VUURWERKSPEKTAKEL
S
B en W overwegen
invoering algemene
reductiepas
I
I
I
REDUKTIEBON
I
Mèn
W Tilbörgs
Woordeboek
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
S-W'86
Lintje voor Mevrouw de Beer
Oplage96.900 ex.
11
Verdoezelen
a
J r
Koninklijke onderscheiding totale verrassing
Gratis of goedkoop voor laagste inkomens
WEE!
1
Mèn
Tilbörgs
Woordeboek
Floor
.V.
SEND1ECUW:
kAARDBEIEN-
I VLAAITJES
5HALEN
van Lieshout
PERSPECTIEF-
NOTA '94
OCCASION-SHOW
ENKELE JONGELUI
I Goed en I
I niet duur! i
@NEDERlAND Ij
Prijsvraag Costa del Sol
Mèn Tilbörgs Woordenboek
verschijnt a.s. zaterdag
bij Boekhandel Gianotten
ril 1993 -paginal?
s@ Koerier
IN DIT NUMMER:
Gemeentenieuws.
Hk/iM. MM
...pag. 19
met.
vmet.
IUW
JW
'de stad'c
ti de lèèr
en za
(Her
Wij brengen de kranten bij u thuis.
JW
JW
j
Fl, 2,50 korting op entree
STRAND &SPEELLAND BEEKSE BERGEN
Sport en Welzijn’86
3
weergegeven en
H-
Onc
rw
Bel. 04255 -1762 na zes uur
Bakker
Donderdag 6 mei 1993
36e jaargang nr. 1806
o komt bestellir
o wenst toezenc
.Woonplaats:....
.Handtekening:
Koerier
«ronden t
Autobedrijf VAN DORST
RIJEN-BREDA
LEUKE
BIJVERDIENSTE
i Koerier bv
(Beer
met.
vmet.
met.
v met.
ze
de
DE TILBURGSE KOERIER
zoekt
.pag. 6 en 7
Pag- 9
Kultuur/Amusementpag. 9
Rondom hart v. Brabantpag. 11
Uit-agenda
Ben W besluiten.
j
j
tri
2n
j
...pag. 11
Parochienieuwspag. 17
aachterööt bw - achteruit.
Allee), verööt, axhterSlt.
LM 4 BETALEN
Hoefstraat 151
Oerlesestraat211a
taren
irden
edoe-
als je
SPORT en WELZIJN '86
over de
M2»
Een blij-verraste mevrouw De Beer
wordt door burgemeester Meijs de
Koninklijke onderscheiding opgespeld.
aaditluanteg bn - onbeholpen.
Unnai ooditkamuge.
’n Grof, onbehouwen iemand,
aaf bw - af. van, vandaan.
Blèèf-t-ur oaf. Blijf er af.
Intekenprijs l
daarna 39.5
bon in een er
Boekhandel Gl
tzois."
iting aan
bijstand
aachter vz/bw - a flK*
Himmdl oochleraonl
oochttr de tóffe!
Helemaal achter IB
voorzitter achte
Wè aachter de
Iets in reserve 1HH
aachteraaf bw - ailH
Aochttroof kun de SKg
want hi wont ndja<|
Bij nader inzien!
makkelijk zeggei^WB
woont nogal achteraf.
Aachteraaf föêre u un kot) In dur kdnt.
Achteraf is het makkelijk praten.
aachterbekaare bw - zie
aachtermekaare
Zie onze advertentie op pag. 18
De hoofdpunten v
1Moderne industr
Men
Tilbörgs
Woordeboek
wordt 's
ireffekten
een aan-
standko-
ie afleve-
ing na bericht afhalen
rding per post (verzendkosten worden doorberekend)
Uitgave: DeTilburgse I
Dir.: J.A.J.M. de I
Oprichter: J.H.G. de Beer
Verschijnt in geheel Tilburg, Goirle,
Riel, Loon op Zand, Udenhout,
Berkel-Enschot, Oisterwijk,
Moergestel en Hilvarenbeek
Redactie-advertentie-afdeling en administratie:
N.S. Plein 14-5014 DA Tilburg
Postbus 10001 5000 JA Tilburg
Tel. 013/368805
Fax. 013/359985
Sluitingstijd voor advertenteies en redactie
dinsdagavond 22.00 uur
“■'eboek' isde
kisgeschreve
rerkgroepver
ld en contacten gelegc
zal 8 mei verschij
Ondergetekende besteltex. ‘Mèn Tilbörgs Wóordenboek’, tegen de
intekenprijs van 35.00
Naam:
Adres:
Postcode:
Datum:.,..
die voor ons één keer per week de krant willen bezorgen.
Omgeving Korvelseweg en Berkel-Enschot.
Vanaf 15 jaar - Interesse?
Vuurwerk-Show
BEEKSE BERGEN
directrice bekleed.
Inmiddels is zij als actieve direc
trice naar de achtergrond getre
den. Voor haar werk en inzet bij en
voor de Tilburgse Koerier, én haar
65 ste vetjaardag, werd zij afgelo
pen donderdag op deze wijze in de
bloemetjes gezet.
SiKf mspi
(ekaleXrWOtjilL
luistert
>m je re-
>rden te-
Gedurende drie dagen in juni zal het Willem II-stadion het
grootste muziektheaterpodium in Nederland zijn met een voor
stelling over de belevenissen van Marco Polo. Het stuk
avonds vanaf 22.00 uur gespeeld, zodat licht- en vuur
goed tot hun recht komen. De Tilburgse Koerier wijdt
tal voorbeschouwingen aan de achtergronden en totst
ming van de massale voorstelling. Deze week de tweede
ring.
I Speciale aanbiedingen Tapijt, I
Karpetten en Vinyl l
TAPIJTCENTRUM
Ringbaan oost 134 Tilburg lei 013-366593 I -
In deze editie vindt u een prij svraag exclusief voor De Tilburgse Koe
rier in samenwerking met de Costa del Sol Tourist Board. De prijs die
te winnen is liegt er niet om: een geheel verzorgde reis voor twee per
sonen naar de Costa del Sol ter waarde van f 2500,-. Om hiervoor in
aanmerking te komen dient u enkele vragen te beantwoorden en een
slagzin te completeren.
Lees verder op pagina
In een aantal afleveringen zijn een aantal aspecten van de Til
burgse woordenschat op wat speelse wijze behandeld. 'Mèn
Tilbörgs Woordeboek' is de bron waaruit de woorden afkomstig
zijn. Het boek is geschreven door Henk van Rijen. Hij heeft daar
toe, eerst in werkgroepverband, later solo, vele jaren in oude lec
tuur gesnuffeld en contacten gelegd met echte oude Tilburgers.
Het woordenboek zal 8 mei verschijnen.
Het college van B en W wil laten onderzoeken of ook in Tilburg een
algemene reductiepas ingevoerd kan worden. Met de pas zou niet al
leen korting mogelijk moeten zijn op de prijs van allerlei sociaal-cul-
turele en educatieve activiteiten, maar bijvoorbeeld ook in winkels. B
en W willen voor het najaar laten onderzoeken of dat haalbaar is. De
pas zou voor mensen met lage inkomens goedkoop of zelfs gratis moe
ten zijn.
Laatste mogelijkheid tot intekenen
Emmapassage 17 Tilburg. i
Tel. (013) 651111
Wij zoeken u op deze manier op, omdat het plaatselijke
Nieuwsblad onze standpunten te mager heeft weergege
wij toch voor u in de Gemeenteraad zitten.
feit dat Tilburgers wel Tilburgs
praten, maar het, een enkele uit
zondering daar gelaten, niet kun
nen schrijven en nauwelijks kun
nen lezen. Tilburgs is een
spreektaal, des te opmerkelijker
is het dat een aantal mensen
steeds zijn blijven proberen het
Tilburgse dialect op schrift te zet
ten en toegankelijk te maken (ook
voor niet-Tilburgers). De rijk
dom van het Tilburgse dialect
heeft Van Rijen vastgelegd in ge
heel nieuwe uitgave van het Til
burgs woordenboek.
ToenUriNooteboomin 1942zijn
herinneringen aan zijn jeugdjaren
in Tilburg (begin van de eeuw)
opschreef maakte hij ook een op
merking over het dialect. Gezien
de vele reacties die er op de arti
keltjes over het dialect in de Koe
rier binnen zijn gekomen spreekt
het citaat vele Tilburgers nog
steeds aan. 'Het Tilburgse arbei-
dersvolk had zijn eigen taal en
dialect. Het dialect liep nogal uit
een: ge kondt het verschil horen
of een arbeider van het Goirke of
uit Oei sprak. De mensen uit an
dere plaatsen vonden het niet
mooi. Het was vol lange klanken
en gerekt in korte klinkers. Maar
ge waart en mee vertrouwd en ge
woudt er geen kwaad van horen.
(Uri Nooteboom 1942)
Mèn Tilbörgs Woordeboek
wordt uitgegeven door boekhan
del Gianotten en zal 8 mei ver
schijnen. (Henk van Dore-
malen)
aanlokkelijk beschreven had.
Na Marco's reis kon geen bele
zen Europeaan zich de wereld
meer voorstellen als beperkt in
omvang en als arm. Marco had
aangetoond dat de wereld groot
was, boordevol avontuur en
overvloeiend van rijkdom.
Het theaterspektakel dat op 4,5
en 6 juni in het Willem II-sta-
dion te zien is, volgt het authen
tieke relaas in vier min of meer
autonome aktes, alle met een
massaal karakter.
De aktes:
I Venetië:
Een stad ontwaakt. Matrozen la
den een schip. De doge, met ge
volg, neemt afscheid van het
reisgezelschap. In een prachtig
lamento betreurt Marco's moe
der het vertrek van haar zoon.
II Het Midden Oosten:
Sprookjesachtige taferelen spe
len zich af op een overvloedige
oosterse markt. Tussen harem
vrouwen en buikdansers prijzen
kooplieden hun oriëntaalse wa
ren aan. Na een heftige confron
tatie tussen tempelridders en sa-
racenen weet het reisgezelschap
te ontkomen.
III Steppen en hoogvlaktes:
In een uitgestrekte verlatenheid
met ongrijpbare kontrasten tus
sen absolute leegte en bizarre
verschijnselen ontmoet het reis
gezelschap de woeste ruiter-
horden der Tartaren.
IV China:
Na de hoogvlaktes en het passe
ren van de Chinese Muur volgt
het binnentreden in de myste
rieuze wereld van een onbeken
de beschaving waar onder Koe-
blaj Khan een onuitputtelijk
rijke cultuur bestaat.
Voorverkoop: dinsdag t/m za
terdag 12.00-17.00 uur bij Stu-
diokassa van Schouwburg Til
burg; telefoon: 013-490384.
Naschrift redactie: Dooreen tech
nische storing zijn in aflevering 9
van deze serie alle speciale leeste
kens weggevallen. Hiervoor bie
den wij onze verontschuldigin
gen aan. Belangstellenden
kunnen vanaf vandaag alsnog een
correcte versie van aflevering 9
afhalen op ons kantoor.
rijk-
uit-
lzvöviu wf de jonge
reiziger Marco
it die hij tussen 1271
it zijn vader en oom
hethofvanKoeblaj
normen bij subjectsubsidies zou
overigens alleen gelden voor oude
ren en eenoudergezinnen met kin
deren. Gemeentelijke acties om
mensen te stimuleren een andere
vorm van financiële steun, bijzon
dere bijstand, aan te vragen, zijn de
laatste jaren volgens Van Blerck
"redelijk succesvol verlopen". Zo
steeg het aantal aanvragen van
2509 in 1991 naar 2712 vorig jaar
en steeg het uitgekeerde bedrag van
1,7 naar 2 miljoen gulden. "Maar
het probleem is specifieke doel
groepen te bereiken", zegt de wet
houder. "Ouderen zeggen: 'Ik houd
mijn hand niet op.' We moeten ze
duidelijk maken dat dat niet
Van Blerck wil de voorlichtir
ouderen over bijzondere t
intensiveren door mensen uit die
doelgroep ('paraprofessionals')
daarvoor in te zetten. Ook wordt bij
de sociale dienst een ambtenaar
vrijgemaakt die zich met aanvra
gen door ouderen moet gaan bezig
houden. De raadscommissie voor
sociale zaken praat op 17 mei over
de voorstellen van B en W.
Lees verder op pagina 3
'Is dè praot die gè prètPröt praot
nèt as ik proat, dan prötte pas pro-
at'. Dat is makkelijk gezegd. Praat
net als ik praat. Probleem met het
dialect is dat er snel veel verschil
len zijn.
'Hè pröt stats meej haajkaants' is
een uitdrukking die gehanteerd
wordt om aan te geven dat iemand
ABN spreekt doorspekt met Til
burgs. Historisch gezien is deze
uitleg overigens niet helemaal
juist. In eerste instantie was er een
verschil tussen degenen die uit
het 'centrum1 (Kerk-Heuvel)
kwamen en de overige herdgan-
gen. In het gebied Korvel-Oerle
of op de Hasselt leefden veel
mensen van de huisnijverheid die
al naar gelang de economische
omstandigheden gecombineerd
werd met een agrarische be
staanswijze. In de loop van de 19e
eeuw ontwikkelde de textielnij
verheid in Tilburg zich van thuis
werk naar fabrieksarbeid. Vooral
de Goirkestraat werd een echte
fabrieksstraat met een tiental tex
tielfabrieken. De arbeiders kwa
men veelal uit de wijken Goirke
en Hasselt. Ze beschouwden de
bewoners van beneden de lijn (de
in 1863 aangelegde spoorlijn) als
kak'. 'Kaajbuter' was de netste
bijnaam voor de bewoners van
het gebied Nieuwland, Kerk en
Heuvel. Op hun beurt noemde de
bewoners uit 'de stad' die 'ön gee-
ne kaant van de lèèn'. Ook de
naam 'Görkese Turke' dateert uit
die dagen. Op het Goirke werd de
naam overigens met ere gedra
gen. Een van de oudste Tilburgse
carnavalsverenigingen is er naar
vernoemd. Niet iedere Tilburger
hanteert precies dezelfde uit
spraak. Het Nederlands heeft zijn
invloed op het dialect, maar er
zijn ook verschillen per stads
wijk, per sociale status en leeftijd
van de spreker. Opvallend is het
Als je naar het nieuws h
of de krant leest, kom
gelmatig nieuwe wootu
gen. Wie het kan opbrengen
soms een blik te werpen in
stukken van de gemeente of een
andere overheid, struikelt er
over. Vaak komen ze oor
spronkelijk uit een andere taal,
vroeger uit het Latijn of Frans,
tegenwoordig bijna allemaal
uit het Engels.
Als je dat soort woorden maar
vaak genoeg hoort, ga je ze ge
woon vinden. Er komt zelfs een
moment dat een groot deel van
de Nederlandse bevolking ze
ook nog begrijpt. Of denkt te
begrijpen. Denk maar aan
'voordeurdelerskorting
'tussenbalans', 'aandachtsge
bied' of 'doelgroepenbeleid'.
Ook een hele mooie: 'stadsbe-
heerplan', onder andere door
Gerrit Brokx tijdenlang ver
keerd uitgesproken als stads-
beheerSplan -in zijn onderbe
wuste begreep hij blijkbaar
precies waar het om ging.
Dan zijn er nog de woorden die
je wel eens hoort, maar waar
van je denkt dat ze eigenlijk
ook te moeilijk zijn voor de
mensen die ze gebruiken. 'Mid
denzaal', 'structuurvisie', 'in
termediaire kaders', 'visuele
omgevingsschade' en 'burger-
bewaking' zijn daar voorbeel
den van. Een normaal mens
breekt zich daar het hoofd
over, bedenkt vervolgens
meestal meer dan één beteke
nis en geeft zijn portie dan aan
Fikkie. Echt foute woorden en
uitdrukkingen zijn het leukst.
'Topprioriteit' is iets hogers
dan zelfs god kan bereiken en
als je bij de 'echte minima'
hoort, ben je zo diep gezonken,
dat zelfs financiële Titanic-
duikers je niet meer kunnen
vinden. Politici en ambtenaren
gebruiken dat soort woorden
meestal om hun ware bedoe
lingen te verdoezelen en als je
ze maar vaak genoeg hoort,
gaan ze toch bij de om
gangstaal horen.
Hopelijk is dat laatste niet het
geval met weer een nieuw
woord, dat opgedoken is in Til
burgse ambtelijke kringen.
Daar willen ze een 'evenemen-
ten-milieu-kaart' gaan maken.
Daarop moet te zien zijn welke
binnenstadsbewoners hoeveel
en hoe vaak te maken hebben
met lawaai van evenementen
en festiviteiten in het centrum.
Dat wordt vast onderzocht op
de manier, waarop Peer van
Hassel in zijn begintijd als
wethouder milieuklachten liet
onderzoeken. Dat gebeurde
'organoleptisch' (of zoiets),
met de menselijke organen:
kijken, aanraken en ruiken
dus. Je voelt op je klompen aan
dat zo'n evenementen-milieu-
kaart ingewikkeld wordt en
dus verdoezelend werkt.
Daarna zullen dan ook de drie
bekende aapjes in het stadswa
pen opduiken: horen, zien en
zwijgen.
Zaterdag 8 mei verschijnt bij
Boekhandel Gianotten in Tilburg
een nieuw boek getiteld: «Mèn
Tilbörgs Wöordeboek», samen
gesteld door Henk van Rijen.
«Mèn Tilbörgs Wöordeboek» be
vat een rijke verzameling woor
den en uitdrukkingen uit het Til
burgs dialect. In deze uitgave
staan ruim 4000 trefwoorden,
aangevuld met vele voorbeeld
zinnen ter verduidelijking. Een
uitgebreide toelichting op het ge
hanteerde spellingsysteem is in
dit boek opgenomen.
De samensteller van deze uitga
ve, Henk van Rijen, is zaterdag 8
mei van 12.00-uur tot 17.00 uur
bij Boekhandel Gianotten in de
Emmapassage aanwezig om te
signeren.
Soortgelijke pasjes bestaan al in
steden als Amsterdam, Rotterdam,
Leiden en Haarlem. Pasjes die al
leen bestemd zijn voor minima vin
den weinig aftrek, omdat elders ge
bleken is dat ze stigmatiserend
zouden werken, aldus wethouder
Anke van Blerck van sociale za
ken. Bovendien vindt het college
de uitvoeringskosten van een re
ductiepas die alleen bestemd is
voor minima te hoog.
Als alternatief voor de financiële
tegemoetkoming aan mensen met
lage inkomens overwegen B en W
de normen voor de subject-
subsidiëring in 1994 te verruimen.
Die normen zijn nu gekoppeld aan
die voor kwijtschelding van ge
meentelijke heffingen en worden
steeds strakker doordat het rijk
aanscherpt. De verruiming van i
Ons volledige comm-_r
kunt u opvragen bij:
Harry Bax 013-671691
Peter Korsmit 013-553043
Arie Rinzema 013-353852
Mèn Tilbörgs Wóordenboek, geschreven door
Henk van Rijen is het resultaat van jarenlang speuren
en bevat een rijke verzameling van Tilburgse woorden
en uitdrukkingen.
Het boek bevat circa 4000 trefwoorden, in veel
gevallen ter verduidelijking aangevuld met zinnetjes.
Tevens is een uitgebreide toelichting op het
gehanteerde spellingsysteem opgenomen.
Het boek is een prachtige, gebonden uitgave in hard
linnen met stofomslag. Formaat 15 x 21 cm,
216 pagina's.
s tot verschijningsdatum 35.00,
i.5O. U kunt bestellen door onderstaande
elop (zonder postzegel) te zenden naar:
Hanotten, Antwoordnummer 145, 5000 WB. Tilburg.
Mevrouw de Beer-Douwes, tot zij om half twaalf haar woning in
september vorig jaar directrice Berkel Enschot binnenkwam en
van de Tilburgse Koerier, zal don- daar naast vele genodigden en
derdag 29 april 1993 niet makke- kennissen ook burgemeester Me
lijk vergeten. Kinderen, kennissen ijs en gemeentesecretaris Ligthart
en andere betrokkenen waren al trof, was de verrassing compleet,
enkele dagen op de hoogte. Maar Pas toen burgemeester Meijs haar
de geheimhouding en het toneel- de eremedaille in goud, verbonden
spel waren van dusdanig gehalte, aan de orde van Oranje Nassau op
dat tot klokslag 11.30 uur me- spelde, werd alles duidelijk,
vrouw de Beer werkelijk niets in Sinds de oprichting van de Til
de gaten had. Alhoewel.... ze vond burgse Koerierin maart '57, vorm-
het wel slordig dat de Nederlandse de zij samen met haar echtgenoot
driekleur al een dag vóór Koning- en hun medewerkers een stevige
innedag in de tuin wapperde. Toen ploeg. Dankzij hun gezamenlijke
inspanningen groeide de Tilburg
se Koerier uit tot het meest com
plete weekblad van het Hart van
Brabant.
Na het plotselinge overlijden van
Dhr. de Beer in juni 1978 heeft zij,
tot september jl., de functie van
voor ons zijn:
striestad akkoord,
maar wel in een fijne woonomgeving
2. Zeker voldoende werkgelegenheid,
zowel voor hoger en lager opgeleiden
3. Nieuw welzijnsbeleid is,
meer aandacht voor het verenigingsleven en de vrijwilligers
4. Meer veiligheid op straat,
dus meer zichbaar politieoptreden
commentaar op de Perspectiefnota
'De vele tijgers maken het reizen
hier gevaarlijk, tenzij men met
een aantal mensen gezamenlijk
gaat... Velen komen hier om hun
lichaam te laten versieren door
middel van naaldenprikken...
Het jaarlijks inkomen van Zijne
Majesteit beliep 16.800.000 du
katen.
Zo puntig en met zulk een i
dom aan karakteriserende
drukkingen beschreef de
Venetiaanse
Polo de tocht diel
en 1295 met
maakte naarl
Khan.
Het China van de dertiende
eeuw was zonder twijfel rijker
en beschaafder dan Europa; de
kunst was er oneindig veel meer
ontwikkeld dan die van Europa.
Dat Marco over land naar China
kon reizen en daar de rijkdom
men kon gaan zien was een ge
volg van het feit dat geheel Azië
in die tijd beheerst werd door de
trotse Mongoolse krijgers van
de grote Khan - krijgers die, on
danks hun strijdlust, verdraag
zaam waren tegenover vreem
delingen. Koeblaj had zelf een
intense belangstelling voor de
westerse landen en beschouwde
Marco's vader en oom als zijn
persoonlijke afgevaardigden
naar de paus.
De grote Khan hoopte dat de reis
van Marco en de zijnen de we
reldvrede zou bevorderen of ten
minste een levendiger handels
verkeer tot gevolg zou hebben.
De gevolgen waren echter van
andere aard.
Deze reis bracht een even beslis
sende verandering in de Euro
pese geschiedenis als de ontdek
kingen van Christoforus
Columbus twee eeuwen later. In
feite trachtte Columbus de lan
den te vinden die Marco Polo zo
