Een eeuw lang auto's ftrai jfa|Sr Zeven overblijvers RS \W DE AUTOMAAT Donderdag 23 december 1999 pagina 5 er 1999 «pagina 4 DE TILBURGSE KOERIER zer- Benz en Daimler ctie Oldsmobile 4 speakers; ig- Fiat en Opel Peugeot en Renault één van rs geeft je voorraad strekt. 12, iderhalf ationaal eldt u aan- >896471. iereid zijn i de week Eind negentiende eeuw werd de auto gebo ren. Diverse pioniers hielden zich met het nieuwe fenomeen bezig. De auto moest een lang ontwikkelingsproces doorlopen voor dat de huidige status als vervoermiddel voor bijna iedereen werd bereikt. Vele auto fabrikanten sneuvelden in dit proces. >60,- '90,- 70,- met o eling; >i(90pk) 50.294,50 46.990,00 3304,50 n rzien an. Vele dui- niet, terwijl co-pakket !45,- IS 45,- modellen naar Éur vrolet en Cadillac. Jus- jroemde iton en tl pa- tijd wé en le- fabrik wijl L. recte conct bouwde in 1885 zijn eerste met een 1 cilinder mo rn en een vlak ge- - jwiel van enorme af- eerste vierwi"1 1891 met acl. 4 en 5 pk mot liet het bedrijf de Franse tech- veel merken overgenomen of ge fuseerd en deze trend zal zich nog wel even voortzetten. En hoeveel automerk van het huidi ge aanbod in het jaar 2100 nog van de partij zijn, dat blijft een vraag die voor ons onbeantwoor d zal blijven... aantallen geproduceerde zesci linders met compressor. Alhoe wel Porsche twee jaar daarna al vertrok, werden vele j aren later nog nieuwe motoren ontwikkeld volgens zijn principes. Inmiddels is de fusie tussen het Ameri kaanse Chrysler en het Duitse Daimler-Benz helemaal afge rond, al zullen de komende jaren beide bedrijven nog verder in el kaar worden geïntegreerd. vele generaties die uiteindelijk door de Astra werden opge- volgd.Fiat, Renault, Oldsmobile, Benz, Daimler, Opel en Peugeot, stuk voor stuk merken die ieder in hun eigen land een redelijk gelijkwaardige start hebben ge maakt, maar daarna hun eigen De Engelsman F.R. Simms kocht voor het Verenigd Konink rijk en haar koloniën de paten ten van de Daimler-motor in 1891, maar pas in 1897 ver scheen de eerste auto gebaseerd op een Franse Panhard. Binnen de kortste keren had Daimler een programma met maar liefst 12 verschillende modellen, dat in 1902 drastisch werd vereen voudigd. In 1900 kocht de latere Koning Edward VII een 6 pk Daimler en dat was het begin van een lange relatie tussen he Britse koningshuis en het me Renault genationaliseerd van wege vermeende collaboratie met uc Duitsers. Na de oorlog werd door Renault, net als door vele andere fabrikanten, werk gemaakt van het op gang bren gen van de massamotorisatie. Kleine auto’s vormden vele jaren de speerpunt van het bedrijf. Mercedes, Daimler’s Wilhelm Maybach, als maatstaf voor k™ a Europa en Amerika. I Mercedes-Benz ontstc 1926. Het nieuw gevormc re team van technici f J-r-tonder lei brenging (kettingen waren toen nog zeer gebruikelijk) en een pri- se-directe. Het patent dat hierop werd aangevraagd was er een uit een enorme serie. Op de Rue Lepic, een van de steile straten die in Parijs naar de Sacré Coeur voeren, demonstreerde de jonge Louis op 24 december 1898 aan zijn vrienden de grote voordelen van zijn constructie. De eerste bestellingen volgden en Frank rijk had er weer een autofabri kant bij. Renault kenmerkte zich in de voor-oorlogse periode vooral door het feit dat alle denkbare onderdelen in eigen huis gefabriceerd werden. Re nault wilde van niets of niemand onafhankelijk zijn. Eindjaren twintig werd een langgerekte fa briek gebouwd waarin Henri Ford’s principe van de lopende verd ingevoerd. Direct na Al in 1910 werd Daimler opgei men in een groter geheel. Tij dens de Eerste Wereldoorlog werd de produktie uitgebreid met vrachtwagens, vliegtuigmo toren, vliegtuigen, tractoren, tanks en granaten. Daimler spe cialiseerde zich in de produktie van luxueuze en zeer dure auto’s. Na de overname door Ja guar (gestart in 1945) in 1960, werden er nog maar een klein aantal specifieke Daimlers ge maakt zoals de Limousine en de SP250 sportwagen met een glas vezel carrosserie. Doordat Jagu ar inmiddels behoort tot het Ford-concern, beschikt het Ame rikaanse bedrijf nu over het oud ste nog bestaande Engelse auto merk. De Verenigde Staten bliezen in het prille begin een bescheiden richting zijn ingegaai zenden haalden het n ook een deel van dit zevental niet meer zelfstandig is. Wat de komende eeuw gaat brengen kan niet worden voor speld. De laatste twintig jaar zijn al In 1899 nam in het Italiaanse Turijn Giovanni Agnelli de net opgestarte autofabriek van de fietsenfabrikant Welleyes over en leverde deze 2 cilinder 663 cc met twee versnellingen als eer ste F.I.A.T. dat staat voor Fab- brica Italiana di Automobili To rino. Een van de werknemers van destijds was Vicenzo Lancia, zoon van een rijke soepfabri kant. Fiat ontwikkelde zich in de otors eerste jaren als producent van de luxueuze auto’s in slechts kleine aantallen. Pas vanaf 1912 ging het merk opereren in de lagere - ’-x - x.._ yan je na Eerste Wereldoorlog geïntrodu ceerde Fiat Tipo 501 werden er 45.000 stuks gebouwd, een aan zienlijk aantal voor die tijd. In ,1 dertig ging Fiat de eer- lenwerkingen aan. De in ntwikkelde Ballila werd in Duitsland gebouwd door NSU, in Tsjecho-Slowakije door Walter, in Polen als Polski Fiat en in Frankrijk als Simca. In 1936 kwam pas de echte door brak voor Fiat met de presenta tie van de Topolino, de eerste auto in een succesvolle reeks kleine modellen die in Italië en daarbuiten gretig aftrek vond. De Topolino haalt 88 km/u, liep 1 op 20, had hydraulische rem men en een gesynchroniseerde versnellingsbak en was daar door menig groter model van concurrende merken voor. Ook de Fiat-groep nam de nodige merken over. Het meest bekend zijn Lancia, Alfa Romeo, Ferrari en Maserati, merken die ook nu nog tot de rijke flora van het con cern behoren. In Duitsland ging de naaimachi ne- en fietsenfabrikant Adam r in 1899 ook over op auto- productie. De start verliep ech ter niet vlekkeloos. Opel nam de Anhaltische Motorwagenfabrik 3. De vestigings- van Friedrich Lutzmann over en ichaux, waar de bouwde slechts 24 exemplaren. Na onenigheid met Lutzmann, stopte Opel en importeerde Re naults en Darracqs uit Frank rijk. Al snel werd de Darracq door Opel in licentie vervaar digd. In 1902 had het bedrijf de eerste eigen motor gereed, een tweecilinder van 1884 cc een r later gevolgd door een 4 ci- Ier met drie- of vierversnel- lingsbak. Opel bou wde vanaf het begin zeer succesvol ‘Volksauto- mobielen’ met kleine motoren. Toen al was het merk overtuigd van massaproduktie. In 1924 nam Opel de Citroën Trèfle als voorbeeld voor een nieuwe klei ne auto, de groen gelakte Laubf- rosch die werd voorzien van een 951 cc 4 cilinder en voor een aan trekkelijke prijs werd aangebo den. Het zelfstandig bestaan van Opel liep tot 1928, toen nam Ge neral Motors uit Amerika de its voiturette touwtjes in handen. De uiterma- .1 motortje en te succesvolle Kadett werd in z’n ’ontwikkelde eerste gedaante in 1936 op de ingsbak met tandwielop- markt gebracht en kende daarna in het prille begin een bescheiden Ford’s principe van de lopende 1 "et partijtje mee. De ontstaansge- band werd ingevoerd. Direct na lerk. schiedenis van Oldsmobile be- de Tweede Wereldoorlog werd wijst hoe grillig het er in de be- ginjaren aan toe ging. Al in 1886 wege verme maakte Rensom Eli Olds bekent met de Duit een auto te hebben gemaakt, maar tot 1899 waren de aantal len uiterst bescheiden. In dat jaar werd de Olds Gasoline Enj ine Works gekocht door S.L. Smith die het plan had om een luxueuze auto te gaan maken voor 1250 dollar voorzien van een pneumatische koppeling en elektrische starter. Het verlies dat met deze plannen werd ge maakt, werd geneutraliseerd door de Curved Dash Oldsmobile die in 1901 door Rensom Olds werd ontwikkeld. Deze kleine auto was zeer succesvol en er werden enkele duizenden per jaar van gemaakt. Kort daarop verliet Olds de firma en stortte zich opnieuw in de autobouw on der de merknaam Reo. Het in 1908 ontstane General Mote-" nam Oldsmobile over. Na d^ Tweede Wereldoorlog kreeg Oldsmobile de naam van trends etter binnen het GM-concern zo- marktsegmenten.1 wel op het vlak van techniek als Eerste Wereldoorlc ontwerp. Inmiddels kennen we Oldsmobile al vele jaren niet meer op de Europese markt. Ge- neral Motors exporteert al haar de j aren dertig modellen naar Europa als Che- ste same’ Italië ont Frankrijk liep vooral in de be ginjaren sterk voorop, en het is daarom niet verwonderlijk dat twee van de zeven nog overge bleven merken uit dit land ko men en bovendien niet zijn opge slokt door een nog groter concern. Het gaat hierbij om Peugeot en Renault. Hoe be perkt de productieaantallen in die jaren waren, blijkt wel uit het feit dat Peugeot in 1891 vier auto’s bouwde naar het voor beeld van de Daimler Stahlrad- auto voorzien van Daimler-mo- toren die bij Levassor waren geproduceerd. In 1896 constru eerde Peugeot ‘al’ 78 voertuigen terwijl tegelijk de eerste in eigen beheer ontwikkelde tweecilinder né- en motoren verschenen. In 1910 fu- Opel ir seerde het bedrijf van Armand prodi Peugeot met dat van zijn neef, die auto’s onder de naam Lion- Peugeot maakte.T'- plaats werd Souchaux,- firma nog steeds zetelt en het be kende logo was ook meteen een feit. Belangrijk in de begintijd was de introductie van de Peuge ot Bébé, een kleine auto met 855 cc 4 cilinder motor en tweever- snellingsbak, die in 1912 ver scheen. Het ontwerp was van de beroemde Ettore Bugatti en het jaar was de eerste auto die bedoeld linde was voor een groter publiek. In de jaren twintig werden ook al automerken overgenomen. Peu geot verwierf het beroemde De Dion Bouton, later gevolgd door onder meer Chenard Walcker en Hotchkiss. Van recenter da tum zijn de overname van Ci troën en Chrysler France, het la tere Talbot. Enkele jaren na de start van Peugeot knutselde de 21-jarige Louis Renault in het tuinhuisje van zijn ouders zijn eerste auto in elkaar. De tweezits voiturette kreeg een De Dion motortje en een door hem zelf ontwikkelde versnellingsbf - Europa nam eind vorig eeuw het voortouw, terwijl Amerika nog aan de opbouw van het land be zig was. Er is nog steeds onenig heid over wie de auto heeft uit- gevonden. Benz bouwde in 1885 km/u te behs haar eerst motorwagen, terwijl len van de m een jaar eerder het Franse Dela- mare-Deboutteville haar eerste concept aan het papier toever trouwde. Feit is in ieder geval dat zeker tot en met de eerste Wereldoorlog de Franse indus trie de toon aangaf. Ber-J - merken als De Dion-Bout Panhard Levassor lieten tent na patent registreren en le verde hun eigen vindingen aan de directe concurrenten. Benz bouwde in 1885 zijn eei driewieler met een 1 cilinder tor achterin en een vlak plaatst vliegwi metingen. De e verscheen in If eenvolgens 3, - Benz zelfverli onenigheid met Het bladeren door de autoge- schiedenis levert een triest aan tal op van slechts zeven merken die er een eeuw geleden ook al waren. Slechts vier daarvan zijn nog steeds zelfstandig en dat houdt dan automatisch in dat het gaat om grote conglomeraten onder de bekende oude naam. Vele honderden tot duizenden verdwenen in de loop der tijd. nicus Marius Barbarou, wiens Mercedes, ontworpen door technische vindingen en ontwer- Daimler’s ontwikkelingschef pen bij de directie meer in de Wilhelm Maybach, stond direct smaak vielen. De motoren kre- als maatstaf voor kwaliteit in gen meer cilinders, meer vermo- Europa en Amerika. De naam gen en grotere cilinderinhouden. Mercedes-Benz ontstond in De 2-pitters beschikten al over 1926. Het nieuw gevormde zwa- 10,12 tot zelfs 14 pk en de cilin- re team van technici stond op derinhoud van de viercilinders dat moment onder leiding van steeg van 2 tot zelfs 10 liter. De Ferdinand Porsche, die zich laatste leverde een voor die tijd vooral bezighield met in kleine onvoorstelbaar vermogen van aantallen geproduceerde zesci- 105 pk bij slechts 1400 tr/min. Uit diezelfde tijd stammen enke le 21,5 liter motoren van 200 pk, de grootste krachtbronnen ooit geproduceerd. De in 1909 hier mee uitgeruste racemodellen wisten een topsnelheid van 228 i.1.. x- u-halen De inlaatkana- j motor waren zo groot dat een monteur zijn hand er probleemloos in kon steken om de kleppen te stellen. Aardig om te bedenken dat de enorme krachten van deze motor via een ketting op de achterwielen wer den overgebracht. In 1923 kwam de eerste 6 cilinder. Ook in die tijd werden door Benz al andere .ciMfikanten overgenomen, ter wijl het bedrijf in 1926 samen ging met een andere pioneer Daimler. Hierdoor was het Daimler-Benz concern een feit. Daimler bracht hierbij ook haar merknaam Mercedes in. Dit ont- rwieler stond in 1901 toen de Oosten- ichter- rijks-Hongaarde consul in Nice motoren. de naam van zijn oudste dochter ijfna gaf aan een volgens zijn wensen ontwikkelde Daimler. De eerste i M

Kranten Regionaal Archief Tilburg

Weekblad De Tilburgse Koerier | 1999 | | pagina 31