W I J Z E
1
'Tegenwoordig staan hun
mogelijkheden centraal'
Tilburg wordt 'ouderenproof'
Jl
El
en
Een eeuw zorg voor verstandelijk gehandicapten in Huize Assisië
LS
COLOFON
Financiële regelingen
Thebe
Dag van de Witte Stok
Homeopathie
Rommelmarkt
Honderd jaar Assisië
Geheugentraining
Hygiëne in de keuken
Als een kind eenmaal was
was er nauwelijks
kind en de ouders.
Patiëntenrecht
Oude liedjes en sketches
Ontspannende activiteiten
T-F J
th J
k
)BER 2004 - PAGINA 10
DE TILBURGSE KOERIER
DONDERDAG 14 OKTOBER 2004 - PAGINA 11
jzen!
FOTO: PETER LIGTENBERG
Prismamedewerker Bart van Doveren (links) en bewoner Jacob Leerentveld.
i.be
CvD
J
0 02
WACON
180
seurs,
orgen
rijten,
aplopers,
ing,
ode.
jleden dat
begon-
fAR op
l.n/
LL
organi
st GGD
Ypelaer
In daverend
L nog even
I betaalbare
geworden. Samen met de andere jongens
die dat waren, moest ik afwassen, de vloer
vegen, schrobben en schuren met staalwol
en schoenen poetsen. Iedere week wel 57
paar."
KBO De Goede Herder (Isidorusstraat 6) organiseert dinsdag 19 okto
ber van 14.00 tot 16.30 uur een themamiddag over gemeentelijk
ouderenbeleid, in het bijzonder aanvullende vergoedingen en de
mogelijkheden tot bijzondere bijstand. Twee medewerkers van de
dienst Sociale Zaken houden een inleiding en beantwoorden vragen.
Toegang gratis voor leden en niet-leden; koffie en thee zijn ook gratis.
Ouderenwerk Tilburg-Noord organiseert donderdag 21 oktober van
13.30 tot 15.30 uur een voorlichtingsmiddag over thuiszorgorgani
satie Thebe. Plaats: seniorensoos t Hazennest, Kreverplein 27.
Gratis entree, plus twee kopjes koffie of thee.
Jan Leemans ondertekent namens de
Oude Makkers de overeenkomst 'Til
burg Ouderenproof'. foto: peter ligtenberg
Morgenmiddag voert het Tilburgse Netwerk Blinden en Slechtzien
den actie in het kader van de Internationale Dag van de Witte Stok.
Slechtzienden en blinden gaan bij de Schouwburgring en Paleis-
ring regelmatig door het horizontaal vooruit steken van hun witte
stokken aangeven dat ze willen oversteken. Bestuurders die netjes
stoppen krijgen een folder met uitleg over de actie aangeboden.
Elke bestuurder is wettelijk verplicht te stoppen als een visueel
gehandicapte een witte stok met één of meer rode ringen uitsteekt,
maar in de praktijk rijden ze nogal eens door. Volgens het regle
ment van Verkeersregels en Verkeerstekens moeten eigenlijk alle
personen die zich moeilijk voortbewegen voorrang krijgen met
oversteken. Een oorzaak van de overtredeing is dat veel verkeers
deelnemers niet op de hoogte zijn van deze regel.
Vandaar de actie onder het motto 'Stop voor de stok!', die in het
hele land gevoerd wordt. Het Netwerk heeft daarbij rijschoolhou
ders uitgenodigd de actieplaats aan te doen tijdens de lessen.
Thuis
Jacob woont nog steeds op 't terrein van
Assisië: samen met dertien anderen - man
nen en vrouwen - in een huis. "We kunnen
het goed vinden met elkaar. Natuurlijk heb
ben we wel eens woorden, maar ruzie heb
ben we nooit", vertelt hij.
Toen hij 65 werd, is Jacob gestopt met
werken. Nu vult hij zijn dag met zijn hobby
's: biljarten, mondharmonica spelen en
knutselen. "Ik maak allerlei dingen van kar
ton dat ik tegen elkaar plak. Zo heb ik al
heel veel koffertjes, maar ook schilderijen
voor mijn foto's gemaakt", zegt Jacob ter
wijl hij zijn fotolijsten laat zien.
"Ik heb veel foto's op mijn kamer hangen.
Als ik daar naar kijk, weet ik weer hoe alles
vroeger was. Vroeger was er hier veel
meer te doen, we handen een eigen
toneelclub, zwembad, drumband en ker
mis. Nu niet meer. Het is tegenwoordig erg
rustig op het terrein; veel mensen zijn ver
huisd en anderen zijn overleden." Zelf voelt
hij er niks voor om te verhuizen. "Want",
zegt hij, "Hier ben ik opgegroeid. Het is mijn
thuis geworden."
Dinsdag 19 oktober organiseert Activiteitencommissie Ouderen St.
Anna een informatiemiddag over homeopatische hulp- en geneesmid
delen. Aanvang om 14.00 uur in de Frater Mattheushof 1 (aan de
Capucijnenstraat). De entree is gratis, evenals een kopje koffie of thee.
KBO 't Goirke organiseert zaterdag 23 oktober van 10.00 tot 14.00
uur een rommelmarkt in wijkgebouw De Paperclip (Oude Kapel
straat 25). Entree: 0,50 euro. Tafelhuur: dhr en mw. Janssen, tel.
5358446.
Biezenmortel - de naam staat voor een met biezen begroeid moe
rassig gebied - is sinds januari 1997 een van de vier dorpen die val
len onder de gemeente Haaren. Tot 1997 was Biezenmortel een
onderdeel van de gemeente Udenhout. Biezenmortel heeft zijn
groei voor een groot deel te danken aan het grote complex voor
verstandelijk gehandicapten. Zorginstelling Prisma is waarschijnlijk
beter bekend onder de oude naam: Huize Assisië.
Op 12 januari 1904 werden de eerste patiënten naar Biezenmortel
overgebracht. Deze datum wordt aangemerkt als de officiële stich
tingsdatum van Huize Assisië.
Literatuur over Huize Assisië is slechts beperkt te vinden in de bibli
otheek. Eén boek dat het lezen of doorbladeren zeker waard is,
heet Overd'n Biezenmortel. Hierin staat onder meer een stuk over
het ontstaan en de groei van het zorgcomplex.
Op het gebied van zwakzinnigenzorg heeft de bibliotheek veel
meer te bieden: van opleidingsmogelijkheden tot geschiedenis en
cliëntgerichte zorg. Van het laatste is Serieus nemen, vertrouwen,
begrijpen van Marlis Portner een goed voorbeeld.
Naast de boeken is ér ook in het tijdschrift Klik: maandblad voor de
zwakzinnigenzorg veel informatie te vinden over de hedendaagse
zorg. In de catalogus van de bibliotheek is te zien welke boeken er
allemaal te vinden zijn over zwakzinnigenzorg: www.obtmb.nl.
Wooneenheden
Met de invoering van de Algemene Wet Bij
zondere Ziektekosten (AWBZ) in 1968
kreeg de overheid de verantwoordelijkheid
voor de financiële situatie van zorginstellin
gen. Zo kwam er meer geld voor gebou
wen en kon er meer deskundig personeel
aangetrokken worden.
Vroeger maakten in Assisië broeders en
medici de dienst uit die weinig oog hadden
voor de ontwikkeling van de bewoners. De
nieuw aangestelde orthopedagogen,
psychologen en activiteitenbegeleiders leg
den meer nadruk op de ontwikkelingsmo
gelijkheden van de verstandelijk gehandi
capten. "Zij probeerden door opvoeding het
niveau van de bewoners te handhaven en
te verbeteren. De mogelijkheden van men
sen met een handicap kwamen centraal te
staan", aldus Bart van Doveren.
De grote slaapzalen werden verleden tijd
Op woensdag 20 oktober organiseert Club 92 in samenwerking
met Thebe een informatieochtend over het geheugen en geheu
gentraining. De bijeenkomst in de kantine van sporthal De Blaak
(Grebbe 63) duurt van 10.00 tot 12.00 uur. Entree gratis, evenals
een kopje koffie/thee.
50 Procent van alle voedselvergiftigingen wordt veroorzaakt door
onzorgvuldig handelen in de keuken. Senioren zijn extra gevoelig
voor de gevolgen daarvan. Daarom organiseert de werkgroep
Ouderen van Soekmekaar samen met de GGD op maandag 25
oktober van 14.00 tot 16.00 uur een voorlichtingsmiddag over hygi
ëne in de keuken. In de ontmoetingsruimte van Steve Bikohof nr.
14 vertelt een seniorenvoorlichter van de GGD dan over de voed
selproductie, de controle hierop, en over de voedselveiligheid thuis.
De toegang is gratis.
en er kwamen kleinere huiselijk ingerichte
wooneenheden Ook ontstonden in de jaren
'70 de eerste ouderverenigingen en er
kwam meer openheid rond de instellingen.
Vanaf halverwege de jaren zeventig heb
ben veel cliënten met een lichtere handicap
het instellingsterrein verlaten om in gewone
huizen in de wijk te gaan wonen. Daar
naast blijven steeds meer verstandelijk
gehandicapten kinderen bij hun ouders
wonen, eventueel met begeleiding vanuit
instellingen als Assisië. De integratie in de
samenleving is op gang gebracht.
Sinds de jaren tachtig staat het begrip voi-
waardig burgerschap in de gehandicapten
zorg centraal. "Verstandelijk gehandicap
ten worden zichtbaar in de samenleving en
krijgen net als valide mensen recht op per
soonlijke ontplooiing. Dat kan door uit te
gaan van de mogelijkheden van verstande
lijk gehandicapten. Als je hen de zorg en
ondersteuning biedt die daarbij nodig is,
kunnen ze als volwaardige burgers deelne
men aan de samenleving en gebruik
maken van bestaande voorzieningen als
sportclubs, wijkcentra en regulier onder
wijs", legt Van Doveren uit.
Tilburg Ouderenproof heet het project dat Wethouder Els Aarts (o.m. Ouderenbeleid,
gebaseerd is op de provinciale actie Oudfit Z''--'
NB (voorheen Vitaal Grijs). Het wordt geco- gewricht"
ördineerd door het Overlegorgaan Tilburg
se Ouderenorganisaties (OTO), waarin de
ouderenbonden KBO, PCOB, ANBO, Oude die minder geld en tegelijk meer verant-
Makkers en Surinaamse Ouderen Tilburg woordelijkheden op zorggebied krijgen.
(SOT) samenwerken. Zij willen met dit initi- Toch hoopt ze dat de wijkgerichte aanpak
atief bereiken dat ook de niet-georganiseer- ervoor kan zorgen "dat ouderen en gehan
de Tilburgse ouderen betrokken raken bij dicapten krijgen waar ze recht op hebben."
de toekomst van hun wijk en zo ook bij het De overeenkomst werd in de raadszaal
ouderenbeleid van de gemeente, bena- ondertekend door organisaties als de oude-
drukte OTO-voorzitter Jan Meijlink bij de renbonden, Thebe, de Twern, zorgcentra,
ondertekening. Contour en alle raadsfracties.
opgenomen,
nog contact tussen het
"De afstand tussen hun
woonplaats en het instituut was groot, want
er waren maar weinig instellingen voor ver
standelijk gehandicapten. Bovendien
mochten ouders de eerste zes weken niet
op bezoek komen om het kind aan de
instelling te laten wennen. Daarna waren er
vaste bezoektijden, het bezoek vond plaats
in spreekkamers", aldus Van Doveren. De
Prisma-medewerker, die nu staffunctiona
ris Zorginformatie is, kent de instelling van
haver tot gort, omdat hij er zijn loopbaan
als schoonmaker begon en er daarna
geruime tijd groepsleider was.
Afzondering
Niet alleen het contact met familieleden
was schaars, ook van andere contacten
buiten de instelling was geen sprake. Huize
Assisië lag erg afgezonderd, bewoners en
broeders konden zich redden zonder con
tact te hebben met de buitenwereld. Het
meeste eten kwam van Assisië zelf. "We
hadden een eigen boerderij, bakkerij en
slachterij en de melk kwam van onze eigen
koeien", vertelt Jacob enthousiast.
In 1922 kwamen er zelfs een ziekenhuis en
een school op het terrein van Assisië.
Bewoners die daartoe in staat waren, werk
ten overdag in het instituut. Het werk was
alleen geschikt voor cliënten van hogere
niveaus. "Aan het begin van de vierde klas
van de lagere school, ben ik van school
gegaan, omdat ik 16 werd", herinnert
Jacob zich. "Daarna ben ik huiswerker
•1 Als tweejarig jongetje komt Jacob Leerent-
veld in 1928 naar Huize Assisië. Hij weet
niet waarom hij daar is komen wonen.
1 "Misschien was het omdat ik niet zo snel
1 was als de andere kinderen, of omdat het
thuis gewoon niet ging. We waren thuis
met negen kinderen en het was er altijd erg
1 druk," vertelt hij.
Schaamte
"Er waren vroeger twee mogelijkheden
voor ouders van verstandelijk gehandicap-
I te kinderen", licht Bart van Doveren toe.
j "Ze konden zelf de zorg op zich nemen of
I de kinderen werden uit huis geplaatst. Uit
I gevoelens van onmacht en schaamte - een
11 gehandicapt kind werd vaak gezien als een
11 straf van God - en de veelal grote gezinnen
leidden ertoe dat veel verstandelijk gehan-
1 dicapten uit huis geplaatst werden. Via de
I burgemeester of de huisarts werd dan een
n plaats in een instituut als Assisië geregeld,
4 waar ze in grote zalen met zo'n vijftig bed
eden verbleven."
De SOON (Samenwerkende Ouderen Organisaties Noord) c
seert woensdag 27 oktober een informatiemiddag met
Midden-Brabant over patiëntenrecht. De middag in De Y
(Corellistraat 10) begint om 14.00 uur. Entree en een kopje koffie of
thee zijn gratis.
De Seniorenwijzer verschijnt eenmaal
I in de twee weken in De Tilburgse I
1 Koerier.
j Redactie:André Coenen, Chantal
van Dijk, Riek Flipse-Tiemens, Gerry I
'I Hovers, Karei Luiijf (eindredacteur),
li I Loes Mertens -Vermeer, Denise van I
de Pas, Debby Struijk-Buitelaar, Mat
de Vries.
Redactieadres: Seniorenwijzer, p/a
Vincentiusstraat 102, 5038 SR Til-
I burg, of Postbus 3078, 5003 DB Til-
burg; tel. 5839999.
Kopij kan gestuurd worden naar het
redactieadres of naar De Tilburgse
I Koerier, Postbus 10001, 5000 JA Til-
burg; tel. 5368805; e-mail
I redactie@tilburgsekoerier.nl o.v.v. I
I Seniorenwijzer.
I Deadline: donderdag 12.00 uur voor I
l de verschijningsdatum.
Op dinsdag 19 oktober brengt Wim van de Heijden sketches en
liedjes uit vervlogen jaren in wijkcentrum De Baselaer (Hoefstraat
175). De middag voor 50-plussers begint om 14.00 uur. Entree,
incl. kopje koffie/thee: voorverkoop 1,50 euro, aan de zaal 2 euro.
Voorverkoopadressen: mw. M. Looijkens (Molenstraat 37), mw. De
Jong (St. Willibrordstraat 103) en De Baselaer.
Het is dit jaar honderd jaar gele
vier broeders in Huize Assisië
nen met de opvang van verstandelijk
gehandicapten jongens en mannen. De
opvattingen over de zorg aan verstan
delijk gehandicapten is sinds die tijd
ingrijpend veranderd. Samen met bewo
ner Jacob Leerentveld (77) en Bart van
Doveren, die al veertig jaar bij Prisma en
zijn voorganger werkt, blikt de Senio
renwijzer terug op een eeuw zorg voor
verstandelijk gehandicapten.
In ouderentrefpunt t Sant (Beneluxlaan 74) kunt u op woensdag
20 oktober bloemschikken. U betaalt slechts de prijs van de bloe
men. Zelf meebrengen: een potje, mandje of bakje en een mesje.
Aanvang 10.00 uur.
Bij biljartvereniging Hoefstraat van de KBO is plaats voor enkele
nieuwe 55-plusleden. Het clublokaal is De Baselaer (Hoefstraat
175). Het gehele jaar wordt er in clubverband gespeeld op dinsdag
en donderdag van 8.30-12.00 uur. De KBO competitie van sep
tember tot maart is een maal per week op een middag. Aanmelden
op de clubdagen of via tel. 5444146.
Ouderenvereniging Reeshof houdt op woensdag 20 oktober om
14.00 uur een bingo in wijkcentrum Heyhoef.
11 Een bingomiddag is er ook op donderdag 28 oktober in wijkcen
trum de Reit (Westertorenlaan 4) Een kop koffie of thee is gratis.
Vrijdag 15 oktober is er van 19.30 tot 23.30 uur in wijkcentrum
Theresia de maandelijkse dansavond voor 55-plussers. Gewoon
een gezellig praatje maken kan ook. Entree 1 euro, incl. een kopje
koffie of thee. Adres: Nijverstraat 42.
Berkel-Enschot was het eerste Brabantse dorp; Tilburg wordt de eerste stad in
deze provincie waar geprobeerd wordt de leefomgeving op kleinschalig niveau zo
te maken dat ouderen er lange tijd zelfstandig kunnen wonen. Op 1 oktober, de Dag
van de Ouderen, werd de praktische invulling daarvan gestart met de feestelijke
ondertekening van een overeenkomst door allerlei instellingen en organisaties die
daaraan een bijdrage gaan leveren. Als eerste kunnen ouderen in de binnenstad
binnenkort hun wensen en verlangens naar voren brengen.
Zorg) noemde deze periode "een lastig tijds
gewricht" om iets dergelijks te organiseren.
Ze verwees daarbij onder meer naar de ver
soberende rijksoverheid en de gemeenten
- - -Ier ge-
woordelijkheden c
Toch hoopt ze dat
■T“
