r
KERSTPUZZEL
VREDE IS NIET ALLEEN
GEEN OORLOG
DEKEN BIJL over het Conciliair Proces:
Puzzelboek van
UUR
nn
twee Tilburgers
;n als
ctorale
unde
PUZZELBLADEN
Oplossing:
«Via het
duidelijk
maken van de
samenhang
tussen de drie
thema’s kom je
bij een diepere
vredes
vraagstukken
benaderen»
sr 1988-pagina 18
Donderdag 22 december 1988 - pagina 19
DE TILBURGSE KOERIER
»n,
e. Gr
Deken Bijl: «Het gaat om de thema’s vrede, gerechtigheid en de heelheid van de schepping».
IE
G K
I
L G
N
I T H C
I
L R E V T S
E E F
N
K
E
L L
N
G L
F E
E S
T K L
E
D
I
N G
E
E
A
I
E
E
E
E
N
I
S K
D K F
E T E
E
E
G 0
M
E
Z W
K K
Z F
N
K A A R N
G B
E J
N Z M
D
E U
U N E
E
E K M
A
A
I
A N R K
I
E
A
E
N
E M
EUR
L
I
0 K
R K
B 0
E
N
G
B
R R
E
E R
T S S
L
L
A
P
E S
T
B
E A
I
S
G
E S
N K
T S
I
0
V
I
J
E J
E
P
E R
D
R 0
N 0
S
C D
E R B
E D G E N
P
N
N D
0
A
R M
I A S B
Y W E N
S K
AART
E
N
N
A
P
E D
M
E
I
L
T
I
K S K
L G S
N K
N
T J
D
E U Z M
0
K KZL N
A F E E
E L E M
I
W
A
L 0 A T
E T
V
0
L Z J
A
K
0
G
R 0
U U
L
E
D S R S T
E R E A S A K
A
L S 0
jskar
S
E
K
V
T K
R A
P S
P
N
N M G D
A
B
T B
N
I
E S
K
E A
E
L
P
G
A
R E T A
0
AST
E
N
R L
K
R
N
IAERELSHS
F K T S
T
E
0
T
T
Z C
0
NKV
U E R
E
E R K
A R
K K. N
A
C H
T M
I
S
I
E E K L
E R E L
E
K
E
R S
T A
V
0
N D
F V U U R W
E R K K
121750
.a. 13.00 uur.
Kerstmis 1988. Uit alle Tilburgse kerken klinkt: «Vrede
op aarde». Wat is vrede eigenlijk? Deken Bijl zegt
hierover: «Vrede is niet alleen geen oorlog». Want vrede
is meer. Vrede is een situatie zonder armoede, honger
en ziekte, zonder dictatuur, onderdrukking en uitbuiting,
zonder ongerechtigheid. Wapens maken de aarde niet
veiliger voor ons; we worden er alleen maar armer van.
Leden van het Interkerkelijke Vredesberaad en de
Wereldwinkel spraken met Deken Bijl over het Conciliair
Proces in de kerken.
idvies van de Com-
:ven in de sfeer van
mbinatie.
leed met
it rundleder
JAAN OOST
3PAVOND
De overgebleven
letters vormen
nog twee woorden.
ken is
langrijk
ciliair I
a zijn, je
zult mot
lepping».
elijke
jdra-
3ro-
houc
hout
rechtic
nen kv.
Deken
komt de
drukkini
verhc
t weggestreept, dan
r letters over die niet
Iers vormen, van links
gelezen, een zin die betrekking
onderwerp van de puzzel.
i kunt berei
lat in t
groeien en
zeggen: ik t
koffie» wc
al Ce
’5.000 beschikbaar,
ondersteuning van
i de universiteit van
nwerken.
iert ƒ4200,-
ƒ1260,-
iert
d dat de woor-
kunnen staan;
ntstaan uit de
ichts gelezen
tuur die naar
-J-g 2 januari
INZENDINGEN
overgebleven letters van
twee woorden, die be
het kantoor van de Til
om 12.00 uur. Als u uw op
Foto: Geert van Loon
parle-
e lijn dat er
jnt kontak-
>nale overheid ge
il dat er een dis-
jrdt en men
ie dat de de-
zouden
voor ont-
omhoog
groot
gelden
van rechts naar links; van boven naar bene
den; van beneden naar boven of schuin
van boven naar beneden en van beneden
naar boven De letters mogen meer dan
één keer gebruikt worden
Als u alle woorden hebt t
blijven nog een paar l
gebruikt zijn Deze lette
naar rechts gel
heeft op het or
n week geldig.
ien zijn mogelijk.
Zoals elk jaar presenteren wij In ons kertnummer
een leuke puzzel, die voor deze gelegenheid na
tuurlijk Is omgedoopt tot kerstpuzzel. Het oplossen
van deze puzzel biedt mogelijk een rustpunt tijdens
de feestelijke en drukke kerstdagen. Bovendien
kunt u één van de drie prachtige en toepasselijke
prijzen winnen als u de juiste oplossing van de
kerstpuzzel vindt.
De hoofdprijs bestaat uit een driedelige Grote van
Dale, in de volksmond vaker nog «Dikke van Dale»
genoemd. Deze complete uitgave vertegenwoordigt
een waarde van 255,-. De tweede prijs Is ook niet
te versmaden een Van Dale-Woordenboek. Heden
daags Nederlands ter waarde van 130,-. Een nieu
we uitgave van Van Dale vormt het dit jaar versche
nen Handwoordenboek Hedendaags Nederlands.
Dit handwoordenboek, met een winkelwaarde van
ƒ47,50,- vormt de derde prijs die de puzzelaar kan
winnen.
Wie modern Nederlands wil spreken of
schrijven heeft met het Groot woordenboek
Hedendaags Nederlands een uiterst betrouw
bare en volledige gids in handen. Dit woorden
boek beperkt zich tot de gangbare Nederland
se taal, sinds circa 1950. Erg praktisch met z’n
95.000 trefwoorden en 1.596 pagina’s.
PRIJZEN
De Grote of «Dikke» van Dale is het oudste
en grootste woordenboek van de Nederland
se taal. Het is sinds meer dan een eeuw de
onbetwiste autoriteit binnen ons taalgebied
Dit driedelige woordenboek bevat circa
230.000 trefwoorden en 3.792 pagina's.
Vertalen
Het bewustwordingsproces van de
samenhang van gerechtigheid,
vrede en heelheid van de schep
ping moet ook vertaald worden
naar politiek-maatschapplijk han
delen. Deken Bijl: «Anders blijft
het in de lucht hangen. De kerken
De lange winteravonden zijn weer aangebroken en oude en nieu
we spelletjes worden uit de kast gehaald. Puzzelen blijkt in dit
jaargetijde nog steeds een favoriete bezigheid van vele Nederlan
ders. Voor degenen onder hen die daarbij het liefst de hersenen
doen kraken is er goed nieuws. Zojuist Is het boek «Ik pas in mijn
koffer» verschenen. Daarin vindt men meer dan honderd uitda
gende denkraadsels en piekerpuzzels, In «oplostijd» variërend
van enige minuten tot - In het uiterste geval - enige uren vol
zwoegen en doorzetten.
informatie die daarover verspreid
is, heeft met name te maken met:
wil zo’n land toekomst hebben,
dan zal er voldoende bebossing
moeten zijn. Want als de bossen
gekapt worden, dan is het land ge
ruïneerd. Dus een van de aller
grootste prioriteiten voor het be
houd van Iranjaya als leefbare we
reld voor de mensen daar is het
vraagstuk van heelheid van de
schepping. Want als je dat niet be
houdt, dan behoud je geen ge
rechtigheid. Dan kunnen de men
sen er niet meer leven en moeten
ze er wegtrekken. Dus in heel kon-
krete voorbeelden en processen
zien we hoezeer die processen
met elkaar samenhangen».
I is ten slotte de wijze te noemen waarop de antwoor-
raadsels in het boek staan afgedrukt. Wie zich in eerste
fvraagt waarom er zoveel wit tussen de regels van de
krijgt al snel het antwoord. Door de bladzijde tegen
j houden, kan men letterlijk tussen de regels door de
in lezen.
Varianten
De samenstellers hebben er echter steeds voor gezorgd dat er
varianten zijn in moeilijkheidsgraad en originaliteit. Zo is bijvoor
beeld het raadsel van de reiziger die twee mensen ontmoet en de
weg vraagt heel bekend. De reiziger weet dat de inwoners van het
land altijd liegen of altijd de waarheid spreken. Hij mag maar één
vraag stellen aan één van de twee inwoners. Welke vraag moet hij
stellen om er zeker van te zijn dat hij op zijn bestemming komt
Daarnaast leert men strategieën hoe men er altijd zeker van kan
zijn dat men wint bij een spelletje boter-kaas-en-eieren, en een
aantal gewiekste trucs met lucifers voor aan de bar. Er staan ook
problemen in het boek met schaakstukken, zonder dat het nodig
is dat men kan schaken. Kortom, een afwisselend en uitdagend
boek dat iedereen veel plezier biedt die de televisie en computer
spelletjes beu is.
Origineel i
den op de re,
instantie afvr
raadsels zit,
het licht te h
antwoorden 1
Gerechtigheid
In het gerechtigheidsvraagstuk zit
voor een groot gedeelte ook de
Derde-Wereldproblematiek. Hoe
komt dan de problematiek van de
Derde Wereld aan bod? Een voor
beeld: voor het geld dat je voor
een F-16 nodig hebt, zou je ook
2000 plattelandsapotheken kun
nen inrichten. Maar dat betekent
nog niet dat je ook die 2000 platte
landsapotheken daadwerkelijk in
stalleert, wanneer je een F-16 min
der aanschaft. Hoe zou de verbon
denheid tussen de Oost-West-ver-
jdingen en de Noord-Zuidver-
jdingen, tussen vrede en ge-
htigheid, tot uitdrukking kun-
i komen?
Bijl: «Binnen de Kerken
leze verbondenheid tot uit-
kking doordat de Oost-West-
loudingen voortdurend in rela
tie gebracht worden tot de Noord-
Zuidverhoudingen, vrede in relatie
tot gerechtigheid. Je vindt dat te
rug in de parochies, waar werk
groepen heel nadrukkelijk kiezen
voor de constructie Missie, Ont
wikkelingssamenwerking en Vre
de. Afgekort heten die dan MOV-
groepen. Deze groepen zijn het
duidelijkste voorbeeld dat men
ook op parochieel nivo ziet dat er
wel degelijk samenhang is».
Heelheid van de
schepping
Hoezeer ook de heelheid van de
schepping te maken heeft met ge
rechtigheid en vrede, wordt aan de
hand van een konkreet voorbeeld
duidelijk gemaakt. «Afgelopen jaar
hebben de Christelijke kerken
nogal wat aandacht besteed aan
Irianjaya», vervolgt Deken Bijl. «De
«Zuivere koffie»
Hoe kunnen buiten-kerker
groepen of individuen een bijdr
ge leveren aan het Conciliaire Pr
ces?
Deken Bijl: «Dat kunnen ze doen
door onder andere te horen waar
kerken mee bezig zijn. Bijvoor
beeld de Wereldwinkel weet dat de
kerken met het Conciliaire Proces
bezig zijn. Zo wordt ons van tijd tot
tijd gevraagd «Wat doen jullie?»
En zo wordt bekend waar we mee
bezig zijn. Zo worden ze ook in het
proces betrokken. Zo zijn zowel
Amnesty International als de We
reldwinkel bij Irianjaya betrokken.
Het is een projekt geweest waarbij
ze aangaven waar het proces om
ging. Om mensenrechten (Amnes
ty International), om produkten uit
de Derde Wereld (Wereldwinkel).
«Zuivere koffie» is een heel duide
lijk voorbeeld. De Raad van Ker
ken heeft uitgelegd aan mensen
uit de kerken wat zo’n aktie vpor
«zuivere koffie» beoogt, wat je
daarmee kunt bereiken. En dan zie
je dat dat in toenemende mate
gaat groeien en dat mensen dan
gaan zeggen: ik begrijp het. De
«zuivere koffie» wordt ook hier in
het Dekenaal Centrum gedron
ken», aldus Deken Bijl.
ren in de richting van het
ment». Het ligt ook in de ,!i“
op een gegeven momer
ten met de national
zocht worden. Stel
kussie gevoerd wor
komt tot de konklusit
fensie-uitgaven omlaag
moeten, dat de gelden
wi kkel i ngssamen werking
zouden moeten en dat een
deel van de ontwikkelingsge
besteed zou moeten worden aan
het tegengaan van de ontbossing,
dan moet je ook de regering en het
parlement overtuigen. Deken Bijl
daarover: «Met name naar het jaar
1990 toe zal blijken in de verkie
zingsprogramma’s in hoeverre er
naar de Raad van Kerken geluis
terd is. Je kunt dat natuurlijk niet
afdwingen en je kunt alleen maar
je geluid laten horen en zeggen:
dét vinden wij belangrijk».
ADVENT
APPELFLAPPEN
BAKKER
DRANKJE
ENGEL
FAMILIEBEZOEK
FEESTDAGEN
FEESTKLEDING
FEESTVERLICHTING
GEBAK
GEZANGEN
GEZELLIG
INKOPEN
KAARSEN
KAARSLICHT
KERKKLOK
KERSTAVOND
KERSTBOOM
KERSTCADEAUS
KERSTKINDJE
KERSTMAALTIJD
KERSTMUZIEK
KERSTSTAL
KERSTSTOL
KLOKGELUI
KNUS
KRANSJES
KRIBBE
LIEDEREN
NACHTMIS
NIEUWJAARSBEZOEK
OLIEBOLLEN
OS EN EZEL
PROGRAMMA
ROTJE
SFEER
SMULLEN
SNEEUWEN
SNOEPEN
STEMMING
TAART
TAFEL
UITNODIGINGEN
VAKANTIE
VERHAAL
VERMAKEN
VUURWERK
WENSKAARTEN
Of dit inderdaad «het leukste boek van de jaren tachtig» is, zo
als op het omslag staat, dat zal de lezer-puzzelaar zelf wel bepa
len, maar het is in ieder geval zeker dat deze verzameling goed is
voor vele uren amusement. Wie daarna nog steeds niet genoeg
denkzweet op het voorhoofd heeft gehad, die kan bovendien nog
uren voort met de laatste «opgave» in het boek. Die opgave is
eigenlijk niets anders dan een complete handleiding voor een ge
zelschapsspel dat al degenen die van woordspelletjes houden
zullen kunnen waarderen. Aan dit laatste, raadselachtige spel is
bovendien een prijsvraag verbonden waarmee men duizend gul
den kan winnen.
Ed Schilders en
Hans Renders
«Ik pas in mijn koffer» werd samengesteld door twee Tilburgse
journalisten, Hans Renders en Ed Schilders. Renders, die voor de
NRC schrijft, en Schilders, zijn «puzzelboek» Moordhoek ligt nog
vers in het geheugen, hebben uit de lange traditie van de denk-
puzzel het beste en leukste bij elkaar gebracht, vertaald en aange
past. De titel van het boek verwijst naar een bekende paradox,
een «raadsel» waarvoor eigenlijk geen óplossing is Ik pas in mijn
overhemd, mijn overhemd past in mijn koffer, dus ik pas in mijn
koffer. Dit zijn gedachtenkronkels waarbij de moeilijkheid en de
uitdaging verscholen gaat in ons gevoel voor logica. Het kan na
tuurlijk niet, maar waarom kan het niet, waar zit de denkfout
Dergelijke paradoxen vullen het eerste hoofdstuk, en ze vormen,
volgens de samenstellers, een «soort trainingskamp» voor wat
volgtrouteproblemen, wisselraadsels, rekenraadsels en spel-
raadsels. Veel situaties zullen de puzzelaar bekend voorkomen,
zoals het rangeren met treinen, het overzetten van mensen over
een rivier met een bootje, en leeftijdraadsels.
OPLOSSING De namen van de winnaars en winnaressen en de op.ossing van deze kerstpuzzel met die mooie prijzen
zullen bekend worden gemaakt in de Tilburgse Koerier van donderdag 5 januari 1988. De prijswinnaars krijgen ook persoonlijk
bericht van ons. Over de puzzel wordt geen correspondentie gevoerd. Enne... wij wensen u veel plezier!!!!
TOELICHTING
Aangezien speurpuzzels wezenlijk ver
schillen van gewone kruiswoordraadsels,
volgt hier een korte uitleg die u zal helpen
bij het oplossen
Bij elke speurpuzzel staat een lijst woor
den Alfabetisch gerangschikt. Die woor
den zitten kriskras verborgen in het letter
diagram
Met kriskras wordt bedoeld
den van links naar rechts k
Vrede
Hoe kan nu een parochie het vre
desvraagstuk benadrukken? Hoe
komt zo’n groep dan tot een be
paalde aktiviteit? Hoe moeten we
ons dat konkreet voorstellen?
Deken Bijl: «Ik denk dat er meer
zicht op vrede komt, door kontak
ten. Je moet mensen niet op voor
hand verdelen in vriend en vijand.
Je zult dus iets moeten doen aan
de verandering van hun vijand
beeld. Ik denk dat dét tot meer
zicht op het opgroeien naar wer
kelijk duurzame vrede schept. Het
militair-industriële komplex
schaadt al die drie aspekten. Ik
denk dat bewapening schade toe
brengt aan de schepping, dat be
wapening door ongerechtigheid in
stand wordt gehouden en het
daarom niet echt bijdraagt aan
werkelijke vrede. Afschrikking is
eigenlijk een zeer tijdelijke oplos
sing. Via het duidelijk maken van
de samenhang van die drie the
ma's kom je ook bij een diepere
manier van vredesvraagstukken
benaderen».
Een nieuwe loot aan de Van Dale-tak is het
dit jaar verschenen Handwoordenboek Heden
daags Nederlands. Ook hierin staan gangbare
Nederlandse woorden en begrippen in hun ak-
tuele betekenis vermeld. De gebruiker zal er
vrijwel alles in aantreffen, wat zonder nadere
uitleg voorkomt in de media, de vrijetijdslecturr
of in gewone studieboeken, Het handwoorden
boek bevat circa 65.000 ingangen en telt 1.248
pagina’s.
drukten». En hij vervolgt: «2000
jaar later zie je mensen die zeg
gen: «het Interkerkelijk Vredesbe
raad is niet meer nodig, want de
kruisraketten zijn toch weg. Dan
denk ik dat ze nog steeds niet be
grepen hebben waar het het IKV
nou eigenlijk om gaat. Het IKV
heeft altijd gepleit voor duurzame
kontakten, voor gerechtigheid in
Oost en West, omdat dét de basis
voor vrede is».
Alles wat we na de oplossing van de kerstpuzzel willen weten zijn de twee woorden die ont"*~
de woorden die u heeft doorgestreept. De overblijvende letters vormen van links naar rechts
betrekking hebben op het onderwerp van de puzzel. Schrijf die woorden op een briefkaart en stuur
Tilburgse Koerier, NS-Plein 14, 5014 DA Tilburg. Uw oplossing moet binnen zijn uiterlijk maandag
jplossing per brief verstuurt, vermeldt dan linksboven op de envelop «Kerstpuzzel».
Het Conciliair Proces in de ker-
s gestart in 1988. De be-
jkste thema’s van het Con-
Proces zijn de drie the
ma’s die zijn aangereikt, name
lijk vrede, gerechtigdheid en de
heelheid van de schepping. De
ken Bijl: «Deze thema's zijn aan
gereikt, omdat er door de kerken
in de voorbije jaren best aan
dacht is besteed aan de afzon
derlijke thema’s. Maar gaande
weg werd hoe langer hoe duide
lijker verband gezien tussen de
drie. Immers, alleen maar vech
ten voor vrede in de zin van oor
log tegenhouden is natuurlijk
belangrijk. Werkelijk duurzame
vrede kan er alleen maar zijn als
een soort vrucht van gerechtig
heid. Want waar mensen echt tot
hun recht kunnen komen, daar
zal duurzame vrede zijn».
Het derde thema: de heelheid
van de schepping, hebben de
Kerken ter harte genomen juist
door de vele mensen buiten de
kerken, bijvoorbeeld Green
peace. Greenpeace geeft enor
me aandacht aan het milieu, als
het ware aan de schepping. De
ken Bijl: «Ik denk dat de Kerken
hebben gezien dat, wil er duur
zame vrede zijn, je dan wel de
gelijk zorg zult moeten hebben
voor de scht
Duidelijk
Wordt het niet onoverzichtelijk om
over vrede, gerechtigheid én heel
heid van de schepping tegelijk te
spreken, als ook nog al die ver
banden gelegd moeten worden?
Deken Bijl: «Nee, ik denk dat dan
veel duidelijker wordt, omdat men
sen dan gaan zien: vrede is niet al
leen afwezigheid van oorlog. Bij
voorbeeld Kerstmis. Er heeft lang
de overtuiging bestaan dat de ge
boorte van Christus plaats vond in
een vredige wereld. Er was toen
geen oorlog. Nu dringt veel meer
het besef döor dat die oorlog er
niet was, alleen maar omdat er een
ijzeren vuist regeerde, namelijk
een ijzeren vuist van de Romeinse
keizers, die de volkeren onder-
Academische Stu-
kracht een post-
Bestuurlijke Infor-
S volgde de oplei-
Beide opleidingen
n de KUB, in de
tiomische Weten-
expertise.
in de KUB op dit
onderstreept door
nvoeder. De reeds
ingen zullen met
jewezen middelen
De middelen zul-
langewend om de
instanties en op
sterken. Tenslotte
le’ contacten met
ersiteiten verder
