De Computer
voor
computers
I
Speciale
aandacht
fer.
Share-ware
Wie is wie
IN
ius:
lil
|fFj
KER
ÏPEN
L
Termen
ten.
Uw PC?
Donderdag 13 april 1995 pagina 17
DE TILBURGSE KOERIER
C4C&
ook
derlé
orgereker
"tsjip") ge
n ie Ü/ant
[Sjèèr-wèèr]
•rie]
1 pro
inde-
cteurl
BED!
ERVICE
IORMA
i een matras
fort. Goede
jn eveneens
orn matras-
we energie.
Afdeling Midden-
Brabant
merken,
excl. BTW.
op maat 111
staan
>ut, nee.
jetekenis.
stellen
iets
FECHNIEK
FHOUDEN
i voor u gebouwd
tff 1590,- incl. BTW.
■sternen met vooraf
S ook
ifkor-
ise
i twel
K O M S T
ND:
uur
.00 uur
■ur
WOND
GEBRUIK
winkel en:
LI geluisterd wordt?
:r helpen?
onderzoeken?
Ibeu?
n na de koop?
g waarvan ruim 10
schikbaar. Bel naar
5001 CC Tilburg.
r prijzen
3f 80 voor
tekstver-
Jen voor
ïctronisch
pen
kunnen
Mac, een
Apple M;
sterk in I
ken van
jes: het 2
Top Publ
de PC is er
mogelijkheden,
elle oplossingen.
tie.
illeenbij:
ttie bedrijf:
CHNIEK
llburg
11291
SP NL
COMPUTER
daagse dingen:typen, be
rekeningen, spelletjes, ma
chines besturen en derge-
lijken.
zijn beeldscherm omgaa
En de PC is handiger om
Noord. Iedere
tweede woensdag en
vierde maandag, tussen 8
jever controleert
r.neerje de boel
en, dan kan je
de praktijk heeft
dat het werkt.
liten Europa,
je je dan afvra-
L_mjeaan
's?W
□en iedke afkorting
n kon schrijven. In-
te om gegevens tij-
nodig dat ze
I (alleen lezen)
•oor 289,-
oor 309,-
oor 389,.
oor f 429,-
oor 469,-
oor 499.-
oor 649,-
oor 849,-
>ederbord, is de plaat
de computer zitten. Op
urn dus), de ROM; de
1 juden.
Op computerbeurzen
staan altijd wel een paar
kramen met duizenden
floppy’s shareware. Ze
kosten een gulden of vijl
en daarvoor krijg je het
schijfje zelf en het uit te
opiëren. De proberen programma. De
Jt dan heel vijf gulden die je dokt zijn guld
eware is het een onkostenvergoeding over
i. De fabri- voor degene die het voor
r. gezet.
t pakket,
vaardoor je recht krijgt op
inbeperkt gebruik, doe je
‘zz: Js te registreren.
Computers zijn niet meer weg te
denken in het dagelijkse leven.
Er zijn maar weinig gebieden waar
nog geen toepassing voor de
computer gevonden is.
De Tilburgse Koerier wil met ingang
van vandaag regelmatig aandacht
schenken aan computers en alles
wat daarmee te maken heeft.
Eén en ander is afhankelijk van
de belangstelling van de lezers.
'Computer in Gebruik' is in eerste
instantie bedoeld voor de beginner
op computergebied.
Iedereen heeft dus de kans om de
bijdragen vanaf het begin te volgen.
Het is de bedoeling dat na verloop
vanlijd ook artikelen voor meer
gevorderden opgenomen zullen
worden. Een extra stimulans om
de artikelen over computers
op de voet te volgen.
_.nger. 3
bruiken.
De uitg<
niets. Wannei
wilt flessen,
dat. Maar de
bewezen d«<.
Vooral buitc"
Maar, zul je je dan afvra
gen, hoe kom je aan die
programma's? Want een
winkel heeft die niet in
huis. Dat klopt. In winkels
zal je zelden een sharewa
re programma aantreffen.
De gebruikelijkste manie
ren om aan shareware te
komen zijn de computer
club (zoals de HCC), zoge
naamde BBS-en (compu
ters die je kunt opbellen)
en tegenwoordig CD-
schijfjes die je in een spe
ciale drive in je computer
kunt afspelen. Er zijn zelfs
speciale tijdschriften over,
die in iedere goede kiosk
of boekhandel liggen te
wachten op jou.
Sommige shareware fabri
kanten maken twee ver
sies van hun programma's:
Vrijwel iedereen heeft er aan moeten ge
loven. Thuis en op het werk hebben com
puters hun plaats gepakt. Op het werk
staan ze klaar om teksten te maken, als Het is dus niet zo eenvou vot
een handige type machine, waarbij het dig om te zeggen welke de
niet meer erg is wanneer je een tikfout computerde beste is. Er is
maakt. Of als rekenprogramma, om snel Qeen ^este- Al,le compu
een kostprijs door te rekenen of de boek-
houding mee te doen.Thuis zijn de laat- 9 - 9 9
ste jaren de zogenaamde Personal Com
puters (ofwel PC's) sterk opgekomen.
Vaak doordat de gebruiker aan een PC-
De HCC heeft een afdeling
Midden-Brabant die twee
keer per maand bijeen
komt in wijkcentrum De
Schans in Til-
bu rg fli
995 pagina 16
uinen.Je kan eens
leefje (of nichtje)
Voor de knutselaars onder
de computergebruikers is
er nog vrij weinig. In het
Nederlands is er eigenlijk
niets. Enkele medewerkers
van deze pagina willen wel
een club oprichten die zich
gaat bezig houden met het
knutselen met chips en
met programmeren. Het
ontwerpen van (kleine)
computers voor speciale
taken. Voor zowel gevor
derden als beginners. Heb
Nederland ge- je interesse, schrijf een
leren leven. briefje naar de redactie.
Het adres staat onderaan
op deze pagina.
Als je ziet wat er als share
ware wordt aangeboden,
dan sla je steil achterover.
Heb je een tijdje geoefend Alles is er. Van kleine hulp-
met het programma, dan programmaatjes zoals
moet je beslissen. Wil je LIST, tot complete pagina
ermee verder, dan betaal opmaak programma's zo-
je. En anders wisje de boel als Envision. Van rekenpro-
weer. Registreren kostje gramma's tot spelletjes als
geen rib uit je lijf. We heb- Wolfenstein, Duke Nukem
ben het dan over prijzen of Commander Keen. Van
van een gulden of 80 voor Bijbels in 6 talen tot plaat-
een uitstekende tekstver- jes voor vieze mannen (of
werker. Of 25 gulden voor vrouwen),
een compleet
tekenprogram
Reg._
meer
om te beginnen geen cri
mineel meer, je krijgt altijd
de nieuwste versie en vaak
een gedrukte en ingebon
den handleiding. Toch
handig, want dan hoef;*
niet alle;
doen.
één om uit te laten probe
ren en één voor degene
die zich heeft geregis
treerd. Ook hier geldt weer
de binnen/buiten Eurcp?
regel. Shareware van bui
ten Europa is zelden be
perkt. Je krijgt gewoon de
volledige versie om uit te
programma proberen. Bij Europese
»t uit, en al- shareware (vooral Neder- sistar
landse) krijg je eigenlijk al- Ande
tijd een sterk beperkte ver
sie. Misschien dat de
Europese maker zijn klan
ten minder vertrouwt...
FLOPPY DISK [floppie disk]
Een "floppy disk" is een plastic hoesje waarin een soort casset
te bandje zit. Het bandje is niet lang en smal zoals een geluids
cassette. Het lijkt meer op een kleine gramofoonplaat: plat,
rond en dun, met in het midden een gat. Het Engelse woodje
DISK betekent dan ook SCHIJF. En floppy betekent hier "buig
zaam". En dat klopt ook: de oudere "floppy disks" kan je ge
woon buigen. Wel opletten, want ze zijn vrij makkelijk bescha-
Een floppy disk is dus een computerschijfje. Een schijfje, waar
op, net als in een cassetterecorder, iets wordt opgeslagen. Een
cassette neemt mensentaal op en een "floppy disk" neemt com
putertaal op.
Er bestaan momenteel nog twee soorten computer schijven: 3
inch (3,5”) en 5 inch (5,25"). De inch maat slaat op de diameter
van de schijf. Maar ze zijn makkelijker te herkennen aan hun
jasjes: de 5 inch schijven hebben een slappe jas en zijn dus
nog echte floppy disks; de 3 inch schijven zitten in een harde
jas en zijn met geen mogelijkheid meer te buigen. De 3 inch
schijven zijn dus niet meer zo "floppy".
DISK DRIVE [disk draaivv]
Wanneer we een muziek cassette willen afspelen, dan stoppen
we hem in een cassette recorder. Wanneer we een floppy disk
willen afspelen, dan moet de schijf in een zogenaamde "disk
drive": een schijvendraaier. Dit is niet zo'n mooie naam en
meestal wordt er dan gesproken van een "schijf station". Of, als
vertaling uit het Duits (hier heten ze een Laufwerk), worden ze
ook wel "loopwerk" genoemd. Alleen, dit is helemaal geen Ne
derlands woord meer!
ROM [riede oonlie mèmmurrie]
Oude computers hadden vaak maar 1 programma aan boord.
Ze waren gemaakt voor een speciale taak en moesten hun pro
gramma ergens in vasthouden. Hiervoor wordt de ROM ge
bruikt. De term betekent: Alleen Leesbaar Geheugen. Het is als
of je een boek leest dat op vetpapier gedrukt is. Je kan erin de
kantlijn niks bijschrijven.
RAM [rèndum eksès mèmmurrie]
De term RAM staat voor Willekeurig Toegangkelijk Geheugen.
Nadat de ROM term was bedacht, moest er een leuke afkorting
komen voor geheugen waarvan je niet alleen
gewikkeldere computers hebben de behoefte
delijk op te slaan. Hiervoor hebben ze geheugen i
kunnen lezen en schrijven. Dit kan niet met ROM
maar wel met RAM.
Moderne computers hebben heel veel RAM en heel weinig
ROM. Vroeger was dat dikwijls andersom. Ook tegenwoordig
zijn er nog wel computers die meer ROM dan RAM hebben,
maar meestal gaat het dan om micro controllers.
Motherboard [modzerbóórd]
Het Motherboard, vaak vertaald als Moed—-1 J* -
waarop alle belangrijke onderdein van c
dit bord zitten de CPU (het rekencentrur
RAM en wat chips om de zaak bij elkaar te hot
Een betere term voor moederbord zou zijn: hoofdschakeling,
omdat alle echtbelangrijke zaken hier geregeld, bepaald en uit
gevoerd worden. Het hoofdbord bevat ook de uitbreidings
sleuven.
Een andere manier om aan je n;
Shareware te komen is via adre
een "modem". Dit is een
kastje dat aan je PC zit, zo
dat je computer via de te
lefoon kan "praten" m<
een andere computer,
dens zo'n "telefoon-ge-
Voordat de PC op de markt
kwam, waren er een hele
boel kleinere co.mputers.
Zo waren er de MSX, Com
modore 64, Sinclair Spec
trum, TRS-80, Apple II en
nog vele tientallen meer.
Het merendeel heeft het
veld moeten ruimen om- jes v
dat de PC meer te bieden dag
had tegen een lagere prijs.
En dat goedkoper worden
gaat nog steeds door.
Die oudere computers
staan vaak op zolder, on
der een deken of in een
doos. Het is jammer om ze
te doen voor een
ïen ei. Maargeb
ïn we ze ook nie
meer. Dus staan ze op zu.
der of in de schuur. Dat is
jammer. Deze computers
zijn nog heel goedje kan
zonder meer gebruiken
voor bepaalde dingen, je
Naast de C!T zijn er nog
andere tijdschriften. Som-
richten zich helemaal
op beginners. Andere mik
ken op de gebruikers van
een bepaald programma
(zoals Word Perfect). En
weer andere zijn er eigen
lijk voor de zakelijke
markt. PC Magazine is de
bekendste uit deze laatste
categorie.
Een computer zonder programma is als een wasmachine zonder waspoeder;
de één kan niet zonder de ander. Veel van ons kennen PC programma's van
het werk of uit de hobby. We denken dan aan Word Perfect, Lotus of Word.
Dit zijn veel gebruikte pakketten. Alleen, ze zijn zo vreselijk duur!
De gewone man kan dat niet betalen. En stelen mag niet, zeker niet bij
programma's!!
sprek” kunnen onder antv
re programma's worden
overgeseind. Vooral wan
neer je met je computer
ropa naar een zogenaamd BBS
bui- belt, krijg je de beschik
king over duizenden pro
gramma's. Dit kost allen
het PTT tarief. Het is dus
zaak om een BBS in het ba-
*iriefgebied te bellen.
Iers wordt het al gauw
een dure grap.
Maar er is nog een andere
manier om programma's
uit te geven. Het gaat dan
om zogenaamde sharewa
re [sjèèrwèr]. De uitgever
gaat er hierbij vanuit, dat
de meeste mensen eerlijk
zijn. In de praktijk blijkt
dit vaak het geval te zijn.
Een shareware programm*
probeer je eerst uit, en a.
leen wanneer het bevalt,
registreer je het. Het regis
treren gaat eenvoudig
door een bedrag over te
maken naar een rekening
(veel shareware komt uit
de Verenigde Staten).
privé project mee heeft gedaan. Of om
dat er iemand ging studeren.
Hoe dan ook, de computer
heeft zijn plaats ingeno
men in onze wereld. Naast
de PC zijn er nog veel
meer computers. Enkele
hiervan zijn de Apple Ma
cintosh, de Atari 1040 en
de Commodore Amiga. Er
zijn er nog wel meer, maar
dit zijn de vier die het
meest voorkomen.
Iedere computer is ergens
heel sterk in. De Atari en
de Amiga zijn heel c
beeld en geluid. Voc
dingen zijn ze ideaal. J<
hoeft er weinig bij te I
om ze in één keer
r gebruiken. De
m afkorting voor de
Macintosh, is heel
het drukklaar ma-
i teksten en plaat-
zogenaamde Desk-
jlishing (DTP). En
voorde alle-
De HCC geeft een
blad uit, met de
naam C!T. Dit staat
voor Computer!
BK Totaal. De spelling
is wat moeilijk,
■K maar dat hebben
9|| de heren in
H^^^ Utrecht zo be-
dacht.
Daar moet Neder'
woon mee leren leven.
Leden van de HCC krijgen
het blad voor niets in huis.
en 11 uur 's avonds, is er
clubavond.
Iedereen die vragen of ant-
woorden heeft over com- mige ri<
puters, over een bepaald op begi
programma, over het aan-
of uitzetten, noem maar
op, kan hier terecht voor
i hulp, advies of een ge-
1 sprek.
1 Wanneer je je computer
meeneemt kun je zelfs
laten zien wat er aan de
H hand is.
H Er is altijd wel iemand
die je kan helpen met
^9 je probleempjes.
technische dingen mee te
doen, want daar zijn meer
en betere programma's
voor.
Het is dus niet zo
dig om te zeggen
computerde besti
~?en best
De meeste computers komen uit landen waar ze Engels
spreken. De meeste termen zijn dan ook Engels.
Dit kan een probleem zijn, ook wanneer je denkt datje
Engels spreekt. Veel begrippen zijn gewoon niet letterlijk
te vertalen. Andere termen zijn afkortingen, die in het
Engels een leuk woordje opleveren en in het Nederlands
niet. Om iedereen in staat te stellen om de begrippen te
leren, zullen we iedere aflevering een aantal begrippen
verklaren. Zodat U niet meer op de blauwe ogen van de
verkoper hooft af te gaan. Achter de term staat iedere keer
in het Brabants hoe de term moet worden uitgesproken.
CPU [sie pie joe]
De CPU is het hart van de machine. Iedere actie wordt geregeld
door de CPU. Het is de slavendrijver van de computer.
CPU is een Engelse afkorting. Voluit geschreven betekent het:
Central Processing Unit. Rechtstreeks vertaald zou dit worden
Centrale Verwerkings Eenheid. Het is een beetje een houterige
vertaling, die je veel in bepaalde computerboeken tegenkomt.
Een betere vertaling is het woordje "rekencentrum", omdat de
CPU in feite alles berekent. Alle dingen die gebeurd zijn of die
nog moeten komen worden als getallen verwerkt, worden
doorgerekend. Soms wordt de CPU ook wel "de chip" (spreek
uit “tsjip") genoemd. Een term die niet zo heel gelukkig geko
zen is. Want er zijn duizenden chips op de markt, maar er zijn
maar een paar types CPU.
CHIP [tsjip]
Het gaat hier niet over een aardappelzoutje. Met "chip" worden
in de praktijk alle electronische onderdelen bedoeld die in een
(dikwijls zwart) doosje zitten met een aantal glimmende meta
len pootjes eraan. "Chip" is weer een Engelse term. Het bete
kent zoveel als splinter. Niet een splinter zoals bij hout, maar
een splinter zoals die van een emaille pan afspringt, wanneer
je die laat vallen.
De naam komt van de electronica in het zwarte doosje. Het
deel wat het eigenlijke werk doet is een plaatje van ongeveer 2
bij 2 millimeter. Het lijkt op een (emaille)splinter: het lijkt op
een CHIP.
Slot [slot]
De term Slot wordt vaak niet vertaald omdat de vertalers er
geen woord voor kunnen bedenken. Veel beginnende gebrui
kers weten daarom niet goed wat er mee wordt bedoeld. Een
Slot is een sleuf. Een sleuf, een lange platte stekker, waarin een
computerkaart gestoken kan worden. De kaart heeft hiervoor
speciale strookjes koper of tin die in de stekker passen.
Bit [bit]
Een computer Bit heeft niks met paarden te maken. Het is
geen ijzertje datje in zijn diskdrive stopt. Een bit is een afk<
ting voor Binary digiT, ofwel tweetallig getal. De nederland'
term die er het dichtst bijkomt zou dan ook TWEL zijn. Een 1
is de kleinste hoeveelheid informatie die een CPU kan verwer
ken. Een
twel kan twee waarden hebben: 1 en 0. De 1 kan dan s
voor: aan, waar, ja en de 0 kan dan staan voor uit, fout
Maar het kan ook andersom. Een los bit heeft geen be;
Het is gewoon een onderdeeltje wat pas iets voor gaat s
in een groter geheel. Net zoals een boutje op zich pas ie
voorstelt als het in een complete machine zit.
Byte [bait]
Een byte is 8 bits. De oudere computers werkten standaard
met deze eenheid. Waarom acht bits en niet negen? Goede
vraag. Het is gewoon zo gekozen. Met 8 bits kan je tot 256 tel
len. Met 7 bits maar tot 128 en met 9 bits tot 512. Om wiskun
dige redenen is gekozen voor 8 bits. En daarom is een byte een
groepje van acht bits.
Word [weueurt]
Een word, ofwel een woord, is een dubbele byte. Twee bytes
achter elkaar vormen een woord. Een woord is dus 16 bits
lang.
Nybble [nibbul]
Om de verwarring nog groter te maken werd ook een halve
byte nog van een naampje voorzien: de nybble. De term komt
van het Engelse Nibble, watje hetzelfde uitspreekt, maar net
iets anders schrijft. Het betekent zoiets als afgeknabbeld stuk
je. En dat is het ook. De term nybble wordt eigenlijk nooit meer
gebruikt.
Naast de oude computers
zal het gaan over de com
puters van nu. Dus over de
Mac, de PC, de Amiga en
de Atari. En over iedere an
dere computer die op de
i ap- markt komt. Het is de be-
‘brui- doeling dat dit een vaste
liet rubriek wordt. Een rubriek
zol- die luistert naarde lezers.
Hebt U vragen, opmerkin
gen of suggesties, laat het
ons weten. Het adres staat
onderaan de pagina ver
meld.
som van
5 hele ^H|
guldens 1||||
u.ertema-
ken naar 9H;,
giroreke- ^^H
ning 27 23 ^H|
81 2 ten ^9
name van J. ^H
Hermans in 99
Tilburg. Wel ^H
naam en 99
uures erop
zetten. We stu- 1H
ren dan een
3,5" flop met H
iet een gevarieer- H
Tij- de Shareware-
selectie naar je toe.
moet alleen goed naden
ken waarvoor.
Deze rubriek zal helemaal
gaan over computers en
nor het grote deel over
PC en zijn soortgeno
ten. Voor het andere deel
zal het over de andere
computers gaan. Over zin
nige dingen om ermee te
doen. Meestal zullen ze
dan gebruikt worden om
wat te sturen of te regelen.
Het technisch LEGO bij
voorbeeld. Of een ontwerp
in Meccano. Of de electri-
sche trein. Of de racebaan.
Of het aquarium. Of het
hele huis. Niets zal te gek
zijn om deze oude beest
jes weer een zinvolle oude
j te geven.
Normale programma's
mag je nooit copiëre
fabrikant wordt dan heel vijf gulden d._
boos. Bij shareware is het een onkoster
net andersom. De fabri- voor degene d
kant is juist blij wanneer je jou op flop het
je buurman of neefje een Kopen van het
copietje geeft. Dan kan die waardoor je
het ook eens uitproberen onbeperl
en eventueel weer verder door je tf
geven. Shareware is dus
net een kettingbrief, maar
dan één die geen geld
kost, en ook niets ople
vert.
Ofschoon iedere computer
een sterk punt heeft, kan
je er natuurlijk ook andere
dingen mee doen. Alleen
dan werken ze niet zo lek
ker. Of de kwaliteit blijft
achter. Zo klinkt (electroni-
tari en sche) muziek op een Atari weg te d
ooed in eigenlijk altijd mooier dan pel en et
jordeze op een PC, zelfs als die ken doer
tal Je speciale snufjes heeft. En meer. Dl
te ko- een Mac is gewoon beter der of in
eer te in het opmaken van tek- jammer.
De sten, omdat hij sneller met zijn nog
Hp zÜn beeldscherm omgaat. ze zonek
In computerland zijn een aantal verenigingen actief. Ook zijn diverse tijd
schriften verkrijgbaar. De grootste computerclub van Nederland is de HCC:
de Hobby Computer Club. Deze club richt zich in hoofdzaak op de mensen
die een moderne computer hebben: dus de mensen met een PC, een Mac,
een Atari of een Amiga. De PC is binnen deze club momenteel de meest
gebruikte computer.
geoefend
ima, dan
«■■asen. Wil je
dan betaal
Iers wisje de boel
jistreren kc*‘
geen rib uit j<
ben het dan c
een gulden c
uitstekende
gul
elec.
kenprogramma. Wanneer je wel eens een
igistratie heeft zonder shareware programma wilt
;r voordelen. Je bent uitproberen, zomaar voor
te beginnen geen cri- de kick, dan kan je dus een
J I aantal dingen doen. Ga
lieuwste versie’ en vaak naar een computerbeurs
gedrukte en ingebon- zoals de HCC dagen in
handleiding. Toch Utrecht of de regionale bij-
dig, want dan hoefje eenkomst in De Schans
«iies op goed geluk te (Tilburg Noord). Je kan de
tijdschriften kiosks af
gaan struinen. Je ka-
bij een nc_.j_ --.j_,
ar langs gaan met een doos
n lege floppen. Je kan zelfs
een demoschijf
- ie<>edaCt
2107
