Een nieuwe kans heeft veel gezichten
QIHIUIMING
i
50-70
KORTING
ocht
de
N
I
h
s
Parochie Margarita Maria heeft kerststal met historie
De Bocht biedt hulpverlening aan vrouwen die er alleen niet meer uitkomen
B
Feestnummer:
(0161)451368
AAB Beveiligingen b.v.
VÓÓR HET TE LAAT IS!
013 - 5426447
\aa
I
tOentrum
98 pagina 14
Woensdag 23 december 1998 pagina 15
DE TILBURGSE KOERIER
1999!
Streams
FOTOGRAFIE: MARIANNE WESTERBURGEN, GOIRLE
De Bocht aan de Tilburgseweg in Goirle.
zij een zwanger. En dan?
Daarin
27943
9Moeder-zijn kun je leren.
Sommige jonge moeders moeten de praktische vaardigheden m.b.t. babyver
zorging nog leren.
vang
hun k
Beelden zeggen meer dan woorden
Steenakferplein 2. Gibe Tel:(OI6l) 45 13 68
[TOPMERKEN VOOR BODEMPRIJZEN
•De herders met hun echte schapenvachten schaapjes.
FOTO: FA. LANDEN
•uwen.
•PAVOND
Het klinkt zo vertrouwd in de oren: Huis In de Bocht aan de Tilburgseweg in Goirle.
We zijn er als het ware mee opgegroeid. Toch blijkt de schone schijn te bedriegen.
Want Huis In de Bocht is allang niet meer het tehuis dat in 1945 werd opgericht door
de zusters uit Baarlo om meisjes en jonge vrouwen die van bezetters of geallieerde mi
litairen in verwachting raakten, op te vangen. Ook de naam is veranderd: de Bocht,
centrum voor hulpverlening aan vrouwen en hun kinderen.
Een eigentijds centrum met zorg op maat die naast crisisopvang, zwangerenbegelei-
ding, begeleidingsgroepen en woonbegeleiding ook ambulante hulp, opvoedingson
dersteuning, vorming en training omvat. Waar vroeger vrouwen en meisjes werden
toevertrouwd aan de zorgen van de zusters, tekenen nu de cliënten een hulpverle-
ningsovereenkomst met de Bocht. De Tilburgse Koerier wisselde van gedachten met
de directeur van de Bocht, Marianne van Hattum en staffunctionaris Lucia van lersel.
En laat u op deze pagina kennis maken met een hulpverleningscentrum waarbij de
cliënten zelf het heft in handen hebben... èn houden.
“Vrouwen leren
om moeder/vrouw
te zijn”
Cliënten hebben en
houden zelf
het heft in handen
411286
.nl
9'Het winkeltje’één van de projecten
die vorming en training bieden.
ittotopnaii
;rdak gaa*
vrouwen
n 18, niet
9Zóz'
terseri
roehie-secr
Wouters iT
■»pje me
1 aanmoe-
eren) opvang geboden.
weken kunnen vrouwen
edoor-
Jitgangspunt op
Bocht: werken
gels die van kunstmateriaal, “zo’n
boa”, voorzien zijn.
fdeling:
99,95
jek
99,-
I. 299,-
zag de stal van mevrouw Wou-
trin 1997 uit.
fl. 129,-
fl. 269,-
fl. 329,-
fl. 369,-
0. 299,-
fl. 399,-
fl. 399,-
nden zijn op:
ïg en vrijdag
20.00 uur!!!
Ie jaar door!
vrouw maar een paar
vang nodig. Aan het
't Centrum
'Bel voor
Stilzitten kan mev rouw Wouters nog
Steeds niet. Zes jaar geleden verhuisde
ze van de parochie Ringbaan West naar
Berkel Enschot, maar nog steeds vet
richt ze zowel in haar oude parochie als de®d---vv
in Berkel Enschot op diverse fronten ophaarenhaarman.Maart
vrijwilligerswerk. “Je rolt er eigenlijk dat ls 6611 verhaal aPart'
AAB Beveiligingen - Als u voor security kiest Tx*«i«h nmiiigtapbedrijf
interactiebegeleiding, gekeken wordt
naar wat goed en wat minder prettig
verloopt. Een andere, specifiek op de
relatie moeder-kind gerichte aanpak is
Spel als Hulp. Spelen met elkaar en
met speelgoed is iets wat veel cliënten
en hun kinderen door alle problemen
die ze hebben gehad nooit geleerd heb
ben of verleerd zijn.
[VANDAAG] 4
ZIJN WIJ
VAN 9.30 I
TOT 18.00 1
I GEOPEND
Korvelseweg 107 Jilburg Tel. 013 54323Ö?\/^z
groepen
o okt. Dan
pot lang niet
erd wordt.”
Bocht zijn in
:ulturele en
hun cliën-
ie waarden
efdnaarin-
vrouwen in
tullen toch in
moeten,”
op. “Veel
in Midden
40% van
aar de oor-
e anderen
leven.”
Uitzichtloos
Aan de Bocht is een afdeling crisisop
vang verbonden. Waar vrouwen en
..uil kinderen, als de nood echt hoog is,
zonder de gebruikelijke aanmeldings
procedures terecht kunnen. Als ze
plotsklaps op straat gezet worden, mis-
i een ge- gewerkt moet worden, tekent
reid rond hulpverleningsovereenkomst.
■i«m™i;; wnrdt vastgelegd hoe zij, samen met
r en mogelijke derden
voor haar problemen
Inmiddels won de kerstgroep in de
kerk terrein. De parochianen waar
deerden de nieuwe beelden en de pas
toor ruilde uiteindelijk de traditionele
kerstgroep in voor die van mevrouw
Wouters.
Ieder jaar bepaalde de pastoor mede de
opstelling en invulling van de kerst
groep”, vertelt ze, terwijl ze met foto’s
haar verhaal staaft “Het ene jaar koos
hij een blauwe hemel als achtergrond,
een ander jaar sieren kerstrozen het
grasveld voor de stal terwijl ook ont
luikende bloembollen het kersttafereel
volgens de pastoor een meerwaarde
gaven.”
Begeleid wonen om orde op zaken
te stellen.
bijvoorbeeld op sommige gr™
door de vrouwen zelf gekookt,
blijkt dat de Hollandse pot lan~
door iedereen gewaardeer
Alle medewerkers van de Bocht zi
ieder geval bekend met de cul“1
sociale achtergronden van h
ten. Met het behoud van die
en normen wordt wel gestreef
tegratie van allochtone vrr
onze samenleving. “Zij zulk
deze maatschappij verder
merkt Van lersel daarover
vrouwen kiezen ervoor om in Mie
ritjes om dat de socia- Brabant te blijven wonen. 40%
rschillen tussen vrou- Onze cliënten keert terug naar de
’lemen en misver- spronkelijke woonplaats. De 1
“Er wordt beginnen echt aan een nieuw le ven
Hebt u een feest te
vieren. Dan moet u
beslist bij 't Centrum
zijn. Want daar vindt u
de gezelligheid en de
sfeer die u zoekt De
mooie zalen, een heer
lijke keuken en volop parkeergelegenheid maken 't
tot de ideale gelegenheid voor uw feest Interesse’ I
meer informatie met Piet of Marianne dê jong,
steeds vanzelf in,” vertelt ze. Voorzit
ster van de handwerkclub was ze, ze
anaal deed bestuurswerk en als de kerk met
sver_ bloemwerk versiert moest worden, van een rr
tie als deed niemand tevergeefs een beroep gon.heeb
haarenhaarman.Maardiekerststal, en het kir
Weer op eigen benen
Hoe heerlijk het voor sommige vrou
wen ook is om tijdelijk de verantwoor
delijkheid even uit handen te kunnen
geven, uiteindelijk zullen ze toch weer
zelfstandig verder moeten. Waar de
Verwijzingen uit het hele land
“Wij bieden een intensief hulpverleningspakket.En we hebben een zware
personele bezetting. Daar staat tegenover dat we ook veel moeilijke cliën
ten hebben. Bovendien is de Bocht één van de centra waar moeder èn
kind(eren) opgevangen worden. Iets wat ze ook boven de grote rivieren
drommels goed weten.” Marianne van Hattum weet dat De Bocht in de
vrouwenhulpverlening een bijzondere plaats inneemt. “Toch zijn wij niet
de enigen. Ook Valkenhorst in Breda en Hoek in Den Bosch nemen vrou
wen en hun kind(eren) ter begeleiding op.”
Ze vermoedt dat deze concentratie van deskundige hulp in midden Brabant
alles te maken heeft met het Rijke Roomsche Leven van weleer.
Onderwijs en zorg zijn in het zuiden van Nederland toch grotendeels dank
zij het toedoen van fraters, paters en zusters van de grond gekomen.
Soms weigert De Bocht tot opname van een vrouw over te gaan.
Als het alleen om onderdak gaat, is een vrouw bij De Bocht niet aan het
juiste adres. Verslaafde vrouwen kloppen er eveneens te vergeefs aan.
Als meisjes, jonger dan 18, niet zwanger zijn en geen kinderen hebben,
wordt ook voor hen De Bocht niet het meest geschikte adres geacht. Al deze
vrouwen worden door De Bocht wel doorverwezen naar centra waar ze wel
geholpen kunnen worden.
Kind van de rekening?
Hoofdstuk apart zijn de kinderen van
de cliënten van de Bocht. De proble
men van moeders gaan de meeste kin
deren niet in de koude kleren zitten. De
Bocht kiest bewust voor hulp aan moe
der en kind(eren). Sinds 1994 worden
kinderen tot en met groep 8 van de ba
sisschool met hun moeder in de Bocht
opgevangen. Ze krijgen een eigen ka
mer en gaan in Goirle naar een basis
school. Om de soms problematische
relatie tussen moeder en kind(eren) te
normaliseren biedt de Bocht een breed
scala aan mogelijkheden. Opvoe
dingsondersteuning is een heel gericht
programma, waarbij, soms met video-
-y rouwen en hun kinde-
ren vormen de cliënten
van de Bocht. Maar
wat voor vrouwen, met
Wr wat voor problemen?
De problematiek van
de cliënten is heel di-
Vers. De medewerkers van de Bocht
worden geconfronteerd met zaken als
zwangerschap, opvoeding, relatie, ru
zie, scheiding, bedreiging, mishande
ling, seksueel/lichamelijk geweld, in
cest, depressies, angsten,problemen
met zelfstandig wonen, leven tussen
twee culturen, leven zonder uitzicht
door schulden.
Van de ongeveer tweehonderd vrou
wen, die jaarlijks bij de Bocht het zo
noodzakelijke steuntje in de rug krij
gen om weer verder te kunnen gaan,
zijn er relatief veel vrouwen die te ma
ken hebben gehad met seksueel ge
kweld en materiële (schulden)
problematiek. Iets wat mede
;volg is van de grotere openhe- -r-o
deze tot voor kort nog maatschappelij- wordt vastgelegd
ke taboe’s. Net zo verschillend als de haar hulpverlener t
.problemen, zijn ook de clinten van de aan oplossingen vi
;Bocht. De helft komt van buiten gaat werken.
Noord-Brabant. Veel van de vrouwen De tips, aanwijzingen, oefeningen en
hebben kinderen. Tot 13 jaar kunnen activiteiten die in deze c
:die met de moeder worden opgeno- staan zijn concreet, prakt
;men. De helft van de cliënten is van al- baar. Al doende merken c
lochtone herkomst. zij met die tips en aanv.
Mede dankzij bijdrages van f 15.000,van het Juliana Welzijn Fonds, f
10.000,van het VSB fonds en f 15.000,van het Stichting Fonds Wel
zijnswerk was de Bocht in de gelegenheid om een videofilm te laten ver
vaardigen die laat zién wat de Bocht is en doet.
‘Carrousel’ is de titel van deze voorlichtingsfilm, bestemd voor voorlich
ters, verwijzers en eventuele toekomstige clinten van de Bocht. De film
duurt ongeveer twintig minuten en op gaat op 12 januari a.s. in première.
In de film wordt één cliënte van de Bocht gevolgd. Zo wordt duidelijk hoe
vrouwen en hulpverleners werken aan het oplossen van problemen. De
voorlichtingsvideo van de Bocht is voor belangstellende voorlichters en
verwijzers te koop of te huur.
problemen het hoofd kunnen gaan bie
den en niet langer van anderen afhan
kelijk zijn. Dat is ook het doel
D——treeft: de vrouwen tuum
a eigen kar weer moeten
zelfstandig verder moeten. Waar de
ene vrouw weer snel de draad oppakt, t. ...K.
kan dit vóór een andere cliënte een pro- Woonbegeleiding; een eigen huis op het terrein van de Bocht.
ces zijn dat stapsgewijs verloopt en
meer dan een jaar in beslag neemt. De gramma de Bocht Want met Vor.
hulpverlening is zo gefaseerd dat een mi en Training biedt het Goirlese
vrouw steeds een stapje zelfstandiger certtrum haar c|iënten de mogeiijkheid
wordt Meestal komt een vrouw, nadat om richte cursussen te volgen zodat
een hulpverleningsovereenkomst is ze fich (beter) in de
opgesteld, terecht in een begeleidings- staande kunnen houden.
groep. Daar krijgt
tijd een steeds actie
houding van zo’n
van een aantal mo<
Eigenlijk vindt ze al die aandacht voor haar persoon maar niets. Mevrouw We laten haar aan het woord:”Eigen-
Wies Wouters-De Rooij is dit jaar voor de veertigste keer verantwoorde- lijk begon het met een tip die ik kreeg,
lijk voor de kerststal die staat opgesteld in de kerk H. Margarita Maria aan Iemand vertelde me dat er in Dongen
de Ringbaan West 302. De Tilburgse Koerier werd getipt door een mede- een firma gipsen koppen, handjes en
werkster van het parochie-secretariaat. We nodigden de kranige, inmiddels voetjes vervaardigde, waarvan je zelf
76-jarige mevrouw Wouters uit voor een gesprek. “De pastoor vond‘t maar poppen kon maken. Die waren er in
niks, het nieuwe groepje moest maar achterin de kerk.” drie uitvoeringen.” Ze toont de kleinste
variant, waarvan ze thuis zelf haar ei
gen kerststal maakte. “Ik zag daar wel
wat in voor de kerk. De grootste mo
dellen waren zo groot, datje er poppen
,,an «.n meter van kon maken.” Ze be-
.1 voorzichtig, met Maria, Jozef
.n het kind. Het was een flinke klus.
Alle koppen waren namelijk van het
zelfde afgietsel. Mevrouw Wouters
slaagde erin om ieder beeld een eigen
gezicht te geven. “Haren, baarden,
wenkbrauwen...Met ijzerdraad const
rueerde ik het geraamte. Lappen stof
maar ook veel oude kleding van mijn
kinderen vormden de basis voor de kle
ding van de beelden.” Ze was maar wat
trots op haar drietal, dat ze net voor
Kerst 1958 gereed had. Alleen: de pas
toor vond het maar niks! Uiteindelijk
mochten de beelden opgesteld worden
achterin de kerk. Veel parochianen
konden het initiatief van mevrouw
Wouters gelukkig wel waarderen.
Dus knutselde ze door. Ze had thuis
nog heel wat handen, voeten en hoof
den liggen. In een tijdsbestek van vijf scha
j neemt. De
iseerd dat een
;n stapje zelfstandiger
comt een vrouw, nadat
ingsovereenkomst is
lt in een begeleidings-
„»t ze na verloop van
tijd een steeds actievere rol in de huis
houding van zo’n woongemeenschap
van een aantal moeders met kinderen Van alle markten thuis
De volgende stap is vaak woonbege- Ongeveer de helft van de vrouwen die
leiding. Een eigen (huur)woning op het bij de Bocht wonen, is van allochtone
terrein van de Bocht, waar de clinte afkomst. “Dat is niet altijd even ge
baar eigen huishouding bestiert en kin- makkelijk in de groepen”. Van Hattum
deren opvoedt, maar wel de zekerheid windt er geen doekjes om dat de socia-
heeft dat hulp nog binnen handbereik le en culturele verschillen tussen vrou-
is. Weg van de Bocht, de volgende wen weleens problemen en misver-
fase, betekent niet dat vrouwen hele- standen veroorzaken,
maal aan hun lot worden overgelaten.
Als ze willen, kunnen ze gebruik ma
ken van ambulante hulp of dagbegelei-
ding. Waar de ene vrouw genoeg heeft
aan een wekelijks gesprek met haar
vaste hulpverlener, kiest een ander
voor een dagelijks activiteitenpro-
Zorg op maat
;Als je tot over je oren in de problemen
zit, red je het vaak niet meer in je een
tje. De trieste waarheid is dat veel van s
;de vrouwen die een beroep doen op de
;Bocht, in hun leven maar weinig geluk
hebben gekend.
Iedere vrouw kampt met haar eigen
:problemen. Uitgangspunt in de bege
leiding van de cliënten is daarom: zorg
Opmaat. w
'Nadat een vrouw, samen met haar per- Bocht nastreef
soonlijke hulpverlener, heeft geïnven- straks zelf hun 1
Itariseerd wat de punten zijn waaraan trekken.
Het zijn bij de Bocht geen uitzonderin
gen. Meisjes van 14,15jaardiezwan- handeldzijn...situatieswaarinjemetje thuisfront is de storm dan weer geluwd,
gerworden. De toekomst ziet er ineens kinderen geen kant meer uitkunt. Op Maar soms is een windstilte niet meer
heel anders uit. de Bocht wordt in zo’n geval aan moe- voldoende. De problemen hebben zich
V1IMI De Bocht biedt in een speciale groep der en kind(eren) opvang geboden. zo opgestapeld dat er hulp van buiten-
overëënkómst °Pvang aan zwangere meisjes en vrou- Maximaal zes weken kunnen vrouwen af nodjg js
ktisch en bruik- wen' In diezelfde groep worden ook bij deze crisisopvang terecht. De door- Ge Bocht biedt in zo’n geval diverse
i de cliënten dat jonge moeders die al bevallen zijn be- stroming is groot. Uitgangspunt op mogelijkheden: variërend van begelei-
twijzingen zelf geleid-Waar de babY voor al die vrou- deze afdeling van de Bocht: werken dingsgroepen en woonbegeleiding tot
wen een onontkoombaar feit is, kan de aan weggaan. opvoedingsondersteuning en vorming
problematiek die de zwangerschap en en training. ‘Zorg op maat’ is het uit
hef daaropvolgende moederschap met Langer blijven gangspunt waardoor iedere vrouw
zich meebrengt zeer divers zijn. J aangeboden krijgt wat in haar situatie
leren Want wat als je die baby helemaal niet Vaak heeft een vrouw maar een paar n0JdzakeIijk is
'vrouw wilt? Afstand doen van een baby komt dagen crisisopvang nodig. Aan het
99 nog steeds voor, ook bij de Bocht. Vol
gens de directeur nog zo’n drie tot vier
Was ze tot 1992 nog verantwoordelijk
voor het hele reilen en zeilen rond de
kerststal, de laatste zes jaar wordt de
stal opgebouwd door leden van de
scoutinggroep Dr. Moller. “Zij zetten
de stal in elkaar, zodat ik alleen nog
voor de beelden hoef te zorgen.”
Of dat veel werk is? Ze lacht even:
“Vroeger kon ik daar niet van slapen”,
biecht ze op. De beelden, die het hele
jaar lukte het haar om een complete gels van kippeveertjes. “In die tijd wer- jaar uitgekleed in een hoekje staan op
kerstgroep te maken. Compleet met den kippen nog met de hand geplukt, het koor van de kerk moeten naar be-
schaapjes-“ze hebben echte vachtjes” maar dit moet u allemaal niet schrij- neden gehaald worden. “Voor mij is
-, een engel en een kameel. ven.” Jammer genoeg werden die door het de jaatste jaren een kwestie van de
Terugkijkend op de vervaardiging van het stof snel vuil. Omdat de kippenin- beding strijken en de beelden weer
al haar beelden biecht ze op dat de ka- dustrie inmiddels volledig geautomati- aankleden. En dat is inmiddels echt ge-
meel wel de grootste klus was. De en- seerd is, neemt de engel de laatste jaren sneden koek.”
or nog zo’n drie tot vi
keer per jaar. Het zijn gevallen die de
- medewerkers van de'Bó'cht niet in de
-koude kleren gaan zitten. Want de
n afhan- vrouw in kwestie moet in vrijheid kun-
>1 dat de nen beslissen. “Als een hulpverlener
ri zullen ziet dat zo n aanstaande moeder het
heel goed aan zou kunnen valt het soms
zwaar om haar cliënte dan toch niet te
beïnvloeden in haar keuze”, merkt Van
Hattum daarover op. Toch zijn en blij
ven het de vrouwen zelf die beslissen
over hun toekomst. De hulpverlener
kan ze daarbij alleen helpen door ook
de pro’s en contra’s met ze op een rijtje
te zetten.
De allochtone vrouwen kampen met
een heel andere problematiek. “Je zou
het kunnen vergelijken met de situatie
zoals die in de jaren ‘50 en ‘60 in Ne
derland bestond,” Vertelt Lucia van
lersel: “een zwangerschap zonder hu
welijk was taboe.” Voor allochtone
meisjes en vrouwen betekent zo’n
zwangerschap nog steeds dat ze vaak
verstoten worden door familie en
vrienden.
De hulpverleningsovereenkomsten
die in deze groep getekend zijn divers:
waar de ene jonge moeder nog prakti
sche vaardigheden aan moet leren
m.b.L babyverzorging, kampt de ander
met relationele problemen met de va
der van het kind.
