8©
I J ZE
W
nr
I
Altijd door blijven gaan,
ook in mindere tijden'
low
I
:F
TRUM
Kemal Yusuf Heptemiz (78) is maatschappelijk nog steeds actief
COLOFON
0
GRATIS:
*°op
JRMIS’
LESSEN
flMULAT|R!
DONDERDAG 18 DECEMBER 2008 -PAGINA 13
Rijen
apje en een drankje
n detail bekijken!
0161-411802
FOTO: PETER LIGTENBERG
van
PIETER VREEOEPIEIM
in
Een pasfoto uit 1947
in wisseldiensten, dag en nacht.
op het
fabrieK
1 55 35
purg
Een van de
eerste Turkse
gastarbeiders
in Tilburg
29 januari v
j: www. bibl
j en omgevir
xjurthuis In
kregt
heel
MEMBER 2008 - PAGINA 12
NIDAK Dakdekkersbedrijf"1
DAKBEDEKKINGEN 1
EN ISOLATIES 1
>ij ons telefonisch
ow van 11.00 Uur,
6.00 uur.
mogen ontvangen!
Kemal Yusuf Heptemiz zit vol herinneringen en vertelt levendig over zijn familie, migratie, werk en
vele activiteiten als vrijwilliger.
gastarbeider naar Tilbi
stond zijn leven sinds i
>re Turken in Nederland;
moeten. Er is een
en een ontmoetingsn
gebouw. In die laat
activiteiten geor
voorlichtingsbije
gezondheid
ande
van harte welkom.'1
HERPE PRIJZEN,
AKINSPECTIES, 1
'RIJSOPGAVEN 1
10 JAAR GARANTIEI I
el. 0492-362663
06-30652249
MODE
iow presenteren wij
109 van o.a. Rembo
onovias en Ladybird
t eigen huis!
"Elk jaar met Annie naar de caravan op de camping in Esbeek:
schoondochter
Turkse ouderen. De woonge
meenschap is een initiatief van
woningverhuurder Tiwos, samen
met stichting Tweede Lente, een
''-ganisatie van Turkse ouderen in
„ourg. Ook Heptemiz is bestuurs-
im „o,-, «'+i^i-'tjng, die vier jaar
jericht.
t initiatief. "Veel
Kemal Yusuf Heptemiz (links
boven) met broertje en zusjes.
fenen. Ik maakte bijvoorbeeld de
houten kasten van tv's en gram
mofoons."
Twaalf jaar werkte hij met plezier oplossing! Wij zullen als gelovigen
in de fabriek, totdat de afdeling aan de mensen het ware, positie-
houtbewerking werd opgedoekt. ve verhaal over de islam moeten
Vervolgens werkte nog hij een vertellen."
jaar of vijf voor andere fabrieken,
maar vanwege zijn leeftijd - bijna Camping
50 - werd hij daarna nergens meer Na de geboorte van hun jongste
aangenomen. dochter stapelden de problemen
in het huwelijk zich langzaam op 9ek
en begin jaren 80 scheidden Hep-
tijd is Heptemiz actief temiz en zijn vrouw. De oudste b|Üv
geweest om Turkse men- twee kinderen woonden toen al - -
helpen bij hun contacten zelfstandig, zijn ex-vrouw vertrok IS- En het was 9oed onn anderen
met organisaties als GAK, sociale met de jongste dochter naar Tur- kunnen helpen met mijn kennis c
dienst en woningbouwvereniging, kije. "Dat werd daar wel vreemd ervaring. Af en toe doe ik dat no
Ook nadat hij in de WW belandde, gevonden, een moeder alleen met maar vanwege mijn leeftijd doe
RH hi; rnii„ het nu wel wat rustiger aan. Ik be
Eerst kwam Heptemiz in Nede
land vanwege zijn kennis van c
Duitse taal terecht bij een dal
pannenfabriek in het Limburgs
Tegelen, bij de Duits-Nederlands
grens. "Zelf had ik op de midde
bare school liever Engels wille
leren. Maar het was oorlog en c
Duitsers zaten al in Griekenland,
op weg naar Turkije. Mijn vader
wilde dat ik Duits leerde, want
stel dat een Duitser me zou aan
spreken en ik in het Engels zou hij. "Elke avond muziek, terwijl ik
antwoorden. Dan zouden ze me probeerde te slapen. Maar aan de
meteen neerknallen, redeneerde andere kant ook wel leuk, want
mijn vader." soms gingen we er even drinken
De Seniorenwijzer verschijnt
eenmaal in de twee weken in
De Tilburgse Koerier.
Redactie: Isabella de Boer-
Verheijen, André Coenen, Riek
Flipse-Tiemens, Gerry Hovers,
Petra Jansen, Karei Luiijf (eind
redacteur), Loes Mertens-Ver-
meer, Mat de Vries.
Redactieadres: Seniorenwijzer,
Stichting de Twern,
Vincentiusstraat 102, 5038 SR
Tilburg; tel. 013-5839999.
Kopij kan gestuurd worden
naar: Seniorenwijzer, p/a de
Twern, Postbus 3078, 5003 DB
Tilburg; e-mail seniorenwijzer®
twern.nl.
Kopijsluiting: donderdag in de
even weken om 12 uur.
lid van deze stichtir
geleden werd opge
Hij is blij met het
Turkse ouderen zitten net als ik
in wat minder goede huizen. Het
is goed dat zij nu betere woon
ruimte krijgen, die ook nog
de buurt ligt van voorzieningen
en winkels. Bovendien kunnen ze
straks andere Turkse ouderen ont-
gebedsruimte
jsruimte in het
matste worden
’“organiseerd, zoals
oijeenkomsten over
en veiligheid. Ook
iere buurtbewoners zijn daar
overdag in de buurt bij boeren
h§t land. We sliepen in de
„,^1X op stapelbedden. Omdat een bemiddelaar tussen instanties de scheiding. Ondanks dat bleef
ik Duits sprak, tolkte ik tijdens en Turkse mensen.
mijn werk ook nog voor andere
Turkse werknemers en de baas
van de fabriek."
Hij ging in 1965 met ruzie weg
uit Tegelen. "Mijn werkzaamhe-
Integratie
Al die
bezig ge
sen te hel[
met
Luxe
Heptemiz werd in 1929 geboren in Sommige gastarbeiders werkten jaren '80,
de kustplaats Izmir, de derde stad in de zomer 's nachts in de fabriek omstandk
van Turkije. Hij trouwde daar en er en
werden twee kinderen geboren:
een jongen en een meisje. Hep
temiz had als timmerman genoeg
werk, maar verdiende te weinig
Hij zette de Tilburgse vestiging
van de Tolkenwinkel mee op. Die
instantie hielp allochtonen bij
het tolken en vertalen van hun
taal naar Nederlands. “Toen ik in
den aïs tolk werden door mijn Nederland kwam, was er absoluut
baas van mijn salaris afgehouden, nog geen sprake van integratie,
omdat ik op die momenten geen het was alleen maar werken. De
productie draaide. Toen was het overheid zei: zoek het maar uit.
dus tijd om op zoek te gaan naar Geen enkele Turk kreeg Neder-
ander werk. Even later kreeg mijn landse les, ik ook niet. Bij wie
baas spijt en stuurde hij me een
brief met geld. Maar ik zei hem
dat dat te laat was.
Toen zijn vrouw in 1967 hoogzwan
ger was van hun jongste dochter,
kregen ze een eengezinswoning in
de gloednieuwe wijk Stokhasselt.
Ook het werk in Tilburg beviel
Heptemiz beter. “Hier kon ik met
Kemal Yusuf HePtemiz in een
n iu k..w w eerste behuizingep
de Tilburgse Tolkenwinkel.
om zijn gezin te onderhouder
'ie jaren '60 werden var
uit Duitsland veel Turkse gastai
beiders geworven. "Ik zag mij
stadsgenoten terugkomen me
een 'auto. Ze brachten geld e
cadeaus mee. Ik keek mijn oge
uit, wat een luxe! Dat wilde i
Positief
Zes- jaar geleden is Annie overle
den. Ondanks die trieste gebeur
tenis kijkt Heptemiz positief terug
op zijn leven. "Ik ben heel blij
dat ik in Nederland terecht ben
gekomen. Er waren ook mindere
jen, maar ik ben toch altijd door
Jijven gaan. Ik heb geleerd hoe
belangrijk respect voor de ander
En het was goed om anderen te
s en
nog,
oe ik
het nu wel wat rustiger aan. Ik ben
gelukkig nog steeds gezond, en
met mijn en Annie's kinderen gaat
het goed. Ik kijk nu vooral uit naar
mijn nieuwe appartement!"
Petra Jansen
DE TILBURGSE KOERIER
bleef hij zich inzetten. Zeker in de een dochter", zegt hij, "maar mijn
-'nn, toen de economische dochter doet het daar prima: ze is
omstandigheden verslechter- nu directeur van een groot hotel in
den en er massale werkloosheid Antalya."
kwam. Heptemiz groeide uit tot Heptemiz zelf had het moeilijk met
Ontspanning
De Salon is een gezellige, maandelijkse ontmoetingsplek voor
lesbische en homoseksuele 50-plussers uit Tilburg en omgeving.
Vanavond is er van 20 tot 23 uur een Salon in buurthuis In de
Boomtak (Boomstraat 81).
Op vrijdag 19 december is er van 20 tot 24 uur een dansavond
in wijkcentrum De Ypelaer (Corellistraat 10). Entree €1-.
Zaterdagavond 20 december is er een dansavond met dj Johan
in seniorensoos 't Hazennest (Kreverplein 27). Entree €1,-.,
inclusief een kopje koffie of thee.
Nelly van de Ven organiseert vanaf maandag 5 januari wekelijkse
spelletjesavonden voor 55-plusdames in wijkcentrum de Schans
(De Schans 123). Tijd 19:00-22:00 uur; kosten €2,- per avond. De
eerste avond kunnen de deelneemsters kiezen uit sjoelen, Rum-
mikub, Memory, en legpuzzel. Op maandag 12 januari kunnen
Monopoly, kegelen, Mastermind of kaartspelletjes gespeeld wor
den. Op maandag 19 januari is er keuze uit ganzenbord, Scrabble,
Yathzfee en Monopoly.
Twee levens, een land?
Een gekleurd leven, letterlijk en figuurlijk. Neem eens een kijkje in
de kleurrijke collectie van Bibliotheek Midden-Brabant! De roman
Zout van Marjan Berk bijvoorbeeld is een openhartig en soms ook
ontroerend dubbelportret van twee heel verschillende vrpuwen.
Zout verhaalt over belangrijke momenten uit het leven van Seba-
hat, een Turkse vrouw die haar man naar Nederland volgde. Aan
bod komen het huwelijk, bevallingen, schoonmoeders, gezins
verhoudingen, slaapliedjes, moppen, de Nederlandse samenle
ving, het werk, de begrafenis van haar man, haar bedevaart naar
Mekka. Het aardige is dat Berk, bekend schrijfster, haar eigen
ervaringen ernaast zet.
Misschien kent u wel een van de mensen uit het boek Werken,
werken, werken! De geschiedenis van de gastarbeiders in Tilburg en
omstreken 1963-1975. Hierin staan namelijk interviews met gastar
beiders en andere betrokkenen. Aan de orde komen arbeidsomstan
digheden, motieven, verwachtingen, ervaringen, woonomstandig
heden (pensions), problemen en de reactie van de overheid daarop,
hulpverlening en opvang, heimwee, onderwijs en integratie.
Herkenbare situaties kenmerken zeker het boek Valse hoop:
een sociaal-realistische roman over het leven van een Turkse
immigrant in Nederland. Murat Tuncel (1952), een van de nieuwe
Turkse schrijvers, schetst in dit boek aan de hand van hoofdper
soon Arsen een beeld van het leven van al diegenen vol hoop naar
dit land gekomen zijn.
Hester Dibbits nam een kijkje in het interieur van Turkse en Marok
kaanse Nederlanders. Ze noemde haar boek Thuis: Turkse en
Marokkaanse Nederlanders. In twee met kleurenfoto's geïllustreerde
essays geeft ze een beeld van wooninterieurs van eerste en tweede
generaties migranten, retourmigranten en gemengde stellen.
Lied uit den vreemde: brieven en foto's van Turkse migranten,
1964-1975 gaat over de eerste generatie Turkse migranten. Erhan
Tuskan geeft hiermee een beeld dat niet alleen voor Turken zelf
interessant is om te lezen; maar ook autochtone Nederlanders
kunnen eruit leren over'de moeilijkheden en de mogelijkheden die
deze eerste generatie Turken ondervond.
Wilt u uw kleinkinderen originele Turkse verhalen laten horen?
Turkse vrijwilligers lezen in Bibliotheek Wagnerplein elke maand
van januari t/m mei voor aan kinderen van 4 tot 8 jaar in het Neder
lands en Turks. Donderdag 29 januari van 16.00 tot 17.00 uur is de
eerste keer. Meer informatie: www.bibiiotheekmb.nl.
leer je de taal het snelst. Durf ook hij in die periode zoeken naar
om hulp te vragen als je iets niet werk en actief als vrijwilliger. In het
weet!" Baanlozencentrum ontmoette hij
Tegelijkertijd hoopt Heptemiz ook Annie, een Nederlandse vrouw. Ze
dat de andere Nederlanders wat kregen een relatie. "Annie heeft mij
positiever gaat denken over de heel goed geholpen met het ver-
islam. "Je hoort alleen nu maar werken van mijn scheiding", ver-
de negatieve verhalen over de telt Heptemiz. "Ik kon bij haar altijd
islam en dat maakt de samenle- terecht. Ze hielp me ook met het
ving kapot. Het roept soms ook verbeteren van mijn Nederlands,
geweld op bij gelovigen en dat Mijn kinderen hebben het gelukkig
is verkeerd. Praten is de enige nooit een probleem gevonden dat
ik een Nederlandse vriendin had."
Annie liet hem ook kennismaken
met een aantal typisch Neder
landse gewoonten. Bijvoorbeeld
een vakantie op de camping.
Heptemiz: "Elk jaar gingen we
enkele maanden naar de camping
in Esbeek. Geweldig vond ik dat!
Ik werkte altijd met veel plezier in
de tuin daar, de groene omgeving
heeft me er echt weer bovenop
geholpen. En andere mensen op
de camping waren blij met de
hortensiastekjes die ze van me
kregen!"
te werken: Turkse gastarbeiders. Ook Kemal Yusuf Heptemiz
waagde in 1964 vanuit Turkije de stap naar een beter leven. Hij
indertijd een van de eerste Turken die als
kwamen. Naast zijn werk als timmerman,
tijd in het teken van het helpen van ander»
vertalen, of bijvoorbeeld bij het regelen van
nu nog verricht hij geregeld hand-en-span<
die in de knel zitten. "Het is prettig om me'
kunnen helpen."
De Turkse Tilburger woont in een
klein flatje in de wijk Wandelbos. Vanaf d«
Heptemiz woont er graag, maar is
toch blij dat hij in mei gaat verhui
zen. "In de zomer is het hier bin
nen ontzettend heet. Bovendien is
de flat nogal gehorig", zegt hij.
Zijn nieuwe woning wordt een
appartement in een woonge- natuurlijk ook."
meenschap voor Turkse ouderen Eerst kwam Heptemiz
bij het Westerpark. In een flat l'*"^
die momenteel nog gerenoveerd
wordt, komen dertien apparte
menten voor
probeerde te slaf
andere kant ook
soms gingen
en kletsen."
Groen Hij voelde zich prima thuis in Til-
Hij herinnert zich de eerste dag in burg en liet zijn gezin overkomen.
Nederland nog goed. "We kwa
men aan op Schiphol en gingen
met de bus naar Limburg. Mijn
eerste indruk van Nederland?
Groen! Het was augustus toen en
Turkije is dan enorm droog en dor.
In Nederland leek het wel lente.
Mijn mond viel open toen ik 25
gulden kreeg, als een soort voor
schot. Zonder er iets voor te hoe
ven doen! Daar moest ik in Turkije
drie maanden voor werken."
Zijn ervaringen in de dakpan-
nenfabriek waren niet zo positief.
"Het was heel hard werken daar,
Kopij voor Seniorenwijzer
Deze pagina verschijnt in 2009 in de even weken. De kopijsluiting
is steeds een week eerder: op donderdag om 12.00 uur in de
oneven weken. Voor de eerste Seniorenwijzer van 2009 is dat
anders i.v.m. de vrije dagen in de kerstperiode: die kopijsluiting is
op maandag 29 december om 12.00 uur; dé pagina verschijnt op
8 januari. De redactie wenst u gezellige kerstdagen en een gezond
en gelukkig 2009!
Regiotaxi Midden-Brabant tijdens feestdagen
Vanwege de te verwachten drukte is het verstandig ritten met de
Regiotaxi Midden-Brabant zo vroeg mogelijk te reserveren via
telefoonnummer 0900-0595 (lokaal tarief). Ritten voor de kerstda
gen kunnen gereserveerd worden tot en met zondag 21 decem
ber; voor latere reserveringen geeft de Regiotaxi geen garantie
geven dat de klant op het gewenste tijdstip wordt opgehaald. Op
maandag 22 december neemt PZN geen reserveringen aan voor
kerstritten buiten Tilburg. Vanaf dinsdag 23 december kunnen
kerstritten alleen gereserveerd worden als de taxibedrijven nog
ruimte over hebben.
Ook ritten voor Oud en Nieuw moeten tijdig gereserveerd worden.
Op oudejaarsavond rijden er geen regiotaxi's tussen 22.00 en 0.45
uur; de Regiotaxicentrale van PZN is tijdens deze uren niet bereik
baar. Van 0.45 tot 2.00 uur rijden er wel Regiotaxi's.
Meer informatie: Klantenservice PZN, tel 800-4831762 (gratis),
bereikbaar tijdens kantooruren.
Vrijwilligfstjer gezocht voor Gesproken Koerier
Inwoners van de gemeente Tilburg met een leeshandicap (bij
voorbeeld door slechtziendheid, ziekte van Parkinson, of analfa
betisme) kunnen gratis elke twee weken de Gesproken Koerier
thuisbezorgd krijgen: een cd-rom met daarop een ingesproken
selectie uit De Tilburgse Koerier. Die selectie wordt verzorgd door
Tilburgse vrijwilligers.
Wegens het vertrek van een van hen wordt een nieuwe vrij wil lig(st)er
gezocht die een keer per zes weken de selectie artikelen wil
samenstellen. Meer informatie/aanmelden: Marij Steijns, tel. (013)
5362139, e-mail msteijns@home.nl
Bestuur ouderen Trouwlaan en omgeving
Het Open Bejaardenwerk Trouwlaan (OBT) organiseert activiteiten
in het gebied Tilburg Oud-Zuid. Het huidige OBT-bestuur, dat
sinds 1990 functioneert en uit negen personen bestaat, stopt
per 1 mei 2009 met zijn werkzaamheden. Het OBT zoekt daarom
nieuwe bestuursledenuit de buurt van de Trouwlaan, de Uitvin-
dersbuurt en Oerle. Gezocht worden o.a. een voorzitter, een voor
lichter en bestuursleden die gaan meedenken over de activiteiten.
De functies kosten, afhankelijk van de inhoud, een paar uur per
week. Interesse om mee te doen? Neem dan contact op met Sule
Kaplan, ouderenwerker van de Twern, tel. (013) 5821972, e-mail-
sulekaplan@oudzuid.twern.nl.
Scootmobielcursus
Op verzoek van de gemeente organiseert het Tilburgs Overleg
Gehandicaptenorganisaties (TOG) op maandag 20 april 2009
een scootmobielcursus. Het is de eerste keer dat dit in Tilburg in
groepsverband gebeurt. De locatie is bij het TOG (Dragonstraat
13, dicht bij winkelcentrum Paletplein). Een gediplomeerd opto
metrist en audicien testen ogen en gehoor van de deelnemers.
Een verkeersinstructeur geeft uitleg over de specifieke verkeers
regels voor gebruikers van scootmobiels. Welzorg Tilburg belicht
het technisch gedeelte van dit hulpmiddel.
Het veilig en makkelijk omzeilen van obstakels als kliko's, fout
gestalde fietsen en hobbels leren de deelnemers op een behen-
digheidsparcours en tijdens een rit door de stad. Wie de dag goed
afrondt, ontvangt een certificaat.
Er is een beperkt aantal cursusplaatsen beschikbaar. Informatie/aan
melden: TOG, tel. (013) 4686165. Deelname kost 5,-, over te maken
op Postbankrekening 4880784 ten name van TOG o.v.v. Scootmo-
biel. Na betaling stuurt het TOG een bevestiging van inschrijving.
moest ik zijn? We spraken de taal
niet, maakten geen contact met
Nederlanders."
Tegenwoordig wil de overheid
Grammofoons dat immigranten zo goed moge-
Ander werk vond Heptemiz in Til- lijk integreren. Volgens Heptemiz
burg, bij de Schiedamsche Leder- is dat heel belangrijk. "Voor veel
warenfabriek; die had onder meer ouderen is het te laat, zij zullen de
een vestiging aan het Smidspad taal niet meer leren. Maar jongeren
en produceerde ook andere zaken moeten proberen zoveel mogelijk
dan lederwaren. In die begintijd contact te maken met Nederlan-
woonde hij in een pension boven ders en met andere culturen. Zo
een café in de Akkerstraat. "Tja, vind je het snelste de weg in de geweldig vond ik dat!" Op de foto achter hen de
dat was wel even wennen", lacht maatschappij, naar instanties en van Heptemiz.
