w*
50 jaar aan de Arke Noëstraat
1
/i
Glasatelier Jaro
Frater Kees Verhoeven
wordt Jaroglas
Nieuwe panden TBV aan de Spoorlaan
R ff'
'Je hebt gewoon
niet veel'
P
Rondom ter Linde
21
DONDERDAG 28 SEPTEMBER 2000 - PAGINA 15
DE TILBURGSE KOERIER
)0Ó - PAGINA 14
de Kruisvaarderstraat.
Frater Kees Verhoeven: tevreden met manier van leven.
FOTO: PETER LIGTENBERG
teresseerd of kijken in de gemeenschappelijke huiskamer.
1142
/oor hen mogen
ig niet van plan
EIN12
1-17.00
TRA'S thermopane
0 De gevel opgeleverd.
's Maandags gesloten
L
Arke Ni
A.
Moeder en dochter in de keuken.
roducten van een paar van hun
hobby's kom je her en der in de
gangen tegen: figuurtjes van
gebakken klei, waarvan de verkoopop
brengst naar de fraters in Kenia gaat, die
zich vooral bekommeren om wezen en
00,- k.k.
27,- k.k.
aidspatiënten. Ook vergrote foto's die fra
ters in Kenia van natuur, landschappen
en hun projecten maakten, sieren her en
der de muren. Kees Verhoeven (74) is de
overste van het fraterhuis St. Denis aan
)lle
decoraties
rlichting
voor elk
eur
jvoor-
ic aanbod
jken maar
i op het ge-
g huren is
De N wil
am
thun
hij hem. "In
schoonheid
/en dat
tt van
Zon
Jarop1
zijn va
Glas-in-lood maakt van een deur iets
bijzonders
«Zo stonden de gevels er een
paar maanden geleden nog bij.
•De eerste gevel wordt
voorzienvan metselwerk.
veerde woning
ie volksbuurt
Woningzoekendenlijn:
dagelijks telefonisch van
09.00-17.00 uur.
tel. 594 05 00
jssen
ar 'gouden'
tprojectw
eenvoudi
enkele tege
jn we ver-
r ("uit de Schèèf
t als moderne f
jde
lid-
QwtoQ
iaalzaak in tin
•lein 19 Tilburg
13-5424725
WOXIhGCORFOAATIE
traatl
_en,
leek
t meterkast,
apopgang
t lichte tegelvloer
eldiv.app.
v-kast, combiketel
r met douche,
lenaansl
lats met vijver,
erom levert.:
hier wo-
twee jaar
gezien
gblij
je. Niet
Technische storingen:
via huismeester
itrapopgangen
wgingehdfc
ir-8.10x4.10
igeMoet trapkast
Gezellige, semie
.keuken
hoekopstelling met
pp met toegang tot
met hoek-duobad.
115m2.lnli.360
n met thermopane
00,- k.k.
72,- k.k.
Laurijssen onder
ning aan de Ar
Nimrodstraat 30
5042 WX Tilburg
tel.(013)59405 94
Postbus 1120
5004 BC Tilburg
uitmal gelegen
t daarmee niet eens.
wilden niet weg uit
de buurt. Ze hadden het
veel te leuk met alle an
dere kinderen in de buurt
en konden fijn spelen op
de dijk.
Niets dan lof horen we
over de kinderen en
kleinkinderen. Me
vrouw LaurijsS'
noemt ze haar'
kinderen.
Voor spoedgevallen
buiten kantooruren
tel. 594 05 55
Kopgevels
Het omvangrijkste
ject was toch wel de
vervanging van 56
kopgevels. Dit was i
dig om de gevelisol;
te verbeteren zodat
vocht geen
krijgt. Dit]
zeker niet i
maar na er
slagen zijr
heugd te mogen mei
den dat alle kopgevi
inmiddels gemetsel
zijn en dat ze op enl
na opgeleverd zijn!
Al met al hebben de heer en mevrouw Laurijssen al 50 heerlijke
Met drie opgroeiende kinderen vond het echtpaar de woning jaren doorgebracht aan de Arke Noëstraat. En voor hen mogen
toch wat te krap en ze stelden aan de kinderen voor op zoek te daar nog heel wat jaartjes bijkomen. Ze zijn nog niet van plan
om te gaan verhuizen.
Met z’n vijven
Vijftig jaar geleden kwa
men de heer en mevrouw
met z'n tweetjes hi
nen. Ze waren twe
getrouwd en zeker ge;
de woningnood erg bl
met hun eigen huisje,
lang daarna werd de e
ste zoon geboren. Uitéin-
Om de kwaliteit van de woningen op peil te houden heeft de
TBV het afgelopen jaar verschillende werkzaamheden uit
gevoerd. In een aantal douches werd mechanische ventilatie
aangebracht, het hang- ën sluitwerk wordt vernieuwd en de
bewoners krijgen nog de keuze om hun zolder op te fleuren
met nieuwe dakramen.
delijk groeide het gezin uit
tot 5 personen. Twee zonen
en een dochter. De dochter
kreeg het kleine kamertje
achter de keuken en de zo
nen sliepen op zolder. Het
bleek niet makkelijk or
dat in te richten want hl
(2-persoons) bed moest
beneden doorgezaagd
worden en uiteindelijk op
de vliering aangekomen
weer aan elkaar gelast
worden.
Speciale oven
Op de tafel ligt een glasobject bestaande uit diverse
glassoorten die in elkaar zijn versmolten. "De uit
eindelijke vorm wordt verkregen door verhitting en
samensmelting van glaselementen en componen
ten", vertelt Jaro. "In diverse kleuren. Als het ont
werp goedgekeurd is dan worden op een basislaag
van glas, diverse andere lagen gelegd. De technische
maar ook de esthetische aspecten zijn hierbij erg be
langrijk. Dan wordt het ontwerp in een speciale oven
gezet en verhit. Het afkoelingsproces is erg belang
rijk en neemt veel tijd in beslag. De creatie komt als
vlakke plaat uit de oven. Deze platen kan men ver
der bewerken maar ook gebruiken als wandpanelen,
lichtelementen, deurpanelen en afscheidingen. Ver
dere bewerking van de glasplaat gebeurt door ver
vorming of verbuiging met mallen maar ook door de
plaat in een oven op een verhoging te leggen en door
een gat te laten zakken, het zgn. Sagging. Hierdoor
ontstaan fraaie vazen of kunstobjecten."
sning plaats. Het nieuwe
;n voor warm glas waar-
jr bijvoorbeeld
:s in gebouwen,
taken zonder
praat met vuur en vlam over glas. Iemand die
vak met trots presenteert. "Ja, wé proberen ons
enthousiasme voor glas over te brengen bij de men
sen. Maar we zijn in de eerste plaats ambachtsman.
Ons logo is de zon want zon is leven en licht. Het
beeldmerk stelt de aartsvader voor als bewaker, in
spirator en beheerder van het goede. Onze slagzin is
Glaskunst per Definitie, want glaskunst moet er zijn,
voor iedereen. Ook hebben we een kleine websites:
http://www.jaroglas.com. Er staan veel ontwerpen
niet op omdat er geen foto's van zijn
Kontakt met andere glaskunstenaars wordt bij Jaro
niet geschuwd. "Afgelopen week in Frankrijk werk
ten we samen met zeven jonge kunstenaars uit o.a.
Argentinië, Chili, Italië, Frankrijk en Engeland
o.l.v. Frank van den Ham, wereldbekend glaskun
stenaar. Het was een eldorado om de gehele dag over
glas te praten. Volgend jaar komen enkele van hen
naar Tilburg om samen wat te doen. Misschien ook
een expositie, maar dat vinden we niet belangrijk."
ïvels ge-
t de gemeente met het verbeteren van de woon-
Vbor plezierig wonen is voldoende groen in de
i groot belang. Op dit moment is er onvoldoen
de begroeiing die ook in de
winter haar groene kleur be
houdt. Daarom wordt eind
september het bestaande groen
verwijderd. In het najaar plant
de gemeente dan de nieuwe
begroeiing. Er is gekozen voor
planten en bomen die ook in
de winter een prettiger aange
zicht vormen. De gemeente
heeft hiervoor een voorstel ge
daan dat met de bewoners
commissies is besproken.
Over de precieze uitvoering
ontvangen de bewoners een
informatiebrief van de ge
meente.
Functioneel
De kamers van Kees Verhoeven zijn vooral functioneel ingericht:
"Je hebt gewoon niet veel." De meeste spullen stonden er al toen
hij hier negen jaar geleden kwam. Hij schafte alleen twee nieuwe
stoelen aan en voor zijn werk een computer met fax en email. Aan
de muren hangen in elke kamer een kruisbeeld en verder in de
werk- en zitkamer onder meer een werkrooster en foto's van zijn
vijftigjarig fraterjubiluem in 1992 en van zijn schoonzus en haar
kleinkinderen.
Ook de gemeenschappelijke ruimtes zien er uit alsof de inrichting
van enkele tientallen jaren terug stamt. Soms komen er relatief
nieuwe spullen mee als er fraters van een te sluiten huis naar de
Kruisvaardersstraat verhuizen, vertelt de overste. En, lachend:
"Toen ik kort na mijn aantreden wat meubels wilde vervanger
kreeg ik min of meer op mijn kop van een medefrater. Die blee
heel handig te zijn en knapte die spullen op."
Verhoeven is tevreden met deze manier van leven. "Je bent wel
verantwoordelijk voor de materiële omstandigheden van 26 an
deren, maar er is goed personeel. Je hebt geen gezin, bent lekker
vrij, want er wordt gezorgd voor je natje en je droogje, 's Avonds
zitje gezellig met zijn twintigen bij elkaar. Je doet een spelletje of
je praat wat bij over al die verschillende bezigheden. Wantje hebt
natuurlijk belangstelling voor eikaars werk en familie."
Openingstijden:
Het kantoor is dagelijks
(ma t/m vrij) geopend van 09.00
Dit gesprek tussen de kunstenaar Boticelli en de
monnik Savonarola gebruikt Glasatelier Jaro op cer
tificaten bij levering van glasunica. We zijn te gast
bij de glaskunstenaars van Glasatelier Jaro (sinds
1983 en vanaf 1995 te Hilvarenbeek) dicht bij het
prachtige Vrijthof in Hilvarenbeek. Dit kleine gla
satelier heeft door de jaren heen een grote reputatie
opgebouwd op het gebied van ambachtelijk werk en
speciale, unieke ontwerpen, die hier ontwikkeld en
uitgevoerd worden. Glas fascineert, blijft fascine
ren Het alleen zijn met het werk en het creëren is een
soort rituele gebeurtenis. Op de lichtbak staat een 30
cm hoge vaas. Ernaast liggen murini's, staven van 1
tot 5 cm dik in allerlei kleuren. Verderop een glas-
gebógen vorm van een corpus en her en der staan
glas-in-lood panelen. We praten met Jaro, glazenier
en woordvoerder. "Jaro is een alias voor idee en ont
werp van glas-in-lood,-maar zeker ook voor specia
le glasobjecten die we maken. 'Jaro' bedenkt en voert
uit. De bedrijfsnaam verandert om aan te geven
we meer met glas doen dan alleen het maken
glas-in-lood panelen. Glasatelier Jaro wordt dus Ja
roglas."
Het groen
Als alle kopgev
reed zijn, start
omgeving,
omgeving van
'Het houden van vee is verboden, uitgezonderd een hond of een
kat, kippen en duiven voor welke laatste twee een kooi volgens
voorschrift op een nader aan te wijzen plaats mag worden ge
maakt; het is verboden langs de straatzijde of in de voortuinen lijf-
of wasgoed te hangen; in geval van herhaalde openbare dronken
schap heeft de verhuurster het recht de huur, zonder inachtne
ming van de opzeggingstermijn, onmiddellijk te doen eindigen.
Groter atelier
Bij Jaro is de afgelopen jaren hard gewerkt. Om de
vele plannen te kunnen realiseren is de verhuizing
naar een groter atelier aan de Lovense Kanaaldijk te
Tilburg noodzakelijk. Die verhuizing is een soort
reïncarnatie tijdens het leven. In december of janu-
ap, zeker in het land van her-
1 januari 2000 nog 365 fraters
136 fraters in Nederland en de
it zijn enkele
zinnen uit het
huurcontract
dat de heer en
mevrouw
idertekendën op 3 september 1950 voor de TBV-wo-
ning aan de Arke Noëstraat 80N. 50 jaar dezelfde woning I
niet niks en daarom gingen we bij de familie op bezoek. D
zeggen dat het een bovenwoning is. Dus klimmen we eerst de trap
op en staan dan in de woning van de heer en mevrouw Laurijssen.
Al 50 jaar is dit hun eigen
stekje. De woonkamer is
niet groot maar wel knus.
Langzaamaan druppelen
de kinderen en kleinkin
deren binnen tot de woon
kamer volzit. Het wordt
een gezellige bedoening
en de verhalen over vroe
ger blijven natuurlijk niet
uit.
ari aanstaande vindt de oper
atelier krijgt ovenfaciliteiter
door mogelijkheden ontstaan voor
glasprojecten in restaurants, entrees ui
etc. Glas kan een ruimte aangenamer ma
aantasting van de architectuur. "Dat is fijn om te
doen", zegt Jaro. "En of het nu een klein paneel, een
compleet huis of een restauratie betreft, elk project
is een uitdaging. Om de creativiteit te waarborgen
blijft 'Jaro' klein. Maar samenwerking met anderen
kan goed zijn. Dat doet je nadenken. Enkele op
drachten staan reeds voor volgend jaar op stapel."
Begin 2001 verhuist de TBV naar
deze panden aan de Spoorlaan. Bijna
alle afdelingen gaan mee naar het
nieuwe kantoor. Alleen ons Onder-
houds- en Installatiebedrijf blijft ge
vestigd aan de Nimrodstraat. Daar is
ook de werkplaats en kunnen de on-
derhoudsbussen makkelijk in- en uit
rijden. Aan de Spoorlaan is niet vol
doende ruimte om dat allemaal te
kunnen realiseren.
Vanaf de opening wordt u ontvangen
in de woonwinkel. De woonwinkel
wordt gevestigd in het meest rechtse
pand. In de winkel kunt u bijv
beeld terecht om het laatste as
van huurwoningen te bekijk
ook voor allerlei adviezen c
bied van wonen.
De verhuizing vergt een hoop tijd en
voorbereiding. Daarom is besloten
om in de laatste maanden van dit jaar
onze publicaties in de Tilburgse Koe
rier terug te brengen tot een keer in de
maand. We houden u op de höogte
van de ontwikkelingen.
"Waarin bestaat de Schoonheid?" vroeg 1
de kleur? Neen. In de Vorm? Neen. De i
komt voort uit de overeenstemming tussen de vor
men en de kleuren; maar de ware bron van de
schoonheid der dingen is het licht dat ervan uitgaat,
en er is geen licht dan wat uit de ziel voortkomt. Har
monie en licht, dat is de ganse schoonheid, en 't is al
leen in de ziel dat gij er het geheim van zult vinden."
Schoolhoofden
In het verleden woonden er maximaal 35 fraters in het huis, nu le
ven er 24 fraters en drie inwonenden. Daarbij horen ook de fraters
die van te sluiten huizen in onder meer Amsterdam en laatstelijk
van huize Petrus Donders in het Goirke naar de Kruisvaarders
straat. De gemiddelde leeftijd van de bewoners is ongeveer 75
jaar.
In 1954 verhuisde de religieuze gemeenschap van de Antonius-
straat naar het nieuwe huis aan de Kruisvaardersstraat, dat net als
de in hetzelfde complex gelegen parochiekerk van Fatima en voor
Hij is een geboren en getogen Tilburger ("uit de Schèèf).
Hoe hij aangesproken wordt, maakt hem als moderne frater
niet veel uit: "Pacianus, Pas, frater Verhoeven, Kees: het ge
beurt allemaal." Hij heeft de leiding over de praktische gang
van zaken in dit huis van de fraters vban Tilburg, het huis
houden en de verzorging. Maar door ziekte en sterven van
medefraters heeft hij ook de zorg voor de vogelkooi, voor de
vissen in het vijvertje van de binnentuin en voor de zomer-
planten in de tuin die grenst aan het aanpalende verzorgings
huis op zich genomen. Daarnaast bezoekt Kees Verhoeven
regelmatig -"hoewel er dat veel minder zijn geworden"- de fami
lieleden die in het buitenland werkende fraters opvangen als ze
voor verlof in Nederland zijn.
Ook zijn medefraters hebben nogal wat bezigheden. Drie zijn echt
slecht ter been, maar willen nog niet naar het verzorgingshuis van
de fraters aan de Gasthuisring. De anderen zijn, ondanks het feit
dat ze op leeftijd zijn, nog behoorlijk actief: bestuurlijke functies,
organist in kerken ("elke dag een begrafenis"), hebben werk bij
Centrale Lectuurvoorziening voor Missionarissen of zijn 's mi
dags portier in het huis zelf.
Het is een krimpende gemeenschap
komst. In de hele wereld waren op 1
van Tilburg. Daarvan vormden de T.
116 in Indonesië de grootste groepen.
De TBV heeft maar
zelden langs hoeven
I komen om een repa-
l ratie te verrichten in
1 de woning. Mijnheer
B Laurijssen doet al-
B les zelf. Volgens de
H kinderen is het niet
M te tellen hoe vaak
de kamer opnieuw
^B behangen is. Ook
^B heeft mijnheer
Laurijssen zelf
wat handigheid-
jes aangebracht.
Zo kunnen de
ramen aan de voorzij-
woon uitgetild worden.
Erg handig bij warm weer maar
ook als meubels in en uit de wo
ning getild moeten worden.
Rondom ter Linde in
de wijk Heikant in
Tilburg Noord is een
buurt met een echte
woonfunctie. De di
recte omgeving is van
alle gemakken voor
zien. To vinden we er
een winkelcentrum
en verschillende re
creatiemogelijkhe
den. De woningen
van de TBV zijn di
rect herkenbaar aan
de karakteristieke ko
lommen, de zachte
grijstinten en de fris
se pastelkleuren.
Het merendeel van de woningen heeft een voor- en een
achtertuin en ze zijn ruim van opzet.
die tijd nieuwe bejaardenhuis St. Jozefzorg, ontworpen was door
architect Bedaux. Het fraterhuis heeft onder meer een eigen ka
pel, waar de fraters nog twee maal daags een half uur bijeenko
men: 's ochtends en aan het eind van de middag. Daarnaast zijn er
een eetzaal en een grote, maar wat donkere gemeenschappelijke
huiskamer. Ondereen van de voorgangers van overste Verhoeven
is er aan de kant van de tuin van St. Jozefzorg een soort serre bij
gebouwd. In die lichte tuinkamer wordt vaak de koffie en de thee
gedronken; het is ook de plaats in huis waar Kees Verhoeven het
meest aan gehecht is.
Vroeger had elke frater één klein kamertje voor zichzelf. Schoolhoof
den hadden ertwee, want die moesten hun (school)administratie kwijt
Tegenwoordig hebben de fraters twee kamertjes. De overste is nog
steeds iets behuisd in twee iets grotere kamers. Maar om een idee te
geven van de grootte: slaapkamers in de nieuwbouw van de Reeshof
zijn veel ruimer bemeten.
Alle kamers hebben twee inbouwkasten: een voor kleding, de an
der met een wastafel. Gemeenschappelijke douches en we's zijn
op de gang. De inrichting van de kamers varieert tegenwoordig
sterk, vertelt Kees Verhoeven. De vroegere fraterkamer bevatte
alleen een bed, stoel en bureau ("we waren onderwijsmensen").
Nu zijn er ook heel sober ingerichte ruimtes, maar ook kamers met
veel persoonlijke spulletjes. Ongeveer twee derde van de fraters
heeft een tv op de eigen kamer; de anderen zijn daarin niet géin-
«w.. - jor op
gaan naar een andere ruimere woning. Maar de kinderen waren
Mijnheer Laurijsse:
werkte aan het begi
van hun trouwen in
textiel. Maar om het
gezin beter te kunnen
onderhouden besloot
hij in de haven te gaan
werken. Dit beteken
de wel 22 jaar op en
neer reizen vanen
naar Rotterdam of
zelfs naar Duitsland. j
Mevrouw Laurijs- I
sen zorgde voor de 1
kinderen en regelde jf
het hele huishou- f
den. In deze tijd
werd de huur nog iedere
week opgehaald en ze had dan ook voor alles een
potje; huur, kolen, licht noem maar op. Het is bijna niet voor te
stellen maar ze betaalden destijds ƒ3,70 aan huur per week.
WOHIUfiCORFO RATIE
wl
E?.
