9®
WIJZE
Positie van ouderen verandert
c
Senioren moeten, in Tanzania blijven werken zolang als het kan
IS
Levensverhalen van vrouwen uit Same en Tilburg
COLOFON
Een lege plek invullen
Kaarten en bingo
Volksdansen
Fietsen
Lezing over ouder worden
Revue voor senioren
Voorlichting over dementie
Museumweek voor ouderen
WAO-beoordeling
Bonte middag
Beelden van Afrika
ri
li
I
I
I
I
I
I
I
rafter
?edaan als het
r
il
i
DONDERDAG 31 MEI 2001 - PAGINA 11
DE TILBURGSE KOERIER
2001 - PAGINA 10
Echt oud ben je in Tanzania pas als je niet
FOTO: WERKGROEP TANZANIA
jrgt voor
e meest
ic over-
idviseurs
i advies,
En neem
ek mee.
KL
POSTSCRIPTUM
<en met
lassen.
sen dakkapel
laatsen tuinhuisje
Op Festival Mundial in het Leijpark maken Tilburgers kennis met de cultuur en het
leven in minder rijke landen. Daarom neemt deze Seniorenwijzer een kijkje in het
leven van ouderen in Same, een district in het noordoosten van Tanzania. Tilburg
heeft al vijftien jaar een stedenband met dit straatarme gebied, waar ouderen ge
wend zijn zolang mogelijk in hun eigen onderhoud te voorzien.
k Volgend jaar krijgen mensen
die al drie jaar een uitkering
hebben 1000 gulden meer. Het
gaat om mensen in de bijstand,
de WAO en de WW. Over men
sen die al jaren moeten rondkomen
van alleen A O W wordt zoals ge
woonlijk gezwegen!
men manieren om in hun onderhoud te
kunnen voorzien. Kleine projecten als het
HET WOORD
IS AAN...
bij fragmenten uit dit boek voorgelezen wor
den. Dit boek kost 19,50 en is te verkrijgen
STRA
p/a Vincentiusstraat 102,
i, of Postbus 3078,5003 DB
tel. 5839999.
i opgestuurd worden naar het redac-
rgse Koerier, Post-
rg; tel. 5368805.
)uur voor de ver
in deze rubriek kan iedereen van 55 jaar en ouder zijn of
haar mening geven over allerlei zaken. Schrijf uw verhaal
op in ongeveer tweehonderd woorden en stuur dat naar
de redactie van de Seniorenwijzer, p/a Tilburgse Koerier,
Postbus 10001, 5000 JA Tilburg, onder vermelding van
'Het woord is aan...' Inzenden betekent niet dat uw brief
automatisch geplaatst wordt.
smeester en
aan met de
bouwplannen:
dat zij voor hun kleinkinderen moeten zor
gen en het zware werk op de akkers op
nieuw op zich moeten nemen.
De nieuwe Vraagbaken en Informatie-
winkels in de Tilburgse wijken zijn nuttig,
begrijp ik uit het artikel in de vorige Seni
orenwijzer. Ze zijn laagdrempelig, rede
lijk dichtbij huis, en bieden vakkundige
dienstverlening. Wie met vragen zit of
een formulier moet invullen kan er te
recht.
Behalve als zo'n Vraagbaak gesloten is
door ziekte van de medewerker, want
meer kunt werken. De gemiddelde le
vensverwachting is 47 jaar en maar drie
procent van de bevolking is ouder dan 65
jaar. Maar dat betekent in Tanzania niet
datje dan ophoudt met werken. De mees
te ouderen tussen de 65 en 75 jaar moe
ten blijven werken om zichzelf én hun fa
milie te onderhouden. Ze werken op de
akker en zorgen voor de kippen, de scha
pen en de geiten. Pas als ze dat niet meer
kunnen, vallen ze terug op hun familie. De
meeste Tanzanianen leven van de op
brengst van een klein stukje eigen grond.
Arm zijn betekent in dit land niet genoeg te
eten hebben of het schoolgeld voor de kin
deren niet kunnen betalen.
In de traditionele cultuur leefde een fami
lie bij elkaar op één erf en elk lid had ver
gaande verantwoordelijkheden voor kin
deren, kleinkinderen, grootouders,
nichten en neven, tantes en ooms. De kin
dersterfte neemt af, maar de geboortecij
fers blijven nog erg hoog. Afrikaanse vrou
wen hebben veel kinderen nodig om water
en brandhout te halen en om later voor de
ouders én de grootouders te zorgen.
De moderne tijd
Ouderen werden in de traditionele sa
menleving met veel respect behandeld
omdat zij de taak hadden de tradities aan
hun kinderen en kleinkinderen door te
geven. Ze werden geraadpleegd door de
stamhoofden bij problemen en bij activi
teiten op allerlei gebieden. De oudere
mannen namen de beslissingen over be
langrijke aangelegenheden. Met die be
slissing moesten ze het allemaal eens
zijn en daarom duurden die vergaderin
gen soms erg lang. De oudere vrouwen
gaven de traditionele waarden en nor
men door aan de jonge meisjes bij het be
gin van de volwassenheid.
Door de trek naar de steden is het leven
in grote familieverbanden aan het ver
minderen. De jongeren komen door hun
opleidingen, de tv en moderne communi
catiemiddelen met nieuwe ideeën in aan
raking en hebben geen boodschap meer
aan oude normen en waarden Daardoor
gaat de speciale functie die de ouderen
hadden bij het doorgeven van tradities en
rituelen verloren en komen ze meer aan
de zijlijn van de samenleving te staan.
Ook de aids-epidemie is van grote in
vloed op het leven van de ouderen. In
sommige dorpen sterft een groot deel
van de jongeren aan aids. Dat houdt niet
alleen in dat de ouderen niet meer terug
kunnen vallen op hun kinderen, maar ook
dan is er geen goede vervang(st)er. Ook
een probleem is dat de mensen die er
werken nogal eens voor een 'normale'
baan kiezen. Je kunt hen geen ongelijk
geven, want de beloning in die nieuwe
baan is meestal beter dan de maximaal
130 procent van het minimumloon die ze
verdienen in de ID-baan (voorheen Mel-
kert-baan) bij de Vraagbaak. Wethouder
Jan Hamming (Welzijn en Wijkbeheer)
noemt dat "een kinderziekte”; de politiek
moet binnenkort volgens hem kiezen
tussen "voor een dubbeltje op de eerste
rang zitten of meer geld beschikbaar
stellen."
Als ik het goed begrijp is de keuze ech
ter meer geld of opheffen van de Vraag
baken, want met het spreekwoordelijke
dubbeltje houd je blijkbaar de geschikte
kracht niet vast. Dat was overigens vorig
jaar september bij de officiële start van
de Vraagbaken ook al te verwachten,
gezien de booming economie. Dus had
de Tilburgse politiek toen kunnen beslui
ten om de Vraagbaakmedewerkers be
ter te betalen. Want regeren is toch voor
uitzien, nietwaar?
tyfus veel voor.
Vrouwen in een bergdorp in Same die
acht kilometer moeten lopen om water te
halen bij een bron in de bergen, hadden
het plan opgezet een pijpleiding aan te
leggen van die bron naar het dorp en een
waterreservoir te maken in het dorp.
Want water dragen is een zwaar en tijd
rovend karwei dat door de vrouwen en de
meisjes verricht wordt, leder gezin zou vijf
gulden bijdragen om dit projectie kunnen
bekostigen. Maar dit mooie plan mislukte
door de extreme droogte van afgelopen
drie jaar. Daardoor waren er geen land
bouwoverschotten die op de markt ver
kocht konden worden en dus ook geen
geld voor dit project.
Als alternatief zochten de vrouwen naar
een donor die de 5800 gulden voor de
aanleg van de pijpleiding wilde betalen.
De Werkgroep Tanzania nam de taak op
zich dit geld bij elkaar te brengen. Onder
tussen verrichten de bewoners zelf de
voorbereidende werkzaamheden door
gleuven voor de pijpleidingen te graven.
Centrum voor verzorging, verpleging en reactivering De Haze
laar zoekt enthousiaste vrijwilligers. Als u één dagdeel of meer
beschikbaar heeft (een ochtend,middag of een avond) en u wilt-
die op een bijzondere manier invullen, neem dan contact op met
de vrijwilligerscoördinator van De Hazelaar: tel. 4644100. Op
zaterdag 23 juni deelt het promotieteam van De Hazelaar van
19 tot 20 uur folders uit om nieuwe vrijwilligers te trekken bij Al
bert Heijn in de Jan Heijnstraat.
Voor de laatste keer dit seizoen kunt terecht bij Ouderenwerk
55-plus 'De Reit' in de Westertorenlaan 4 om te kaarten en bin
go te spelen. Op donderdag 7 juni is de laatste kaartmiddag.
Dus kom nog een keer een kaartje leggen. U kunt kiezen tussen
rikken, jokeren of hoogjassen. De toegang kost ƒ2,50.
Op donderdag 28 juni is de laatste bingomiddag. We spelen tien
ronden en een kaart kost vijftien gulden. Er is voor iedereen een
prijsje. Beide middagen beginnen om 14.00 uur en u krijgt een
kopje koffie of thee gratis.
Op zondag 10 juni is er weer een volksdansinstuif voor 55-plus-
sers in wijkcentrum De Baselaer in de Hoefstraat 175. Iedereen
is van harte welkom. Van 11 tot 13 uur kunt u onder leiding van
Netty Tönissen meedoen aan een internationaal dansprogram-
ma. Entree 2,50.
Op woensdag 6 juni is er voor fietsliefhebbers weer een leuke
tocht uitgestippeld door Ouderentrefpunt 55+ 't Sant aan de Be-
neluxlaan 74. De afstand is niet al te lang: ongeveer veertig ki
lometer. We vertrekken stipt om 10 uur.
Op woensdag 13 juni wordt er voor de laatste keer dit seizoen
bingo gespeeld. Het zal dus wel gezellig druk worden en er zijn
zoals altijd mooie prijzen te winnen. U kunt voor 7,50 een kaart
voor 10 ronden kopen. Aanvang 10 uur.
Op woensdag 13 juni houdt geriater Dr. Van der Veer,verbon
den aan het TweeSteden Ziekenhuis een lezing over het wel en
wee van het ouder worden. Deze lezing, georganiseerd door
Senioren Tilburg Zuid-West vindt plaats in de kantine van Sport
hal de Blaak, Grebbe 63 van 10 tot 12 uur. Iedere 55-plusser is
welkom.
De Gouden Mix is een groep van twintig senioren die in zorg
centra entertainment brengt uit de jaren 1938-1948. Deze groep
wil ouderen laten genieten van zang en toneel uit de periode
waarin zijzelf jong waren. De repetities worden iedere vrijdag
van 14 tot 16 uur gehouden en de contributie bedraagt tien gul
den per maand. Voor meer informatie en voor opgave kunt u tel.
5344653 bellen.
Donderdagmiddag 21 juni houdt de KBO samen met het project
'Wijzer Grijzer' een voorlichtingsbijeenkomst over dementie. Er
wordt dan aandacht geschonken aan de vraag wat dementie is,
hoe vaak het voorkomt en aan andere ziektebeelden die op de
mentie lijken. Ook worden praktische tips gegeven over de om
gang met dementerenden. Er is ruime gelegenheid voor het
stellen van vragen en voor discussie. De voorlichting wordt ge
geven door Elly van Stiphout van de Alzheimer Vereniging Ne
derland. De bijeenkomst wordt gehouden in buurthuis Trouw-
laan, Piet Heinstraat 3a van 14 tot 16 uur.
Een groot aantal Brabantse musea houdt ter gelegenheid van
het vijftigjarig jubileum van de KBO een speciale museumweek
voor 55-plussers van 11 tot en met 16 juni. Die musea zijn tij
dens de normale openstelling gratis toegankelijk voor 55-plus-
sers. Gevraagd wordt een museumkaart of een andere legiti
matie te tonen waaruit uw leeftijd is afte leiden. Deze dagen zijn
bedoeld voor alle senioren. Wilt u meer informatie, bel dan 073-
6444066.
Op woensdag 6 juni houdt het ombudsteam van het Missionair
Servicecentrum, aan de Bredaseweg 204 (zij-ingang links) een
voorlichtingsbijeenkomst over de WAO-beoordeling. Tijdens
deze bijeenkomst komen de volgende onderwerpen aan de
orde: wat is er veranderd aan het voortraject, hoe kunt u zich
voorbereiden op de beoordeling, wat kan de uitslag van die be
oordeling zijn en welke stappen kunt u dan nog ondernemen.
Heeft u interesse en wilt u zeker zijn van een plaatsje, neem dan
contact op met het ombudsteam, tel. 5801142.
Het gemengde koor 'Resurrexit' brengt liedjes uit de jaren vijftig
en zestig op de Brabantse Bonte middag op dinsdag 12 juni.
Deze feestelijke bijeenkomst wordt gehouden in wijkcentrum
de BaselaerHoefstraat 175. Kaartjes kosten in de voorverkoop
drie gulden en vier gulden aan de zaal. Aanvang 14 uur.
Wie zich een beeld wil vormen van het leven van mannen en
vrouwen in Tanzania en Afrika kan daarvoor dichtbij terecht. In
de Openbare Bibliotheek Tilburg vindt u enkele boeken over
Tanzania en legio boeken over Afrika. Voor feitelijke informatie
over Tanzania kunt u het boek met die titel van Nico Kussen-
drager uit de Landenreeks van de Novib lezen. Maar u kunt ook
in de encyclopedie 'Encarta' kijken. Deze is in elke bibliotheek
te vinden op een gratis te raadplegen computer.
Voor een toeristische rondleiding door Tanzania kunt u de vi
deoband 'Tanzania' geproduceerd door Sacha Neghabat bekij
ken. 'Beelden van Afrika' is een aanrader als u kennis wilt ne
men van het hedendaagse leven daar. Het bevat tien verhalen
over voorwerpen uit het dagelijkse leven in Zwart-Afrika. Het
boek bevat veel kleurenfoto's. Meer foto's zijn te zien in 'Wie al
leen loopt, raakt de weg kwijt'. Dit is een fotoboek over vrouwen
in Afrika. De toelichtingen erbij bestaan uit passages uit de Afri
kaanse literatuur. In 1992 was er in het Afrika Museum een ten
toonstelling te zien over de ouder wordende mens in Afrika. De
foto's waren gemaakt door Angèle Etoundi Essamba. Het boek
bij die tentoonstelling heet 'Zij hebben de tijd aan hun zijde: ou
der worden in Afrika'. De meeste beelden van mannen en vrou
wen in Afrika zijn te vinden in de bibliotheek aan het Konings
plein.
opzetten van een moestuin, kippen houden Water en voedsel
of een winkeltje runnen. Het bisdom geeft De voeding van ouderen is eenzijdig en
cursussen om de ouderen bij het opzetten kennis over uitgebalanceerde voeding
van die projecten te ondersteunen. Daar- ontbreekt. Er wordt veel graanpap gege-
naast verleent het bisdom extra zorg aan ten, want er is te weinig voedsel beschik-
vereenzaamde ouderen. baar waar voldoende eiwitten en vitami-
Met de gezondheid van de ouderen is het nen in zitten. De laatste jaren is de
niet best gesteld. Velen sterven bij gebrek algemene voedselvoorziening in dit dis-
aan medische voorzieningen door diarree, trict sterk verslechterd doordat het er al
malaria, koorts, darminfecties en longont- drie jaar lang bijna niet geregend heeft,
steking. Als ouderen ziekten opdoen, is er Daardoor zijn de oogsten mislukt. De VN
vaak geen dokter in de buurt. Dan moeten stuurt voedsel om de ergste nood te leni-
ze te voet twintig of dertig kilometer over
onverharde bergpaden om een ziekenhuis
Ondersteuning
Het bisdom Same biedt arme en vereen
zaamde ouderen extra ondersteuning. Uit
onderzoek naar de leefsituatie van oude
ren bleek namelijk dat ouderen die geen
onderdak bij familie kunnen vinden soms
bij de dieren in de stal moeten leven. Om
vereenzaming en bittere armoede te voor
komen, heeft het bisdom groepen opgezet
voor ouderen om hun problemen maande
lijks samen te bespreken. Ze zoeken sa- Een klein handeltje om in je inkomen te voorzien.
gen. Dat voedsel, vooral maïs, wordt door
het bisdom gedistribueerd.
te bereiken. Daarom is het belangrijk dat er Het meest urgente probleem is het ge
in de dorpen medische hulpposten worden brek aan schoon en veilig drinkwater,
opgericht waar artsen en verpleegkundi- Door de aanhoudende droogte van de af-
gen hulp kunnen bieden. De solidariteit on- gelopen jaren is er per gezin vaak maar
der de dorpelingen is gelukkig groot. Ze wil- veertig liter water per gezin beschikbaar
len allemaal meebouwen aan zo'n om te drinken, te koken en te wassen,
hulppost. Het probleem is echter dat er Naar Nederlandse begrippen is dat ont-
vaak niet genoeg geld is voor de benodig- zettend weinig, want wij gebruiken per
de materialen. De Tilburgse Werkgroep dag 135 liter water. Niet per gezin, maar
Tanzania heeft financiële ondersteuning per persoon. Door een tekort aan schoon
bij dit project geboden. drinkwater komen ziektes als diarree en
Tijdens het slotweekend van Festival Josephina Chamanga (78): "Ik ben het
Mundial in het Leijpark op 16 en 17 juni enige overgebleven kind van mijn ouders.
is de Werkgroep Tanzania met informa- Mijn broers overleden toen ze nog klein
tie over de genoemde projecten aanwe- waren. Ze waren nog geen vier jaar... In
zig. Ook is er een fototentoonstelling mijn stam waren inwijdingsriten verplicht
over vrouwen daar en hier. Die werd op- voor alle meisjes die in de puberteit kwa-
gezet naar aanleiding van het boek 'De men. Wij leerden er onder meer nederig-
kracht van vrouwen' dat dit jaar door de heid in het huwelijksleven en hoe gehei-
werkgroep werd uitgebracht. men binnen het gezin te bewaren. Ook
werden we op onze maagdelijkheid on-
Het is een boek met levensverhalen van derzocht... Na de geboorte van een baby
vrouwen uit Same en uit Tilburg waarin ver- mag de man, uit angst voor een nieuwe
schillen én overeenkomsten naar voren ko- zwangerschap geen seks hebben met
men. Enkele citaten uit dit boek: zijn vrouw tot het kind groot genoeg is om
Mwajuma Athumani (61"Ik ging maar tot water voor zijn ouders te halen. In die tus-
en met de vierde klas naar school, want sentijd mag de man een seksuele relatie
mijn moeder zag er niets in mij nog langer hebben met een andere vrouw.Omdat ik
onderwijs te laten volgen... Toen ik op de oud ben, neem ik alleen als toehoorster
dag van de huwelijksplechtigheid bijde wo- deel aan de bewustwordingscursussen.
ning van mijn man aankwam, overhandig- Maar ik ben wel met verschillende vrou-
de mijn schoonmoeder mij de volgende wen bij de tuinbouwgroep gegaan. Mijn
werktuigen: een schoffel, een kapmes en man moedigt me daartoe aan, omdat ik zo Josephina Chamanga
een bijl om hout te hakken... Ik ben op ge- in aanraking kom met nieuwe, construe- foto: werkgroep Tanzania
vorderde leeftijd. Net als iedere alleen- tieveideeën."
staande Afrikaanse vrouw heb ik al mijn
hoop gevestigd op mijn kinderen. Godzij- De opbrengst van het boek gaat het water-
dank heb ik in ieder geval nog twee kinde- project in Same. Er wordt ook een presenta- op het festival, bij de Tilburgse boekhandels
ren waarop ik kan terugvallen.tie gehouden over Vrouwen en Water, waar- en bij de wereldwinkels in Tilburg en Goirle.
De Seniorenwijzer verschijnt eenmaal in de I
twee weken in De Tilburgse Koerier.
ie wet bestuurs-
belang rechtst-
trokken, hiertegen
1 bezwaarschrift
ïbeuren binnen zes
Burgemeester en
ebben verzonden,
men dan te richten
h)7odLHm%r
waarschrift schorst
of vergunning niet
Redactie
- DinyvanBladel-Verbunt, RiekFlipse-Tiemens,
I Jan van Groos (voorzitter), Wilma Hurkens,
Joop Janmaat, Karei Luiijf (eindredacteur),
Barth Noordzij, Genie Peters, Mat de Vries
Redactieadres
I Seniorenwijzer,
- 5038 SR Tilburg,
Tilburg; tei-
Kopij kan i
I tie-adres of naar De Tilburg^
bus 10001, 5000JA Tilburg; ti
I Deadline: donderdag 12.00i
I schijningsdatum.
