wonen
Surinaamse ouderen
wel of niel
zelfstandi
8K
n
n
Kievitshorst gaat weer open
COLOFON
4
RUG
V
PAN!
i
i
POST
s SCRIPTUM
I
Vrijwilligerscentrale
Sport, dans en spel
50+ Vrouwen
Openheid naar het
ouder worden
Ouderen en verkeer
Volksuniversiteit Terra Nova
Werkgroep Ouderen
De Schans
Zonnehof
Lezen over Suriname
1990-pagina 10
Donderdag 30 augustus 1990 - pagina 11
DE TILBURGSE KOERIER
4
F
Hoe-
AN-
er a.s.
D
\unter
cm.
J
I
Redactiemedewerkster:
Ivonne van der Zande
innen
il
eling.
■vens-
Haak,
)ND
ÏD.
Seniorenwijzer
Wordt eenmaal in de twee weken
opgenomen in de Tilburgse
Koerier
Kopij kan opgestuurd worden
naar het redactie-adres of naar
de Tilburgse Koerier, postbus
10001, 5000 JA Tilburg, tel.
368805.
HET WOORD
IS AAN...
ilen
Ie were
(star,
rgen
n op
?mber
47,50
'eet u
uden.
neg<
king
een
Vroeger, in mijn jonge jaren, was
er een spreuk die te maken had
met film en theater: ’’There’s no
business like show-business”.
Vandaag de dag zou je kunnen
igen: "There’s no business li-
sex-business”. Sex in alle
gewichten
niet alleen
Isolement
Toch gaan er
Surinar
VolC“r'
burg o.
Zowel
rodimedjo zijn van menint
komt omdat men toch voor e
zorgen,
re Surir
huis in een isoler
•ikende
/kamers,
vers, i
in, I
'tc. etc.l
gen I
iele I
zenr
Ipverleningsinstelling te
g hoog voor Surinaamse
hankelijk c
zijn toen, 'r
Nederland
voor hen
opzicht te onzeker
deel van deze menser
plusser geworden.
Redactieraad:
Diny van Bladel-Verbunt
Peter Elshout (eindredacteur)
Jan van Groos (voorzitter)
Joop Janmaat
Jacques Joosten
Harry Strijbosch
Ad de Vet
André Walraven
In 1979 ben ik, Javaans Surinamer, alleen naar Nederland gekomen omdat de si
tuatie in Suriname onder het militaire bewind mij steeds slechter beviel. In 1984
zijn mijn vrouw en de vier jongste kinderen ook overgekomen. In Suriname wo
nen nog vijf kinderen van mij en zestien kleinkinderen. In onze cultuur zijn wij ge
wend gastvrij te zijn. Wil iemand uit Suriname bij ons komen dan is hij altijd wel
kom. We delen samen wat we hebben: slapen op de bank, het eten delen, elkaar
financieel steunen, etc. Ik vind het fijn om met Surinamers van mijn leeftijd, ik ben
60 jaar, om te gaan. Wij begrijpen elkaar. Onze jongeren zijn vrijer geworden en
aan respect voor ons ouderen ontbreekt het hen nogal eens. Dat past niet in on
ze cultuur. In Suriname is een kind afhankelijk van zijn ouders terwijl in Neder
land de jongere uit het gezin weg kan gaan. Dat is vanuit onze gewoonte om met
elkaar in een gezin te blijven wonen dus een moeilijke situatie. In de nieuwe buurt
waar ik sinds een maand woon, zijn vele andere culturen aanwezig maar ook Ne
derlanders. De meeste Nederlanders kijken op straat langs ons heen. Waardoor
komt dat? We hadden waar we eerst woonden fijne buren, we ruilden bijvoor
beeld plantjes en we leerden veel van elkaar. Ik denk dat zoiets heel belangrijk is:
van elkaar leren. Dan ontdek je ook hoe je met elkaar om kunt gaan.
De heer Sastrokario
De goedkope
huizen in
Nederland zijn te
klein...
In Tilburg wonen ongeveer 2500
Surinamers. Vijf- a zeshonderd
van hen zijn ouder dan 55 jaar.
Sommigen zijn op jonge leeftijd
naar Nederland gekomen, ande
ren toen ze al wat ouder waren.
Maar al deze Surinamers worden
oud in een cultuur die totaal an
ders is dan in hun land van her
komst. Dit leidt nogal eens tot
problemen. Vaak zoeken de
oudere Surinamers in Tilburg
geen hulp omdat ze de weg niet
weten naar de hulpverlenende
instaties of -en dat is zeker zo
problematisch- omdat ze de taal
niet spreken. Bovendien lopen
ze de kans op een muur van on
begrip te stoten want beslist niet
alle hulpverleners zijn goed of
voldoende op de hoogte van de
Surinaamse cultuur. We hebben
een gesprek over de Surinaamse
ouderen in Tilburg met de heer
A. Nohar, ouderenwerker bij de
Welzijnsstichting Surinamers in
Tilburg en de heer K. Soerodi-
medjo, sociaal-cultureel werker
bij dezelfde stichting.
BK-Superhard®
ide reliëfbodem.
lan krijgt u f 15-
u de duurzame
dan is uw oude
BK-koekepannen
taal
n.
ge-
Themadag
De Welzijnsstichting
in Tilburg heeft onlï
dag voor oudere Sur
j voor Surinamers
langs een thema-
jrinamers georga
niseerd. De dag moet nog geëva
lueerd worden, maar het is wel zeker
dat naar aanleiding van die dag er een
aantal activiteiten en projecten voor
oudere Surinamers opgestart gaat
worden. Dat is nodig zolang de hulp
verlening aan deze groep niet opti
maal is. Dat is ook nodig want veel van
hen willen niet terug naar Suriname.
De wil is er vaak wel maar hun kinde
ren wonen hier en de politieke situatie
is niet wat je noemt uitnodigend.
-r opvallend weinig oudere
imers naar bejaardentehuizen.
Igens de heer Nohar gaat het in Til-
rg om slechts een of twee ouderen,
„ul de heer Nohar als de heer Soe-
„|i„ ---;ng djt
elkaar blijft
i. Bovendien zouden veel oude-
inamers bang zijn om in een te-
1 iment te geraken. De
Het verzorgingstehuis De Kievitshorst
In de Beneluxlaan 101 in Tilburg heeft
op een oor na een ingrijpende renova
tie achter de rug; In januari van het
vorig jaar werd er In het verzorgings
tehuis voor oudere Tllburgers begon
nen met de werkzaamheden. De be
woners verhuisden tijdelijk naar het
verzorgingstehuis De Bljsterstede dat
In november 1988 geopend was. Be
gin oktober van dit jaar huizen zij
weer over, weer terug naar hun
’’eigen” tehuis. Het zal voor de bewo
ners wel even wennen zijn want de re
novatie is echt grondig geweest en er
is veel In veranderd. ’’Veranderingen
ten goede”, aldus de heer P. Hos-
kens, directeur van De Kievitshorst.
Het woord is aanis de titel van een ru
briek waarin iedereen van 55 jaar en ouder
aan het woord kan komen om de lezers te in
formeren over allerlei leuke, gezellige, inte
ressante, opmerkelijke zaken. Schrijf iets op,
maak een verhaaltje van ten hoogste 200
woorden en stuur dat op naar de redactie
van de Seniorenwijzer, per adres Tilburgse
Koerier, postbus 10001, 5000 AJ in Tilburg
onder vermelding van ”Het woord is aan....”.
Inzenden betekent niet dat er automatisch
geplaatst wordt.
i kontakten te
rinamers spre-
naar een hulp
stappen, is erg
ouderen.”
In dit verband wordt door de heren
Nohar en Soerodimedjo nogmaals de
taalbarrière ter sprake gebracht. De
heer Soerodimedjo: ”ln Nederland zijn
oudere Surinamers vaak afhankelijk
van jongeren omdat ze geen of heel
gebrekkig Nederlands spreken, bo
vendien moeten ze aan allerlei regels
voldoen, regels die er niet zijn in Suri
name. In Suriname heeft men veel res
pect voor oudere mensen. Dat weten
de ouderen ook. Als ze dan een jonge
re nodig hebben om te tolken bijvoor
beeld, moeten zij zich afhankelijk van
hem opstellen. Dat steekt de ouderen.
Ze krijgen al snel het gevoel dat ze
een stukje respect en gezag in moeten
leveren.”
De vernieuwde Kievitshorst kan oude
ren vanaf oktober een groot pakket
van diensten aanbieden: het fungeert
als eetpunt voor ouderen in de wijk, er
is tijdelijke opvang mogelijk, er zijn
aanleun- en inleunwoningen, er is ver
zorging mogelijk en verpleging. Wat
die verpleging betreft: die gebeurt in
samenwerking met het verpleeghuis
De Hazelaar die al jaren ervaring heeft
op dit gebied.
Het zijn roerige tijden geweest voor
het personeel van de Kievitshorst én
de Bijsterstede, aldus de heer Hos-
kens. ’’Maar”, zo voegt hij er aan toe:
"iedereen heeft het prachtig opgevan
gen, zowel de bewoners als het perso
neel. Daar neem ik mijn pet voor af!”
zege
ke
soorten, maten en
wordt volop geshowd,
in films, tijdschriften en reclame
en op de tv, maar ook in natura
op campings, stranden en in
zwembaden. Zelfs op straat.
We hebben er zoveel van gezien
deze warme zomer, dat we het
stilaan welletjes vinden. Er is
geen aardigheid meer aan. Mijn
zoon had zo’n twintig jaar gele
den een spreuk op zijn kamer
hangen: "Too much sex makes
you short- sighted". Hij heeft
nog gelijk ook.
We kunnen beter een waterijsje
eten.
Met name de 60 verpleegbedden is
heel bijzonder gezien de grote be
hoefte daaraan in Tilburg. De heer
Hoskens: "Het is met gepaste van
trots dat we dit kunnen melden en dat
we even de nood kunnen lenigen”
Met de ingebruikname van de ver
nieuwde Kievitshorst kunnen er in één
keer in De Bijsterstede en De Kievits
horst ongeveer 100 oudere personen
een plaatsje krijgen in een van de
twee tehuizen. "Dat betekent wat
adem op de wachtlijst. Die 100 perso
nen zijn inmiddels overigens al wel uit
gekozen door de Indicatiecommissie”,
aldus de heer Hoskens.
Volgens de heer Hoskens was de re
novatie van De Kievitshorst absoluut
noodzakelijk. De heer Hoskens: "De
Kievitshorst is geopend in 1963. De
eisen ten aanzien van de verzorging
maar ook de wensen van de ouderen
zijn in de loop der jaren veranderd.”
De vernieuwde Kievitshorst heeft 93
verzorgingsplaatsen in huis, drie bed
den in het kader van het zogeheten
flankerend beleid (logeerbedden), vijf
inleunwoningen (onder één dak in het
centrale gebouw) en 60 verpleegbed
den speciaal bedoeld voor demente
rende ouderen. De Kievitshorst be
schikte al over 36 aanleunwoningen.
I Redactieraadsadres:
1 Redactieraad Seniorenwijzer,
I p/a Lange Schijf straat 107, 5038 I
I TT Tilburg, tel. 350505.
”Wij-cultuur”
Over het verschil in culturen tussen
Nederlanders en Surinamers zouden
boeken geschreven kunnen worden.
De heer Soerodimedjo: "Surinamers
leven in een zogeheten "wij-cultuur".
De gemeenschap staat op de voor
grond. De banden met de familie en
kennissen zijn veel hechter dan bij Ne
derlanders. Dit leidt ertoe dat de mate
riële en geestelijke zorg voor elkaar
goed is. In Suriname gaan de kinde
ren gewoon weer bij hun ouders wo
nen als die oud en hulpbehoevend
worden.” Volgens hem zijn Surinaam
se ouderen in Nederland en Tilburg
gedwongen zo lang mogelijk zelfstan
dig te blijven wonen. Dat moet wel
want: ”ln Nederland zijn de goedko
pere huizen te klein om er met een
grote familie te gaan wonen en de gro
tere huizen zijn te duur,” aldus de
heer Soerodimedjo. Dat de ”wij-cul-
tuur” daardoor in het gedrang komt, is
duidelijk.
Er wordt momenteel hard gewerkt aan het verbeteren van de
toegankelijkheid en de gebruiksmogelijkheden van het pand van
de Vrijwilligerscentrale aan de Spoorlaan in Tilburg. Vooral voor
hen die slecht ter been zijn, zal er heel wat ten goede verande
ren. Een en ander houdt wel tijdelijk wat overlast in voor bezoe
kers. De Vrijwilligerscentrale vraagt uw begrip hiervoor.
Gymnastiek en Spel "St. Maarten 50+ begint op maandag 3
september in de gymnastiekzaal van de St. Maartenschool, Prof.
Verbernelaan 5 in Tilburg, weer met het bewegingsuurtje van
16.00u tot 17.00u. De Volksdansgroep ”St Maarten 50+ begint
op dinsdag 11 september met h?t volksdansen. De les begint om
13.30u en duurt een uur. Nieuwe leden zijn van harte welkom.
Inlichtingen bij de heer A. Koot, telefoon 630406.
Ook een goede manier om in konditie te blijven, is te gaan tafel
tennissen. Dat kan bij tafeltennisvereniging LUTO. Onder des
kundige leiding wordt door deze vereniging aan 55-plussers de
mogelijkheid geboden op maandagochtend om 9.30u en op
woensdagochtend om 10.30u een balletje te slaan. Interesse?
Stap eens binnen in de zaal van LUTO, Jan Aartestraat 18 in Til
burg. Op maandag 3 september, woensdag 5, maandag 10 en
woensdag 12 september is er open huis bij LUTO op de al eer
der vermelde tijden.
Op vrijdag 7 september gaat er in het wijkcentrum de Baselaer,
Hoefstraat 175 in Tilburg een cursus Volksdansen voor 55-plus
sers beginnen. Iedere vrijdagmiddag van 14.00u tot 15.30u be
kwaamt men zich onder deskundige leiding in volksdansen uit
vele landen. Volksdansen biedt niet alleen lichaamsbeweging,
het houdt je geest ook actief en bovendien is het gezellig. Inlich
tingen, telefoon 681462.
De Open School, uitgaande van de Stichting Volwassenen Edu
catie Tilburg organiseert een bijspijkercursus voor 50+ vrou
wen. De cursus begint binnenkort, duurt tot januari en is be
doeld voor vrouwen die meer zelfvertrouwen willen krijgen op
het gebied van de Nederlandse taal. Door middel van het behan
delen van actuele thema's wordt er gewerkt aan: het d/dt pro
bleem, brieven schrijven, formulieren invullen, spelling, moeilijke
woorden, verslagen maken, gesprekstechniek, concentratie, je
mening geven en voor je plezier schrijven. De kosten bedragen
25,-. Inlichtingen bij de Open School, Tivolistraat 6 in Tilburg,
telefoon 362008.
Met het thema "Openheid naar het ouder worden” hopen de pe
dagoge mevrouw van Keep-Lips en de psycholoog H. Dings in
een serie van 12 bijeenkomsten ouderen het gevoel te kunnen
geven dat ze er weer bijhoren. De bijeenkomsten worden gehou
den op donderdagmiddag in het gebouw van het Brabants On
dersteuningsinstituut Zorg (BOZ) in de Willem II straat 23 in Til
burg en zijn bedoeld voor mensen van 60 jaar en ouder. Vorig
najaar werd met succes al een dergelijke serie bijeenkomsten
voor ouderen gehouden. Toen onder het thema "Gelukkig
ouder worden”. Naar aanleiding van de goede ervaringen van
die bijeenkomsten, komt er dit najaar dus een vergelijkbare se
rie. Een viertal tegenstellingen zullen behandeld worden: jong/
oud, ik/wij, geest/lichaam en gelovig/ongelovig. Belangstellen
den kunnen zich voor de bijeenkomsten opgeven bij het BOZ,
telefoon 352625. De kosten bedragen maximaal 2,50 per bij
eenkomst.
taal is een barrière om
leggen want niet alle Surinamers sprf
ken Nederlands, vooral niet de oude
ren van boven de 60 jaar. Is het dan
een oplossing om bejaardentehuizen
ook speciaal in te richten op een be
paalde nationaliteit? Dus bijvoorbeeld
oudere Surinamers in Koningsvoorde
en oudere Turken in de Kievitshorst
naast oudere Nederlanders, etc. No
har en Soerodimedjo vinden dat een
goed idee. Ze vinden dat beter dan
een speciaal tehuis'voor een speciale
nationaliteit zoals in Sint Michielsge
stel bijvoorbeeld waar een bejaarden
tehuis is voor enkel oudere Surina
mers. De gedachte van integratie
spreekt hen meer aan.
De hulpverlening
Een apart probleem blijft volgens de
beide heren de hulpverlening aan
oudere Surinamers. De heer Soerodi
medjo: "Hulpverleners hebben veelal
te weining kennis van de andere cul-
tuur. Vaak nemen ze ook te weinig tijd
om oudere Surinamers te helpen.” En
hij vraagt zich hardop af: "Moet er in
de hulpverlening een bepaalde pro
ductie gehaald worden? Je hoort
sommige hulpverleners weleens zeg
gen dat ze in de tijd dat een oudere
Surinamer helpen, eigenlijk drie Ne
derlanders hadden kunnen helpen.”
De heer Nohar: "Het zou beter zijn als
meer mensen uit andere culturen bij
maatschappelijke instellingen zouden
kunnen werken. De drempel om nu
Een Surinamer leert op school alles
over Nederland, maar wat weet een
Nederlander over Suriname? Dat het
een voormalige Nederlandse kolonie
is, ergens ver weg in Zuid-Amerika.
Verder komen we meestal niet. Of wel,
we weten ook nog dat Bouterse er een
poosje de dienst heeft uitgemaakt en
dat nu nog doet? Suriname is een
land met een gevarieerde cultuur. De
belangrijkste bevolkingsgroepen zijn
Hindoestanen, Javanen, Creolen Bos
negers en indianen. Iedere bevol
kingsgroep heeft een eigen taal en
een eigen cultuur.De voertaal is Ne
derlands. In 1975 is Suriname onaf
geworden. Veel Surinamers
maar ook al daarvoor, naar
d gekomen. De toekomst was
in politiek en economisch
geworden. Een
in is intussen 65-
Op woensdagmiddag 5 september om 14.00u organiseert de af
deling Tilburg van de ANBO een themamiddag met als onder
werp: "ouderen en verkeer”. De middag wordt verzorgd door
het Veilig Verkeer Nederland en vindt plaats in de Postelse Hoe
ve aan de Dr. Deelenlaan in Tilburg. Ook niet-leden van de A.,-
BO zijn van harte welkom.
De Volksuniversiteit Terra Nova, Nieuwlandstraat 44-46 in Til
burg start in de komende tijd cursussen op velerlei gebied: crea
tief, educatief, ontspannend, etc. Een bijzondere cursus voor
ouderen die Terra Nova biedt is die van de Studiekringen van en
voor Ouderen (55+). In het komende seizoen start Terra Nova
met vier Studiekringen die elk 25 bijeenkomsten omvatten en
wel op maandag- en dinsdagochtend en op dinsdag- en donder
dagmiddag. De kosten per Studiekring bedragen 100,-. Een
Studiekring is bedoeld voor mensen van 55 jaar en ouder die be
hoefte hebben om de veranderingen in de maatschappij te vol
gen en geestelijk actief te blijven. Allerlei onderwerpen kunnen
in een Studiekring bestudeerd worden. Men kan denken aan
cultuur, gezondheidszorg, wonen, maatschappelijke problemen,
verkeer, ouder worden, welzijn ouderen, veiligheid, eenzaam
heid, milieu, levensbeschouwing, etc. Elke kring komt tot een
eigen keuze. Een greep uit het verder cursusaanbod: Algemene
ontwikkeling, de Computer voor 50-plussers, Gym voor ouderen,
Filosofie, Kalligrafie, Kantklossen, Keramiek/Pottenbakken, Mu
ziek beluisteren, Muziek 40+ blokfluitles, Muziektheorie, Ster
renkunde, Toneel 45+, Tuinverzorging, Volksdansen en Yoga.
Voor meer informatie over de cursussen en de Studiekringen
kunt u folders aanvragen bij Terra Nova, telefoon 426269.
Ook in het nieuwe seizoen zal de Werkgroep Ouderen De
Schans van het wijkcentrum De Schans weer heel wat aktivitei-
ten organiseren. We noemen er een aantal: de Bloemschikcur-
sus op dinsdagmorgen van 9.30u tot 11.30u (start 4 september);
Gymnastiek voor ouderen op maandagmorgen van 10.45u tot
11.45u (is al gestart); Keramiek beschilderen op woensdagmor
gen van 9.30u tot 11.30u (start op 12 september); Tekenen en
schilderen op vrijdagmorgen van 10.00u tot 11.30u (start 7 sep
tember); de Ouderenbingo op maandagmiddag, aanvang
14.00u; het Rikconcours dat steeds op donderdagmiddag om
14.00u gehouden wordt; een aantal fietstochten; een kerstin-
stuif, een ziekendag, etc. Inlichtingen bij wijkcentrum De
Schans, De Schans 123 In Tilburg-Noord, telefoon 553800/
564456.
Het eetpunt voor ouderen in het Protestants Christelijk bejaar
dencentrum Zonnehof in de Prof. Gimbrèrelaan 30 in Tilburg is
per zaterdag 1 september voortaan ook geopend in de weekein
den. Er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. Inlichtingen tele
foon 632755.
Onder de groeiende groep "oudere medelanders” kunnen ook
de-Surinaamse ouderen gerekend worden. Twee van hen -een
van Javaanse en een van Creoolse afkomst- vertellen over hun
leefomstandigheden in het boek "Na verloop van tijd: foto’s en
gesprekken” van Daniël de Koning.
Hoewel Nederland en Suriname jarenlang nauwe betrekkingen
hebbe. onderhouden met elkaar en er overeenkomsten zijn wat
taal en de multi-culturele bevolking betreft, kent Suriname een
eigen cultuurgeschiedenis. Zo neemt de vertel- traditie een be
langrijke plaats in. Heel bekend zijn de Anansi-verhalen -van
oorsprong uit West Afrika- over een eigenwijze spin die steeds
iedereen te slim af is. Noni Lichtveld verzamelde en tekende
voor jong en oud 26 verhalen onder de titel "Anansi: de spin
weeft zich een web om de wereld”. In "Avonturen aan de wilde
kust” besteedt Albert Helman in woord en beeld ruimschoots
aandacht aan de slavernij, de kolonisatie en de herkomst van de
huidige bewoners van Suriname. De Indiaanse, Creoolse, Hin-
doestaanse, Javaanse en Chinese herkomst van de bevolking
komt ook zeer sterk tot uiting in de Surinaamse keuken. Voor
wie aan de slag wil: "Heerlijke gerechten uit Suriname” biedt
een keur aan smakelijke maaltijden. En tenslotte nog één tip:
grasduin eens in de Derde Sprekersserie die te vinden is op de
romanafdeling.
