59
28.’
jr
1;$
1?
DE ONGELUKKIGE VROUW
DE «ÓNMOGELIJKE
TUSSEN CHINA
n.
239
VAN CHINA
I
"W
- '--1
-Si
V
'LAND
TEKENWEDSTRIJD
WERKGROEP
-ar hu
LSÜa
w
TANZANIA
L\
'S-
s wil
Donderdag 22 december 1988 - pagina 25
DE TILBURGSE KOERIER
ber 1988 - pagina 24
er
nog
i van
ifl'
DE
w
et
Wereldwonder
10
m
Henk van Doremalen
ik
VIJK
Waar het reizen door het oosten van China, langs het op
school geleerde rijtje Hongkong-Nanking-Shanghai-Peking,
zo langzaamaan de gewoonste zaak van de wereld begint te
worden, lokt aan de andere kant van dit enorme land nog
steeds het avontuur. Uitgestrekte woestijnen, imposante
berglandschappen, verbaasd kijkende plaatselijke bewoners,
problemen met vervoer en primitieve onderkomens kenmer
ken West-China. De Chinezen zijn druk bezig ook dit deel van
het land, waar de zogenoemde minderheden de meerderheid
vormen, te ontsluiten. In het uiterste westen wordt door de
woestijn, over de bergruggen van de Pamir en Karakoram, in
een gebied dat op geen enkele atlas hetzelfde is ingetekend,
een verbindingsweg aangelegd tussen China en Pakistan.
Eeuwenlang liep hier een van de trajecten van de zijderoute
waarlangs porselein, thee en vooral zijde van het Chinese rijk
naar de Arabische wereld (en Europa) werden vervoerd. Toen
ging het met caravanen door woestijnen en langs bergpaden,
nu begint er een «echte» weg te ontstaan: de Karakoram
Highway. Een weidse benaming voor een onmogelijke route
die ongeveer 1.200 km lang is.
k ge,
is.
a ons
uitlop
imen de bei-
1 man vroeg
le
nu t
i was hi
Tibet.
-M»
k
zijn vader, zijn
en. De leeuwen
vrouw en ver-
j naar
precies
ieed zij
eten hebben
lauffeur gaat
“er de chauf-
worden wij
i vervol
len. Wat
hebben
t rijdt de
Het lijkt
Tax-
ok al
arten
3 man, 2
leeuwer
van de i
lensen.
parkeerd staar
zoals gebruikelijk
gewatteerde deker
Ijskap
vrouw.
op het moment dat zij vertrokken
vrouw op weg terug naar huis. Ze
acht van
nci rarxiSt33n~
n. Vanaf Pirali
de op 4.800 m
“7e realiseren
a Euro-
ge-
nen en
>et heb-
nog
fog
an. In een slaapzaal liggen
in China matrassen en
ans.
iï
3rtelde van alles over zich-
Hij vertelde dat ze diep
iden, ver weg van alle
3 wel met haar trouwen,
jst ze wel met hem meegaan
Het meisje was zo verliefd
toestemde.
ater trouwden
1. Het Is een arm land en de mensen moeten hard wer-
eten krijgen. In de brandende zon werken mannen en
--voedsel zoals maïs, bonen en ba-
verkopen, zodat de mensen wat geld
“n, op een dag, kwam er een jongeman
naar familie. Hij was broodmager maar
itzettend knap. Met hem wilde het meisje
wel trouwen.
De jongeman verte
zelf en zijn familie,
in het bos woonc
mensen. Hij wilde
maar dan moest
naar het bos. f.v.
dat ze meteen tc^r
Twee weken later trouwden ze. Na het hu
welijk vertrokken ze naar hun nieuwe huis
in het bos.
De vrouw moest wel wennen aan het leven
daar. Alles was nieuw en vreemd voor
haar. Maar ze waren gelukkig. In het bos
werden twee kinderen geboren, een meis
je en een jongen.
Toen ze v‘“ -
Maïsha naa
deren te lat
man. «Maar
mand het haar van
af scheert.*
Maïsha vertrok
Na een paar
vijf jaar getrouwd waren wilde
aar haar familie toe om haar kin-
aten zien. «Dat is goed», zei haar
•ar je moet ervoor zorgen dat nie-
*--1 Malumbi, onze zoon,
met haar kinderen.
dagen kwam ze bij haar
•ft»
im*vM mensen niet te werken. Net als bij ons met de Kerstdagen zijn de 'T''
j In Tanzania verzamelen de mensen zich onder de bo-
i veel schaduw. Een persoon staat dan op en begint te
om naar verhalen te luisteren.
i je het lezen onder de kerstboom
t is vast en zeker erg gezellig. Net
sprookje bij ons in onze sprook-
Aan de rand van het Afrikaanse oerwoud
leefden eens een man en een vrouw. Zij
hadden één kind, een meisje dat Maïsha
heette. Het meisje was heel gezond en
heel knap.
Toen zij oud genoeg was om te trouwen
kwamen er veel mannen om haar hand
vragen. Maar Maïsha wist precies wat ze
wilde. Ze vond geen van de mannen knap
genoeg.
Toen,
bij ha<
ont
Tanzania is een land In Oost-Afrika.
ken om er voor te zorgen dat ze te
vrouwen op de akkers. Daar verbouwen ze hun dage
nanen. Koffie en suikerriet worden verbouwd om te
hebben.
Sommie
droge vlakte met
elkaar.
Als er feest is hoeven de mensen niet i
meesten vrij. Op zo’n bijzondere dag l
men. Daar Is het heerlijk, want er is
vertellen. De mensen vinden het fijn
Hieronder volgt zo’n verhaal uit Tanzania. Misschien kun
of voorlezen aan je broertje, zusje, vader en moeder. Dat
als in Tanzania I Je kunt het verhaal vergelijken met een s
jes kunnen soms ook hele rare dingen gebeuren I
Tot ver na W.O. II was het vervoer vanuit
Rawalpindi naar deze streek vrijwel het
zelfde als eeuwen geleden. Het is dan ook
niet verwonderlijk dat de Pakistani de KKH
als het achtste wereldwonder beschou
wen. Alleen al in Pakistan zijn 8.000 ton
explosieven en 80.000 ton cement ge
bruikt om de route aan te leggen. Er is
door 15.000 Pakistani en Chinezen (waar
van er 400 het leven lieten) jaren aan ge
werkt. India keek met argusogen toe hoe
het project vorderde. Net als op de ande
re schaarse plaatsen waar doorgangen
door de Himalaja worden gecreëerd za-
krijgt
i op een
raden aan te vul-
routes reist weet
hij wel of
De
De vrouw liep door en kwam verderop de
broer van haar man tegen. Ook hij vroeg
meteen hoe het met Malumbi was en
kreeg hetzelfde antwoord. Hij ging ook
langs de weg een pijp zitten roken.
Weer een eindje verder kwam ze de oom
van haar man tegen. Deze nam wat snuif
tabak en zei«Leg Malumbi voor me op
de grond».
Toen de vrouw dat gedaan had trok hij het
mes uit het hoofd van de jongen. En Ma
lumbi leefde weer I
Toen veranderden de
broer en zijn oom in Ie
doodden de familie
anderden weer in mt
Maïsha keerde met haar man terug
het bos. Vanaf die dag leefde zij prt
volgens de regels van de stam en de.
alles wat haar man haar opdroeg.
droeg de dode Malumbi op haar rug.
Naast haar liepen haar vader, haar moe
der en haar oom.
Na een paar dagen reizen kwar
de families elkaar tegen. De
natuurlijk meteen hoe het met zijn zoon
was.
gen de Indiërs, de Chinezen al het zuidelij
ke subcontinent binnentrekken. Het is dan
ook geen toeval dat India weer meer werk
maakt van zijn aanspraken op het naar on
afhankelijkheid neigende Kasjmier, het
gebied waar het ruim 600 km lange Pakis
taanse deel van de Karakoram Highway
doorheen voert voordat de hoofdstad Isla
mabad-Rawalpindi bereikt wordt.
Zo bezien blijkt de KKH verschillende doe
len te dienen. Pakistan heeft een prima
transportmogelijkheid naar zijn (lastige)
noordelijke provincies, China en Pakistan
bezegelen er hun vriendschappelijke rela
ties mee, de Chinezen hebben voor de
toekomst een aanvoerroute voor het in
ontwikkeling zijnde gebied rond Kashgar.
Daarnaast spelen prestige- en defensie-
overwegingen natuurlijk ook een rol.
Voor rondtrekkende reizigers is de recent
geopende route bovenal een fascinerende
tocht door een onbegaanbare streek. In
de voetsporen van de Chinese pelgrim Fa
Hien in de 5de, de Arabische historicus Al-
Beruni in de 11de en de Italiaanse ontdek
kingsreiziger Marco Polo in de 13de eeuw
over de «onmogelijke» Karakoram.
Sinds de vrouw naar haar familie was ver
trokken waren er vele dagen voorbij ge
gaan. Haar man begon nu wel ongerust te
worden. Hij besprak met zijn familie wat hij
moest doen. «Ga maar kijken of er iets ge
beurd is», zeiden ze.
De man ging samen met zijn vader, zijn
broer en zijn oom op weg naar de familie
van zijn-
Precies
ging de
Maïsha zong als antwoord
«Malumbi alele mwene gandi
Baliku bakimasa kumasumbi
Balambala yakitiku mwene gandi»
Dit betekent«Malumbi is veranderd. Dat
komt omdat een man dacht dat hij alles
kon doen wat hij wilde. Daarom hebben ze
hem veranderd». De man begreep wat er
gebeurd was en ging langs de kant van de
weg een pijp zitten roken.
Een paar schamele woningen, een afdakje
en een groot stenen kantoor dat we plot
seling op zien doemen verraden dat we
het uiteinde van China naderen. De grens
plaats is Pirali gedoopt. We zitten in een
gebied waar niemand woont. Waar nie
mand iets te zoeken lijkt te hebben. Maar
hier is een van de schaarse doorgangen in
het imposante Himalajamassief dat dui
zenden jaren lang de natuurlijke scheiding
vormde tussen Centraal- en Zuid-Azië.
Dan hebben we nog een leuke opdracht
voor alle kinderen van 6 t/m 12 jaar:
maak zelf een tekening over dit verhaal.
Je hebt de hele kerstvakantie de tijd. Je
mag zelf weten wat voor soort tekening je
maaktmet kleurpotlood, verf, knipsels of
bijvoorbeeld van oude materialen zoals
lapjes stof, touw, wol of garen. Bedenk
maar iets leuks I
De mooiste tekeningen worden beloond
met een prijs. Op zaterdag 7 januari kun
je jouw tekening Inleveren In het Buurt
huis St.-Anna, Capucijnenstraat 78, In Til
burg, tussen 13.45 en 14.15 uur.
Met een tekening kun je gratis de voor
stelling van Pielekepoep meemaken. Ze
spelen «Wonderwat water» en dat gaat
ook over Afrika. Na de voorstelling, om
15.30 uur, zullen de prijzen worden ultge-
relkt. Doe mee
De paar bussen die in de rij staan blijken
naast Pakistani, enkele Uyguren en wat
toeristen ook een tiental Duitsers te bevat
ten. Nu de route naar Pakistan sinds 1986
opengesteld is voor reizigers nemen ze de
gelegenheid te baat om de historische
deroute van Xian in Midden-China
Lanzhou en de Gobi- en Taklamakan- In oe
woestijn over de Himalaja naar Pakistan te korg<
volgen. Ze reizen «luxueus» d.w.z. ze heb- j dorp
ben een even slechte bus dan wij, maar ze doorbrengen bij h
hebben hem voor zichzelf. Wij maken ge- omheinde zandvk
bruik van het openbaar vervoer
Met spaden en houwelen wordt er volop
gewerkt aan het vrijmaken van de nauwe
ruimte tussen het kolkende water en de in-
drukwekkende rotswand. Achteloos ver
spreid langs de rotsen staan dozen dyna
miet. Zo af en toe wordt er gebruik van ge
maakt om grote stukken steen weg te bla
zen. Wanneer we ons opmaken om een
nacht in deze imponerende, maar niet op
nachtrust ingestelde omgeving door te
brengen maken enige zware dreunen dui
delijk dat er een definitieve doorgang ge
creëerd wordt.
Een paar kilometer verder stoppen we
weer, omdat bij het passeren van een
groot gat in de provisorische weg een
vrachtwagen hopeloos vast is komen zit
ten. Op initiatief van de Duitsers worden
enkele menselijke ketens gevormd, zodat
na een uurtje georganiseerd stenen door
geven het wegdek weer gerepareerd is.
Dit tot grote verwondering van de Chine
zen die aanvankelijk in hurkzit de Europe
se werkzaamheden gade slaan. Wanneer
er stenen in hun handen gestopt worden
gaan ze ijverig mee werken.
Als we eindelijk onze weg kunnen
gen begint de duisternis in te valle'
we nog niet eerder meegemaakt h
in China gebeurd nu wel: de bus r
gevaarlijke, stikdonkere nacht in. H
er op of de chauffeur kost wat kost 1
korgan wil bereiken. We hebben, oof
door het ontbreken van goede kaar
geen flauw idee meer hoever we zijn ge
vorderd. Plotseling opdoemende lichten
doen vermoeden dat we in het dorp aan
komen, maar het blijkt om een enorm ten
tenkamp te gaan waar de wegwerkers ge
huisvest zijn. Het is al na middernacht als
we onverwacht van de weg afgaan en een
ommuurde binnenplaats oprijden waar
tientallen vaalgroene vrachtwagens ge-
Vond je dit een mooi kerstverhaal Ja
Het is wel een ander soort kerstverhaal
dan je gewend bent. Dat komt omdat het
een verhaal is uit een ander land, een
land in Afrika. Maar toch is Tanzania
eigenlijk niet zo heel ver weg. De mensen
doen veel dingen die wij ook doen. Ze
eten, slapen, werken, praten, vertellen el
kaar verhalen en kinderen spelen met el
kaar.
Wij in Tilburg kunnen ook nog heel veel
dingen van de mensen in Tanzania leren.
Wat leren Tanzanlaanse kinderen op
school Wat moet je doen als je ziek bent
In Tanzania Je hebt het verhaal van de
ongelukkige vrouw gelezen. Wat heb je
ervan geleerd In ieder geval weet jij nu
wat voor soort verhalen de kinderen in
Tanzania horen.
Khunjerabpas
De spectaculaire 120 km lange toet
de Chinese grenspost naar het Paki;
se Sust duurt enkele uren. Vanaf
voert de weg omhoog naar de ?-
hoogte gelegen passage. We realii
ons dat we hier even hoog zitten als
pa’s hoogste top, de Mont Blanc. Een
denkteken geeft aan dat Pakistanen
Chinezen elkaar hier in 1982 ontmoet I,
ben. De weg was daarmee natuurlijk r
lang niet klaar.
Vooral de Pakistaanse kant is adembene
mend. Tussen enorme rotsen slingeren de
haarspeldbochten steil naar beneden. Her
en der verspreid liggende rotsblokken la
ten zien dat dit gebied nog volop in bewe
ging is. Na de grensplaats Sust op zo'n
2.400 meter, is de prachtige vallei te zien
die uitgeslepen is door de Hunza, een van
de stromen die zuidelijker in de Indus uit
monden. In de Hunzavallei komen de
grootste gletsjers buiten het poolgebied
voor, tientallen km’s lang. De bergtoppen
die we zien reiken tot 7.000, 8.000 m
hoogte. Ze dragen mysterieuze namen als
Rakaposhi en Naga Parbat. Vlakbij ligt de
K 2, de op één hoogste berg ter wereld.
Het is nog donker wanneer we door de
straten van Kashgar naar het internationa
le busstation lopen: een kantoortje en een
hal met halfslapende mensen bij een grote
binnenplaats waar de bussen vertrekken.
De bus naar Pakistan staat zowaar ook in
het Engels aangegeven. In dit geval was
dat nu niet direct nodig geweest, omdat
de Pakistani met hun typische kledij (shal-
war kamiz) een duidelijke indikatie waren.
Ze hebben enorme hoeveelheden bagage
bij zich waarvan we ons afvragen hoe het
in hemelsnaam allemaal mee moet. Als de
bus aankomt beslist de chauffeur hoe een
en ander geregeld gaat worden, waarbij
hij duidelijk niet gecharmeerd is van de
Pakistaanse aanpak.
De buschauffeurs, die anders dan in wes
terse landen nu niet direct met het meest
moderne materiaal onderweg zijn, maken
soms dagenlange ritten. Zij bepalen wie
de bagage op het dak moet leggen, wat er
wel en niet de bus in mag, waar gegeten,
geslapen en gestopt wordt. Dienstregelin
gen, afspraken en toezeggingen spelen
eenmaal onderweg geen enkele rol meer.
Wanneer de chauffeur moet
wij honger, wanneer de chi
slapen zijn wij moe en wanneer
feur een sanitaire stop maakt v
geacht ook zo ver te zijn.
De etappe van vandaag zou ons van de
oasestad Kashgar in de Chinese provincie
Xinjiang, naar het 280 km verder gelegen
Taxkorgan moeten brengen. We zijn nog
maar nauwelijks het woestijngebied inge
trokken of de achterband waar we bij het
vertrek een vuistgroot gat in ontdekt heb
ben, begeeft het. In de bloedhitte moet het
wiel verwisseld worden, waarbij de Chine
se bestuurder er eer in stelt dit karwei per
soonlijk te klaren zonder dat er hulp mag
worden verleend. Rond het middaguur
zijn we nog maar enkele tientallen kilome
ters buiten Kasgar en beginnen we ons al
af te vragen of we die dag nog in Taxkor
gan komen.
Dynamiet
De eerste geplande stopplaats is een klein
dorpje waar de weg moeizaam doorheen
slingert. Langs de kant speelt zich het
dorpsleven af. In een op een put lijkende
kleine oven bakt de bakker zijn gevulde
broodjes: een mengsel van deeg en scha-
pevlees. Er worden meloenen verkocht,
ezelkarren slepen houtladingen aan en
enkele ambachtslieden zijn voor de deur
aan het werk. De weg ligt er bij zoals hij er
al jaren bijgelegen moet hebben. Van een
Karakoram Highway is nog geen spoor te
zien. De hoofdweg naar Pakistan bestaat
hier uit een verhard zandpad dat zichtbaar
stuk gereden wordt door de vrachtwa
gens.
Voor ons doemt het Pamirgebergte op,
een uitloper van de Himalaja met toppen
boven de 7.000 meter. We moeten door dit
gebergte. Er doorheen moet in dit geval
bijna letterlijk genomen worden, want het
Chinese Volksleger en de te werk gestelde
dwangarbeiders zijn bezig het oorspron
kelijke pad met dynamiet te verbreden tot
een begaanbare weg. Enkele dagen per
maand nemen ze een «springpauze» in
acht, zodat vrachtwagenconvooien kun
nen passeren. Het opblazen van de rotsen
gaat redelijk vlot, het opruimen minder.
Wanneer we in de loop van de middag met
onder ons een woeste rivier over de smal
le weg langs een enorme rotswand het
punt naderen waar we de «springploeg»
zouden moeten passeren, blijkt dat men
nog volop bezig is. In het desolaat uitzien
de landschap treffen we een lange file
aan. We moeten stoppen. De vrachtwa
genchauffeurs liggen in, op of onder hun
vehikels en wachten gelaten af wat er gaat
gebeuren.
Doorgaan
De ongeveer 260 km tussen Taxkorgan en
de Hunzavallei kostte ons een hele lange
dag. Voor dag en dauw vertrokken uit het
laatste bewoonde stukje China komen we
diep in de avond aan in Karimabad. Ter af
ronding mogen we lopend of hangend
aan een jeep een steile heuvel op naar
een plek waar bij een dorpje hotels ge
bouwd worden. Óver een paar jaar wan
neer ook het Chinese stuk van de Karako
ram Highway aangelegd en geasfalteerd
zal zijn worden hier nog meer toeristen
verwacht dan er nu al komen.
ouders aan. Die waren erg blij haar te zien
en ze werden gastvrij onthaald.
Malumbi kreeg erg veel aandacht. Hij was
erg gezond en zijn haar was lang en krul
lend. Nu een tijdje ?ei haar vader«Het
haar van je zoon is te lang. We moeten het
af scheren.»
«Nee, dat mag je niet doen I» zei Maïsha.
Zijn vader heeft me gewaarschuwd dat
zijn haar niet afgeschoren mag worden.
Dat is verboden in zijn stam.»
Maar haar vader wilde niet luisteren. Hij
pakte zijn scherpste mes en begon het
haar van zijn kleinzoon af te scheren. Na
een poosje was er alleen nog maar een
klein plukje haar over. Hij zette zijn mes te
gen het hoofd van Malumbi om ook dit
laatste restje af te snijden. Maar het mes
verdween diep in het hoofd van de jon
gen. Alleen het handvat was nog te zien.
Hij probeerde nog het mes eruit te trek
ken, maar het zat te vast.
De moeder begon te huilen. «Wat
jullie gezegd», zei ze. «Nu is het
gebeurd.» De jongen stierf en
bleef in zijn hoofd steken.
De Werkgroep Tanzania, als onderdeel
van de Stichting Mondiale Bewustwor
ding, Is opgericht In het najaar van 1985.
Het startpunt van de groep vormde de be
slissing van de gemeente Tilburg om
steun te verlenen aan een projekt in Same
via de medefinancieringsorganisatie CE-
De Werkgroep wil de Tllburgse bevolking
Informeren over de situatie In Tanzania In
zijn algemeenheid. Daarnaast worden
kontakten gelegd tussen groepen In Sa
me, een dlstrlkt In Noord-Tanzanla, en ge
lijkgezinde groepen hier In Tilburg. Te
denken valt hierbij bijv, aan scholen,
vrouwenorganisaties en organisaties uit
de gezondheidszorg. Uitgangspunt Is de
gedachte dat mensen In Tilburg en In Sa
me van elkaar kunnen leren en van ei
kaars ervaringen kunnen profiteren.
De werkgroep Tanzania, Korvelseweg
127, 5025 JC Tilburg, tel. 013-351523.
Tijd om te eten is er 's ochtends niet. Wie
rond het ochtendgloren nog niet wakker
was geworden van ronkende dieselmoto
ren van het vertrekkende vrachtwagen
konvooi wordt er nu door de achter zijn
stuur zittende chauffeur aan herinnerd dat
de reis binnen enkele minuten verder zal
gaan. We zien nu pas in wat voor een om
geving we aangeland zijn. Een prachtig
berglandschap waar in de ochtendzon de
met een enorme ijskap overdekte 7.500 m
hoge Muztagata als een kroon bovenuit
steekt. De plaatselijke bewoner die we on
derweg opgepikt hadden en die ons be
studeerde alsof hij nog nooit westerlingen
gezien had, blijkt hier zijn eindbestem
ming te hebben. Hij behoort tot de Tadz-
jieken die met o.a. de Kirgiezen en Uygu
ren tot de diverse volkeren behoren die in
dit ver van centrale regeringen gelegen
deel van Azië de steppen, oases en ber
gen bevolken. De Sovjet-Uniek, China, Af
ghanistan, Pakistan en India grenzen hier
op enkele honderden kilometers afstand
aan elkaar. De atlasmakers lossen het pro
bleem op met stippellijntjes en aanduidin
gen «betwist gebied»
Als we het ruwste deel van de bergen ach
ter ons hebben gelaten krijgen we afwis
selend geasfalteerde en met steengruis
verharde stukken weg waar we hobbelend
overheen snellen. Het landschap dat nog
steeds gedomineerd wordt door enorme
bergen voor en achter ons is van woestijn
overgegaan in steppe. Plotseling zijn de
berghellingen ook begroeid met naaldbo
men.
Juist hier treffen we de eerste kamelen
aan die al eeuwenlang dienst doen als
transportmiddel. Op de hoofdroute zijn ze
inmiddels vervangen door de Chinese
vrachtwagens die ertsen, voorraden maar
ook levende have, zoals schapen trans
porteren.
zV Tijdsverschil
In de loop van de dag komen we in Tax-
gan aan, een 5.000 inwoners tellend
uorp waar we de nacht zullen moeten
-‘oorbrengen bij het busstation, een grote
«.„heinde zandvlakte met enkele primitie
ve onderkomens en besneeuwde bergtop
pen op de achtergrond. We krijgen hier
ook de gelegenheid om op een kleine
markt de geslonken voorn
len. Wie op dit soort r«
nooit van tevoren waar hij wel of niet iets
te eten of drinken zal vinden. De grens is
nu niet ver weg meer, maar vanwege het
tijdsverschil met Pakistan is verder rijden
niet meer mogelijk.
Een misverstand over de tijd is er de oor
zaak van dat we midden in de nacht be
pakt en bezakt klaar staan om verder te
reizen. Alle passagiers zijn over, maar van
de chauffeur is geen spoor te bekennen.
Wanneer we - gekleed - weer op bed
gaan liggen en indommelen worden we
opgeschrikt door een draaiende motor,
getoeter en een Chinese stem die «o.k.
Sust» roept. Hij heeft de plaatselijke offi
cieuze tijd aangehouden, wij stonden
klaar toen de officiële Beijingtijd (drie uur
vroeger) op de klokken stond. De weidse
benaming «Karakoram Highway» blijkt
eens temeer niet te voldoen. In dit gedeel
te vlak na Taxkorgan is het in de prille
ochtend zoeken naar de juiste route. In
het donker waren we hier ongetwijfeld
verongelukt. Waar er aan de weg gewerkt
wordt moeten we de hoofdtrack verlaten.
We rijden langs de bedding van een ri
viertje en komen tot stilstand wanneer de
bodem verderop plotseling enkele meters
lager blijkt te liggen. Geen afrit, dus om
draaien.
Een flink stuk van de dag worden we
schokkend en schuddend door een vrijwel
uitgestorven gebied getransporteerd. De
ergens voor ons rijdende bus waarin de
Duitsers «eerste klas» op dezelfde manier
reizen zien we bij de grens terug. Vracht
wagens komen we nu bijna niet meer te
gen. Taxkorgan was hun eindpunt of ze
slaan af richting
Toch trekken al eeuwenlang handelaren
en avonturiers over de Khunjerabpas naar
Sust in Pakistan. In deze omgeving is Mar
co Polo gepasseerd en voor, na en rr^et
hem Arabische handelaren. We onder
gaan aan de grens een wat onverwachte,
uitvoerige controle. Glimlachende Chine
se douaniers, die duizenden kilometers
van huis zitten, vissen kleurrijke steentjes
en in Nepal gekochte Tibetaanse gebeds-
molentjes uit de bagage van enkele van
onze medepassagiers. Alles wordt keurig
administratief vastgelegd, zodat iedereen
zijn spullen terug kan krijgen als de anti-
kwiteitswaarde is bepaald. Dat laatste
moet gebeuren in de provinciehoofdstad
Urumqi, 1.800 km terug.
heb ik
met hem
het mes
met t
:e9zij
ij bef
legge
voor
i baai
<ian in Midden-(
ie Gobi- en Tai'
a Himalaja naar F
jxueus» d.w.z. ze
i wij, maar ze
/ij maken ge-
