vergroot kans op genezing
Basiscursus familiezurg tbuis
Regelmatig onderzoek
borst- en baarmoederhalskanker
B
U
T
I
L
e
I
I
BevolkingoniiBrzoelt vanaf september In Tilburg
ituatie"
Turks
Colofon
66
fona: 0800 38.33.333
In formatie telefoon voor allochtone families
DE TILBURGSE KOERIER
Kleurrijk Tilburg is een uitgave van Palet, Midden Brabant in opdracht van de gemeente Tilburg en wordt eenmaaal per maand opgenomen in De Tilburgse Koerier
iRLAND
j-»
UJ-> 6J
14 JI5 jjJó J
j-ll <p'
j
j I j-r-J l_> LLJ j_k I us j_3lJ I
Jantje Beton
Jantje* Beton
JLoJ>l
ibti oo soo
■i*!
I I X*
komt
december wordt de cursus met
itibaren Tilburg’da saglik
BEVOLKINGS
ONDERZOEK
BAARMOEDERHALS
KANKER
raakt zijn.
ingrijk om tussentijds
op verschijnselen
anker wijzen. Let
re ont-
cansen
kunt u het uit
een half jaar uit-
O-Sj-JI
dat In Nederland georganiseerd wordt
ATER
J V E L
i/larkt)
J OI jj-j-i-j
j i 5 5. II
j-o'S I
_l5liL I
Kleurrijk Tilburg wordt eenmaal
per maand opgenomen in
De Tilburgse Koerier.
Op deze pagina staat informatie
voor migranten.
Redactie en coördinatie: E. Geelen
in samenwerking met R. de Rooij,
gemeente Tilburg, Communicatie
Publiekszaken
Redactie-adres: Palet, steunpunt
voor multiculturele ontwikkeling
in Noord-Brabant
Noordstraat 80, 5038 EK Tilburg,
Telefoon: 013 - 5321436
Fax: 013 - 5440360.
Reacties en suggesties zijn van
harte welkom! Schrijf of bel naar
het redactie-adres.
De inhoudelijke koers van deze pagi
na wordt mede bepaald door de re
dactieraad. Daarin zitten ondermeer
Het Centrum Buitenlandse vrouwen
(CBV), De Stichting Nieuwkomers en
Vluchtelingen (SNV), COS West- en
Midden Brabant, een gemeentelijk
beleidsmedewerker en een vertegen
woordiger van enkele allochtone
zelforganisaties.
De redactie verklaart deze pagina ui
terst zorgvuldig te hebben samenge
steld en kan op geen enkele wijze
aansprakelijk worden gesteld voor
eventuele schade die het gevolg is
van handelingen of beslissingen die
gebaseerd zijn op de gepubliceerde
informatie.
CK
5u. en 21
Entr
werpen aan bod als begrijp je li
chaam, gezonde voeding, het
toepassen en gebruik van medi
cijnen. In de praktijklessen leer
je hoe je iemand kunt wassen op
1.0011.
itree 6,50
4 sept. 2002
06-51384440
vw.apollotheater.nl
EN PINNEN!
ree kinderen 5,00
groten 6,50
-DONDERDAG 29 AUGUSTUS 2002 - PAGINA 7
'ostbus 85233, 3508 AE Utrecht
(030)244 70 00
slag krijgt u per p
nen 5 tot 14 dé
ER
5u. en 21.00u.
Entree 6,50
HEEFT U VRAGEN?
Mntabesl/ljding. Er is «II gnuis Hulp- en lnfonM«l,,n:
0800 023 66 22. L' kom dasrook <te folder H« Uiutrijkje
agzt kanserleriyle ilgili olarak düzenli
ik bu hastaliklann tedavisini mümkün
».u yeelato
parka naasaha ku jeelato, ama
a ku yeelato
i yeelato
op te sporen en dus ook goed te
behandelen.
Een uitstrijkje maken is niet zo
zeer pijnlijk, maar wel verve
lend. Het is namelijk een in
wendig onderzoek, waarbij met
een spateltje wat cellen uit de
baarmoederhals worden wegge
nomen. Het uitstrijkje wordt
gemaakt door de huisarts.
Steeds vaker maken ook (vrou
welijke) assistentes van de
(mannelijke) huisarts het uit
strijkje. De meeste vrouwen
vinden dat prettiger. Om de uit
slag te krijgen moet u drie we
ken na het onderzoek de huis
arts bellen.
igatid.
aado),
ay kuu
»a. Haddii
I
J!
Ns
130) 244 70 00 of via e-mail: I
ifo@jeugdfpnds.nl. Of do-
eer direct een bedrag op
liro 1247 ten name van Jan-1
je Beton, onder vermelding
an kindervakanties. Namens
lie kinderen: hartelijk be-
ankt!
De cursus wordt gegeven in wijk-
centum 't Sant, Beneluxlaan 74
in Tilburg en start op 20 septem
ber. De lestijd is iedere vrijdag
van 9.00 - 11.30 uur. In de
herfstvakantie (25 oktgber is
ipvang kan ge-
s het nodig is.
Voor wie?
De cursus is in principe bedoeld
voor Turkse vrouwen die ie
mand verzorgen of gaan verzor
gen en die onvoldoende ge
schoold zijn voor een opleiding
in de ouderenzorg of thuiszorg.
Bij de cursus is een Turkse,
vrouwelijke tolk aanwezig.
Eventueel kunnen ook niet-
Turkse vrouwen die goed Neder- een toets en certificaat afgeslo-
lands spreken aan de cursus ten. Een vervolgcursus start bij
meedoen. De basiscursus be- Thebe in't voorjaar.
staat uit 12 bijeenkomsten. In In de basiscursus komen onder-
ji lij
J_J I jj-Lc 0 t_b J-U>
J-3 i j j—JI j-Lc LJo J~“i J JöJ-1
jJa_i j—J I J-Le J-"» JJr» X I j-la-i
O»J-i d! \pj-i j
JLL. LLjlj pl b*ll-> - (%98) 5LU-I J Sxj_>
J l_3_J Ii 3 uéLiLLS'l i-b-lji Jj-Ij-» eLLLS
j—jvi 1J I j-> 3—o Lx 3 5 j 3 ut 11 o j_» 4-a-ÏSl I
75 j50 ójh LalJuJi’ J-S 4^-iS Lu tfriJI
.óuf-uJI J 4_Sj LLd_J öj-ea_j Jo-La J_S 8 j-i LL
j JjoU óuouJI J jjLiO
JujJo ó-c I L—J 1
J JuCj I 4_> i 4-X-J 1—0 J—J
Voor wie?
Alle vrouwen tussen de 30 en de
60 jaar krijgen om de vijf jaar
een uitnodiging voor een uit
strijkje. Bij zwangerschap of
borstvoeding
borstkanker. Omdat deze ziekte strijkje beter
heel langzaam tot ontwikkeling stellen. Een uitstrijkje kan niet
komt, hebt u door vroege ont- gemaakt worden als u bloed ver-
dekking hele goede kansen liest, u moet dus wachten tot na
(98%) op overleven. Door het de menstruatie. Voor het uit
maken van een uitstrijkje zijn strijkje moet u naar uw huis-
zelfs al voorstadia van kanker arts.
gBB udere mensen willen
I meestal het liefst zo lang
U mogelijk thuis blijven
wonen, ook als ze mis
schien chronisch ziek of hulp
behoevend worden. Voor de
verzorging ben je dan wel af
hankelijk van familie. En die fa
milie, meestal een dochter of
schoondochter, komt er dan al
snel achter dat het helemaal
niet zo makkelijk is om een zie
ke of hulpbehoevende te ver
zorgen. Want hoe was je ie
mand? Hoe til je iemand recht
in bed zonder er zelf rugklach
ten aan over te houden of hoe
zit het met voeding? Dit soort
onderwerpen komen aan bod in
een cursus familiezorg thuis die
georganiseerd wordt door
Steunpunt Mantelzorg Midden-
Brabant in samenwerking met
Thebe thuiszorg en de Sichting
Turkse Gemeenschap Tilburg
(STGT).
- Het doel van Fona is om al-
- lochtone Nederlanders te hel-
- pen informatie en hulp te vin-
den over opvoeding, onderwijs
- en gezondheid. Ook wil Fona
- deze groep stimuleren om meer
i gebruik te maken van algemene
- bestaande voorzieningen.
j Fona: 0800 99.99.333 (gratis,
i maandag tot en met vrijdag tus-
sen 09.00 en 17.00 uur)
Fona is een gratis, landelijke te
lefoondienst speciaal voor al
lochtone Nederlanders die vra
gen hebben over opvoeding,
onderwijs en gezondheid. Zo
wel ouders, als jongeren kun
nen bellen.Bellers hoeven hun
naam niet te noemen aan de te-
lefoon.Turkse en Marokkaanse
bellers kunnen ook in de eigen
taal terecht met vragen.
bed, hoe je een oudere het bes
te in/uit bed kunt halen of leer
je hoe je iemand makkehjker
kunt tillen. Verder wordt er in- geen les. Kinderoj
formatie gegeven over zorgin- regeld worden als
ÓLJuLJI j! xJJ-t J JLjJ ji
Jl 5-.
j>l a_JI Jl oJoL—i ^_ll a_i_J I
Heb je vragen over de verzor
ging van ouderen of wil je daar
wat meer over leren, dan is deze
cursus misschien iets voor jou.
De lessen worden gegeven door
Ine Bertens. Zij is wijkverpleeg
kundige en docent verpleeg
kunde met ervaring in de trans
culturele familiezorg.
Bij de lessen is ondersteuning
van Marjorie Bierings, consu
lent steunpunt mantelzorg. Zij
is maatschappelijk werkende
met ervaring in gezinsbegelei
ding.
Voor vragen en/of aanmeldingen
kunt u contact opnemen met
Birgul Oz
013-5444326
Ine Bertens
06-26784920
Marjorie Bierings
06-51014204
stanties die kunnen helpen om
de ouderen zo lang mogelijk
thuis te laten wonen en gaan we
kijken bij een verzorgingshuis.
In de vervolgcursus wordt inge
gaan op ziektes als diabetes,
reuma, hart- en longproblemen
en het verzorgen van chronisch
zieken in een gezonde leefom
geving.
-Lui 60 J 30.ÓJ-; iLLJI J_S
A-L-j-r-» P L-t 5 j-e
J! ‘ijLj^-Jl" Jhhj-Lj Ju
p.o_Jl a-JLU OJlS 131 4_L
A-Lx-aJ—I ijjjjl O
3^^ J
fxi j ,J_ïi ^a_l_JI
U-jj-J J-5_o .^jLSJlJI
5 J-ul'f I
Borstkaokeronilerzoeli
De borstkankeronderzoeken foto's geme
worden gedaan in speciaal daar- Het is belai
toe ingerichte bussen van de zelf te blijven
GGD. Vanaf september zijn de die
bussen weer in Tilburg. In zo'n
bus is alle apparatuur aanwezig.
De borstfoto's worden gemaakt
door een vrouwelijke beroeps
kracht. Het onderzoek is niet
direct pijnlijk, maar wel verve
lend. De ontblote borst wordt
tussen twee glazen platen ge- binnen trekt
klemd en daarna wordt er een veranderingen aan de tepel
röntgenfoto van gemaakt. Zo'n die gepaard gaan met roodheid,
foto heet een mammografie, schilfertjes of exceem
Alle vrouwen tussen de 50 en 75 Als u een van bovenstaande
jaar krijgen iedere twee jaar een klachten heeft, ga dan naar de
uitnodiging om mee te doen huisarts, ook als u geen pijn
met het onderzoek. Tachtig hebt!
procent van de vrouwen doet
mee met het onderzoek. De uit- Baarmoeiierhalskaoker
post en wel bin- Baarmoederhalskanker
dagen nadat de gelukkig veel minder voor dan
orstkanker is de meest
voorkomende vorm van
kanker bij vrouwen in
Nederland. Ieder jaar
krijgen tienduizend vrouwen
in Nederland borstkanker.
Elke twee jaar krijgen alle
vrouwen van 50 tot 75 jaar
een uitnodiging om deel te ne
men aan het bevolkingsonder
zoek.
Baarmoederhalskanker treft
ieder jaar ongeveer 750 vrou
wen in Nederland. Alle vrou
wen tussen de 30 en 60 jaar
krijgen eens in de vijf jaar een
uitnodiging voor dit onder
zoek. Het doel van beide on
derzoeken is om de ziekte zo
vroeg mogelijk te ontdekken.
Want hoe eerder je erbij bent,
hoe groter de overlevings
kans.
Je op borstkanker wijzen. Let
vooral op:
een knobbeltje in de borst
raakt een deukje of een kuiltje in de
huid of plaatselijk -verdikte
huid van de borst
(bloederig) vocht uit de tepel
een tepel die si nds kort naar
Dêpistagc du cancer du col de l'utècus.
Bu brwjiinïn Tórkcesi de bulunmaktadir.
e La—11
juLlJI 131
Jl uaajlJ éi
a-Sj LA I 3
J LL 4_j Lz>7 I
xJ-e Jxh_sS I
Jl oLa-LJI üjJöLp
H
roken!
ee kleintjes 5,00
groten 6,50
Laatste ...lil
RINGS
Entree 8,50
mder parkeermeters
Eylül ayindan
taramasi.
Meme ve rahim s
ara$tirma yapmal
kiliyor.
Hollanda’da ya§ayan bayanlarda genei olarak meme kanseri
vakalarma sik?a rastlanmaktadir. Her yil Hollanda’da on bin
bayan meme kanserine yakalamyor. Bu nedenle, yajlari 50
ile 70 arasinda olan tüm bayanlara meme kanseri saglik
taramasina ijtirak etmeleri i?in her iki yilda bir bir davetiye
gönderilmektedir. Ayrica yine Hollanda’da her yil 750
bayan rahim agzi kanserine yakalanmaktadir. Rahim agzi
kanseri ile ilgili olarak ise her be§ yilda bir ya§lari 30 ile 60
arasinda olan tüm bayanlara rahim agzi kanseri saglik
taramasina katilmalan i<?in davetiye gönderilmektedir.
Dogal olarak bu saglik taramalarinin amaci, varsa bu kanser
türlerini tespit etmek ve erkenden tedavisini yapmaktir.
Qünkü sizin de bileceginiz gibi kanser ne kadar erken te§his
edilirse tedavisi ve hastanm ya§ama §ansi o öl?üde
artmaktadir.
Meme kanseri ara$tirmasi
Meme kanseri ara§tirmasi GGD’nin bu ara§tirma i<?in özel
olarak donattigi otobüslerde ger^ekle^tirilmektedir. Bu
otobüsler eylül ayindan itibaren Tilburg’da hizmet
vereceklerdir. Her türlü donanimm oldugu bu otobüslerde
meme röntgeni görevli bir bayan tarafmdan «jekilmektedir.
Meme kanseri ara§tirmasi agrih degildir ama yapili? bi<?imi
size biraz tuhaf gelebilir. Qünkü «piplak meme iki cam levha
arasina sikijtirilmakta ve röntgeni fekilmektedir. Qekilen bu
röntgen meme grafïgi olarak adlandinlmaktadir. Yajlan 50
ile 75 arasinda degi§en tüm bayanlara böyle bir arajtirma
ifin her iki yilda bir bir davetiye gönderilerek bu
arajtirmaya katilmalan istenmektedir. Bu ya§ grubu
bayanlarmm %80 i bu ara§tirmaya i§tirak etmektedir.
Röntgen filminin gekilmesini takiben 5 ile 14 gün iginde
arajtirma sonucu postayla size gönderilmektedir. Tabii bu
arada meme kanserine sebap olabilecek bazi belirtilere
dikkat etmeniz de ?ok önemlidir. Bu belirtiler §unlar
olabilir:
- Meme icpinde yumru §eklinde §ijkinlikler
- Meme derisinde yer yer olabilecek göküntü ve oyuklar
- Meme ucundan gelen (kanh) akmtilar
- l<?eri dogru batmi? meme ucu
- Meme u^lanni birle§tirdiginizde u?lardan birinde
görülebilecek kizankliklar, pul gibi ince tabakalar veya
ka§inma belirtileri. Yukanda sayilan bu belirtilerden
herhangi birinden bir jikayetiniz varsa, agnmz olmasa bile
vakit kaybetmeden aile doktorunuza gitmeyi kesinlikle
ihmal etmeyiniz.
Rahim agzi kanseri
Hollanda’da meme kanserine kiyasla rahim agzi kanserine
daha az rastlanmaktadir. Rahim agzi kanseri bir tür hastahk
oldugundan ve kendini yava§ yava? gelijtirdiginden, bu
kanser türünün erken te§hisi hastanm ya§ama jansmi %98
oranmda artirmaktadir. Salgi tahlili yaparak bu kanser
türünü ?ok erken bir a§amada te?his etmek ve tedavisini
yapmak mümkün olmaktadir. Salgi tahlili yapmak da tipki
meme kanseri ara§tirmasinda oldugu gibi agnsizdir ama
yapilma bifimi bakimindan size biraz tunaf gelebilir. £ünkü
bu ara§tirma bir kazima bifagi yardimiyla rahim dokulannin
kazmmasi jeklinde yani rahim i?inde yapilmaktadir. Salgi
tahlili aile doktorunuz tarafmdan yapilir. Aynca her ge?en
gün bu salgi tahlilinin erkek olan aile doktorlannin bayan
asistanlan tarafmdan yapilmasma özen gösterilmektedir.
Qünkü pek ?ok bayan (denek) salgi tahlilini bir bayan
görevlinm yapmasmi daha ho§ karjilamaktadir. Salgi
tahlilinin sonucunu ara§tirma tarihinden hafta sonra aile
doktorunuza telefon ederek ögrenebilirsiniz.
Kimler icin?
Salgi tahlili i$in her be§ yilda bir ya§lan 30 ile 60 arasinda
olan tüm bayanlara bir davetiye gönderilmektedir. Böyle bir
davetiye aldigmizda hamileyseniz veya bebeginize meme
sütü veriyorsaniz bu ara§tirmayi bir alti ay erteleyebilirsiniz.
Üzerinizden kan geliyorsa, ayba§miz tamamen ge?meden
salgi tahlili yaptiramazsimz. Salgi tahlilini aile doktorunuza
yaptirabilirsiniz. Tamamen iyi bir niyetle bu ara^tirmaya
i$tirak ederseniz, meme kanserine yakalanma jansiniz 90k
azdir. Normal olmayan kanamalarda veya anormal bir
gekilde üzerinizden salgi gelmesi durumunda hi? vakit
kaybetmeden aile doktorunuza ba§vurmamz kendi
yaranmzadir.
Baaritaan guud oo ka bilaabmi doono Tilburg
bisha sebtember.
Baaritaanka Joogtada ah ee lagu sameeyo naasaha
iyo ilmogaleenka, 00 looga baarayo cudurka
kansarku wuxuu kordhiyaa ka bogsashada
cudurkan.
Kansarka sida badan ku dhaca haweenka Nederland waa nooca ku
dhaca naasaha. Sanad walba wuxuu kansarka naasuhu ku dhacaa
haween ilaa toban kun (10.000) gaaraya Nederland 00 kaliya.
Labadii sanaba mar ayaa dhamaan haweenka da’doodu u
dhaxayso 50 ilaa 75 sano loogu yeeraa in ay ka qaybqaataan
baaritaankan. Kansarka ku dhaca ilmogaleenku wuxuu asagu
sanad walba ku dhacaa haween lagu qiyaasay ilaa 750 Nederland
00 kaliya. Dhamaan haweenka ay da’doodu u dhaxayso 30 ilaa 60
sano, waxaa shantii sanaba mar loogu yeeraa baaritaankan
kansarka ilmogaleenka. Danta laga leeyahay baaritaanda
noocyadan ahi waa sidii xanuunka kansarka sida ugu dhakhsaha
badan loogu ogaan lahaa. Sababtu waxay tahay ka bosashada
xanuunkani waxay si aad ah ugu xiran taka dhakhsaha lagu
ogaado jiritaankiisa.
Baaritaanka kansarka ku dhaca naasaha.
Baaritaanka kansarka ku dhaca naasuhu wuxuu ka dhacaa basas ay
leedahay GGD 00 loogu talagalay arinaas. Basaskaasina waxay
Tilburg imaanayaan bisha sebtember wixii ka bilowda. Basaskan
ayaga ah waxaa laga dhexhelayaa dhamaan qalabka loo baahan
yahay. Sawirka laga qaadayo naasaha waxaa qaadaya qof haween
ah. Baaritanka lagu samaynayo naasuhu ma ahan mid xanuun
badan, laakiin waa mid aad dhibsan kartid. Naasaha 00 qawan
ayaa waxaa la dhex galinayaa labo dhalo ama quraaradood
dhexdooda, kadibna waxaa laga qaadayaa sawir nooca raajada
ama X-reyga ah. Sawirka noocan ah waxaa loo yaqaan
mammografie.Dhamaan haweenka ay da’doodu u dhaxayso 50
ilaa 75 sano waxaa labadii sanoba mar loogu yeeraa in ay ka
qaybqaataan baaritaankan. Haweenka ilaa 80% ayaa ka qayb
qaata baaritaankan. Natiijada baaritaankan waxaa Iguusoo
dhigayaa boostada mudo 5 ilaa 14 maalmood gudohood ah. Aad
bay muhiim u tahay in aad adiguna si joogto ah isaga
koontrooshid waxyaabaha lagu garan karo kansarka naasaha,k
kuwaas 00 ay kamid yihiin:
- waxyaabo buurbuuran ood naasaha ku
- meelo godan ood haraga ama maqa
meelo buuran ood maqaarka naasaha
- qoyaan dhiig leh 00 aad ibta naaska ku
- ibta naaska 00 mudaadaan danbaba gudha sii galaysa
- isbadal kusoo dhacaaya ibta naaska 00 ay la socoto
casaatay ama guduudatay, qolofaysi ama fïnan yaryar. Haddii aad
yeelato mid kamid ah cabashooyinka kor ku xusan, la xiriir
takhtarkaaga xataa hadii aysan xanuun kugu hayn.
Kansarka ku dhaca dhuunta ilmagaleenka
Nasiibwanaag kansarka kudhaca dhunta ilmagaleenku uma badna
sida kan ku dhaca naasaha. Maadaama kansarka ku dhaca dhuunta
ilmagaleenku uu yahay xanuun si tartiibtartiib iskusoo tara,
ogaanshaha horay loo ogaadaa waxay keentaa in inta badan laga
bogsado (98%). Samaynta waxa loo yaqaano uitstrijkje waxay
keentaa in marxalad hore la ogaado jiritaanka kansarka isla
markaana lagaa daaweeyo. Samaynta waxa loo yaqaano uitstrijkje
ma ahan wax aad u xanuun badan, balse waa mid aad dhibsan
kartid. Maadaama uu baaritaankani yahay mid gudaha ah 00 la
isticmaalayo qalab kaasoo dhuunta ilmagaleenka loogasoo
qaadayo unugyo. Waxa loo yaqaano uitstrijkje waxaa sameeya
dhakhtarkaaga, waxaana inta badan sameeya qof haween ah 00
kaaliye u ah dhaktarka hadii uu dhakhtar nin yahay. Taasna waxaa
loo yeelayaa, maadaama ay haweenka badankii sidaa
doorbidayaan. Natiijada baaritaankana sadex todobaad
baaritaanka kadib ayaad takhtarka talefoon ku waydiin kartaa.
Yaa loogu talagalay?
Dhamaan haweenka da’doodu u dhaxayso 30 ilaa 60 sano ayaa
waxaa shantii sanaba mar loogu yeeraa waxa loo yaqaano
uitstrijkje. Haddii aad uur leedahay ama aad nuujinaysid waxaa
wanaagsan in aad samaynta uitstrijkje 6 bilood dib u dhig
Uitstrijkje lama samayn karo haddii aad dhiig leedahay (caa
marka waa in aad sugtid inta mudada caadadu
dhamaanayso, markaasna waxaad tagaysaa takhtarkaaga.
aad si joogto ah uga qayb qaadatid baaritaanada noocakanka ah
way yaraanaysaa fursada uu kansar kuugu dhaco. Si kastaba
ahaate waxaa naga talo ah in aad takhtarkaaga u tagtid haddii aad
isku aragtid cabashooyin aan caadi ahayn sida dhiigbax iwm.
mn: muts mjv mviurn
Turkse vrouwen leren meer over het thuis verzorgen van zieken en ouüeren
