Berkel-Enschot 'dorp' in het groen
o»
2
JlaTfcappe
1
m3 Marcel Ranis
5
Regio Tour 1999
Berkel - Enschot
Regio Tour 1999
SCHOENMAKERIJ
f DOELAND^
JOEP VAN DEN BERG
-
O'
11^
ROBBEN B.V.
DE TILBL
DE TILBURGSE KOERIER
Donderdag 30 september 1999 pagina 10
ihet
Rinus van der Loo, Berkel.
Ook zo'n
tfünUfusufï
aluin
In tin
ten glas
excursie?
écht
'Bel:
traf>f>lstenher?
(013) 5358147
i Bij aankoop nieuwe
Kantoorartikelen
Wenskaarten
Boeken
Tijdschriften
Staatsloten
CD-Rom's
Landkaarten
Eikenbosch 20, Berkel-Enschot 013-5339090
rijf van der Meijden
BAKKINETTE
WINKELCENTRUM eikenÓOSCh TELEFOON (013) 533 27 56
-2)e èchie.
DE TWEEWIELERSPECIALIST
k KIDS FASHION
thcovugt}
lloemlirtfutyt
itintj
Carwash
Reparatie auto's alle merken
Dag en nacht tanken met creditkaart
Nieuwbouw
Renovatie
I Bedrijfsgebouwen
i' Utiliteitsbouw
Kerkstraat 16, 5056 AC Berkel-Enschot. Telefoon (013) 533 30 33
Ad Dekkers
Hans Dekkers
VANAF NU OOK
MAANDAG
MIDDAG GEOPEND
Levering en onderhoud van
hydrocultuur beplantingen
pastorietuin aan de Pastoor van Til-
borgstraat.
Fons en Monique Verrijt
Eikenbosch 40-41
5056 GB BERKEL-ENSCHOT
Tel. (013) 533 14 87
NU 2
WEKEN
ACTIE
TE GEKKE MODE
IN DE MAATJES
50 T/M 176
Mome
Berke
F. v.d. Dries
Dom S. Dubuissonstraat 30
BERKEL-ENSCHOT
Tel. 013-5331612
TRAPPISTENBIER
St. Willibrordstraat 5b
Berkel-Enschot 013-5335149
Berke
5056
Werk
5056
Telefc
Mobil
Telefc
Schoenreparafie - lederwarenreparatie
schoenonderhoudsprodukten - sleutelservice - lederwaren
°v
Tr
sit
lilü&niittluin
en InteüeMjepL
gezegend
e Trappis-
enseweg
““m Onze
Bosscheweg 79, 5056 KB Berkel-Enschot
Tel. +31-13-533 13 18, Fax +31-13-533 22 29
Bijzonder aan
is is dat het een
paus1
abdij van Tonj
alle vroegere s
*sn4ej—
kinderfiets 75,- terug
voor uw oude fiets.
Kerkstraat 34a
5056 AC Berkel-Enschot
Tel. 013-5333969
Fax 013-5333969
4 chocolade
bollen
Rinus van der Loo- werd gevonden in
het bouwplan Berkelse-Akkers
(1982). Vijf "kringgreppelgraven" en
een "langbed" zijn in de bestrating van
De Egge en De Ploegschaar aangege
ven.
AMBACHTELIJKE KWALITEITSPORODUKTEN
Frans en Marian Kooij
Winkelcentrum Eikenbosch
Telefoon: (013) 533 39 80
BERKEL-ENSCHOT
dinsdagmiddag na
13-OOu. GESLOTEN
internationaal transport Holland
van diessen
COIFFURES
Nog enkele restant
fietsen met een extra
korting van 15%.
Bij aankoop nieuwe fiets
150,- terug voor uw
oude fiets.
DE TWEEWIELERSPECIALIST
St.-Vvillibrordstraat 10 BERKEL-ENSCHOT i f
Telefoon (013)533 13 48
1 IVAKGARAGE
Durendaelweg 14 5056 ZA Berkel-Enschot
I Telefoon 013-5331229
Diverse soorten
ovenvers
Ft'’ ’si
»soörd v
t naam
A De inwoners zijn
met "onze" zusters,
nopn-actie, waarbij
Je zusters
lijven. De
•appistinnen zijn dé vi-
i Berkel-Enschot. Vele
len er een kijkje nemenop
;n echte "Berkel-En-
te drinken.
een nieuwe neo-gotische
gebouwd. De toren moest gelijke
vu uvist mooier zijn dan die van Ber
kel. Er was immers twist tussen de
bloedgroepen: Berkel en Enschot.
(deelplan Konings
bouwplan met de naar
burg Noord-Oost). De
altijd erg begaan met
Een handtekeningen-actie, i
honderden tekenden, moet de
overhalen om toch maar te bli”
Trappisten en Trap-1
ite-kaartjesvanf
mensen komt
weekend of om eer
schotse Trappist" te
de ingebruikname de kapel een tableau
voor de gevallenen uit de Tweede We
reldoorlog onthuld. Hierop ontbreekt
overigens één naam: Rudi Wertheimer
(jood). Deze woonde op Villa Zonlicht
te Heukelom. Rudi stierf na opgepakt
te zijn in 1942 te Gross Rosen 1945.
(Na de herindeling 1997 ging Heuke
lom over naar 'Groot' Oisterwijk.) Als
laatste valt nog te melden dat zich in de
kapel twee glas-in-lood ramen bevin
den van de inmiddels overleden En-
naar de kapel. Het Maria beeld schotse kunstenaar Huib de Corti
U.« Kindje Jezus is door oud-dorpsge- (+1986). Genoeg over "onze" Oude
note zuster Oda Swagemakers, van de Toren.
Lange Akker, gemaakt. Tevens is bij
Menigmaal werden zaken met de hand
uitgevochten. Overigens dreigt er op
nieuw zo'n rel te ontstaan, omdat de
Berkelschen bang zijn dat als het En- Terug n;
schots kerkhof vol geraakt de Enschot- met kind
schen begraven worden op het Berkels
kerkhof. Menig kerkganger uit Berkel
is het met deze oplossing niet eens. Im
mers, Enschot moet zijn problemen
maar zelf oplossen, alsdus veel pa
rochianen. De huidige Enschotse kerk
is gebouwd ten zuiden van de schuur-
kerk. Tijdens de festiviteiten van de
honderdjarige kerk in 1998-1999
werden de "versleten" banden met
Tongerlo opnieuw aangehaald. Het
huidige kerkgebouw en pastorie staan
eveneens op de plaatselijke monumen
tenlijst.
De Oude Toren aan het Torenpad ver
dient in dit schrijven extra aandacht.
Het is allereerst het oudste gebouw van
'Groot Tilburg' (Tilburg, Udenhout en
Berkel-Enschot). Het is al jaren een
rijksmonument. In de toren is een ka
pel ingericht. Ze is op dit moment ge
adopteerd door de oudste vereniging
van Berkel-Enschot: het gilde St. Joris-
St. Sebastiaan. De eerlijkheid gebiedt
iet guld" haar huis-
Mie Pieters te
ie herindeling heeft ze
haar kerkelijke verbinding met En
schot gecontinueerd. Het legendari
sche café is overigens van de Berkelse
garagehouder Berrie v.d. Sande, wiens
moeder, Anna v.d. Sande-de Groot op
17 juli j.l. daar haar 100e verjaardag
groots vierde.
Ja, de mensen uit Berkel-Enschot zijn
trots op hun dorp. Dat is het best geble
ken in de strijd tegen "heerser" G.
'Brokx, toenmalig burgemeester van
Tilburg. Gerrit wilde niet alleen Ber
kel-Enschot, maar ook Udenhout én
Goirle annexeren. Hoe trots waren we
niet om in het Provinciehuis het dorps-
lied van Berkel-Enschot-(Heukelom)
te mogen zingen, tijdens één van de ac
ties om zelfbehoud! Alle acties ten
spijt werd Berkel-Enschot bij Tilburg
gevoegd. De inwoners zitten met de
gebakken peren. Alles is anders en met
name de manier van groenonderhoud
zint de inwoners geenszins. Rozenper
ken verdwijnen en gras kwam en nog
steeds komt er voor in de plaats... Nee,
menig mens, ook ik, vindt na het ver
lies van familie en vrienden de te groot
schalige herindeling het ergste wat is
overkomen in hun en mijn leven. Maar
we laten ons niet uit de weg slaan. Het
verenigingsleven bruist als nimmer te
voren. Woningbouwplannen: Spin-
nerspark en Enschotse Akkers vorde
ren gestaag. De Ronde van Berkel
wordt nog immer over het zelfde par
cours, tijdens de "Berkelse” kermis,
verreden. Ook St. Job laat zich niet van
van het grote de mesthoop jagen, muziekvereniging
i Plannen Til- Concordia musiceert nog steeds op
zeer hoog niveau en de Galgenloop
vond recent voor de vijfde keer plaats.
De "kruiken" moeten goed snappen dat
de "knollen" nooit kruikenzeikers wor
den. Houdoe!
Abdijen
Berkel-Enschot is verder g~~
met twee abdijen. De oudste Tl.
tenabdij staat aan de Eindhoven»
te Enschot. Ze draagt de naam
Lieve Vrouw van Koningshoeven. Het
enorme complex, wat ook een brouwe
rij bevat, staat grotendeels op de rijks-
monumentenlijst. Het stuit vele inwo
ners van Berkel-Enschot tegen de borst
dat in den lande de monniken de "Til-
burgse Trappisten" worden genoemd.
De andere Trappistinnen-abdij is ge
vestigd aan de Raadhuisstraat te Ber
kel. Het poortgebouw staat op de plaat
selijke monumentenlijst. De zusters
worden overigens, naar hun gevoel,
bedreigt door de bouwplannen der ge
meente Tilburg. Rondom het klooster
wordt in de nabije toekomst gebouwd
Enschot
Ook Enschot wordt in de Middeleeu
wen anders geschreven. Men vindt
"Endescit" of "Endscot". De namen
"scit" en "scot" geven een scheiding
aan. Ze wijzen naar een grens. Deze
scheiding verwijst naar de bestuurs-
eenheden Oost- en West Tilburg. Ze
groeiden later uit tot heerlijkheden -«- - -r
Oisterwijk en Tilburg. Ook "ende" of geruimd. Vanaf de 17e eeuw "kerkte
"end" in de naam "Enscot" of "Endes- men °P de huidlêe Plaats in de "hals”
cit kan gezien worden als "eind", het Kerkstraat-De Kraan en Enschotse-
kan eveneens worden uitgelegd als baan. Het was een schuurkerk waarvan
laatste punt of grens. De eerste vermei- door overlevering werd gezegd, dat de
ding van Enschot vindt men in 1164. Pastoor vanaf de preekstoel met een
Hierbij valt overigens wel op te mer- bonenst^ de ,de“r kon open duwen,
ken dat Enschot, net als Berkel, blij- Pok de schuurkerk heeft verschillede
kens bodemvondsten veel eerder be- bouwstadia gekend. Een gedenksteen.
Deze vondsten duiden op rondtrekken- kerk 8ebf
en liefst
Als men de voormalige gemeente Berkel-Enschot inkomt zie je op menig Terugkomend op het jaar 1164.Tegen-
duobak een sticker in de vorm van twee hoefijzervormige cirkels. Ze zijn in paus Victor IV neemt de goederen der
elkaar verstrengeld. Op de hoefijzervormen staat onder: Berkel-Enschot abdij van Tongerlo in bescherming en
"dorp" in het groen en op de andere "cirkel"Knolllenvretersgat. Dit was alle vroegere schenkingen waaronder
een actie van een inwoner uit Berkel die de stickers gratis uitdeelde aan een 4e part van de rechten op de eccle-
zijndorpsgenoten. Het is een plaagstoot naar de gemeente Tilburg, die de sia Endescit. De Enschotse kerk was
gemeente Berkel-Enschot per 1 januari 1997 inlijfde. Hierover later meer, oorspronkelijk toegewijd aan aartsen
gel Michaël en pas later aan St. Caeci-
Bcrkel Hertog Hendrik I van Brabant droeg in pastorietuin aan de Pastoor van Til- lia. De strijd waar in West Tilburg zich
1214 een derde deel der tienden van borgstraat. de moederkerk bevond is al vele ja-
De naam Berkel werd vroegerook wel "Berde" over aan de kapel van Maria ren een beikel punt. Wim Dehën, uit
geschreven als Berclo (ook wel Berke- en St. Willibrord die aldaar stond. Limburg heeft grote zekerheden ge-
loo). "Loo" betekent "bos". Berclo is Deze kapel heeft waarschijnlijk ge- tnscnot vonden dat met Tilburg maar Enschot
afkomstig en duidt op aanwezigheid staan op de plaats waar nu de gebeds- Ook Enschot wordt in de Middeleeu- de oudste rechten kan claimen.
van veel berkenbossen in den omtrek, ruimte van Berkel (Rooms Katholieke wen anders geschreven. Men vindt Deze kerk staat aan het huidige Toren-
De naam Berkel, en zijn variërende h. Willibrorduskerk) staat. Onder de "Endescit" of "Endscot”. De namen Pad- Er rest slechts een toren van om-
schrijfwijzen komt het eerst voor in huidige kerk bevinden zich funderin- "scit" en "scot" geven een scheiding streeks 1480. Bouwfragmentenalstuf-
1214.0verigenszijninditdeelvanhet gen van een laat Middeleeuwse kapel, aan. Ze wijzen naar een grens. Deze steenenveldkeien.gedaantijdensmijn
dorp verschillende belangwekkende Deze kapel was ongeveer even groot scheiding verwijst naar de bestuurs- grafdelfwerkzaamheden duiden op
bodemvondsten gedaan die duiden op a]s het huidige gebouw. Overigens eenheden Oost- en West Tilburg. Ze een oudere kerk ter plaatse. De resten
oudere bewoning. Zo is tijdens de aan- staat de huidige kerk op de plaatselijke groeiden later uit tot heerlijkheden van het middenschip zijn in 1839 op
leg van wegen in de "oude akkerwijk" mOnumentelijst, en is gebouwd in Oisterwijk en Tilburg. Ook "ende" of geruimd. Vanaf de 17e eeuw "kerkte"
-omgeving Torenakker, Kruisakker, 1910 onder architectuur van dhr. Jan "end" in de naam "Enscot" of "Endes- men op
Molenakker- het bewijs gevonden dat stuyt uit Amsterdam. Bijzonder aan cit kan gezien worden als "eind", het Kerkstra
er in de Uzertijd en ook Romeinse tijd het huidige gebedshuis is dat het een kan eveneens worden uitgelegd als baan'
reeds bewoning was rond de huidige toren in een toren bezit. laatste punt ofgrens. De eerste vermei- nnr'1
kerk. Er werd door de heemkundigen: De in 1857 gebouwde Neogotische ding van Enschot vindt men in 1164.
drs. Anton van dorp en Rinus van der kerktoren, ontworpen door architect Hierbij valt overigens wel op te mer-
Loo een afvalkuil gevonden. yan Tulder uit Tilburg, werd in 1910 ken dat Enschot, net als Berkel, blij-
Ook een "grafveld" uit de Ijzertijd - "gewoon" omhuld met een nieuwe Jug-*- 1 -1
750-400 v. Chr., mede ontdekt door bakstenen huid in een gemengde
is van der Loo- werd gevonden in bouwtrant. Achter in de pastorietuin
bouwplan Berkelse-Akkers staan nog 3 monumentale beuken
(±160 jaar oud). Ook deze bomen zijn
tot monument verklaard. Als laatst valt
den "Willibrord-boom" te vermelden,
die in 1994 geplant is bij de uitgang der de jagers.
dige plaats in de
Kraan en Enscl
Assurantiën
Eikenbosch 23 Berkel-Enschot tel: (013) 533 30 00*/533 1392 Website: www.Panis.nl e-mail: info@Panis.nl
Makelaars in onroerend goed en assurantiën
NVM
-i
Ia 1 T*4"
