters weten vaak
een gevoel in enkele woorden te vangen, waardoor helder wordt wat
het is om te dementeren of mensen te zien dementeren.
De psychiatrische 'werkvloer' is beschreven door Cees Willemsen.
Ter gelegenheid van het dertigjarig bestaan van de stichting GGZ
Midden-Brabant schreef hij De psychiater en de witte vlek; 30 jaar
GGZ Midden-Brabant 1970-2000.
Deels autobiografisch, deels observerend is De laatste scènes met
onze ouders; ouder worden en dementie van Claudia Wolff. Daarin
beschrijft zij de aftakeling van haar ouders en hoe ze die verwerkt.
De Salon is een gezellige, maandelijkse ontmoeting van lesbische
en homoseksuele 50-plussers uit Tilburg en omgeving. Om de
maand is De Salon op donderdag van 20 tot 23 uur in buurthuis In
de Boomtak (Boomstraat 81). De andere maand komen de Salon-
gangers op zondag van 16 tot 19 uur bij elkaar bij een van hen
thuis.
Die afwisseling is in de tweede helft van 2009 wat anders: zondag
12 juli en 30 augustus (Thuissalon), donderdag 24 september en
22 oktober (In de Boomtak), zondag 22 november (Thuissalon) en
donderdag 17 december (In de Boomtak). Meer informatie: Gerrie
en Cobie, tel. (013) 8507930 of Jan, tel. 5350029.
Op dinsdag 7 juli om 14.00 uur biedt Euroscoop weer een 50-
plusvoorstelling: Evening, een melodrama waarin een op sterven
liggende moeder haar leven en de relatie met haar dochters over
denkt. Met een vrouwelijke sterrencast: Vanessa Redgrave, Natasha
Richardson, Toni Collette, Eileen Atkins en Claire Danes. Toegangs
prijs €6,-, inclusief een kopje koffie of thee met iets lekkers vóór de
film; kassa open om 13.00 uur.
angst om te
in Videler. "Of
ze zijn licht incontinent, maar erg
bang dat andere mensen hen
kunnen ruiken. Ze durven de deur
bijna niet meer uit; en als ze weg
gaan, moeten ze tevoren precies
weten waar het toilet is."
Overigens zijn er verschillen in
psychische klachten tussen ver
schillende leeftijdsgroepen oude
ren, leggen de medewerkers
van SeneCure uit. Henk Van As:
"Angst voor ziek worden en dood
gaan zie je eerder bij zestigers
dan bij 80-plussers. Die laatsten
zeggen vaak 'Dat hoort erbij. Ik
heb mijn leven grotendeels achter
de rug'. Bij die groep zie je andere
"'■oblemen: soms getroebleerde
.a.,iilieverhoudingen, maar vooral
eenzaamheid natuurlijk, en daar
niets tegen kunnen doen."
Gesprekken: daar draait het vooral om bij de therapieën die Sene
Cure biedt.
•Als iemand een zwartkijker is, (te) somber is, kan het helpen
daarover te praten en zo wat anders te leren denken. Dat heet
cognitieve therapie.
Bij gedragstherapie gaat het om anders (leren) doen. Dat kan in
gesprekken, maar ook in de praktijk, bijvoorbeeld door de deur uit
te gaan met iemand die straatvrees heeft.
•Als er sprake is van spanningen in een relatie - tussen partners,
of tussen ouder(s) en kind(eren) - praten de betrokken personen
met elkaar, om zo beter te leren omgaan met de ander(en). Dit
heet systeemtherapie.
1Y-0UT
ter Ligtenberg
ud Verploegen
ttyTosseram
ITOGRAFIE
ter Ligtenberg
IPIJSLUITING
(dag 12.00 uur,
orafgaand aan verschijningsditn
gezonderd sportberichten,
tandag 12.00 uur.
iactie@tilburgsekoerier.nl
JVERTENTIES
litingstijd voor advertenties
«dagavond 18.00 uw.
vertentie@tilburgsekoerier.nl
GITAAL BEELDMATERIAAL
jitaal fotomateriaal en fotoafdnita
tnen vrij van rechten te worden»
leverd. Eventuele naamsvermeldnf
n de fotograaf dient bij aanlevering
pliciet gemeld te worden. Bijverziw
men kosten voor rekening van de
nbieder.
ESPROKEN KOERIER tenk Van As van SeneCure, "e
^"«eiX ÏX°fLzlcth onrustig;klai
erierookopcd-rom. fjvoorbeeld dat 'er een steen
De Twern: Yvonne van Hees
1.013-5839999
Tilburgse Koerier is lid van
ganisatie van lokale nieuwsmedia
ACHTEN OVER DE BEZORGING’
ML UW KLACHT NAAR:
zorgingiatilburgsekoener.nl
bel vrijdag Vm dinsdag
dens kantooruren
13)5809899
kunt voor uw exemplaar van Be
Tijdens het jaarlijkse
Vrijwilligersfeest van de
gemeente en Contour
in het Willem II stadion
werden op vrijdag 12 juni
niet alleen de gebruike
lijke Stimuleringsprijzen
Vrijwilligerswerk uitge
reikt. Ter gelegenheid
van Tilburg 2009 was er
namelijk ook een eenma
lige prijs voor de Vrijwil
liger van de Eeuw. Deze
ging naar Riek Flipse, die
zich gedurende tientallen
jaren op vele fronten ver
dienstelijk heeft gemaakt
als vrijwilliger. Ze was
onder meer actief in de
Vrouwenbond FNV, de stedelijke Emancipatiecommissie, wijk-
organisatie Korvel-Westend-Sint Anna (later De Nieuwe Stede)
en de Stedenband Tilburg-Matagalpa.
Aan de Seniorenwijzer draagt Riek nog steeds haar steentje bij.
De andere leden van de redactie prijzen zich daar gelukkig mee
en feliciteren Riek met haar prijs!
Ongeveer 10 procent van de
Nederlandse ouderen heeft een
angststoornis, is vaak onberede
neerd bang, durft bijvoorbeeld de
straat niet meer op. Minder dan
de helft wordt herkend door de
huisarts of een andere zorgver
lener.
'Het begint vaak met onbestem
de klachten", vertelt psychiater Arjan Videler
kunnen verschillende therapievor-
men soelaas bieden (zie kader).
"Medicatie geven we alleen bij
een heel ernstige depressie", zegt
psycholoog Videler, "alleen als er
geregeld sprake is van ernstige
angst, van paniek, als iemand
aanvallen van hyperventilatie lijkt
te hebben."
"Met een therapie ben je nooit te
laat, maar in een later stadium is
behandeling wel lastiger", stelt
psychiater Van As. "Hoe eerder
je erbij bent, hoe meer kans op
verbetering!"
Hij vertelt over een patiënt die
straatvrees had: "Door een pros-
taatprobleem was hij één keer
incontinent geweest. Toch had hij
zoveel angst gekregen dat hij niet
meer over straat durfde te gaan.
Tijdens een huisbezoek heb ik
voorgesteld verder te praten in de
deuropening. De week erna voer-
DE TILBURGSE KOERIER DONDERDAG 25 JUNI 2009
0 nnp WK*» €oed behandelbaar
-- is in februari van start
•i S^330 en heeft inmiddels een
GIV dij»? Tt'9tal ouderen met psychische
r n» Wachten in behandeling (gehad),
azorgers voor de wijk® Polikliniek aan het Westerpark
Suseerste in zijn soort in Neder-
Ifind. De medewerkers hebben
Rnten met heel uiteenlopende
Ipektebeelden.
Nogal wat ouderen denken dat
IRoerheid en angst bij hun
levensfase horen", stelt Van As.
i zeggen ze: 'Ik ga niet naar
Jan Wier, ik ben niet gek!' Maar
j r^ische klachten zijn vaak,
J zonder opname, goed behan-
«ibaar. Hoe eerder je erbij bent,
06 beter!", benadrukt hij. "Zelfs
“I angststoornissen zijn tien tot
J™en gesprekken vaak genoeg
w««»" h i 'emand zich ©en stuk beter
XZÏvXU1’* j k atan v°elen. Bovendien voor-
le links (ApoiK^X J uT,e met deze therapieën dat
■■TH J 6617 chronische patiënt
wordt!"
Videler: "Er zijn ook huisartsen en
andere hulpverleners die dcr.kcr,
dat therapie bij
veel zin meer heeft, of dat behan-
aa deling heel lang c
lat iemand onrustiger wordt, let- keld is. Maar dé
niet kan stilzitten. Of opeens onderzoek naar gedé
«t meer naar verjaardagen gaat,
e steeds meer sociale contacten
Rijdt."
Naast angststoornissen komen
lepressieve klachten veel voor
kunt voor uw exemplaar van De »i ouderen. In die gevallen zie je HieKeren
burgse Koerier ook terecht Ni» veranderingen in slaap- en eetpa- Psychische problemen
ntooraanhetNS-pieinUinW ionen", aldus psycholoog Arjan bij senioren geregeld na I
Meier. “Iemand heeft moeite met pende gebeurtenis, zo,als een ern-
"slapen, of wordt midden in de
geheugen of slechte
concentratie kunnen natuurlijk wij
zen op geheugenproblemen of
dementie. Dat onderzoeken we
dan ook, inclusief een MRI-scan
van de hersenen. Maar vaak is
het een aanwijzing dat iemand
depressief is, zeker als hij zelf met
die klachten naar buiten komt."
Veel ouderen uiten hun klachten
niet, stelt Videler. "Zij denken ten
onrechte: het zal wel horen bij het
ouder worden. Ze weten vaak niet
dat hulp mogelijk is, óf ze voe
len zich te trots om ergens voor
ondersteuning aan te kloppen.
Dat doen ze bijvoorbeeld ook niet
als ze financieel krap zitten, terwijl
ze eigenlijk wel in aanmerking
komen voor allerlei regelingen."
Net als iedereen kunnen ouderen voor medische zorg terecht bij
hun huisarts en bij specialisten in het ziekenhuis. Voor langdurige
psychische zorg is er de geestelijke gezondheidszorg, de GGZ;
indien nodig wordt de patiënt kortere of langere tijd opgenomen,
maar vaak kan hij gewoon thuis blijven wonen.
Voor mensen met geheugenstoornissen en andere psychische of
lichamelijke problemen die door ouderdom worden veroorzaakt,
bestaat in het ziekenhuis de afdeling geriatrie. Ook daar is opname
mogelijk, maar leven de meeste patiënten thuis.
Thuiswonende ouderen met psychische klachten helpen is de taak
van de nieuwe polikliniek SeneCure, een zelfstandig onderdeel
van GGZ Br^Burg Groep. De oudere kan natuurlijk zelf de huisarts
of specialist om een verwijzing vragen; in andere gevallen wil die
arts de mening van deze deskundigen horen. Eerst zijn er een
paar gesprekken om een beeld te krijgen van de problematiek.
De behandeling daarna duurt meestal vijf tot vijftien gesprekken,
soms in combinatie met medicijnen. Als het om zwaardere of erg
ingewikkelde problemen gaat, kan SeneCure doorverwijzen naar
de zorggroep Ouderen van GGZ BreBurg.
De hulp van SeneCure wordt vergoed uit het basispakket van de
zorgverzekering.
na de Fuji links af
on an het einde weer
t tot Voorst weg, W
e(XXa°). tw«de
stige ziekte of het overlijden van
de partner. Psycholoog Videler:
"Ook kunnen ouderen na een ver
huizing sociaal geïsoleerd raken;
ze kunnen geen plekje te vinden in
hun nieuwe omgeving, of durven
dat niet. In sommige gevallen kan
- dat leiden tot depressie. Dan ben
i bij veel ouderen niet aan te komen. Beelden van ouderwetse je aanhoudend somber, slaap je
inrichtingen doemen op, met dwangbuizen, elektroshocks, slecht, ben je vrijwel continu aan
artpeopie. norse doktoren, en potige verplegers die patiënten platspui- het piekeren, denk je vaak aan de
-len. "En," zullen die ouderen zeggen, "psychische problemen? dood."
Daar heb ik geen last van!" Maar als je doorvraagt, kennen ze Van As: "Klachten over een min-
vaak iemand die dat wel heeft. Of geeft iemand toe dat hij zelf der goed
al een tijd niet meer lekker in zijn vel zit. Of zegt een vrouw
dat ze na de dood van haar partner eigenlijk steeds dieper in
de put raakt.
Tijden veranderen: de geestelijke gezondheidszorg kan deze
mensen vaak helpen om het leven op zijn minst een stuk
draaglijker te maken. Meestal gebeurt dat gewoon met een
aantal gesprekken, thuis of in een kantoor van een zorgor-
ensdag,t/m<ionderdag9.oo-iïooi gamsatie. sene^ure, een nieuwe pon»
idag9.oo-i6.oou. ouderen, biedt deze kortdurende zorg.
