Achter de schermen van de kermis SPQRIDQNS-LOOS SMÏSi 2; f I Boeken over de kermis lt» Ol ScjfcjRKES Pi De kermis heeft een Kermisochtend Gratis naar de kennis Kermisbrunch ,6e <&ouben3waan Oppakken traditie met kermiskoek Miniatuurkermis Frans Smulders Jl_TL1 HÉT CENTRUM VOOR BETER WONEN Een vertrouwd adres op het gebied van komplete woninginrichting! ’’rijke” geschiedenis D’n Beiaard: d£ op tijd voor ”■1 kermis de Spoorlaan Kermis, een volksvermaak in de schijnwerpers Autoscooter populair Kermisrondleiding VVV - Heinekenplein op juli 1990-pagina 8 Donderdag 19 juli 1990-pagina 9 DE TILBURGSE KOERIER intrum West d boek van i des te meer slaapkamer. ilaapkamers. ;en voorzien ssieke als in Marlou Alkemade afmetingen. de ideeën- ridans Loos. r te zien dan ’’Dames en heren, doet u mee en win de mooiste prijzen.” f zijn jmen sauce Voor de verzorging van uw. DE KAPPER ZONDER AFSPRAAK ing. Verkrijg- lei handige 1 bijpassende i op meubel- verzekeringen financiering hypotheek Naast onze uitgebreide a la carte- kaart en het maand-menu hebben wij tijdens de Monumentstraat Telefoon: hoek stadhuis aan parkeerterr Er werd g ct iedereer DAM ES EN HEREN KAPSALON KERMISDAGEN een speciaal menu voor u: be- een m ver- van van trsoon. )rees- traat Tarte aux fruits - glace vanille fruittaart met vanille-roomijs ƒ39,50 Ringbaan Zuid 5 - Tilburg Tel. 013-422275 Aan de Stappegoorweg in Tilburg hun auto prima parkeren. Er is daar e den wordt aangegev en 0.45u ’s nachts ren en dorp v kerkwi waren derd. een kerk ime in de vr jzonder I Amuse-gueule maison huisgemaakt borrelgarnituurtje Consommé aux jeunes légumes heldere runderbouillon met verse jonge groenten i, sauce aux herbes met een fijne Tijdens de kermisdagen zijn wij geopend van 12.00 tot 22.00 uur. OOK OP MAANDAG Eindelijk is het dan zover dat ik U op donderdag 19 juli kennis kan laten maken met “z53 GA GEKNIPT de zon tegemoet! F Tijdens de vakantieperiode zijn wij normaal geopend wv cxploita.il het innemen tevens moeter aansluiting op i hun n Korvelseweg 108D-110 TILBURG - TEL. 013-430453 5 verbouwing itage van CoA in Tilbur° ermis gereva oracht'- Niet onvermeld mag blijven het boek van een drietal kermisliefheb- bers, Van Oers, Spr-- over de hiervan wol”. I over de die tot geen geheim j los heeft een Aanstaande dins de attracties tussen ll.OOi tempo, zal mee tend is na gehandicaf mogelijk g ploitanten av ven- De V‘ m zijn te de Stick en al die Gehandic" deze Ovulv door ,J- Truite saumon, zalmforel n kruidensaus ou Entrecote de bceuf, béarnaise runderlendebiefstuk met een zachte béarnaisesaus De afgelopen tijd zijn er als gevolg van de grote belangstelling voor de kermis verschillende boeken verschenen met als onderwerp ’’kermis”. aat 6, TILBURG 013/362987 isplein rrein P-8 Eigenaresse Wilma Vrins is bijzon der te spreken over haar vernieuwde en uitgebreide horeca-ondememing. Zij vertelt: ’’Echt heel sfeervol vind ik het. Het is veel lichter geworden, er was ook ruimtegebrek en ik moest mensen doorsturen”. Afgelopen jaar een experimentele start veelbelovei tiatief gehandha is nog extra i busrit niet gr Over de kermis want wist u bijvoorb- in ons land in vele gemeenten tegen- zing woordig een tweeledig functie vervult? auto’ In de eerste plaats als bron van plezier d^“ en vertier voor eigen bevolking en in de tweede plaats als toeristisch gebeu ren. Vooral in de grotere gemeenten is dit het geval. Het geeft tevens aan dat de kermis niet meer weg te denken is uit onze samenleving. Per jaar worden vele honderden kermissen gehouden en de bijdrage aan onze economie is Een bijzondete attractie op de Til- burgse kermis wordt gevormd door het Heinekenplein op de hoek van de Spoorlaan/NS-Plein, Vorig jaar al was deze hoek omgetoverd tot een gezellige plek tussen al het kermisgewoel. Dit jaar ligt op het Heinekenplein meer de nadruk op de terrasfunctie en zijn er geen vier maar twee overdekte bars. Door de Heineken-arm die meters de lucht insteekt zal niemand echt hoeven te zoeken naar dit tijdelijke plein waar het goed toeven kan zijn. in woning- eens kijken. ^NTIEN Tijdens de 2e Nederlandse Kermisvakbeurs "Amusements Expo” eind januari 1989 gehouden in Breda was de videoband over de kermis van de stichting Infor matiecentrum Volkscultuur een regelrechte primeur. Het Informatiecentrum Volkscultuur in Utrecht organiseerde o.a. met medewerking van de Nederlandse Kermisbond N.K.B. in 1988/89 een project over de kermis. Overlast De bus rijdt minstens driemaal per uur en stopt in het centrum achter de mbare Bibliotheek. Daar kan men r instappen. De laatste bus vaiia. uv kermis vertrekt om 0.45u. En inderdaad gebeurt er nu veel meer op de kermis dan vroeger. De tijd dat de attracties alleen zorgden voor het vertier lijkt voorbij te zijn. Volgens Jan Boots was het kermisbedrijf al lan ger van plan een extra attractie toe te voegen, maar de pretparken die meen den ook een kermis binnen de poorten te moeten halen, waren er de oor van dat dit alles in een stroomvers..v.- ling terecht kwam. Aanvankelijk be stond er bij de kermisbazen enige vrees over de concurrentie van de pretpar ken. De laatste twee jaren is echter ge bleken, dat het publiek duidelijk voor de kermis heeft gekozen. Het pretpark was wel leuk, maar de dikwijls lange reis ernaar toe, de in entreeprijs en het lanj den tot terleurstellir^ J Boots aan, ”dat u over de prijzen gint, want de kermis is en blijft zeer goedkope vorm van plezier er tier. Wat bijvoorbeeld te der’— de ’’botswagens” met een ritprijs nog geen drie kwartjes per per: Dat is tocht super goedkoop”. Toerisme Met dit project: ’’Kermis* een volksvermaak in de schijnwerpers” wil het In formatiecentrum Volkscultuur aandacht vragen voor de waarde van de kermis. In het kader hiervan is ook een onderwijspakket samengesteld. In het pakket komt ook voor een boekje uit de Actuele Onderwerpenreeks (AO-boekje) over de kermis. Het behandelt de volgende onderwerpen: oorsprong van de kermis, de veranderingen in de 19e en 20e eeuw, bezoekers en exploitanten en de bedreiging van de kermis in heden en verleden. Het boekje is bestemd voor leerlingen van de hoogste klassen van de lagere school en de laagste klassen van het middelbaar onderwijs. Verder dus de al eerder genoemde videofilm van 35 minuten over de agse kermis. Deze kermisfilm besteedt aandacht aan een kleine kermis in lolland en de grootste kermis van het land, Tilburg. Een kans, om een schermen van het kermisbedrijf te nemen. Bovendien is in het len het themanummer van het tijdschrift ’’Volkscultuur” over de organisatie van de kermis. lete onderwijspakket is te bestellen bij het Informatiecentrum Volks- :as Bolwerk 11, 3512 EH Utrecht en telefonisch via nummer 030- ’’Meeting-borrel” Ook na de kermisperiode kan het “ubliek het één en ander verwachten D’n Beiaard. Wilma Vrins geeft te kennen dat de rol en het belang van de keuken in haar zaak steeds is toegeno men. Het is dan ook niet verwonderlijk dat inmiddels vijf mensen in de weer zijn om de consument van 11.00- 23-OOu op culinair gebied van dienst te zijn. D’n Beiaard zelf is overigens ge opend van 09.00-0 l.OOu. Na de officiële heropening wil Wil ma Vrins elke vrijdag van 16.00-19.00u ---borrel” organiseren on- muzikale begeleiding van een com bo. of pianist. Een gelegenheid voor mensen uit het zakenleven om elkaar op wat meer informele en voor alles sfeervolle wijze te ontmoeten. n CEHBO- S-plein en gen en/of reserveringen te van de bij de Streek VVV Hart v nog niet Stadhuisplein ,128 te Tilbt 'BO staan en. Prof. dr. G.H. Jansen van de Rijks Universiteit in Utrecht komt de eer toe het standaardwerk over de kermis te hebben geschreven. Ruim vijf jaar was hij bezig met zijn twee jaar geleden verschenen grote boek over de kermissen in ons land. Voor wie iets meer wil weten over het ontstaan van de kermis is ”Een roes van vrijheid: kermis in Nederland” zeker een must. Voor zijn boek bezocht prof. dr. G.H. Jansen een vijftal kermissen in ons land. Van Zuidlaren, Zijdewind, Tilburg, Voerendaal en de geboorteplaats van de schrijver, Terborg, werd het spoor ge volgd. Er werd gesproken met kermisexploitanten, bezoekers, organisatoren, kort om met iedereen die met de kermiswereld betrokken is. eden en in Het warenhuis Vroom Dn mann in de Tilburgse Heuvelstr ruimt tijdens de kermisperiode zo’n 50 c m2 winkelruimte in v5or stadgenoot He‘ informatiecentrum Volkscul- Frans Smulders. De Tilburger hreft als tuur ’f 4°^^ hobby een aantal kermisattracties zeer ProJect Kernus’ een volksvermaak in nauwgezet nagebouwd. Zijn bijzonde re miniatuurkermis is tijdens de duur van de kermis te zien in de winkel van V&D. Graag zou ik U die dag vanaf 10.00 uur mijn collectie willen tonen. Natuurlijk bent U ook alle daarop volgende dagen van harte wel kom in de Burgemeester Verwielstraat 17, Oisterwijk. Tel. 04242-86579. 's Maandags gesloten - Vrijdag koopavond. De gemeente Tilburg heeft deze pendeldienst ingesteld om automobi listen, die het centrum niet per auto willen bereiken, van dienst te zijn. De gemeente ontraadt overigens automo bilisten met hun voertuig naar de ker mis te komen. In het centrum weinig parkeermogelijkheden en u.v auto’s kunnen heel wat overlast ver oorzaken. De gemeente treedt ook zonder pardon op tegen fout- parkeer ders. Dit jaar wordt'tijdens de Tilburgse publ kermis een oude traditie in ere her- van steld. Kermisbezoekers kunnen nu naast de gebruikelijke oliebollen en paling ook (weer) een kermiskoek mee naar huis nemen. Deze kermiskoek zal door bakkerij Smulders-Godding aan het Piusplein, die zich bereid heeft ge toond om de uitvoering van het initia tief voor z’n rekening te nemen, wor den voorzien van een toepasselijke op druk. De kermiskoek, die tien gulden gaat kosten, is alleen verkrijgbaar bij een ”meeting-bc de bakkerij aan het Piusplein. Als het der muzikale bef initiatief aanslaat is het niet uitgeslo ten, dat de kermiskoek in de toekomst op meerdere plaatsen verkrijgbaar zal zijn. onderwijs. Verder d hedendaagse kermis Noord-Holland kijkje achter de s pakket opgenomt omvang en de Het compk' cultuur, Luca 319997. VT:J:rlandse Kennisbond weet in een publicatie onder meer te melden, dat het ’’reuzerad” de hoogste kermisattractie is en de ”kop van jut” de kleinste. De ’’waarzegster” is één van de oudste kermisattracties. Van de ruim 2000 kermisattracties in ons land is de ’’autoscooter”, wellicht beter bekend als de bots-auto’s, het meest populair bij jong en oud. De eerste autoscooter op de kermis da teert van 1929, toen van (opzettelijk) botsen overigens nog geen sprake was. Oorspronkelijk hadden de botswa- gentjes een stalen band rondom het koetswerk en was een botsing ook écht een botsing. Op de dag van vandaag is de carrosserie zoals we weten omgeven door een luchtband. Onderscheid Er is onderscheid te maken tussen een parochiefeest de herdenking een toeloop \a in Oers, Spapens en Wijffels parochie vortr ’’Tilburgse Kermis”, de titel zijds. Voor is ’’Veel vermaak en weinig kan worden ve Een uitgebreide geschiedenis de pare ie jaarlijkse kermis in Tilburg, ding h< t de gróótste van Europa gere- de grote dag^ kend mag worden. Vooral de foto’s uit goed doen aar de vooroorlogse jaren zijn zeker de stroming y moeite waard. Volgens secretaris Jan doowte ve... Boots van de Nederlandse Kermis- grijpen, in zijn bond N.K.B., die naast zijn werk ook door het feit dat een uitgebreide verzameling boeken over de kermis heeft, kan iedereen die iets meer belangstelling 1__ 1 stelt, zeker met de thans verschenen boeken zijn kennis vergroten. lerzijd., v« i buiten de feest ander- parochiefeest ar het feit, dat dag vóór de kerwij- na d st en dat ze zich op ziekr dege wilden te ger, drank. De toe- jn ont genot diner kunnen tig uitzicht ove het hart van de kermis. Om een indruk te krijgen van het geen een kermisbezoeker van de ker mis vindt* en dan niet alleen in ons land, maar oök in België, het thuisland van de schrijver, West-Duitsland en Frankrijk, is het boek ’’Michel Follet keurt kermissen” dë moeite waard. De Belgische t.v.-presentator reisde alle grote kermissen af en schreef zijn be vindingen op. In het boek komen o.a. aan de orde de kermissen in Antwer pen, Brussel, München en niet te ver geten uit ons land o.a. Tilburg en Hel mond. De bouw van een kerk of een kloos- let worden dat kan t ter was met name in de vroege middel- oorsprongsdatum te bepal eeuwen een bijzonder belangrijke ge- schermheilige. Het zijn nie beurtenis in een mensenleven. Vaak nen van de kerken uit de b< waren er vele jaren mee gemoeid en moest de plaatselijke bevolking zich grote offers getroosten. Met primitieve werktuigen slaagden onze voorouders erin om enorme godshuizen te bou wen. Bij de wijding van de kerk wer- den pauselijke of bisschoppelijke af- orat laatbrieven (kermisbrieven) verleend. uvv d°?ri kerFnije.x’ Een aflaat is een kwijtschelding van m aantal horecabednj- tijdclijkg straffen die overbleven na woordelijkheid ligt bij T van de zonden. Het zijn ac. Werkgroep Recreatie ten6-0p perkament- waarbij de bis- gewest Tilburg. Aan sch de kerk heeft gewijd meestal rordt ook meegewerkt een schenkt aan a|lenJdie tot de 1 Transportcolonne bouw van de kerk hebben bijgedragen, indse Rode Kruis afde- Verder werd meestal een aflaat ge schonken aan allen die op die dag der kwijtschelding in de kerk zullen komen bidden. Ook aan de toekomst werd ge dacht, want een aflaat werd ook ver leend voor de zondag waarop in de volgende jaren de kerkwijding zou worden herdacht. Na een vrij langdurige verbouwing is het zover. De nieuwe etage van café 4U«K.u lussCu D’n Beiaard, Heuvel 22 in Tilburg, is efeest bij de kerkwijding en "et voor de Tilburgse kermis gereed. :ingen ervan enerzijds en De meuwe r,uimte’ ™et een prachtige van mensen van buiten de en‘ree naar bove,n’ bestaat ‘naast bet voor zulk een feest ander- cafe: restaurant dus- uit een grote bar or het strikte parochiefeest met in totaal 50 zitplaatsen. en verwezen naar het feit, dat De officiële heropening vindt plaats irochianen de dag vóór de kerwij- na de vakantie met een feest- en mu- nadden gevast en dat ze zich op ziekprogramma. Tijdens de kermisda- J-? eens terdege wilden te gen is de nieuwe etage echter volledig uvvxi «an spijs en drank. De toe- jn gebruik om het publiek gastvrij te T van vreemden is daar minder ontvangen. De gasten zullen onder het T’ kr §en,s s®cretaJls door» te verklaren. Die is beter te be- genot van een drankje, hapje, lunch of s Nederlandse Kermis- grijpen, in zijn oorsprong althans, diner kunnen genieten van een prach- die naast zijn werk ook door het feit dat de aflaten ook door tig uitzicht over de Heuvel en dus over hde verzameling boeken vreemden verdiend konden worden. kan iedereen die ing in de kermis Nog meer geschiedenis voor geschiedenis van de kermis ook nog een ander element ge- derhalve ook groot. Niet alleen betalen de exploitanten een vergoeding voor imen van hun standplaatsen, m zij ook bijvoorbeeld een o p het elektriciteitsnet heb ben om hun molens te draaien en de lampjes te laten branden. Ook het transport van de attracties is belang- irzaak rijk en geschiedt middels vele auto’s, :rsnel- die alle onderhoud moeten hebben. Onvoldoende personeel In het begin van het jaar kwam het kermisbedrijf zelfs even in de proble men, toen bleek dat er onvoldoende personeel beschikbaar was. In het ker- u Wr ’S ?n£e misvakblad ”de Komeet”, een uitgave 'of ±‘n„gi^e van de Nederlandse Kennisbond inlê”Rbr I^n N K B verscheen toen een rubriek -1 e n plaatsen. Zelfs het ministerie van So- n ia.’ ,ae enver' ciale Zaken en Werkgelegenheid werd /oorbeeld te denken van hjervan de f :ns met een ritprijs van r - 6 fe wartjes per persoon. Gelukkig gaat alles nu weer de goede goedkoop”. kant op. VOOT Verwijzingen Aan de Stappegoorweg in Tilburg kunnen kermisbezoekers van buiten Tilburg, PehandiCaDtdl is veel .e vertellen. Over één ding is Jan B„„s nog „ie, ™'XZe«^ Aanstaande dinsdag 24 juli draaien rrbeeld dat de kermis helem.a°P ™u!gse kermis rle gemeenten tegen- Al^rSS toS de padteerplaars. Vervaar via die bus is gratis. H JWu M.OOu m aangepast M hoor L ooft kermister’ Start veelbelovend bleek blijft het ini- listen, die het centrum niet per auto gehandicapten. Deze morgen wor liiH ëaat verande£en tiatief gehandhaafd. Alleen de service willen bereiken, van dienst te zijn. De mogehjk gemaakt door de kermisex- ffro wlnf fcnmp H i is nog extra uitgebreid. In 1989 was de gemeente ontraadt overigens automo- ploitanten en een aar-' -tnietgra.is.ditjaardus^ Ué. bun v^naar re. vor.Oé ÏS:XS“ï,aEbii5e “rijdt minstens dHemaa, per om geieio. uur en stopt in het centrum achter de oorzaken. De gemeente treedt ook door leden van de Transpt Aan het einde van ons gesprek is openbare Bibliotheek Daar kan men zonder pardon op tegen fout-parkeer- van het Nederlandse Rode Ki ui» «iuv- één ding duidelijk geworden. Met de ook weer instappen. De laatste bus ders. ling Tilburg. kermis gaat het de goede kant op. vanaf dek, bijdragen om de bepalen: de be- ,o_..j.- Jet de patro nen van de kerken uit de bekeringstijd die de kermissen hebben helpen bepa len door hun patroonschap. Dan was immers alles op Petrus en Paulus te doen geweest. De parochiepatronen, die met een kermis in enig verband staan, stammen door hun cultus of verering uit de 9e en 10e eeuw. Daarbij moet dan tevens bedacht worden dat deze eeuwen tijden waren, waarin het patroonschap van heiligen, relikwieve- rering en waarschijnlijk ook aflaten van de grootste betekenis waren. Daarom moet de oorsprong van de kermissen zoals wij die thans kennen, zeker niet hoger worden geschat dan de 9e en 10e eeuw. Over de oorsprong van de kermis dus geen duidelijkheid. Evenals voorgaande jaren wordt tij dens de kermis een kermisbrunch ge organiseerd. Dit jaar vindt de brunch voor het eerst plaats op het Willems- plein en wel op zondag 22 juli van 12.30-13.30 uur. Het evenement wordt georganiseerd door Brasserie du Thea tre van Schouwburg Tilburg in de per soon van dhr. Boudewijn Horbach. De deelname aan de kermisbrunch kost 20 gulden of 15 gulden via een speciaal arrangement van Het Nieuwsblad. Op het ogenblik is het kennisseizoen in volle gang. Overal is de kennis in aan tocht en komen de kermisexploitanten met hun fraaie kermisinrichtingen. Reden om eens te gaan praten met iemand die dagelijks met de kermis te maken heeft. Daarvoor zijn wij naar Alkmaar gegaan naar het kantoor van de Nederlandse Ker- misbond N.K.B.. Nog voor wij de gelegenheid krijgen een vraag te stellen, jubelt hij al over de kermis, want het gaat dit jaar bezonder goed. ’’Meer dan ooit”, aldus een enthousiaste Jan Boots, ’’hebben de ondernemers geinvesteerd in nieuwe in richtingen en zorgen zij ook voor vele extra’s tijdens de kermis. Dikwijls wordt op de laatste kermisdag een vuurwerk afgestoken en treden tijdens de kermis arties ten op. De Streek VW Hart van Brabant LI tvn tenslotte verzorgt tijdens de Tilburgse ILrlöVF posten kermis een spéciale kermisrondleiding Tijdens de Tilburgse kermis is de onder deskundige begeleiding. Belang- hoofdpost van de EHBO gevestigd op stellenden kunnen een kijkje achter de de Heuvel tegenover Winkelcentrum schermen nemen dagelijks van 23 tot Heuvelpoort. Daarnaast zijn EHBO- en met 28 juli. Voor verdere inhchtin- posten te vinden op het NS-plein en gen en/of reserveringen kunt u terecht aan de Paleisring ter hoogte van de bij de Streek VVV Hart van Brabant, Katterug. En voor wie het nog niet Stadhuisplein ,128 te Tilburg; tel. 013- mocht weten: de letters EHBO staan 351135. - voor Eerste Hulp Bij Ongelukken. -T- nS. weet in i g z ZJ O o Het begin Op de dag waarop jaarlijks de kerk wijding werd herdacht, stroomde het volk samen. Oorspronkelijk om de af laten te verdienen en profiterend van de gelegenheid, om plezier te maken. Het duurde daarom niet lang of het vermaak werd de hoofdzaak en de af laten....bijzaak. Reeds in de 13e eeuw gaf de in het huidige België levende Brabantse geestelijke Thomas van Cantimpre in zijn ’’Byenboec” staaltjes van kermisviering. Het vol gende voorbeeld is zeer treffend: ”Op de scheiding van de landen Vlaande- Brabant is gelegen een groot vol volk. In dit dorp werd een de schijnwerpers” een speciale uitgave kerkwijdingsfeest gehouden en daar verschijnen van het tijdschrift ’’Volks- waren veel mensen tot spelen ver' cultuur”. Hierin zijn artikelen opgeno- derd. Onder hen was een pijper. I men over de organisatie en de omvang PÜPer wekte de jongelingen en mat van de kermis in Nederland, de kermis den op tot het zingen van inkuise in Utrecht tussen 1750 en 1919, ker- lelijke liedekens”. miswandelaars, kermisverzamelaars en een interview met een aankomend ker misexploitant. De kermis behoort tot één van de oudst bekende volksfeesten in onze samenle ving en wordt overal ter wereld gevierd. De geschiedenis van de kermis is uiterma te boeiend omdat het ontstaan ervan nauw samenhangt met onze kerkgeschiede nis. Zekerheid hierover bestaat er niet. Er zijn ook deskundigen die menen dat de kermis een van oorsprong heidens feest is. Reeds in de tijd van het ’’Romeinse Rijk” was er sprake van een vorm van kermis. Men noemde het in het oude Rome ’’forum”, waaruit het Franse ’’foire”, het Engelse ’’fair” en het Belgische ’’foor” zouden zijn ontstaan. Van oorsprong vertoonden de kermissen dus een kerkelijk karakter. In onze gebieden is de geschiedenis van de kermis dikwijls nauw verbon den met een kerk of een klooster. fe i t*Ls*'*O

Kranten Regionaal Archief Tilburg

Weekblad De Tilburgse Koerier | 1990 | | pagina 9