WIJZE
Een modern kerstverhaal
Puk en Muk in de bieb
l
IP
n
r
PüKenMUKk
r
11
-
POST
SCRIPTUM
COLOFON
1
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
SOSS^SR’Tiïburg'of I
7R SnnRDRTilhiirq;
I
Kopij Seniorenwijzer
Welzijnsbezoek aan 80-plussers
Wboiworm voor alleenstaande
ouderen
Toneelgroep De Garsthof
Trefpunt 't Sant
Rouwverwerking in
gespreksgroepen
Kerst kijken
I
I
I
I
I
1
96 pagina 18
Donderdag 19 december 1996 pagina 19
DE TILBURGSE KOERIER
orraad
Tli
Drop Oud
'PEN
tttera.
II
lint of
voor de verschijningsdatum.
Bernhard Uytdenbogaerd
)83
LING
tjndiktes
Redactie:
Diny van Bladel-Verbunt
HET WOORD
IS AAN...
IWJGIIGI, pVOLMMO
5000 JA Tilburg; tel.
n een
^1!
7 ÜÜÜR FRANS FRANSSEN
ran
UUwj
skunde:l
o
ioldiqie
i talenten,
In deze rubriek kan iedereen van 55
jaar en ouder aan het woord komen
om zijn of haar mening te geven over
allerlei zaken. Schrijf uw verhaal op in
ongeveer 200 woorden en stuur dat op
naar de redactie van de Seniorenwij-
zer, per adres Tilburgse Koerier, post
bus 10001, 5000 AJ in Tilburg, onder
vermelding van "Het woord is aan....".
Inzenden betekent niet dat er automa
tisch geplaatst wordt.
Nadat de nieuwe linde op de Heu
vel is geplaatst, zijn er zonneban
ken neergezet. Daarna niets
meer.
Vroeger stond er altijd een kerst
stal op het plein. Er is in Tilburg
kennelijk ook al geen plaats meer
voor Jozef en Maria en hun kind.
Alleen nog maar voor kerstbo
men.
Zoeklicht
De naamswijzigingen en verzelfstan
diging van de drukkerij vonden plaats
vanaf de jaren vijftig. Uitgeverij Zwijs-
en richt zich nu ook op het niet-katho-
lieke onderwijs, iets dat vroeger on
denkbaar was. In de Opvoedkundige
Brochure-Reeks verschenen vanaf
1920 honderden publicaties. Na
1960 wordt die omgedoopt in 'Onder
wijskundige Brochurereeks'. Op dit
moment zijn de leesboeken voor
moeilijk-lezende kinderen in de se
ries 'Zoeklicht' en 'Wachtwoord' erg
populair op scholen, in bibliotheken
en thuis.
Op de tentoonstelling in de centrale
bibliotheek is veel origineel materiaal
te zien. Voor Tilburgers, die 'het Rijke
Rooms(ch)e Leven' hebben meege
maakt, zal een bezoek aan de expo
sitie een feest van herkenning zijn.
"We naderen station Amsterdam Am
stel", klonk het uit de luidspreker. Het
leek wel alsof ze vanuit een soort
droom wakker werd. Toen ze haar jas
aan deed, keek ze rond in de helver
lichte coupé. Een paar mensen zaten
te lezen, anderen staarden naar bui
ten. "December is blijkbaar toch de
maand om je te bezinnen", lachte ze
in zichzelf toen ze besefte waar ze het
afgelopen uur vanaf Den Bosch mee
bezig was geweest.
Hans stond koukleumend te wachten
op het perron. Hij nam haar tas aan,
hielp haar uitstappen en zoende haar
op beide wangen. Gearmd liepen ze
de trap af.
ook aangewaaid", bedacht ze. Zoals
de uitnodiging van Hans en Marleen.
Of haar nieuwe gymclubje, waarin
een paar mensen bleken te zitten, die
het ook leuk vonden om naar een
concert te gaan of een tentoonstel
ling te bezoeken. Heerlijk, genieten
met zo'n leuk gezelschap, vond ze.
"Het kost geen enkele moeite. Je
hoeft alleen maar open te staan voor
dingen die kunnen gebeuren..."
De veiligheid van met name de oudere burgers van onze stad is nogal
eens voorwerp van discussie en aandacht. Ook de onvolprezen Senio-
renwijzer kon er kennelijk niet om heen.
Het project 'Ouderen en Veiligheid' is met veel tamtam van start gegaan,
maar wordt nu afgeblazen. Het zou geen reële kans hebben gekregen; en
er is te weinig over nagedacht. Misschien is er helemaal niet stil gestaan
bij de vraag wat veiligheid is (buiten gevaar zijn; weten dat de fysieke in
tegriteit beschermd is).
We krijgen het gebrek aan veiligheid van alle kanten aangepraat. Wellicht
is er wel eens een inbraak of slaat een tasjesdief zijn slag. Niet alles is nu
eenmaal te voorkomen. Ik betwijfel trouwens of ouderen meer risico's lo
pen dan wie dan ook. Vrouwen en kinderen staan aan andere en soms
grotere gevaren bloot.
Laten we daarom de wijkveiligheidsplannen ook maar meteen overslaan
en de vrijkomende middelen en energie toedelen aan de surveillance door
de politie. Die mensen hebben ervoor geleerd en zij kennen hun pappen
heimers.
We leven in een veilige stad. Overigens is niets zo gevaarlijk als het leven
zelf.
Al sinds 1844 hadden de Fraters van
Tilburg aan de Gasthuisstraat de
zorg voor weesjongens. Deze jon
gens moesten een "deugdelijk" be
roep leren om in hun eigen onder
houd te voorzien. In 1846 start de
drukkerij op bescheiden wijze, met
een drukpers en apparatuur voor een
binderij.
Er worden vooral katholieke school
boeken gedrukt; de fraters verzorgen
immers zelf het hoger onderwijs voor
de arme jeugd in Tilburg. Er komen
boeken voor lezen, schrijven, reke
nen, maar ook voor godsdienst, ge
schiedenis en aardrijkskunde.
De drukkerij wordt een groot succes,
tot verdriet van andere drukkers in Til
burg die over 'broodroof spreken. In
1870 komt er een snelpers, dertien
jaar later een stoommachine. In 1893
nemen de Fraters van Tilburg De En
gelbewaarder over, het 'geïllustreerd
maandschrift voor de katholieke
jeugd'.
Zijn grote populariteit dankt De En
gelbewaarder vooral aan de verhalen
van Puk en Muk, die vanaf 1926 in dit
blad verschijnen. Schrijver van deze
verhalen is Frans Fransen, pseudo
niem van frater Franciscus van Osta-
den. Na de oorlog schrijft hij nog vier
Puk en Muk-verhalen, onder andere
Puk en Muk en Schobbejak Hitler).
In de jaren zeventig geeft de inmid
dels verzelfstandigde Uitgeverij
Zwijsen nog twee nieuwe versies van
Puk en Muk uit. Sommige teksten zijn
bewerkingen van verhalen van Frans
Fransen, andere zijn nieuwe verha
len van Jos Haens.
Veel ouderen zijn opgegroeid
met de avonturen van Puk en
Muk -in De Engelbewaarder en
in boekvorm- én met de school
boeken van Uitgeverij Zwijsen,
die zo onlosmakelijk met Til
burg verbonden is. Binnenkort
kunt herinneringen daaraan op
halen: van 6 tot en met 30 janu
ari is in de bibliotheek op het
Koningsplein de tentoonstel
ling '150 jaar Uitgeverij Zwijsen
(voorheen Drukkerij van het RK
Jongensweeshuis)' te zien.
Adres redactie:
Seniorenwijzer, p/a Vincentius-
straat 102, 5036 3R Tiiuuiy uf
Postbus 3078, 5003 DB Tilburg;
tel. 5839999.
Kopij kan opgestuurd worden
naar het redactie-adres of naar
de Tilburgse Koerier, postbus
10001, 5°nn IA Til‘- *-*'
5368805.
zingen lukte niet zo goed. "Dat zelf
zingen zal ik toch wel missen. Juist
met Kerstmis is zang zo belangrijk,
draagt het bij aan de sfeer. En als het
dan goed gaat, is het fantastisch."
"Aardig dat Hans en Marleen me me
teen voorde kerstdagen uitnodigden,
toen ze hoorden dat ik last van mijn
keel heb. Al ben ik dan vaak de deur
uit, ik verlang toch wel naar het ge
zinsleven. Nu zo een paar dagen bij
elkaar, dat is eigenlijk je oude gezin
een beetje opnieuw beleven. Dan
voel ik me helemaal op mijn gemak.
Hoef ik helemaal niet te denken: 'Doe
ik het wel goed?' Nou ja, met je beste
vriendinnen en vrienden heb je dat
ook, dat gevoel van je vrij voelen. En
juist dan kun je heel onbekommerd
met elkaar plezier hebben."
"Mooi dat je in het leven toch een
soort evenwicht zoekt. Want juist met
de kerst voel ik het gemis van Kees
heel ergHet lijkt wel of dat elk jaar er
ger wordt. Soms voel ik me gewoon
jaloers als ik andere oudere mensen
samen gelukkig zie. Maar meestal
ben ik me er toch wel van bewust dat
er na die momenten van verdriet ook
ontjes,
larin
Even werd ze uit haar overpeinzin
gen opgeschrikt, toen ze in de weer
spiegeling van het donkere treinraam
opeens de man met het karretje
naast haar zag opdoemen. "Een kof
fie graag", vroeg ze, "alleen melk,
geen suiker." "Dat is dan twee vijfen
veertig." Ze gaf de man een rijksdaal-
der en liet vervolgens, een beetje ge
geneerd, de stuiver wisselgeld in
haar portemonnee glijden.
"Dat je je al druk maakt over de vraag
of je vijfcent terug aan moet nemen...
Of dat je -als je dat niet doet- jezelf
krenterig vindt, omdat een stuiverfooi
eigenlijk niks is," mijmerde ze, terwijl
ze de poedermelk door de koffie roer
de. "Dat was wel anders toen we net
getrouwd waren, vlak na de oorlog.
Elk dubbeltje... nee, elke cent moes
ten we een paar keer omdraaien, wil
den we ieder week rondkomen. Nee,
dan tegenwoordig: er is toch bijna
geen mens meer in dit land die hon
ger lijdt."
Ja, ook zij keek toch nog wel steeds
een beetje uit met wat ze uitgaf. Net
zoals nu: profiteren van de dag vrij
reizen met de 60-pluskaart van de NS
om met de kerst bij Hans te zijn, haar
tweede van vier kinderen. Nee, ei
genlijk kwam ze niks tekort. Haar
man Kees was ambtenaar geweest
en had haar een aardig pensioentje
achtergelaten. En rare fratsen haalde
ze niet uit.
"Hoewel... alleen zijn is niet goed
koop en af en toe ook wel vermoei
end. Je moet zoveel ondernemen om
je goed te voelen. Maar het levert wel
wat op. Soms ben ik er verbaasd over
hoe ik voel dat ik midden in het leven
sta. Met mijn kinderen, mijn kleinkin
deren, het koor en de ouderenbond,
gezellig praten, stevig discussiëren
over van alles en nog wat."
weer vrolijker tijden komen. Als ik er
maar zelf mijn best voor doe, van tijd
tot tijd eens in mijn agenda kijk, bij
voorbeeld. Soms ontdek ik dan dat ik
deze of gene nu echt eens moet bel
len of schrijven."
"Zo ben ik eigenlijk alle dagen bezig
en heb ik het hele jaar door een kring
van familie, vrienden kennissen om
me heen. Gelukkig maar, want er zijn
genoeg vrouwen die alleen zijn ko
men te staan en vrijwel alleen op hun
kinderen gericht zijn", besefte ze.
Vrienden en kennissen van die ge
zinnen waren er vooral via het werk
van de man gekomen.
"Dat is wel raar, dat het ene deel van
je leven het volgende zo kan beïn
vloeden. Verbazingwekkend trou
wens dat je leven uit zo sterk ver
schillende delen bestaat. In het begin
ben je kind bij je ouders, daarna vele
jaren getrouwd en moeder en dan
weer misschien wel achttien of meer
jaren alleen. En je moet echt je best
doen om die laatste periode ook zo
lang mogelijk de moeite waard te la
ten zijn."
"Maar soms komen de leuke dingen
"Het is maar goed dat ik zelf van alles
organiseer om niet alleen te zijn",
dacht ze en nam een slokje koffie. An
dere jaren zong ze met kerst in het
koor mee tijdens de nachtmis. Ook de
rest van het jaar was zingen trouwens
haar lust en haar leven. Al sinds haar
jeugd was ze lid van verschillende ko
ren geweest. Maar nu liep ze al een
paar weken met verkoudheidje en
I In verband met de kerstvakantie verschijnt de Seniorenwijzer
I een week later dan gewoonlijk, namelijk op donderdag 9 ja-
I nuari. Berichten en andere kopij moeten maandag 6 januari
I om 12.00 uur bij de redactie binnen te zijn.
De redactie van de Seniorenwijzer wenst alle lezers een mooi
Kerstfeest, een prettig Oudjaar en een goed begin van 1997!
Sluiting SBT en Indicatiecommissie
Het centraal bureau van SBT en De Twern (Vincentiusstraat
102) is gesloten rond Kerst en Oud en Nieuw. SBT is niet be-
I reikbaar van dinsdag 24 december (13.00 uur) tot donderdag
1 2 januari om 09.00 uur. Dit geldt ook voor de Ouderenadvi
seurs van SBT. Op donderdag 2 januari staan zij weer klaar
voor de Tilburgse ouderen; tel. 5350505, dagelijks tussen
09.00 en 12.00 uur.
De Indicatiecommissie (Poststraat 64) is alleen gesloten op
2 vrijdag 27 december.
I Hoogbejaarden lopen een groter risico in een sociaal isole-
I ment te geraken. Daarnaast zijn 80-plussers niet altijd op de
I hoogte van voorzieningen en regelingen op het gebied van
S wonen, zorg en financiën. Dat geldt vaak ook voor ontspan-
P ning en sociale contacten.
I De KBO start daarom samen met SBT en OTO begin 1997 in
de wijk Oerle het project Welzijnsbezoeken 80+. Doel is meer
I inzicht te krijgen in leefsituatie, vragen en problemen van
deze groep. Voor het afleggen van deze huisbezoeken wor
den vrijwilligers gezocht. Nodig is dat u in staat bent een goed
gesprek te voeren met ouderen, zelf een 50-plusser bent en
I kennis en inzicht hebt in de leefwereld van ouderen. Heeft u
I belangstelling en bent u de eerste helft van 1997 beschikbaar,
neem dan contact op met Mirjam Pepels of Pablo van der
I Horst van de SBT, Vincentiusstraat 102; tel. 5839999.
Abbeyfield is een kleinschalige vorm van wonen voor alleen
staande ouderen. Aan de Academielaan is sinds 1991 een
Abbeyfieldhuis gevestigd. Er wonen negen ouderen bij el
kaar, ieder in een eigen appartement. Ze hebben met elkaar
gemeen, dat ze hun oude dag niet in hun eentje willen door-
brengen. Men woont zelfstandig, maar niet alleen. Er is een
I gemeenschappelijke ruimte met een keuken. Daar wordt sa-
5 men de hoofdmaaltijd gebruikt.
De huiscoördinator, die voor een beperkt aantal uren aan Ab
beyfield verbonden is, biedt enige ondersteuning, bijvoor
beeld bij het bereiden van de warme maaltijd. Abbeyfield is
een vrijwilligersorganisatie, die werkt zonder winstoogmerk.
I In het huis zijn enkele appartementen vrij. Als u meer wilt we
ten, bel gerust of vraag een inschrijfformulier. Adres stichting
Abbeyfield: Academielaan 30a, 5037 EW Tilburg; tel. 013-
4673933 (tussen 16.00 en 19.00 uur).
Toneelgroep De Garsthof maakt een kleine tournee in de
stad. Vandaag en zaterdag wordt het kerst-toneelstuk 'Een
kind opnieuw geboren' van Cor Herman nog gespeeld. Van
middag om 14.30 uur in De Kasteelhoeve (Hasseltstraat 256)
en zaterdag ook om 14.30 uur in De Ypelaer (Corellistraat 10).
De toneelgroep kan enkele nieuwe leden gebruiken. Men re
peteert twee maal per week in buurthuis Jeruzalem. Wie in
teresse heeft, kan bellen: 5441507 of 5360254.
Het Ouderentrefpunt in wijkcentrum 't Sant (Beneluxlaan)
houdt op maandag 6 januari een nieuwjaarsreceptie. Onder
het genot van een kopje koffie of thee kunt u vanaf 10.00 uur
gezellig bijkletsen. Woensdag 8 januari is er een bingo met
mooie prijzen. Kosten ƒ7,50 per kaart voor tien ronden. Aan
vang 10.00 uur.
Op maandagen kunt u vanaf 10.00 uur darten en sjoelen.
Dinsdag en donderdag kunt u schilderen met waterverf op pa
pier. U betaalt slechts de materiaalkosten. Deze ochtenden
beginnen om 9.45 uur. Vrijdagochtend is voor de bridgers. Bil
jarters zijn elke ochtend welkom.
Na de dood van een partner, ouder, broer/zus, kind, vriend of
vriendin is het een hele troost als je iemand hebt met wie je
kunt praten. Maar na een tijdje houden de mensen in je om
geving daar meestal mee op. Of je wilt je tranen verdringen
om het leven in gezin, werk of studie te laten doorgaan. Dan
kan na één of meerjaren het verdriet intens weer naar boven
komen.
Velen hebben daarom de behoefte met lotgenoten te praten.
Zo kan men steun vinden bij elkaar en ook van eikaars erva
ringen leren. Het Instituut voor Maatschappelijk Werk (IMW),
het Dekenaal Centrum Tilburg-Goirle (DTG) en Geestelijke
Gezondheidszorg Midden-Brabant (GGZ) organiseren voor
hen gespreksgroepen. Bij voldoende aanmelding kunnen er
groepen beginnen voor mensen die hun partner, leef- en/of
huisgenoot verloren hebben; voor ouder(s) die een kind ver
loren hebben; voor jongeren die rouwen over het verlies/ge-
mis van ouder(s), broer, zus; voor mensen die een dierbare
door zelfdoding verloren hebben. Er zijn tien bijeenkomsten
vanaf begin maart. Informatie/opgave (tot 24 januari): IMW,
tel. 4636262 of DC, tel. 5423706.
Krijgt u klein(e)kinderen op bezoek met kerstmis? En vinden
ze het ook zo moeilijk om lang stil te zitten? Neem dan van de
Openbare Bibliotheek Tilburg ook een kinderboek mee voor
de kerstdagen.
Een prentenboek met het kerstverhaal is leuk voor jong en
oud. 'Het kerstverhaal' met tekst van Wim Hofman wordt ver
teld aan de hand van schilderijen uit de vijftiende en zestien
de eeuw. In 'Kerstvertelling' van Brian Wildsmith reist een
meisje met een jonge ezel Maria en Jozef achterna. Voor klei
nere kinderen is een boek als 'Oscar viert Kerstmis' beter ge
schikt.
Kinderen vanaf 9 jaar zullen zich ook goed vermaken met
boeken met puzzels en raadsels. Enkele mooie voorbeelden
hiervan zijn 'Op zoek naar de gouden manen' en 'Spook spe
len' van John Speirs, en, 'Aan de bewoner van dit pand' van
John Talbot.
Om uzelf en andere volwassenen kijkplezier te bieden, zou u
een fotoboek kunnen lenen. Mooie natuurfoto's vindt u in de
boeken van Martin Kers. Mensen staan centraal in een boek
als 'De cirkel van het leven' en 'Uitgesproken menselijk'.
Prettige kerstkijkdagen!
omt te liggen. De
erder via de Ring-
ibvenseweg, Pius-
ijstraat, Piusstraat,
ïlminakamaal, de
terwijk tot aan de
'e gemeente Oister-
an het team Leijdal
de Dorpsstraat 2a
n de teams Tilburg
Ihelminapark wer-
:t.
helminapark is dat
ingeklemd tussen
laai, de Taxandrie-
aan. Het politiebu-
Wilhelminapark 6
ad heeft de politie
el dat ligt tussen de
baan-West, Broek-
;traat, Koopvaard-
en Wilhelminaka-
werkt vanuit het
Ie Stationsstraat 14
■5328500).
erkers en coördina-
itiedistrict Tilburg
r voorlopig nog op
186 in Tilburg. In
iet team Vreemde-
ien. dit team zorgt
i toezicht van en op
bet gebied van het
I Seniorenwijzer.
I Wordt eenmaal in de twee we-
ken opgenomen in de Tilburgse
Koerier.
I Riek Flipse-Tiemens
1 MarcGeerts
I Jan van Groos (voorzitter)
1 Mieke-Nelie van der Heijden
I Arnold van Hazendonk
1 Wilma Hurkens
I Joop Janmaat
1 Karei Luiijf (eindredacteur)
Kees Vermunt
Deadline: maandag 12.00 uur
^voor de verschijningsdatum.
F JTORUKKER'J. RN. JOnGEri5UZEE5HÜIS_TILBURGTyi
ki-R K-BOEKCEflTRftLE AMSTERDRN tj
I
ken
1,59
2,85
•bijgaan!
