WIJZE
Tilburgers bezien leven van
ouderen in Minamiashigara
COLOFON
Nieuwe generatie Japanners wil niet
meer voor bejaarde ouders zorgen
Afsprakenbureau ouderenadviseurs
s
SS
Informatie over wonen
Ouderenmiddag WD
Teruggave van belasting
AOW en kostgeld
Helend van binnenuit...
Cursus toetsinstrumenten met Klavar
eek
FOTO: VERENIGING TILBURG MINAMIASHIGARA
Japanners blijven tot op hoge leeftijd actief, zoals deze vrouw op een folkloristische beurs, die bezig is met Shlbozl, een speciaal soort borduurwerk
voor een afbrokkeling van oude normen en
Redactie: André Coenen, Riek Flipse-
Karel Luiijf (eindredacteur), Loes Mer-
PJ
Debby Struijk-Buitelaar, Mat de Vries.
voorbereid op de langzame verschuiving
Seniorenwijzer.
>CHE EN
lLEHULP
Maar er is een groot tekort aan plaatsen in
verpleeg- en verzorgingstehuizen, omdat
Met ingang van januari is het afsprakenbureau van de ouderenad
viseurs van de Twern een uur korter bereikbaar. Het nummer
5350505 van de ouderenadviseurs is voortaan op werkdagen van
9.00 tot 12.00 uur bereikbaar.
"SEN
»7ce—
LANCE
♦20055
9/5438216
itheek
leijn)
Zand
Redactieadres: Seniorenwijzer, p/a
Vincentiusstraat 102, 5038 SR Tilburg,
of Postbus 3078, 5003 DB Tilburg; tel.
5839999.
geen
raken
jren
luur
Juirijnstok
zorg door buitenstaanders. Ook was er
geen goed zicht op de toestand van de
ouderen, doordat ouderen zo lang 'verbor
gen' zijn geweest bij hun kinderen thuis. Zo
komt nu pas aan het licht dat dementie een
wijd verbreid probleem is.
Daarnaast is er een groot tekort aan thuis
zorg. Net als in Nederland willen steeds
meer Japanse ouderen zelfstandig wonen.
De Japanse overheid richt haar beleid de
laatste jaren vooral hierop, zodat alleen de
NISCHE
'TILBURG
bereikbaar voor een
'67 (5 cent p. min)
ILAUWE MAAN
fiér seksueel misbruik
).00 uur
)uur
CENTRUM
TsZ-BVI
ing en informatie bij
latiecentnimoncolo-
MEPOSTEN
x>uw in uw woon-
slmatig bloedafname
lere informatie vraag
JOR
RAPIE
Razendsnelle vergrijzing
Japan heeft het het hoogste percentage ouderen van alle geïndustrialiseerde landen.
Ter vergelijking: in Nederland is ongeveer 14 procent van de bevolking 65 jaar of
ouder, in Japan is dat 18 procent. Omdat Japan een veel grotere bevolking heeft dan
Nederland, betekent dat een veel groter aantal 65-plussers, namelijk 23 miljoen
tegenover 'slechts' 2.250.000 in Nederland.
De prognose is dat in 2015 het percentage 65-plussers in Japan gegroeid zal zijn tot
25 procent. Een van de oorzaken van deze razendsnelle vergrijzing van de Japanse
bevolking is de levensverwachting, die het hoogst is van de wereld. Japanse vrouwen
worden nu gemiddeld 82,4 jaar oud, mannen 79,5 jaar oud. Er zijn ongeveer een mil
joen inwoners van 95 jaar of ouder. Daarbij komt dat het geboortecijfer in Japan de
laatste decennia aanzienlijk is gedaald.
'SEN EN
KEN
kan men bij de eigen
van 8.00-17.00 uur.
rijdag van 17.00 uur 's
00 uur ’s-morgens, op
stdagen de gehele dag
irtsenpost,
2aTilbuig
theek zit naast de
en is alleen geopend
>pen is. Alleen voor
ecepten die door de
acht- of weekendarts
hreven. Geen herha-
gedwongen opgenomen in ziekenhuizen.
Dat is een nog grotere kostenpost voor de
overheid, zeker omdat het dikwijls gaat om
opnameperiodes van meer dan een jaar.
Pensioen
Veel oudere Japanners willen graag zelf
standig wonen, maar financieel is dat niet
altijd even gemakkelijk. Voor oudere echt
paren en alleenstaande mannen ligt het
niveau van de pensioenen meestal op of
boven dat in Nederland. Maar alleenstaan
de vrouwen kunnen er vaak niet van rond
komen, vertelt Van der Schee: "Zodra de
man overlijdt en de vrouw alleen komt te
staan, wordt haar financiële situatie slech
ter. Ze heeft in haar leven meestal veel
KBO-afdeling Wandelbos en de Samenwerkende Ouderenorgani
saties Wandelbos (SOOWA) organiseren woensdag 10 januari om
14.00 uur een voorlichtingsmiddag over het onderwerp wonen (blij
ven of verhuizen). Toegang en een kopje koffie of thee zijn gratis.
Plaats: wijkcentrum t Kievitslaer, Reinevaarstraat 55.
De VVD-afdeling Tilburg organiseert op donderdag 20 januari om
14.00 uur in restaurant De Riddershoeve ('t Zwaantje 1, Berkel-
Enschot) een gezellige middag voor ouderen uit de hele gemeen
te. Thieu Schraven, woordvoerder ouderenbeleid van de VVD-
raadsfractie, houdt een welkomstwoord en er is snert met brood en
spek. De middag wordt opgeluisterd met een optreden van Nico
van de Wetering.
Veel ouderen laten ieder jaar geld 'liggen' bij de Belastingdienst,
terwijl ze door extra kosten voor medicijnen en zorg voor terugga
ve in aanmerking kunnen komen. Het Ouderenwerk van de Twern
en de Werkgroep 50+ Loven-Besterd organiseren daarom voor
senioren in die wijk een gratis voorlichtingsmiddag over de moge
lijkheden om belasting terug te vragen. Die middag wordt uitleg
gegeven over mogelijke aftrekposten en (het invullen van) de ver
schillende formulieren. Tijdens de bijeenkomst worden
belastingformulieren ingevuld; daarover worden later afsprak
gemaakt. Familieleden en/of kinderen die de belastingpapier
invullen voor ouderen, zijn uiteraard ook welkom op donderdag 13
januari van 13.30 tot 16.00 uur in wijkcentrum Loven-Besterd
(Koestraat 164). De entree is gratis, evenals een kopje koffie en/of
thee.
In Ouderentrefpunt 't Sant (Beneluxlaan 74) geven belasting
deskundigen van ouderenbond KBO op dinsdag 18 januari voor
lichting. Het gaat niet alleen over aftrekposten en teruggave van
belastingen, maar ook over vergoedingen voor bijzondere kosten
door de gemeente. Aanvang 10.00 uur.
lagen:
en 17.00-18.00 uur
(SCHOT
ange Slight
In het decembernummer van Oudfit stond een artikel over kostgeld
dat sommige lezers op het verkeerde been kan zetten. Er staat dat
alle officiële instanties de kostgever en kostganger als een geza
menlijke huishouding beschouwen en de inkomens bij elkaar optel
len. Zo vervalt geheel of gedeeltelijk het recht op regelingen als
huursubsidie, kwijtschelding van belasting, WAO, AOW en de bij
standsuitkering.
Dat klopt, maar bij de AOW zijn er twee uitzonderingen
Als een 65-plusser een inwonend kind heeft onder 18 jaar en
daarvoor kinderbijslag ontvangt, wordt er niet gekort op de AOW-
uitkering.
Een 65-plusser en een volwassen inwonend kind dat zelf een
inkomen heeft, worden niet gezien als gezamenlijke huishouding;
de AOW blijft dus volledig intact. Maar inkomsten van andere inwo
nende personen (broer, zus, kleinkind of anderen) worden dus wél
meegeteld, waardoor er op de AOW wordt gekort.
ADVIESLUN
noten over psychi-
10 p/m)
CONSULENT
Iburg
tg en informatjp bij
of dementie
waarden. Vroeger moest het individuele
belang wijken voor dat van de groep, bij
voorbeeld de familie of de samenleving;
ipanners
steeds meer waarde aan persoonlijke luxe
:?r [n |iet |even Qok de emancipatie
van de vrouw heeft invlged, stelt Van der
Anders dan in Nederland zijn het in Japan
nu nog vaak de kinderen die verantwoor
delijk zijn voor de verzorging van de
ouders. Het gevolg van deze traditie is dat
I in Japan nog veel driegeneratiegezinnen
bestaan: ouders die bij de kinderen en
kleinkinderen wonen. KNO-arts Johan van
der Schee, secretaris van de Vereniging
Tilburg Minamiashigara: "Meestal betreft
het de ouders van de man die verzorgd
moeten worden, aangezien zonen van
oudsher bij hun ouders introuwen." Op het
platteland woont nog steeds 85 procent
van de 65-plussers in bij de kinderen. In
heel Japan is dat ongeveer 55 tot 60 pro-
I cent. Als de ouders niet inwonen bij de kin-
I deren, wonen ze meestal in een naastgele-
gen appartement of in elk geval in dezelfde
straat. Met name in de grote steden wonen
ouderen steeds vaker zelfstandig.
Ook is in de steden een begin gemaakt met
de bouw van verpleeg- en verzorgingshui
zen en wordt de zorg dus, net als hier, uit
besteed. "2,7 procent van de Japanners
van 65 jaar en ouder verblijft in een verzor
gingshuis", vertelt Van der Schee, "maar
veel Japanners schamen er zich nog
steeds voor hun ouders naar een verpleeg-
I of verzorgingshuis te sturen."
Zorg
Natuurlijk zitten er voor beide partijen voor
delen aan het gezin van drie generaties:
voor de ouderen is er woonruimte en zorg,
de (schoon)moeder kan op de kleinkinde
ren passen. Maar steeds meer kinderen
zien nadelen van het samenwonen met
hun bejaarde ouders. Van der Schee:
"Doordat de levensverwachting in Japan tegenwoordig hechten jonge Jap'
enorm hoog is, kan het voorkomen dat de steeds meer waarde aan persoonlij!
kinderen zelf op een leeftijd zijn dat ze zorg en plezier fn het leven. Ook dc
nodig hebben, maar tegelijkertijd hun hoog- ”r*
bejaarde vader of moeder moeten verzor
gen. Zo wordt het driegeneratiegezin soms
een viergeneratiegezin en wonen over
grootouders, grootouders, kinderen en
kleinkinderen in een huis. Maar zeker in de
grote steden zijn de woningen zo klein, dat
er gewoonweg geen plaats is voor een
extra generatie."
De verwestering van Japan en de verande
rende rol van de vrouw in die samenleving Schee: "Vroeger was de man de enige
spelen ook een belangrijke rol bij de veran- kostwinner. Vrouwen moesten een eventu-
deringen in de zorg voor ouderen, aldus ele baan na hun huwelijk opgeven om voor
Van der Schee. De economische vooruit- het huishouden en de schoonouders te
gang heeft in de grote steden gezorgd kunnen zorgen. Tegenwoordig zijn steeds
meer vrouwen niet bereid daarvoor hun
carrière op te geven."
Noodgedwongen naar ziekenhuis
Japan kent drie soorten verpleeg- en ver
zorgingstehuizen voor ouderen, die door
de overheid gefinancierd worden. De eer
ste soort bestaat uit tehuizen voor ouderen
die onafhankelijk zijn, maar onvoldoende
geld hebben om zelfstandig te wonen.
Daarnaast zijn er tehuizen voor de rijkere,
maar gezonde ouderen en tenslotte de
instellingen voor mensen die lichamelijke minder gewerkt dan de man, doordat ze
en/of geestelijke problemen hebben. voor de schoonouders en kinderen heeft
Maar er is een groot tekort aan plaatsen in moeten zorgen. Hierdoor heeft ze minder
traumaverwerking,
imilietherapie tel.
PATIËNTEN
EN PLATFORM
BANT
12b Tilbutg.
Japanners gaan op een heel andere manier met hun lichaam om
dan wij Europeanen. Ze eten anders, bewegen en sporten anders,
voortdurend de balans tussen lichaam en geest zoekend. De vol
gende boeken uit de bibliotheek zetten u misschien op het spoor
om in 2005 meer in balans te komen.
Ilse Maria Fahrnow schreef het Praktijkboek Jin Shin Jyutsu: de
helende kracht van uw handen. Door het gebruik van eenvoudige
handgrepen herstellen we de vrije stroom van kosmische schep
pende energie. Door onze handen op bepaalde energiecentra van
het lichaam te leggen richten we onze aandacht helemaal op ons
zelf, en laten voor een moment de onrustige buitenwereld voor wat
hij is.
lan Reader dook in de Japanse religie voor zijn boek Shintoïsme.
Het werd een inleiding in de Japanse religie, en hoe deze zich uit
in het dagelijks leven in Japan. Shinto betekent 'de weg van de
góden'.
Horst Hammitzsch schreef een klein boekje over het ontstaan en
de betekenis van de theeceremonie in Japan: Zen in de kunst van
de theeceremonie. Een idee voor een zondagmiddag?
Kimiko Barber vervoegde zich in de keuken voor het boek Sushi:
standaardwerk voor beginners en gevorderden. De simpelste
omschrijving van sushi is: met azijn aangemaakte rijst, bedekt of
gevuld met rauwe, gekookte of gemarineerde vis, schaaldieren,
groente of ei, variërend van een kommetje rijst met daarop wat vis
en groente, tot opgerolde, geperste of handgevormde sushi. Sushi
wordt vaak als een soort kunstwerk gepresenteerd, maar van oor
sprong is het een manier om vis te conserveren.
Hideo Dekura ging ook in de keuken aan de slag voor zijn kook
boek Sashimi. Sashimi is te beschouwen als sushi zonder rijst en
wordt gezien als ideaal voorafje. Het wordt opgediend met bijvoor
beeld sojasaus, geraspte daikon of zeewier. Dit kleurt niet alleen
prachtig, maar is ook goed voor de spijsvertering.
Yukio Nanba is de fotograaf van het meesterwerk Four seasons of
Korakuen garden: prachtige foto's van deze bekende Japanse tuin,
met Engelse en Japanse tekst. Het boek hoort bij de fototentoon
stelling die afgelopen zomer in de bibliotheek aan het Koningsplein
te zien was.
Arthur Golden is de auteur van Dagboek van een geisha. Een 9-
jarig meisje wordt in de eerste helft van de 20ste eeuw verkocht
aan een geishahuis in Kyoto, waar ze in de jaren dertig een gevier
de geisha wordt. Deze roman geeft een goed inzicht in het leven
van geisha's.
ernstig zieken naar een verzorgingstehuis
hoeven. Probleem is echter dat de thuis
zorg erg kostbaar is. De overheid zoekt
daarom naar goedkopere vormen van
thuiszorg. Door de schaarste van tehuizen
en thuiszorg worden Japanse ouderen die
langdurige zorg nodig hebben, vaak nood-
[E-EN
[BUREAU
TDSZORG
nformatie, advies en
j vragen en klachten
•13.00 uur.
170 (0,10 per min.)
•noord-brabam.nl
GEESTELIJKE
TDSZORG
informatie over de
indheidszorg Tel.:
Sggzmb.nl
rPERSOON-
BUDGET
informatie over en
jPGB
iten: ma-wo-do van
tel.: (013) 594 21
indenassum@rpcp-
egingenverzoiging:
uur, tel.: (013) 594
heuvel@rpcp-mb.nl
MILIEU
OR MOEDERS
is)
IEERD?
m langs het Anti
reau tel. 5438917
15038 BA Tilburg
RHULP
VEST-BRABANT
Spoorlaan 2 ld
1470
DIABETEN
1.033-4630566
ZORGVERLENER
00833 fax. 5801577
tiddelen. Slibbroek
013-5056009.
ZORG
bereikbaar, 7 dagen
n 0900-8806.
oedingsvragen
kinderen in de leef-
lar, de mogelijkheid
aken voor dit spree-
10-8806. 24 uur per
dagen per week.
ADVISEUR
i. Telefonisch spree-
9.00- 12.00 uur,
•UNTEN OVER
J EN WELZIJN
(in wijkcentrum)
West
wijkcentrum 't Sant)
Zuid.
tel. 5350272
Oud-Zuid
sstraat 13
pensioen opgebouwd. Daarbij komt nog
dat de pensioenen voor vrouwen ongeveer
de helft lager liggen dan die van de man.
Hierdoor zijn vrouwen vaak gedwongen
om op latere leeftijd door te blijven werken
om de eindjes aan elkaar te kunnen
knopen."
Werken
Is het soms bittere noodzaak door te blijven
werken, veel andere Japanse ouderen wil
len dat zelf graag. De gemiddelde pensi
oenleeftijd ligt op zestig jaar, maar veel
mensen werken langer door. Ook de over
heid wil de pensioenleeftijd opschroeven
naar 65 jaar. De bedoeling daarvan is dat
de zorg voor ouderen betaalbaar blijft.
Grote bedrijven als Fuji bieden werkne
mers op hun zestigste een baan op
contractbasis aan, naast het pensioen.
Ouderen kunnen op deze manier doorwer
ken totdat ze 65 zijn.
Lang niet iedereen komt echter voor zo'n
baan in aanmerking, omdat voor veel
bedrijven oudere werknemers te duur zijn.
Bovendien is de selectie vaak streng of
gaat het om laag gewaardeerd werk.
Werk of niet, veel Japanse ouderen blijven
actief. Ze dragen graag hun steentje bij aan
de maatschappij en daarom doen ze vaak
- ook naast betaald werk - vrijwilligerswerk.
Dat doen ze meestal in de eigen omgeving,
bijvoorbeeld door het schoonhouden van
de buurt, het beschermen van kinderen op
straat of het onderhoud van parken.
Zowel in Nederland als in Japan heeft de
vergrijzing grote effecten op de econo
mie. de zorg, het wonen en de maat
schappelijke dienstverlening. Aanlei
ding voor de Vriendschapsvereniging
Tilburg Minamiashigara en haar zuster
organisatie in Japan om dit jaar aan
dacht te besteden aan het thema Oude
ren. Een Tilburgse delegatie bezoekt in
april de Japanse stad om te kijken hoe
ouderen daar leven. De culturele ver
schillen op dit gebied worden kleiner.
Niet alleen doordat ook in Japan de
individualisering toeneemt, maar even
eens doordat de overheden in beide lan
den ongeveer dezelfde oplossingen
bedenken voor de vergrijzing.
I De Seniorenwijzer verschijnt eenmaal
I in de twee weken in De Tilburgse Koe- I
1 rier. s
j Redactie: André Coenen, Riek Flipse-
Tiemens, Gerry Hovers, Petra Jansen,
Karei Luiijf (eindredacteur), Loes Mer-
tens -Vermeer, Denise van de Pas,
Debby Struijk-Buitelaar, Mat de Vries. -• -- Z
I I de Japanse overheid zich met goed heeft
I Redactieadres. Seniorenwijzer, p/a voorbereid op de langzame verschuiving
I Vincentiusstraat 102, 5038 SR Tilburg, I
of Postbus 3078, 5003 DB Tilburg; tel.
5839999. I
I Kopij kan gestuurd worden naar het I
1 redactieadres of naar De Tilburgse
I Koerier, Postbus 10001, 5000 JA Til- I
burg; tel. 5368805; e-mail 1
redactie@tilburgsekoerier.nl o.v.v. I
Seniorenwijzer.
Deadline: donderdag 12.00 uur voor
I de verschijningsdatum.
Voor de derde keer organiseert Factorium Tilburg samen met de
Klavar Vereniging Nederland voor senioren een cursus toetsinstru
menten met gebruik van de klavarnotatie. Deze manier van muziek
schrijven maakt het voor jong en oud mogelijk muziek te maken
zonder leesproblemen. Vele duizenden muziekbeoefenaars in ons
land, maar ook daarbuiten, gebruiken deze methode. Klavar is een
uitkomst voor wie vanwege het "noten lezen" opziet tegen het leren
bespelen van een instrument.
Op vrijdag 14 januari is er van 19.00 tot 20.00 uur een introductie
van de klavarmethode in Factorium (Kapelaan Poellplein 3, naast
het Textielmuseum). De cursus start op 21 januari; de deelnemers
leren in tien lessen op vrijdagavond keyboard, piano of elektronisch
orgel spelen. De kosten, inclusief uitgebreid lesmateriaal, zijn 75
euro. Meer informatie: Fons Doornen (Klavar Vereniging Neder
land), Paletplein 25, 5044 JC Tilburg; tel. 4685573; e-mail
fons@klavarvereniging.nl.
