ezoek aan het ANC- vluchtelingenkamp
SR
I
vtdz/uz
Hulp uit Tilburg
Indruk
hard
Het bezoek
=t IN
Moeilijk
wennen
ibergh
Steun uit
Tilburg
Bruist van
akdviteiten
Samenleving in
het klein
stelse
loeve
Berichten
vooraf
Donderdag 21 december 1989 - pagina 27
DE TILBURGSE KOERIER
it 23
175
Toko/boetiek
jorspoedig
«jaarsdag
end.
en aanbevolen
In dit
uit.
imn
ig geopend
uwjaarsbal
nodig heeft om te
y
Ontwikkelingssamenwerking in Tilburg, schreef voor
de Tilburgse Koerier ter gelegenheid van Kerstmis
haar belevenissen op van een bezoek aan een
vluchtelingenkamp in Dakawa in Tanzania. In dat
kamp worden zwarte mensen opgevangen die het
Zuid-Afrikaans regiem ontvluchten. Een boeiend
ooggetuigeverslag waaruit blijkt dat Kerstmis dan
wel het feest van de vrede is maar dat het met die
vrede met name in Zuid-Afrika nog steeds niet is wat
het kan zijn.
deke Rakers, medewerkster van het Zuidelijk Afrika
Platform (ZAP) en het Centrum voor
Nieuwe
vluchtelingen
laurant
nng
ijk
>ud op nieuw
ten.
Irlng 37
)738
12 AD Tilburg
6335
v.d. Ven
orlaan 362
Pel. 422692
ensen
rettige
xtedig 1990
Het?
(AN(
Tel. 04248 - 1238
ploegen,
n Dakawa
mensen zoveel
waarbor
dorpen i
Op dit rr
mens
wons
mens
huize
wonen nog i
Van de fabrï
tschap voor
>rt-
awa
i. Deze
IGRESCENTRUM
i aan de
door
KORVELSEWEG 127
5025 JC TILBURG TEL. 013-351523
ilnapark 42
:C Tilburg
13-426982
i geheel
1 opvang van de
,'ij de ANC-
imeldden.
als ik een man
t in Dakawa is
t hij 15 jaar
reten op
son Mandela,
kent ze allemaal.
u:: te
i vreemde
i of hij er
«m Afrikaans
vraagt hij.
- 'Je taal en
vader soms net is aangekomen.
Daarbij kijkt hij een van de nieuw
aangekomen mensen aan. De man
in kwestie neemt het jongetje op en
zegt ”nee, dit is mijn zoon niet"
waarop het jongetje het vertrek
weer verlaat.
men te
jernissen
ide
Zuid-Afrika, geografisch ver
verwijderd van Tanzania; in het
dagelijks leven zo dichtbij. De niet
ophoudende stroom vluchtelingen,
de angst van mensen om
achtergebleven familieleden, de
vele weeskinderen en mensen met
oorlogstrauma’s en oorlogsletsel. In
het ogenschijnlijk zo vredige en
veilige Dakawa vormen zij het
levende en alom aanwezige bewijs
van Zuid-Afrika’s agressie.
Op 16 juni 1976 kwamen vele scholieren in Soweto
in verzet tegen de invoering van het Afrikaans, de
taal van de blanke onderdrukkers, als voertaal in de
zwarte scholen. Het was een woede die gedurende
jaren van onderdrukking en rechteloosheid was
ontstaan en nu tot een uitbarsting kwam. Het verzet
sloeg over naar andere delen van Zuid-Afrika en
groeide uit tot een volksopstand van een omvang
die het apartheidsregime nog nooit eerder had
meegemaakt.
De reaktie van het bewind was hard. Honderden
mensen werden gedood door politie en leger,
duizenden mensen kwamen in de gevangenis
terecht. Kinderen van niet ouder dan acht jaar
werden het slachtoffer van het apartheidsgeweld.
Duizenden jonge zwarte Zuidafrikanen ontvluchtten
geweld, gevangenschap en martelingen en zochten
hun toevlucht in Zuid-Afrika’s buurlanden.
organi;
ANC begir
een ontwil'
Dakawa, een
Belangrijk is dat de mensen in
Dakawa er zich zoveel mogelijk
thuis voelen en van hun verblijf in
Tanzania iets willen maken,
ondanks de verwachting en de
hoop dat zij binnen vijf jaar weer
naar Zuid-Afrika zullen kunnen
terugkeren omdat dan de apartheid
zal zijn afgeschaft. Na de bevrijding
van Zuid-Afrika zal het ANC
Dakawa cadeau geven aan
Tanzania.
Indruk maakt het
tegenkom die net
aangekomen nadat I
gevangen heeft gez«
Robbeneiland. Nelsc
Walter Sisulu; hij
In het Afrikaans begint hij t<
vertellen. In het Nederlands
aqtwoord ik hem, Een
j ervaring. Ik vraag hem
geen hekel aan heeft om A.
te spreken. "Waarom?” vr
"Ik heb geen hekel aan de
ook niet aan de mensen die het
spreken, maar aan het systeem dat
apartheid in stand houdt".
Indruk maakt de wijze waarop het
ANC erin slaagt zulke grote
vluchtelingencentra als Mazimbu
en Dakawa op te bouwen. Hieruit
blijkt dat het ANC een enorm
organisatievermogen heeft. Dit
betekent niet dat alles
probleemloos verloopt. In de ruim
10 jaar dat Mazimbu nu bestaat,
zijn er ook fouten gemaakt. Het
ANC beschouwt Mazimbu als een
experiment waarbij van de fouten
die zijn gemaakt geleerd wordt.
Hierdoor kunnen zij vermeden
worden bij het opbouwen van
Dakawa.
Omdat er sinds het bezoek van de
mensen uit Dakawa daar een hoop
veranderd is, heb ik (Ideke Rakers -
red.) namens het ZAP afgelopen
zomer een bezoek aan dit
vluchtelingencentrum gebracht. De
bedoeling van dit bezoek was om
zoveel mogelijk informatie te
verzamelen over het centrum: hoe
het er uit ziet, hoe mensen er leven,
Mensen die naar aanleiding van dit verhaal op de een of
andere wijze willen werken aan het ondersteunen van
Dakawa, zijn van harte welkom. Zij die een financiële
bijidrag aan Dakawa willen geven, kunnen dit doen door
een bedrag over te maken op giro 8223 ten name van het
Zuidelijk Afrika Platform, o.v.v. gift Dakawa.
ZUIDELIJK AFRIKA PLATFORM
In december '87 was een delegatie
uit Dakawa in Nederland ter
gelegenheid van een grote culturele
manifestatie in Amsterdam. Twee
mensen, een hoofdonderwijzer en
een leidster van de crèche,
bezochten toen ook Tilburg. Zij
vertelden hoe moeilijk het was een
vluchtelingencentrum op te bouwen
in het midden van de Tanzaniaanse
rimboe. Toen het ANC het land ter
beschikking kreeg, was er geen
water, geen electriciteit en geen
kontakt met de buitenwereld. De
mensen woonden in tenten. In de
regentijd veranderde het terrein in
een grote modderpoel en dreven
mensen zowat letterlijk hun tenten
uit. In 1985 is begonnen het
immense terrein van 28 vierkante
kilometer groot, in cultuur te
brengen. Hierbij kreeg r
maken met tal van hinde
zoals kuddes rondtrekkenc
olifanten die de hele oogst
verwoestten en rondtrekkende
Masaï, een nomadestam die dit
gebied als weidegebied voor hun
vee gebruikten. Door het gebied te
omheinen heeft men deze
problemen voor een groot deel
kunnen oplossen en kon men zich
verder concentreren op de bouw
van huizen, scholen en alle
voorzieningen die een
gemeenschap nodig heeft om te
kunnen (over)leven.
Het bezoek aan Dakawa heeft een
ontzettend grote indruk op mij
gemaakt. Indruk maakt het als op
een avond een klein jongetje van
zeven jaar het gastenverblijf komt
binnengelopen met de vraag of zijn
Als ik vanuit Dar Es Salaam, de
hoofdstad van Tanzania, op weg ga
naar DakawajTs mijn
nieuwsgierigheid naar dit kamp
ontzettend groot. Al jaren ben ik
vanuit het ZAP met Dakawa bezig
geweest, hebben ik er verhalen
over gehoord en er foto’s van
gezien. Maar zou het beeld dat ik
ervan heb kloppen met de
werkelijkheid? Op de weg naar
Dakawa valt het me op dat er
behalve de weg niets anders is te
zien dan een onafzienbaar
steppeachtig gebied waar af en toe
wat Masaï rondtrekken met hun
kuddes. Dan plotseling het begin
van de omheining van Dakawa.
In Dakawa aangekomen word ik
hartelijk verwelkomd door de
coördinator van het centrum,
Jackie Morake. Er is voor mij een
onderkomen geregeld bij een
Zuidafrikaans echtpaar in huis.
Twee dagen lang word ik in een
auto over het terrein gereden om de
verschillende projecten en
bouwactiviteiten te bezichtigen. Het
gebied is veel te groot om de
afstanden te voet af te leggen.
Vooruitlopend op de 8000 mensen
die het kamp uiteindelijk moet gaan
huisvesten, zijn er een aantal
kaarsrechte lange wegen
aangelegd met heuse rotondes
erin. Grote stukken land langs deze
wegen zijn bepland met maïs,
sorghum en zonnebloemen. Waar
ik ook kom, overal zijn mensen
volop bezig met bouwen, p
oogsten, sjouwen; kortom
bruist van de activiteiten.
Het Tilburgse Zuideli jk-Af rika
Platform (ZAP) onderhoudt al sinds
1986 contacten met dit
vluchtelingencentrum in Dakawa.
Naast het geven van informatie,
met name aan scholen,
ondersteunt het ZAP Dakawa
financieel. Ook de gemeente
Tilburg geeft Dakawa via het ZAP
structurele financiële
ondersteuning. Zij doet dit in het
kader van het gemeentelijke anti-
apartheidsbeleid. Onlangs besloot
de gemeenteraad om in 1990 naast
de structurele subsidie, eenmalig
een extra bedrag aan Dakawa over
te maken.
zoveel mogelijk
irgen. Van de vijf geplande
i is er inmiddels één klaar.
u» moment wonen er 900
isen in Dakawa: 150 mensen
len in permanente huizen; 450
isen wonen in houten, tijdelijke
lizen; ongeveer 300 mensen
-1 in tenten.
riekjes staan er al een
textielfabriek, een textieldrukkerif
en een leerbewerkingsfabriek.
Omdat het merendeel van de
bevolking uit jongeren bestaat,
wordt er veel .gedaan aan.de
opleiding vairdezë 'jongeren.
Behalve een lagere school en een
school voor voortgezet onderwijs,
is er ook een school vófer
beroepsonderwijs en een
studenten-oriëntatiecentrum
oriëntatiecentrum worden de
studenten opgevangen die Zuid-
Afrika zijn ontvlucht. Verder worden
er veel bijlessen gegeven op het
gebied van wiskunde en andere
exacte vakken. In die vakken
hebben de scholieren door het
Bantoe- onderwijs thuis vaak
weinig les gehad.
Helaas zal de stroom vluchtelingen
naar Tanzania alleen maar
toenemen. Op het moment van mijn
bezoek kwamen er dagelijks
nieuwe vluchtelingen bij.
Uit de gesprekken die ik met
mensen in Dakawa heb, blijkt dat
het wennen aan de situatie van het
kamp moeilijk is. Vaak hebben zij
het kontakt met hun familie en
bekenden verloren. In Dakawa
zitten veel onvolledige gezinnen:
vaders of moeders zijn
ondergedoken, in de gevangenis
gezet of vermoord. Ze maken zich
vaak zorgen over de
achtergebleven familieleden. Als de
politie in Zuid-Afrika weet dat
mensen naar het buitenland gaan,
wordt geconcludeerd dat de
achtergeblevenen ook wel ANC-
aanhangers zullen zijn. Die
achterblijvers kunnen hierdoor flink
in de moeilijkheden komen. Brieven
sturen naar mensen thuis is veel te
gevaarlijk.
De meeste mensen zijn afkomstig
uit de stad en zijn gewend aan
allerlei stedelijke voorzieningen
zoals openbaar vervoer,
amusement en dergelijke. In
Tanzania komen ze terecht op het
platteland waar niets van dat al te
vinden is. Ook het klimaat maakt
het er niet makkelijker op: het is in
Tanzania een stuk warmer dan het
meestal in Zuid-Afrika is. Veel
mensen worden mede hierdoor ook
slachtoffer van malaria, volksziekte
nummer één in Tanzania.
Met het oog op de veiligheid van
het kamp kunnen de mensen niet
zomaar in en uit lopen. Men moet
immers altijd beducht zijn voor
Zuidafrikaanse agressie. Vooral
door jongeren wordt dit als een
enorme beperking gevoeld. Het zijn
slechts enkele factoren die het
leven in een vluchtelingenkamp
vaak erg zwaar maken.
Het ANC wil van Dakawa meer
maken dan een ’gewoon’
vluchtelingenkamp. Het gaat het
ANC er niet alleen om de
vluchtelingen onderdak te bieden
en bezig te houden met eenvoudig
werk op het land. Dakawa moet een
soort samenleving in het klein
worden, met landbouw en industrie
en alle andere activiteiten die in een
zich ontwikkelende samenleving te
vinden zijn. De vluchtelingen
moeten er vaardigheden kunnen
ontwikkelen die zij later in het Zuid-
Afrika van na de apartheid kunnen
gebruiken. Het ANC stelt zich met
Dakawa ten doel dat het in haar
eigen voedsel moet voorzien; dat
het mogelijkheden moet bieden om
ANC- leden op te leiden en dat het
hun werk moet bieden in een aantal
industrie- projecten en in de
landbouw. Net als in de ’gewone’
samenleving komen de
vluchtelingen te wonen in vijf over
het gebied verspreid liggende
dorpen. Hiermee wil men
voorkomen dat mensen verloren
rondlopen. Met de bouw van huizen
wordt geprobeerd de privacy van
Maar tot het zover is kan Tilburg
helpen Dakawa leefbaar te maken.
Dit kan op verschillende manieren.
Op de eerste plaats door met
mensen in Dakawa te schrijven.
Tijdens mijn bezoek heb ik gemerkt
dat mensen daar informatie over
anti-apartheidsactiviteiten erg op
prijs stellen. Voor mensen in het
geïsoleerde Dakawa is het een
geweldige stimulans te horen dat zij
in hun bevrijdingsstrijd niet alleen
staan maar gesteund worden door
groepen in het buitenland. Mensen
uit Dakawa hebben het ZAP
gevraagd te willen bemiddelen in
contacten tussen mensen uit
Tilburg en mensen in Dakawa.
Op de tweede plaats kan«men
financiële ondersteuning geven.
Dakawa krijgt momenteel het
nodige aan financiële
ondersteuning voor grote zaken,
zoals gebouwen. Voor heel veel
kleinere uitgaven is dat veel
moeilijker. Het gaat om dingen die
zo gewoon zijn dat je ze geneigd
bent te vergeten: messen en
vorken, gasformuizen, textiel voor
gordijnen, spelletjes,
naaimachines, gereeds
de beroepsopleiding, spor
attributen voor
ontspanningsativiteiten voor de
jongeren, medicijnen, etc. Voor dit
soort dingen zamelt het ZAP geld
in. Dit geld wordt via het
Bevrijdingsfonds van het landelijke
Komitee Zuidelijk Afrika aan
Dakawa overgemaakt. Daarnaast
heeft het ZAP kontakt met de
Stichting Vraag en Aanbod in
Tilburg. Via deze organisatie
worden tweedehands goederen,
waaronder gereedschap,
naaimachines, e.d, gereviseerd en
naar Dakawa verstuurd. Er worden
heel nadrukkelijk alleen goederen
verstuurd waar het ANC om heëft
gevraagd. Dit om dumping van
goederen te voorkomen.
De coördinator van de textielfabriek
in Dakawa heeft Tilburg als
textielstad verzocht de
mogelijkheden te bekijken om
iemand uit Dakawa voor twee a drie
jaar een opleiding in de textiel te
bieden. Het ZAP gaat deze
mogelijkheden onderzoeken.
Tenslotte kan Tilburg een
belangrijke bijdrage leveren
ondersteuning van Dakawa
middel van het geven van
informatie over dit centrum en de
achtergronden van haar bestaan
aan zoveel mogelijk mensen in
Tilburg.
Ter informatie aan scholen heeft
het ZAP een speciale Dakawa
onderwijskrant uitgegeven,
krant is gratis bij het ZAP
verkrijgbaar. Daarnaast wordt er
gewerkt aan het maken van een
diaklankbeeld over Dakawa.
(Ideke Rakers, medewerkster bij
het Zuidelijk Afrika Platform en het
Centrum voor
Ontwikkelingssamenwerking.)
Afrikaans Nationaal Congres
IC), de verzetsorganisatie
waarvan de leiding al sinds 1962 in
ballingschap is, werd
geconfronteerd met een
nieuw probleem: de
vele jongeren die zich bij
vluchtelingencentra aanrr
De regering van Tanzania bood
hulp; het ANC werd een stuk land
ter beschikking gesteld in Mazimbu,
vlakbij de stad Morogoro, midden in
Tanzania.
In 1978 betrokken de eerste ANC-
ers de verlaten sisalplantage. Nu,
zo’n tien jaar later, is er een
bloeiende gemeenschap rondom
het zogenaamde Solomon
Mahlangy Freedom College
(SOMAFCO), opgebouwd uit het
niets. Mazimbu bleek echter te klein
om alle plannen die het ANC had te
kunnen uitvoeren en opnieuw
kwam de Tanzaniaanse regering de
lisatie te hulp. In 1982 kon het
linnen met de opbouw van
ikkelingscentrum in
uaKawa, een kleine zestig kilometer
ten noorden van Morogoro, waar
het ANC een stuk land toegewezen
heeft gekregen.
wat ze er doen en wat ze nodig
hebben. Ook zou ik proberen een
aantal persoonlijke contacten te
leggen. Deze moeten het mogelijk
maken tussen Tilburg en Dakawa
een intensiever contact op te
bouwen waarbinnen uitwisseling
van informatie belangrijk is.
-
DAKAV/A
TANZANIA
