JZl
W I
'Weer grip krijgen
s op jezelf en je situatie
'Ik kan weer zijn wie ik was'
I
wielwerk
lusief
oners op
eiden
GGZ helpt ouderen psychische klachten te voorkomen oj te verhelpen
n 3-4 - Tilburg
DONDERDAG 5 JUNI 2008-PAGINA 13
'AG 5 JUNI 2008-PAGINA
DE TILBURGSE KOERIER
ing,
n de
Goirie
FOTO: PETER LIGTENBERG
ibleem heeft,
In de put, uit de put
€30,-
Op zoek naar zin
€25,-
€30,-
2) Verlies...en dan verder
€25,-
€25,-
€5,-
gratis
Cursus/bijeenkomst
Voor wie?
Omschrijving
Kosten
Duur
sgooien bij
doling Ones
Naastbetrokkenen
van dementerende
ouderen
an met
Jagen
7 tweewekelijkse
bijeenkomsten van
2 uur.
werkir
Mandelahof, Korvelf
informatie: tel. (013)
hun
t ze
;ing
het
Ouderen die
behoefte hebben
aan contact.
een
de t
j heeft voor
hangt af van
leem en van de
Deel
Patié
aanbie-
•ver-
ida
t.a.v.
t.van.
Voorlichting: De kunst van ouderen algemeen
het ouder worden. Biedt
Jwee cursussen:
1) Angst de baas
>urg,t
Postbus 90155, 5000 LH Tilburg; e-mail jet.
(013) 5429463.
12 wekelijkse bijeen
komsten van 2 uur
8 wekelijkse bijeen
komsten van 2 uur
12 bijeenkomsten en
een terugkombijeen-
komst van 2 uur
Vrijwilligers lezen oude
ren voor, waardoor her
inneringen bovenkomen.
I voor
deling
)bs,
/raag
in combinatie
tg. Dat heb ik toen
Jagen met f
activiteit. I
an per week heen."
jlp van GGZ als zeer prettig ervaren. "In
il veilig kwijt
ten met lot-
Wat ik ook
55-plus
somber
d'Anjou schrijft in Kerend tij over Bertus, die de tragischs dood
n vrouw niet kan verwerken. Met steun van familie en profes-
hulp overwint hij zijn depressies. Dit boek is gedrukt
jische dood
i profes-
in grote
Luisteren in jejeunstoel
(Project GGZ en de Twern)
m Tilburg West
Omgaar
tegensle
y. RONALD PEETERS/ODULPHUS LYC8*
Elke twee weken
1 1/z uur
psychiatrisch verpleegkundige aan
huis", legt ze uit.
Mijn verhaal als
mantelzorger
Huiselijk geweld
Er zijn ook ouderen die te maken hebben met huiselijk geweld; de
dader kan de partner zijn, maar ook een van de kinderen. Voor hulp
kun je onder meer terecht bij het Steunpunt Huiselijk Geweld Midden-
Brabant. Dat is sinds kort bereikbaar via het gezamenlijke, landelijke
telefoonnummer 0900-1262626 van de steunpunten.
jssers met Het eigen levensverhaal
ere gevoelens staat centraal
Meer informatie: tel. (013) 5808480,
e-mail preventie@ggzmb.nl.
Petra Jansen
en Rijen, Goirie, Heusda.
ek. Loon op Zand, Oisler
burg.
10 wekelijkse
bijeenkomsten en 2
terugkombijeenkom-
sten van elk 2 uur
school: er zijn vaste onderdelen voor
iedereen, zoals het groepsgesprek,
de lunch en een bewegingsactivi-
teit. Daarnaast volgt de patiënt pro
grammaonderdelen die specifiek
zijn afgestemd op zijn eigen proble
men, bijvoorbeeld geheugentraining,
gedragstherapie, of een cursus om
eenzaamheid tegen te gaan. Ook
voor partners zijn er daarbij mogelijk
heden om aan bepaalde cursussen
mee te doen. Zo is er een cursus
voor mensen met een partner met
NAH, niet aangeboren hersenletsel,
bijvoorbeeld een beroerte."
Hoe lang iemand nodig
hij er weer bovenop is, h;
de ernst van het probfc
ondersteuning thuis.
voorbeeld van dementerende oude
ren. Ook voor mantelzorgers is er
een cursus. Bij de afdeling Preventie
is een folder verkrijgbaar met een
overzicht van alle cursussen, trainin
gen en ondersteuningsgroepen. De
folder staat ook op www.ggzmb.nl.
succes is Natuurmuseim
p zoek naar enthousiast
■s, die het veldwerk
eunen door de begeleiding
rlingen. Hebt u interesse,
op website www.naWabant.nl of neem contaö
Trey Raymakers, tel. 0»
Open dog hospice De Sporen
In het kader van zijn vijfjarig bestaan organiseert hospice De Sporen
op zondag 8 juni tussen 13 en 17 uur een open dag van dit huis waar
terminale patiënten hun laatste dagen of weken in een aangename
omgeving met goede verzorging kunnen doorbrengen. Personeel en
vrijwilligers geven op de open dag uitleg over hun werk. Met behulp
van een videopresentatie krijgen bezoekers een virtuele rondleiding
door het gebouw en de kamers van de hospice. Ze kunnen echt wan
delen over het mooie bosrijke terrein eromheen. Bezoekers worden
ontvangen met koffie/thee; de toegang is gratis. Adres: Bredaseweg
564 (bij Amarant (voormalig Piusoord).
Ondersteuningsgroep
voor naastbetrokkenen van
dementerende ouderen
Naastbetrokkenen van
dementerende ouderen
55-plussers die zelf Technieken worden
hun sombere en aangereikt en geoefend
depressieve klachten
willen overwinnen
Mantelzorg? Ook aandacht voor jezelf
Voor een ander zorgen kost veel tijd en energie. Die zorg geeft vaak
ook voldoening, maar daarnaast is voldoende aandacht voor jezelf
belangrijk om de accu op tijd op te laden. Hoe je dat kunt doen is het
onderwerp van vier inloopbijeenkomsten voor mantelzorgers in juni.
Bezoekers ontdekken met behulp van een leuk spel hoe zijzelf en
anderen hiermee omgaan; ook is er tijd om er verder over te praten.
Mantelzorgconsulenten van de Twern organiseren deze inlopen in ver
schillende stadsdelen; de toegang is gratis. De bijeenkomsten zijn op
woensdag 11 juni van 13.30 tot 16.00 uur in wijkcentrum 't Kie-
vitslaer (Reinevaarstraat 55);
donderdag 12 juni van 13.30 tot 15.00 uur in wijkcentrum Spijker-
beemden (DomSartostraat 4);
dinsdag 24 juni van 19.30 tot 21.30 uur in wijkcentrum Heyhoef
(Kerkenbosplaats 1);
woensdag 25 juni van 10.00 tot 12.00 uur in wijkcentrum De Poor
ten (Hasseltstraat 194).
Uw kermisherinnering in beeld
De gemeente Tilburg is op zoek naar de leukste herinneringen van
ouderen aan de Tilburgse kermis. Misschien hebt u er uw geliefde
ontmoet? Of weet u nog van alles over uw eerste bezoek aan deze
kermis? Alle kermisherinneringen zijn welkom.
De LOTT (Lokale Omroep Tilburg Totaal) maakt een videoreportage
met interviews over de leukste en mooiste kermisherinneringen. Deze
videoreportage wordt vertoond op de jaarlijkse seniorendag van de
kermis op vrijdag 25 juli. Er zijn dan tussen 14 uur en 17 uur ook optre
dens van het Seniorenorkest en andere artiesten.
Stuur üw allermooiste foto en/of verhaal naar: Gemeente Tilbi
mw. Jet van Baast,
baast@tilburg.nl; tel.
Kosten
Kosten voor behandelingen in GGZ-
instellingen worden vergoed uit het
basispakket van de zorgverzekering
of uit de Algemene Wet Bijzondere
Ziektenkosten (AWBZ). Hierbij moet
soms wel rekening gehouden hou
den met een verplicht eigen risico.
Als iemand langer dan een jaar in een
GGZ-instelling opgenomen is, wor
den de kosten betaald uit de AWBZ.
container tussen de oom-
voor gft- en restafval it
Van inwoners die deze
d benutten, wordt ver
te een andere oplossing
hun groenafval bijvoor-
e gaan composieten.
Zorg Innovatie Centrum
Speciaal voor oudere psychiatrisch
patiënten van GGZ Midden-Brabant
is er sinds vorig jaar een bijzondere
vorm van zorg: het Zorg Innovatie
Centrum (ZIC). Op deze nieuwe afde
ling zijn twaalf ouderen met een com
binatie van psychische en cognitieve
problemen opgenomen. Vaak heb
ben deze mensen ook lichamelijke
problemen.
"Het ZIC is een 24-uursafdeling
mensen bij wie deeltijdbehandf
niet afdoende is", zegt Diny Jacot
verpleegkundige en begeleider van
stagiairs bij het ZIC. "We zijn er ook
voor de zorg buiten kantoortijden,
dus 's avonds en 's nachts. De
klachten die deze ouderen hebben,
verschillen nauwelijks met die van de
patiënten van de deeltijdbehande-
ling, ze zijn alleen wat ernstiger. Deze
mensen zijn somberder, of meer ver
ward. Maar meestal zijn de klachten
nog niet zo ernstig dat permanent
verblijf noodzakelijk is. Verder ligt de
nadruk hier vooral op het individu in
plaats van op de groep."
Het ZIC-team bestaat uit negen erva
ren verpleegkundigen en verzorgen
den, met daarnaast stagiaires ver
pleegkunde, acht van een hbo-oplei-
Alzheimercafé over werking hersenen
Het Alzheimercafé is een trefpunt voor mensen met dementie, h
partners, familieleden en vrienden. Ze praten met elkaar over wat
meemaken, over dementie en over mogelijkheden voor hulp.
Iedere maand staat een onderwerp centraal: op dinsdag 10 juni geeft
Larisa Laanbroek, psycholoog bij GGZ Midden-Brabant, uitleg over de
king van de hersenen. Tijd: van 19.30 tot 22.00 uur. Adres: Nelson
idelahof, Korvelplein 60. Vooraf aanmelden is niet nodig. Meer
-tie- tel ff)15449466.
lingen van diftar worden
s gerealiseerd, vindt dt
De frequentie waarmet
in afvalcontainer
diging is weliswaar vi
daar staat tegenover L
:t goed wordt gescheiden.
oproep van de wetta-
resultaat leidt, danaïde
tan de Stuurgroep fc
uit vertegen woaSps
raadsfracties, vooti
itroles uit te laten va
herhaalde overtredinga
containers te laten I
ze dan de Stuurgroep
geven inwoners te/
t tussenschot terug te
dagen. En toen kwam de vraag of ik niet voorgoed
naar huis wilde, in combinatie met drie middagen
deeltijdbehandeling. Dat heb ik toen gedaan. Op 'de
deeltijd' had ik twee middagen met praatgroepen en
eentje met een creatieve activiteit. Ik ga er nu nog
twee middagen per week heen."
Ze heeft de hulp van GGZ als zeer prettig e
de praatgroepen weet je dat je je verhaal
kunt, het wordt niet doorverteld. Het prate
genoten voelt bovendien heel vertrouwd. 1
heel fijn vond, is dat ik af en toe complimentjes kreeg
van de leiding; dat stimuleerde me."
Tijdens de creatieve middagen heeft Tiny prachtige
kunstwerken gemaakt, zoals glas-in-loodschilderin-
gen en een beeld voor haar man. "Om hem te bedan
ken voor zijn steun toen ik het moeilijk had!"
Al met al is Tiny er veel beter uitgekomen. "Ik kan
weer zijn wie ik was."
Huiverig
Belangrijk bij de deeltijdbehandeling
is dat de patiënt op vrijwillige basis
deelneemt, bereid is zich te laten
behandelen. Marieke Clijsen reali
seert zich dat voor veel mensen de
drempel best hoog is om bij de GGZ
hulp te zoeken. Al merkt ze wel dat
het onderwerp maatschappelijk meer
geaccepteerd raakt. "Tijdens het eer
ste gesprek voor de deeltijdbehande
ling zijn mensen meestal wat huiverig
voor de vreemde omgeving waar ze
terecht gaan komen. Maar als we na
zes weken evalueren, blijkt dat het
veel minder ingrijpend is dan ze zich
hadden voorgesteld, meestal zelfs
prettig. Wat vaak helpt, is dat men
sen lotgenoten tegenkomen en zich
realiseren dat ze niet de enige zijn
met een probleem. Het is overigens
een misvatting dat zo'n behandeling
alleen bestaat uit praatgroepen of
medicatie we zorgen ook voor ont
spanning, bijvoorbeeld door muziek,
fitness of een kookgroep."
ding en zes van het mbo. "Dankzij
de stagiairs kunnen we een hogere
kwaliteit zorg bieden: we hebben
meer handen, ogen en oren aan het
bed. Bovendien houden de stagiairs
de ervaren verpleegkundigen scherp.
En natuurlijk is het ook gewoon leuk
om die jongeren te coachen", zegt
Jacobs.
leugd 12-16 HilvarenW
rijdag 6 juni een wedstrijd
min het gebouw The Yow|
ie Holstraat 4b in HiW
en op het grasveld mV
:lkaar bekogelen met»
r worden blokken en al»
ibuten neergezet waaraf
iets dekking kunnen zo®
de tegenpartij bekog»
eder geval droge kleien
oek mee. The Young 0*
van 19.00 tot 22.30 ud
gratis.
8 wekelijkse
bijeenkomsten en een
terugkombijeenkomst
van 2 uur
Thuis wonen
Voorop staat bij GGZ dat de meeste
patiënten het beste af zijn, als ze tij
dens de behandeling gewoon thuis
blijven wonen. Clijsen: "We probe
ren altijd te voorkomen dat iemand
moet worden opgenomen. Wanneer
i patiënt - na doorverwijzing door
huisarts, geriater of een andere
hulpverlener - bij ons komt, bekij
ken we in een gesprek eerst welke
hulp nodig is. Een groot deel van Deeltijdbehandeling
de patiënten kan toe met ambu- Patiënten die meer hulp nodig heb-
lante hulpverlening. Dat betekent ben, kunnen deeltijdbehandeling
dat een GGZ-hulpverlener bij GGZ krijgen. Daarvan maken .momenteel
Midden-Brabant of bij de oudere circa 180 ouderen gebruik. Ze vol-
thuis ondersteuning biedt." gen een combinatie van therapieën,
"Ook is thuis een intensievere die samen meerdere dagdelen per
behandeling mogelijk, dankzij Psy- week in beslag nemen. "Daarbij
chiatrische Intensieve Thuiszorg, de zitten veel groepsactiviteiten, maar
PIT. Dit is bedoeld voor mensen die het individu staat centraal", ver-
acuut extra hulp nodig hebben om telt coördinator Clijsen. "Je kunt
weer grip te krijgen op zichzelf en het programma vergelijken met het
op hun situatie; dan komt er een vakkenpakket op de middelbare
mdememers aan deel te
.Voor het volgende jaara
r snel met een program®
or 2008 staat nog een hf
>p 16 juni met John de W
da en een bijeenkomst
et Rita Verdonk. Meer hu
u vinden op website*»»
Je hebt jarenlang gewerkt en bent sinds kort met pensioen. En plotse
ling weet je je geen raad met al die vrije tijd: je valt in een gat en wordt
somber, of zelfs depressief. Andere ouderen hebben last van spannings-
I klachten of angsten. Zulke psychische problemen komen nogal eens
voor bij 55-plussers. Ook is er een groep die problemen heeft met logisch
denken, bijvoorbeeld bij een geheugenstoornis. Veel mensen vinden het
moeilijk om dan de stap naar de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) te
zetten. Maar die drempel is minder hoog dan hij lijkt: de GGZ biedt ver
schillende mogelijkheden om te voorkomen dat je ernstige problemen
krijgt, bijvoorbeeld met een cursus. Mocht je wel een serieus psychisch
probleem hebben, dan proberen de medewerkers je er weer bovenop te
helpen. "We proberen in elk geval te voorkomen dat iemand moet worden
opgenomen."
Cursussen
Wie een psychisch prot
kan proberen er zelf iets aan te
doen met behulp van een cursus
van de afdeling Preventie van GGZ
Midden-Brabant. Iedereen kan zich
voor deze cursussen rechtstreeks
aanmelden. Zo is er bijvoorbeeld
de cursus In de put, uit de put
voor 55-plussers die zelf hun som
bere en depressieve klachten willen
overwinnen, onder meer door zich
te leren ontspannen en denkpatro
nen te doorbreken. Zij kunnen ook
terecht bij de cursus Op zoek naar
n'n, waarin hun eigen levensverhaal
centraal staat en ze actief stilstaan
bij de bijzondere en alledaagse
ervaringen in hun levensloop.
Nieuw is het project Luisteren in je
leunstoel, dat gaat over levensver
halen van andere ouderen. Vrijwil
ligers lezen ouderen voor, waardoor
oude herinneringen bovenkomen
en gesprekken ontstaan. Daarnaast
zijn er nog ondersteuningsgroepen
voor partners van patiënten, bij-
Mensen vanaf 25 Overbelasting voor
jaar die zorgen voor komen door nieuwe
ouders betekenis geven aan
relatie met je ouders en
de plek die het zorgen
daarbij inneemt.
Ontspanning
In zorgcentrum Reyshoeve (Gendringenlaan 15) verzorgen mede
werkers van het Wereld Natuurfonds op vrijdag 6 juni om 15.00 uur een
lezing met mooie foto's over de Noordpool; entree €1,-. Woensdag 11
juni speelt Ad van de Riet vanaf 19.30 uur op saxofoon en keyboard
leuke feestnummers; entree €2,50. Vrijdag 13 juni is er om 15 uur weer
een danscafé; entree €1,-. Tijdens de Vaderdagmatinee op zondag 15
juni (aanvang 15 uur) vermaakt Wim van Oort bezoekers met tal van
muziekinstrumenten: van koebellen tot waldhorens; entree 2,50. het
Seniorencafé is er weer op woensdag 18 juni van 19.30 tot 21.30 uur;
entree €1,-.
Kaartjes (en consumptiemunten a €1,-) zijn een week voor de activiteit
te koop bij de receptie van Reyshoeve.
KBO Goirke-Hasselt organiseert op vrijdag 13 juni om 14 uur in
wijkcentrum De Poorten (Hasseltstraat 194) een levensmiddelen
bingo. Een kaart voor tien ronden kost 3,50.
In wijkcentrum De Reit (Westertorenlaan 4) kunnen bingoliefheb-
bers op donderdag 19 juni vanaf 14 uur tien ronden spelen; elke ronde
zijn er drie prijsjes. Een kaart kost €2,50, inclusief een prijsje en een
kop koffie of thee.
KBO-afdeling Broekhoven 1 draait elke maandag (14-16 uur) en
een vrijdag per maand (20-22.15 uur) elektronische bingo in wijkcen
trum De Kubus (Fatimastraat 24-2). Dat gebeurt ook elke dinsdag
van 13.30 tot 16.00uur in buurtcentrum De Spil (Heikestraat 54). De
computer 'trekt' de getallen die te zien op grote computerschermen;
ze worden natuurlijk ook afgeroepen.
Voetbalcafé in de Reeshof
Senioren in de Reeshof kunnen de wedstrijden van het Nederlandse
elftal tijdens het EK voetbal gezellig samen op een groot scherm
volgen in ontmoetingsruimte De Driehoek van de Reyshoevepassage
(Gendringenlaan 179). De bar is tijdens het voetbalcafé geopend.
Bezoekers kunnen er voor 50 eurocent een gokje wagen naar de tus
sen- en eindstand van de wedstrijd. Wie alle wedstrijden inzet, doet
mee voor de hoofdprijs.
De voetbalcafés zijn steeds van 20.45 tot 22.45 uur. De data: maandag 9
juni (Nederland - Italië), vrijdag 13 juni (Nederland - Frankrijk), dinsdag 17
juni (Nederland - Roemenië). Als Nederland zich plaatst is er zaterdag
21 of zondag 22 juni een voetbalcafé voor de kwartfinale en op donder
dag 26 juni voor de halve finale. Tijdens de finale op zondag 29 juni is
er zeker een voetbalcafé. De toegang is gratis; drankjes zijn voor eigen
rekening. De Driehoek gaat een half uur voor de wedstrijd open.
begrijpen en behandelen van depressieve
te lijf, gebaseerd op artikelen uit het tijd-
:ine.
schreef in 2003 het hapklare boek Sóms moet ik
over mensen met depressies. Hierin beschrijft hij
waardoor een depressie ontstaat en hoe je met deze gevoelens moet
omgaan.
Louise d
van zijn
sionele 1
letters.
Klein leed is de in dit verband gedurfde titel van het boek van jour
naliste Betsy Udink. Vergeleken met de grote rampen in de wereld
valt de depressiviteit van een individu onder de noemer 'klein leed'.
Udink beschrijft de depressiviteit van binnenuit: de slapeloosheid, het
schuldgevoel, de zelfhaat. Schrijnend zijn haar confrontaties met de
buitenwereld.
Nieuwe inzichten over depressie en een praktische handleiding met
oefeningen voor ouderen staan in een gids voor 50-plussers en hun
omgeving van Corry Linssen: Depressie, je kunt er iets aan doen. Aan
bod komen onder meer: wat is een depressie en hoe ontstaat hij? Wat
kun je er zelf aan doen? Wat kunnen anderen voor je doen? Hoe ga je
om met iemand die depressief is?
Voor familieleden valt het dus niet altijd mee. Pim Cuijpers beschreef
dit in het boek: Depressie: gids voor familieleden. Het geeft informatie
over depressie en beantwoordt een breed scala van vragen. Je leert
het gedrag van een depressief familielid begrijpen en hoe je er het
beste mee kunt omgaan. Het boek beschrijft wat de emotionele en
praktische gevolgen voor de naaste zijn, welke maatregelen die kan
nemen en waar je hulp voor jezelf kunt vinden.
Huisartsen
Wie zijn klachten niet zelf kan oplos
sen, heeft misschien intensievere
hulp nodig. Een voorwaarde om
dan met psychische klachten bij de
GGZ uit te komen is dat de huisarts,
die de ouderen moet doorverwij
zen, de klachten herkent. Volgens
Willy Garenfeld, ouderenpsychia
ter bij GGZ Midden-Brabant, is dat
niet altijd het geval. "Laat ik voorop
stellen dat huisartsen goed werk
doen. Maar zeker depressieve stem-
mingsklachten herkennen ze niet
altijd. Dat geldt ook voor spannings-
klachten. Dan komt een oudere bij
de huisarts met lage rugklachten
en wordt hij doorverwezen naar de
orthopeed. Maar zo iemand loopt
soms nog jaren met pijn, omdat de
psychische factoren niet aangepakt
worden. Er valt dus nog wel winst te
boeken. Niet alleen door bijscholing
van huisartsen, maar ook door een
betere afstemming tussen behande
laars van lichamelijke klachten en de
psychiatrie."
Tiny Schapendonk is een opgewekte vrouw van 64
jaar. Maar een paar jaar geleden zat ze helemaal niet
zo goed in haar vel. "Onder meer door persoonlijke
zorgen die me boven het hoofd groeiden", vertelt ze.
Vier jaar geleden barstte de bom. "Ik was in het zie
kenhuis voor een routinecontrole en kreeg een acute
zenuwaanval. De internist stuurde me meteen naar de
psychiatrische afdeling van het algemeen ziekenhuis,
de PAAZ. Maar daar was ik niet mee geholpen; ik kon
niet met de dokters overweg."
"Na enkele maanden werd ik naar de gesloten afde
ling van GGZ verwezen, aan het Jan Wierhof. De
eerste maand deed ik weinig, lag alleen maar op bed.
Na een tijdje mocht ik naar de ontspanningsruimte,
waar ik kon kleuren en schilderen."
Tiny herstelde voorspoedig en mocht na een maand
of zes een avond per week naar huis. "Dat werden
twee avonden, toen een weekend en daarna drie
Depressies leren begrijpen
"Soms moet ik opeens huilen. Zomaar, uit het niets. En eigenlijk beleef
ik nergens meer echt plezier aan." Herkent u dit bij uzelf of een naaste?
En wilt u hierover iets lezen? Bekijk dan eens deze selectie van Biblio
theek Midden-Brabant.
De complete gids voor het I
aandoeningen is Depressie
schrift Psychologie Magazine
Ton Valkenburg
opeens huilen:
'We zien vaak ouderen met proble
men voorbijkomen", vertelt Marieke
Clijsen, senior verpleegkundige
en coördinator van de deeltijdbe
handeling bij GGZ Midden-Bra
bant. “We zien bijvoorbeeld veel
ouderen die niet kunnen voldoen
aan de steeds hogere eisen die
de maatschappij stelt. Alles moet
tegenwoordig maar snel, snel, snel.
Niet met een computer overweg
kunnen kan mensen al onrustig
maken, bijvoorbeeld. En dat kan
leiden tot klachten door spanning,
zoals hoofdpijn of pijn in rug, nek en
schouders. Daarbij komt dat steeds
weerouderen tegenwoordig minder
kinderen hebben die hen kunnen
opgangen: die hebben het druk,
en wonen en werken steeds vaker
Mende stad."
Fen groot deel van de oudere GGZ-
paliënten heeft last van somber
heid en angsten, bijvoorbeeld om
'sawnds alleen te zijn. Een tweede
d<Woep van de GGZ zijn ouderen
met cognitieve stoornissen, zoals
problemen om overzicht te houden,
te plannen, geheugenstoornissen,
oriëntatieproblemen, taalstoornis
sen of problemen met het uitvoeren
van alledaagse handelingen.
55-plussers met Verminderen
lichte angstklachten van angstklachten
55-plussers die een Informatie over wat het
dierbare hebben betekent om na jaren-
verloren lang samenzijn alleen
verder te moeten
Beter leren omgaan
met het gedrag van je
naaste
