WIJZE
Ouderenmishandeling is
meer dan geweld alleen
Ophef over eigen bijdrage
thuiszorg deels onnodig
jrwijk
GGD geeft voorlichting over beladen onderwerp
OBT
:omst
>en
POST SCRIPTUM
COLOFON
I
Kaarten in 't Sant
Gezonde voeding
Expositie ANBO-leden
Aangepaste vakanties Johanniter
Bijzondere volksdansinstuif
Prijsvraag rond zelfredzaamheid
Emotionele intelligentie
Bingo in De Paperclip
I
I
•DONDERDAG 22 JANUARI 2004 - PAGINA 15
DE TILBURGSE KOERIER
Gisteren vond de eerste voorlichtingsbijeenkomst over dit gevoelige onderwerp plaats in wijkcentrum De Ypelaer.
rdergaan. Het resul-
derne, uitnodigende
Drop Oud
heeft haar klanten snel een brief gestuurd
lende vormen kunnen soms zelfs tegelijk
naast elkaar bestaan."
De Senioren*
twee weken ii
1
I
I
I
I
I
I
I
Op de woensdagen 28 januari en 4 februari kunnen ouderen in tref
punt 't Sant (Beneluxlaan 74) rikken en jokeren. Leuke prijsjes.
Kosten 1 euro p.p. Aanvang 10.00 uur.
iwijzer verschijnt eenmaal in de
in De Tilburgse Koerier.
Hl 2004 - PAGINA
istuurd worden naar het redac-
ar De Tilburgse Koerier, Post-
Actie bonden
De gezamenlijke landelijke ouderenbonden
laten de gevolgen van deze maatregel en
andere bezuinigingen in de zorg doorreke-
De liefde voor de fietser in Tilburg is
behoorlijk afgenomen. Je hoeft maar
naar de staat van de fietspaden te kijken
en je weet het. Als er tenminste nog
paden zijn.
Zou de gemeente soms meer verdienen
aan auto's?
lister wijk een oproep
Jen. Inmiddels, ruim
langemeld. Het hoge
dat veel organisaties
ïstalte gegeven door
litgiftepunt voor alle
•ing. Maar ook de cdd
te kleur per muziek^
lantvriendel ijker.
bruikname
In buurtcentrum Soekmekaar (Gen. Kockstraat 2a) verzorgt mw. R.
van Hoek van de GGD maandag 26 januari een voorlichtingsmiddag
over gezonde voeding. De 50-plusvoorlichter van de GGD vertelt dan
onder meer over een goed voedingspatroon voor ouderen, botont-
kalking, verminderde energiebehoefte, moeilijke stoelgang, slechtere
nierfunctie en afnemend dorstgevoel. Tijd: 13.30 tot 15.30 uur. Toe
gang gratis; koffie en thee staan klaar.
dinator samen met de
naar andere mogelijk-
als organisaties die
ters kunnen altijd vrij-
>r informatie, onder)
In overleg worden er
ver hoe het steunpunt
tmiddels zijn er al een
lie gebruik hebben
od. Daarnaast staan!
;sgesprekken gepland
vrijwilligerswerk is
>p woensdag- en don-
13.00 tot 16.00 uui
k een aparte afspraak
t steunpunt voor vrij,
/inden aan het Kerk-
Verwaarlozing
Als een oudere lichamelijk, psychisch, mate
rieel schade lijdt door het handelen of het
nalaten van mensen die in een persoonlijke
of professionele relatie met hem of haar
staan, valt dat onder ouderenmishandeling.
"Mensen mishandelen ouderen meestal niet
lopen jaar zien. Een 83-jarige Assenaar heeft
zijn even oude dementerende echtgenote
gewurgd. "Dit is verschrikkelijk", zegt ze,
"alsof dat niet genoeg is, zit hij ondanks zijn
In bibliotheekzaal Heyhoef is vanaf maandag 2 februari een exposi
tie te zien met kunstzinnige en handvaardigheidproducten van leden
van ANBO-afdeling Tilburg. Op de tentoonstelling in de Reeshof
tonen de leden de hele maand olieverfschilderijen, aquarellen, quilts,
borduurwerk en kaarten. Een deel van het werk is te koop.
Veel mensen met een handicap kunnen moeilijk op vakantie gaan. I
Johanniter Hulpverlening organiseert daarom sinds 1957 groepsva- I
kanties in Nederland en individuele vakanties in binnen- en buitenland. I
De groepsvakanties (Johanniter Vakantieweken) worden gehouden I
in volledig aangepaste accommodaties in Ommen en Lunteren. I
Deze weken zijn speciaal bedoeld voor oudere mensen met een I
handicap en hun partner. Tijdens deze vakanties worden de gasten I
verzorgd door vrijwilligers, onder wie een arts, een fysiotherapeut, I
verpleegkundigen en ziekenverzorgers. In onderling overleg worden I
activiteiten georganiseerd.
Lichamelijk en zintuiglijk gehandicapte mensen die op (een aange- I
paste individuele) vakantie willen, kunnen begeleiding krijgen van I
vrijwilligers. Het bemiddelingsbureau van Johanniter brengt deze I
mensen met met elkaar in contact en houdt daarbij rekening met I
eikaars achtergrond en voorkeuren. De vakanties variëren van I
binnenlandse uitstapjes tot enkele weken vakantie in het buitenland. I
Informatie: Johanniter Hulpverlening, Lange Voorhout 48, 2514 EG I
Den Haag; tel. 070-3649920; e-mail vakantie@johanniter.nl; I
www.johanniter.nl.
Omgekeerde rollen
"Het is ook een rare situatie waarin mantel
zorgen verzeild raken", zegt Brekelmans, "de
rollen worden omgedraaid. Kinderen zorgen
voor hun ouders als die het niet meer zelf
kunnen. Of je partner wordt een ander mens
door dementie of lichamelijke achteruitgang.
Daarnaast wordt de zorg geleidelijk zwaarder
naarmate de oudere lichamelijk en/of geeste
lijk achteruitgaat en steeds afhankelijker
wordt. Soms handelen mantelzorgers ver-
Nog geen meldpunt
Volgens een onderzoek van het Nederlands Centrum Geestelijk Volksgezondheid (NcGv)
krijgt ruim één op twintig zelfstandig wonende ouderen te maken met mishandeling. De
vier Brabantse GGD's, het provinciaal onderzoeksinstituut PON en het Brabants Onder
steuningsinstituut Zorg (BOZ) voeren momenteel een bewustmakingscampagne. Als die
samenwerking in oktober 2005 afloopt, komt er waarschijnlijk een meldpunt voor oude
renmishandeling, zoals voor kindermishandeling. Tot die tijd kan men bij vermoeden van
ouderenmishandeling contact opnemen met de ouderenadviseur, de huisarts, het maat
schappelijk werk of de thuiszorg.
Zondag 1 februari is in wijkcentrum De Baselaer (Hoefstraat 175)
een bijzondere volksdansinstuif. Seniorengroep Shalom treedt er op
in prachtige folkloristische kostuums en de instuif duurt een uur lan
ger: van 11.00 tot 14.00 uur. Entree: 2,50 euro.
Ideeën verzamelen die de zelfredzaamheid bevorderen van thuiswo
nende ouderen met gezondheidsproblemen: dat is de bedoeling van
de nationale prijsvraag 'Zorg-voor-een-goed-idee'. Iedereen kan
ideeën insturen waardoor deze groep ouderen helpen in beweging te
blijven, zich veilig te voelen of om een rol te blijven spelen in de maat
schappij. De voorstellen moeten natuurlijk wel concreet en uitvoer
baar zijn, en overal toepasbaar. Het mag best een idee zijn dat nu al
ergens op kleine schaal wordt uitgevoerd. Het bekroonde idee wordt
ontwikkeld en in een proef uitgevoerd.
De prijsvraag wordt georganiseerd door het Centraal Fonds RWZ,
dat met geld van het voormalige vrijwillige ziekenfonds vernieuwen
de ideeën stimuleert. De eerste, tweede en derde prijzen bedragen
2000, 1750 en 1500 euro. De winnaars worden gekozen door het
publiek en een jury van bekende Nederlanders.
Insturen kan tot 15 maart; de uitslag wordt in april bekendgemaakt.
Meer informatie: www.zorg-voor-een-goed-idee.nl. Een wedstrijdfor-
mulier aanvragen kan ook via tel. 030-6988505.
Sed Vitae, organisatie van (oud-)cursisten van Seniorenacademie
Brabant, organiseert vrijdag 6 februari een lezing door psycholoog
O. Taborsky over emotionele intelligentie.
Het in 1995 verschenen boek 'Emotional Intelligence1 van de Ameri
kaanse psycholoog D. Goleman werd in vele Europese talen vertaald
(Nederlands 1996) en was een groot succes. Taborsky gaat in op de
vijf aspecten van het begrip: het herkennen van de gevoelens bij jezelf,
het regelen van eigen gevoelens, emotioneel gemotiveerd zijn, onder
kennen van andermans gevoelens en gevoelens van anderen kunnen
beïnvloeden. Na de inleiding is er ruimte voor vragen en discussie over
de betrouwbaarheid van het concept emotionele intelligentie.
De middag in café-restaurant Boerke Mutsaers (Vijverlaan 2) duurt
van 14.00 tot 16.00 uur. Toegangsprijs 2,50 euro voor leden van
Sed Vitae; 5,00 euro voor niet-leden.
Vrijdag 23 januari organiseert KBO-afdeling 't Goirke een levensmid
delenbingo in wijkcentrum De Paperclip (Oude Kapelstraat 25). Ook
niet-leden zijn welkom. Aanvang 14.00 uur; zaal open 13.00 uur.
Ouderenmis(be)handeling geboekstaafd
Langzamerhand komt er meer aandacht voor mishandeling en ver
keerd behandelen van ouderen. Ook aan het aanbod van boeken
over dit onderwerp is dat te zien. In de bibliotheek vindt u enkele titels
over dit onderwerp.
'Zorg om zorg' van Nicole Everaerts en anderen is een Vlaamse uit
gave uit 1993. Hierin wordt de term 'misbehandelen' het eerst
genoemd. Het boek is vooral bedoeld voor hulpverleners, niet voor
slachtoffers of daders.
Ook in 'De au van ouderdom' draait het nog vooral om wat de hulp
verlening kan doen om ouderenmishandeling te signaleren en tegen
te gaan. Maar de praktijkvoorbeelden spreken iedereen aan. Met
name de paragrafen 'Schelden doet wel pijn' en 'Maar het is toch mijn
zoon' zijn ook voor leken interessant.
In 'Met de mantel der liefde' wordt de link tussen "ontspoorde" man
telzorg en ouderenmishandeling gelegd. En hier wordt duidelijk dat
zowel slachtoffers als daders hulp nodig hebben.
Voorlichting is een manier om mishandeling te voorkomen. Ook
andere informatie, bijvoorbeeld over mantelzorg of ziektebeelden,
kan helpen mantelzorg te verlichten en daarmee sommige vormen
van ouderenmis(be)handeling te voorkomen.
Het boek 'Ik, mantelzorger?' van het Steunpunt Mantelzorg Midden-
Brabant is bedoeld voor mantelzorgers en wijst hen waar ze terecht
kunnen voor diverse vormen van hulp en ondersteuning.
Het cursusboek 'Zorgen voor een ander' van Teleac leert mantelzor
gers vooral goed voor zichzelf te zorgen om de zorg vol te kunnen
houden. Andere titels over mantelzorg vindt u op de site van de bibli
otheek (www.bibliotheekmiddenbrabant.nl) in de rubriek 'Vragen is
gezond'.
Ook met informatie over het ziektebeeld, bijvoorbeeld dementie, is de
zorg meestal beter vol te houden. 'Leven met dementie' is maar een
van de boeken over dit onderwerp.
Opleiding
Voor mantelzorgers is het volgens Brekel
mans, zelf oud-verpleegster, een extra
nadeel dat ze niet weten hoe ze met bepaal
de situaties moeten omgaan. "Als een man
een erectie krijgt, kun je er als verpleegkundi
ge professioneel mee omgaan. Het is een
zware baan is, maar je bent ervoor opgeleid.
Maar voor een dochter die haar vader wast
kan zo'n voorval zo erg zijn, dat ze hem zo
min mogelijk wast. Met verwaarlozing als
gevolg en dat is ook een vorm van mishan
deling." Ouderen kunnen ook het slachtoffer
zijn van seksueel misbruik, zoals exhibitio
nisme, betasten van het lichaam en ver
krachting.
Mishandeling gebeurt door zowel mantelzor
gers als professionele hulpverleners. De Lande
lijke Organisatie van Cliëntenraden (LOC) wil
een onderzoek laten doen naar ouderenmis
handeling in verzorgings- en verpleeghuizen.
Meer informatie:
CAK-BK, tel. 0800-1925
(werkdagen 8.00-18.00 uur; gratis)
e-mail: thuiszorg@cak-bz.nl
Op www.cak-bz.nl kunt u de eigen bijdra
ge laten uitrekenen door eerst 'Eigen bij
drage thuiszorg' aan te klikken en
vervolgens 'Bereken uw eigen bijdrage'.
p en Maas gaan voor|
;n daarvan inventari-l
een plan opgesteld]
in de activiteiten van!
eel daarvan is eenl
roepen die dit soort]
behouden en hoe dat]
kis.
e ook de basis legden]
en lang leren' die het
:zegd.
keerd uit een soort noodzaak: het komt voor
dat ze de ouderen vastbinden als er niemand
anders is om op te passen terwijl de bood
schappen gedaan moeten worden. Of ze
gebruiken luiers, omdat de oudere vaak naar
wc wil gaan of juist tegenwerkt. Het is niet
goed, maar het gebeurt." Het gebeurt ook dat
ouderen financieel worden uitgebuit. "Een
mantelzorger kan misbruik maken van zijn
volmacht bij de bank met de gedachte 'Ik doe
zoveel; dit geld heb ik eigenlijk wel verdiend'."
Ook schending van rechten komt voor, zoals
post achterhouden of bezoekers wegsturen.
Als er geweld in de familiegeschiedenis voor
komt, is dat volgens de GGD-voorlichter een
extra risicofactor. Die mensen passen vaak
sneller geweld toe dan wanneer ze uit een
gezin komen waar geen klappen vallen.
Geweld komt meer voor bij sociaal zwakke
gezinnen, zegt Brekelmans. "Die gezinnen
zijn financieel minder bedeeld of wonen in
kleine huizen, wat ook een stressfactor kan
zijn."
Maar ouderenmishandeling gebeurt in alle
lagen van bevolking. Ze vertelt een voorval:
"Een man was directeur en na zijn pensioen
had hij niemand meer te commanderen,
behalve zijn dementerende vrouw. Op een
dag viel de man op de bovenverdieping. Zijn
vrouw hoorde hem vallen, maar liet hem de
hele dag liggen, omdat ze eindelijk eens kon
uitrusten."
t bereikte resultaat ei?
i eigen medewerken
de hoofdbibliotheek'
nemen. Deze officL
idt plaats op zondag
ur.
is er gelegenheid om
de medewerkers die
betrokken waren, al
eringen te ondervitfl
loor algemeen direct
15.30 uur volgt een
restyling. Het geheet
teund worden dot#
t Broccoli. )l
ters op deze dag toe-,
/an de OBT. De OBT
/bewaarfunctie. Toch
ben van het pand aan
interessante collectie
iften waarvan enkele]
naar de 19e eeuw. Zp
jrbeeld twintig jaar-1
jdschrift'de Gids’dat>
HH Klappen, een blauw oog: dat is het beeld dat de meeste mensen hebben van mishan-
HB deling. Maar mensen kunnen een ander ook geestelijk verschrikkelijk slecht behande-
len of geld stelen van iemand die van hen afhankelijk is. Ook ouderen zijn daarvan
slachtoffer, vaker dan menigeen denkt. Daarom houdt de GGD Hart voor Brabant voor
lichtingsbijeenkomsten over dit gevoelige onderwerp. Ouderen-misfbejhandeling hoge leeftijd in voorarrest. Ik keur zijn daad
'dbibliotheek van de noemt de GGD het, omdat het zo'n breed onderwerp is. Gisteren was de eerste bijeen- absoluut niet goed, maar het geeft wel aan
Cronon komst samen met (jg Samenwerkende Ouderen Organisaties Noord (SOON) georgani- hoe ver het kan komen: dat mensen uit
8 seerd in wijkcentrum De Ypelaer. De Seniorenwijzer sprak met Joke Brekelmans, oude- onmacht en frustratie hun partners kunnen
renvoorlichter van de GGD. mishandelen of zelfs vermoorden."
Redactie:
Hulya Qigdem, Riek Flipse-Tiemens, Jan van
Groos (voorzitter), Gerry Hovers, Wilma Hurkens,
Karei Luiijf (eindredacteur), Loes Mertens -Ver
meer, Barth Noordzij, Mat de Vries
Door de schrik over dat hoge uurtarief (was
daarvoor 4,60 euro) hebben honderden
mensen in het land begin januari de thuis
zorg opgezegd. Maar in zijn brief noemde
het CAK alleen de eigen bijdragen die gel
den voor mensen met een hoog inkomen. In
werkelijkheid is er sprake van een glijdende
schaal. Daarbij betalen mensen met een
(verzamel)inkomen tot 13.500 euro per jaar
in beginsel 16 euro per periode van vier
weken. Het maximum per periode voor men
sen met een hoog inkomen is 528,20 euro.
De thuiszorgorganisaties hebben gepro
beerd de onrust te bezweren die ontstaan
was door de onzorgvuldige informatie van
het CAK-BK. Ook Thebe, de grootste
Midden-Brabantse thuiszorgorganisatie,
Brekelmans drukt zich uiterst voorzichtig uit. willens en wetens; vaak komt het voort uit
"Het is een beladen onderwerp, waarvan de onmacht en frustratie. Mantelzorgers zijn
grenzen niet voor iedereen duidelijk zijn, daarbij een risicogroep. Het zijn geen profes-
Daarom houden we die voorlichtingsbijeen- sionele krachten; vaak raken ze zomaar in die
komsten onder de noemer 'Ouderenmis- situatie, onvoorbereid", stelt Brekelmans.
(be)handeling", zegt ze, met de nadruk op Veel mantelzorgers schakelen ook geen pro-
'be'. "\Ne willen het bespreekbaar maken door fessionele hulp in als ze de zorg niet meer
ouderen erover te informeren en hopen dat aankunnen. Dan kan de zorg ontsporen in
ze het daarna snel kunnen herkennen en sig- verwaarlozing of geweld. "Ouderen die daar-
naleren. Mensen denken vaak aan lichame- van slachtoffer zijn, melden het vaak niet
lijke mishandeling, maar het is veel breder: omdat ze bang zijn dat ze uit hun huis worden
psychische mishandeling, verwaarlozing, geplaatst. Meestal willen ze niet naar een ver-
financiële uitbuiting, seksueel misbruik, het zorgings- of verpleeghuis en houden ze hun
schenden van basisrechten zoals het tegen- verzorgers de hand boven het hoofd."
houden van sociale contacten. Die verschil- Bij de voorlichtingsbijeenkomsten kunnen
i^nrio i/nnnnn mmr ,Qifo t^oiüiz bezoekers gevoelige vragen ook anoniem
stellen aan Joke Brekelmans en haar collega
Bep Hagenberg; dat kan door die vragen op
papier te zetten en ze tijdens de pauze in te
leveren. Naast de vragen gebruikt Brekel
mans onder andere stellingen om gesprek
ken met deelnemers op gang te brengen. Ze
laat een gekopieerd krantenartikel van afge-
I
I Redactieadres
I Seniorenwijzer, p/a Vincentiusstraat 102,
5038 SR Tilburg, of Postbus 3078, 5003 DB
I Tilburg; tel. 5839999.
I Kopij kan opges
tie-adres of naar
bus 10001, 5000 JA Tilburg;
I tel. 5368805.
Deadline: donderdag 12.00 uur voor
de verschijningsdatum.
Het Centraal Administratiekantoor Bijzondere Kosten (CAK-BK) heeft een paar weken nen door het NIBUD, de instelling die gezins-
geleden met zijn algemene brief over de eigen bijdrage voor de thuiszorg veel onnodi- budgetten bestudeert. Een bedrag van 16
ge onrust veroorzaakt, met name bij ouderen. Die eigen bijdrage is met ingang van 1 euro kan immers voor minima veel beteke-
januari wel gestegen, maar de hoogte is afhankelijk van het inkomen en het aantal uren nen, zeker in combinatie met andere prijsstij-
thuiszorg. Mensen met een laag inkomen betalen voortaan 16 euro per vier weken en gingen. De resultaten van het NIBUD-onder-
niet de volle 11,80 euro per uur, zoals menigeen vreesde. zoek nemen de ouderenorganisaties mee
naar minister De Geus van Sociale Zaken,
met wie ze volgende maand een gesprek
met daarbij een uitleg hoe zij hun eigen bij- hebben.
drage over 2004 alvast kunnen berekenen. Midden februari voeren de gezamenlijke
Klanten die hierbij hulp nodig hebben, kun- ouderenbonden een landelijke actie tegen de
nen bovendien een beroep doen op de admi- tariefsverhoging. Daarbij worden de gege-
nistratie van Thebe. vens gepresenteerd die de 545 afdelingen
Thebe heeft enkele tientallen opzeggingen van de ANBO deze maand verzamelt over
voor thuiszorg ontvangen door de hogere de effecten van de hogere eigen bijdrage,
eigen bijdrage. Op een totaal van veertien-
duizend thuiszorgklanten valt dit mee, aldus
Thebe. Wel kregen Thebemedewerkers veel
(telefonische) vragen.
Voor bedrijfsruim-
Meer dan voorheen
ntractueel regelen. I
m de huur. Verhuur-
iingsrecht contractu-
dat niet dan kunnen
rims van vertrekken-
confronteerd.
ruwe huurwetgeving
ganiseert de Kamer,
nsdag 27 januari vafi
een seminar. Hierin
te wijzigingen in heg
roken.
en kan bij de Kamer
Iburg (013)5944510
kvk.nl/seminarhuur-
