ID
KOM PROEFLIGGEN
4
Amerikaan krijgt copyright op eigen lichaamscellen
TIDA PARKET
CEBA BARTELS
rammES»
,LEN
EN
leo naaijkens
JAN VAN EYCK
jAAN
Werk
in uitvoering
IVAN GINHOVEN
z
Sint-Aktie
9950
3500
399'
HU NZ&WVt
J
GOURMET-
A
Een feestelijke avond
vraagt om
een feestelijk etentje!
:erd
VLIET
en
FONDUE-SCHALEN
MODE-ATELIER
UERS
op onze waterbedden
KEESSMITS
Informatie over
behandeling borst
kanker
AUDIO-VIDEO
POINTER TACORA
KINDERFIETSEN
^Z8t]
Donderdag 27 oktober 1988 - pagina 21
DETILBURGSE KOERIER
>r 1988-pagina 20
okker
I
Foto-album
op op
Gratis reservering Bezorging naar keuze
Bredaseweg 89, TILBURG - 013-362828
176
de winkel.
PARKEREN VOOR DE DEUR
Veldhovenrlng 77 - TILBURG - Tl. 428358
1 gebruikelijk
ÏHiiSHÜI
nu per stuk 19.60
2 stuks voor
Komplete
Schoonheidsbehandeling
Ter kennismaking f 25,—
Buro-set, leer
van 149,- voor
(zolang de voorraad strekt)
verlichting
klein-huishoudelijke artikelen
schakelmaterialen
Eén van de vele specialiteiten
van...
Doe Het Zelf
Markt
Koof,
ligtt
Verder verklappen we het niet
Met vriéndelijke groeten van Sint en Piet
Korvelseweg 27
Tilburg - tel. 420027
hedi helpt
I uw
drukkosten
drukken
Bestel nu voor St Nlcolaas
GRATIS THUISBEZORGD
'tjaar
i klaar
eerst
van
de
Voor de
stoere jongens
MOUNTAINBIKES
VANAF 20” BIJ ONS
ook
lulpmiddelen,
■B- -*
besterdplein 2, tilburg - tel, 425705
Voor het maken, vermaken en
repareren vgn uw kleding
zowel in
RADIO - TV - ELECTRO
Korvelseweg 136-140 tel. 432579
yQm
een
fen
Uit het goede hout gesneden!
398,-voor 325,-
666,- voor 556,-
laf 97,- per paar
nompre
- draaib.
- boren
Nederlandse)
Spoorwegen]
witte rave
dat r*-
5, Tilburg, tel. 426245
ilburg, tel. 639083
:r 1988 houdt de
voor
open-
ih Zie-
s deze
industrieterrein Oost
industrieterrein Gende
industrieterrein Hoogeind
industrieterrein Krogten
industrieterrein Vosdonk
WESTERMARKT 28a - TILBURG
TELEFOON 013/671586
nker of licht van kleur
in ieder interieur
Enschotsestr. 164-174, Tilburg, tel. 420922 - 350053
's Woensdags na 13.00 uur gesloten.
jp je daar een vloer voor 't eind van
er een schitterende surprise voor je
Korvelseweg 86 TILBURG Tel. 013/433253
Openingstijden: maandag van 13.00-18.00 uur
dinsdag t.e.m. vrijdag 9.00-18.00 uur
zaterdags en koopavonden gesloten!
i patent
met de
met Sint-Nicolaas
EXTRA AANBIEDINGEN
Op de Bredaseweg bij TIDA PARKET
wordt iedere klant in 't zonnetje gezet
f 25,- i.p.v. f 39,50 als U nu
(donderdag 27 oktober en vrijdac
belt voor een afspraak.
FIETSEnHUIS
Korvelseweg 239 - TILBURG - Tel. 425385
$4
oMc
e exploitatie prodi
jk en beves- DNA
/eer zo’n ty-
sta-
lerbeemd S»
tel. 04920- 46155
tel. 076 -710900
tel. 01608- 13473
genetica houdt het
it en de ethiek nog
drukkerij hedi
hoefstraat 155 tilburg
telefoon 013-431406
erd zijn in
iel en
teem plafonds?
- lagert
ratuur - laselektroden
■mnressoren - luchtgi
sankgeneed schap
- tappen - werR,
Tilburg
Eindhoven
Helmond
Etten-Leur
Rij wiëlenN
Bromfietsen
In verband met het uitvoeren van
werkzaamheden aan de NS-overweg
MOERGESTELSEWEG
in de gemeente OISTERWI JK
gelegen aan de spoorlijn
TILBURG-BOXTEL
zal genoemde overweg in de nachten van
ZONDAG 30 OP MAANDAG
31 OKTOBER 1988
van 00.00 uur tot 06.30 uur en
ZATERDAG 5 OP ZONDAG
6 NOVEMBER 1988
van 00.00 uurtot 02.00 uur of zoveel
langer of korter dan noodzakelijk zal blijken,
voor alle verkeer gesloten zijn,
inclusief fietsers en voetgangers.
Het verkeer zal worden omgeleid.
Om kennis te maken met de nieuwste
ontwikkelingen in onze schoonheidssalon:
gezichtsreiniging, wenkbrauwen epileren,
stoombehandeling, gezichtsmassage,
masker, make-up en huidadvies.
Amerikaanse artsen bek
den. De onbegrensde i
lijken eind jaren tachtig
voorbehouden aan hun
Voordat een geneesheer aar
kant van de plas zijn mes in
durft te zetten, is hij jaarlijks ti
60.000 en 80.000 kwijt aan pren
om zich te verzekeren tegen ste
waanzinniger wordende schadeclaims.
Mislukte behandelingen kunnen artsen patiënt uiterst
op de rand van een bankroet brengen, pen had. Ui
Sinds de zaak-Moore wor
rust van sommige
neeskundigen wellicl
stoord door zorg
door patiënten zijn afgestaan voor me
disch onderzoek.
In 1976 meldde de doodzieke John
Moore zich in Los Angeles bij dr. Da- aan op
Kies je parket don!
dit kado past i,
afsluiters - flenzen - stalenbuizen
ketting en kettingwielen - v-snaren en s<
ten hoge en lagedrukslangen - takels -
slijpsel
riaal -
paratui
leidingen en kopj
zagen - meetgerc
plete werkplaatsin
OMAFIETSEN 28” 24”
DE STIJL VAN TOEN, DE FIETS VAN NU
ALLE KLEUREN O 4 Q
NU BIJ ONS wli/F
form atiemevrouw A.
191.
Terwijl in Nederland reikhalzend wordt uitgezien naar de I; D
tenwet. heeft het Hooggerechtshof van de staat California onlang
kankerpatiënt het eigendomsrecht op een uit zijn lichaamweefsel
lijn toegekend. De zakenman John Moore won t— 2
die hem met succes behandelden, maar die zonder zijn medeweten uit zijn li
chaamsweefsel een cellijn kweekten, die commerciële waarde bleek te hebben.
Toen de handelaar in frisdranken daar achter kwam, daagde bij zijn geneesheren
voor het gerecht. Hij bevestigde dat hij weliswaar schriftelijk had ingestemd
met het gebruik van zijn bloed en weefsels voor medisch onderzoek, maar hij be
streed dat hij daarmee tevens toestemming had gegeven voor onderzoek dat geen
verband houdt met zijn behandeling, laat staan voor de commerciële
van de weefsels. De Califomische rechters stelden Moore in het gelijk
tigden daarmee het bestaan van een «copyright op lichaamscellen». W<
pisch Amerikaans geval van schatzoekende patiënten, of misschien een nieuw
dium in de genetica
’even dat
drijven
kt om met behulp
cellijnen dan die van Mooi
te produceren, lijkt ht r
derstrepen.
Ook is de biomedische wereld be
vreesd door de administratieve conse-
voor
BESTERDRING 88 5014 HM TILBURG TEL 013-35 5211
Op 2 november
EMAPA (patiëntenvereniging
vrouwen met borstkanker) een
bare vergadering in het St.-Joseph
kenhuis te Eindhoven. Tijdens
bijeenkomst zal om 10.00 uur dr. M.A.
Crommelin, radiotherapeut in het Ca
tharina Ziekenhuis te Eindhoven een
lezing houden over «Borstsparende
therapie bij borstkanker».
Gelijkwaardig
Borstkanker is de meest voorkomen
de vorm van kanker bij de vrouw.
Voor de genezingsresultaten is het heel
belangrijk een gezwel zo vroeg moge
lijk op te sporen. Als borstkanker na
melijk in een vroeg stadium ontdekt
wordt, kan er in bepaalde gevallen een
borstsparende behandeling toegepast
worden. Een aantal jaren geleden werd
bijna altijd een borstamputatie ver
richt; nu kan dit vaak voorkomen wor
den. De genezingsresultaten van deze
twee behandelingsmethoden zijn vol
komen gelijkwaardig. Wat een borst
sparende behandeling inhoudt en wan
neer deze behandeling kan worden
toegepast, zal aan de dia’s tijdens de
lezing worden uitgelegd.
De bijeenkomst, georganiseerd door
de EMAPA-afdeling Eindhoven, be
gint om 10.00 uur in de gele zaal van
het St.-Joseph Ziekenhuis, ingang Flo-
ralaan te Eindhoven, en is voor ieder
een toegankelijk.
Nadere inforr
Sol 040-41619..
Philips portable k.t.v., 37 cm595,-
Grundig k.t.v., 70 cm1.595,-
Stereo set pick-up cassette radio 2 x 20 watt met boxen395,-
Babyphone draadloos78,-
Walkman-..29,50
Autoradio stereo cassette99,-
Port, radio, koptelefoons, cassettes, klokradio’s, etc.
--g-j!J
flenzen - stalenbuizen - fitwerk - pakkingen - kogellagers - oliekeerringen -
g en kettingwielen - v-snaren en schijven - molykote en loctite produkten - alle soor-
i hoge en lagedrukslangen - takels - hijsbanden - handpallettrucks - transportwielen -
nschijven - assen - zilver en spieënstaal - lagerbrons - nylon bus staf en plaatmate-
ai - machinehuis - lasapparatuur - laselektroden - pneumatische- en hydraulische ap-
ratuur en afdichtingen - kompressoren - luchtgereedschappen - slangen - hogedruk-
oppelingen - draaibankgeifeedschap - spiebaan en vingerfrezen - metaal-
ereedschap - boren - tappen - werktuigmachines - werkbanken enz. - kom-
tsinrichtinger
leven harde tij- vid Golde,
mogelijkheden matologie e
alleen nog sity of
patiënten, states
in de andere vorm
i iemand kader
tussen de
"•■emies
teeds
KANTOORBOEKHANDEL
BOEKHANDEL X*
i de
praktijk snel een vergelijkbare zaak als
die van John Moore op zijn bord zal
krijgen. Niettemin meent hij, dat een
™«yright van mensen op hun eigen li-
-j -j vaJt te ver(jecji.
gen. «De beschikkingsmacht over van
de mens afgescheiden cellen Egt naar
mijn mening bij de persoon van wie de
cefien afkomstig zijn. Wanneer nu met
gebruikmaking van iemands cellen
produkten worden gemaakt die com
mercieel interessant blijken te zijn, dan
1 die persoon aanspraak maken op
een deel van de winsten die daaruit
voortvloeien».
Leenen meent dat eventuele toekom
stige aanspraken van celdonoren niet
zonder meer kunnen worden onder
vangen door hen alles omvattende toe
stemmingsformulieren te laten onder
tekenen. «Patiënten kunnen zich be
roepen op het feit, dat ze zich de exac
te betekenis van hun handtekening on
voldoende hebben gerealiseerd. Een
verklaring heeft geen bewijskracht
meer, wanneer een patiënt bij onderte
kening geen besef heeft van de winsten
die later met zijn cellen haalbaar blij
ken te zijn».
De moderne j
zondheidsrecht
even bezig.
Bron Iota, oktober 1988
Trommelrem, S.A. 3 versn..
alu velgen met reflecterende
bies, spieloos krankstel,
kunststof kettingkast. Heren
dames (lage instap), kleur
met /antraciet-grijs.
Incl. ASSA veiligheidsslot.
Inruil mogelijk.
Nu bij ons 485,-
Remnaaf-uitvoering 360,-
Jules Verneweg 14
Croy 31
Achterdijk 4
Konijnenberg 47
Nijverheidsweg 12
in Vitro, vertrouwt men hier te
nog steeds op een informeel ge-
tussen geneesheer en patiënt. Af-
ien van de donorcodicils waarmee
mensen schriftelijke toestemming ge
ven voor het gebruik van hun organen
bij overlijden, lijkt de kwestie van het
eigendomsrecht op menselijke weefsels
i onontgonnen ter-
hoofd van de af del
logie en oncologie aan de 1
>f California (UCLA).
otateerde bij zijn patiënt een zeldzame
-1 van kanker en hij besloot in het chaamscellen, hetgeen «vu,
„ader van de behandeling Moore’s door de rechterlijke macht wer
sterk opgezwollen milt te verwijderen, leend. Moore’s opponenten weigeren
Na deze operatie ging Moore’s toe- zich vooralsnog bij de uitkomst van de
stand snel vooruit, terwijl dr. Golde zaak neer te leggen. Naar hun mening
ontdekte dat het miltweefsel van zijn danken menselijke cellen hun commer-
st interessante eigenschap- ciële waarde geheel aan de kennis en
troef brengen, pen had. Uit dit weefsel kweekten vaardigheid die de geneticus inbrengt.
>rdt de nacht- Golde en zijn assisten dr. Shirley Quan Het gegeven dat andere biotechnologi-
Amerikaanse ge- een onbeperkt deelbare cellijn, die een sche bedrijven dan Genetics inmiddels
„.dit definitief ver- aantal waardevolle biologische stoffen is gelukt om met behulp van andere men
om de weefsels, die bevatte. cellijnen dan die van Moore GM-CSF Allee
te produceren, lijkt hun stelling te on-
Massaproduktie
In 1981 vroegen Golde en Quan
de cellijn, die ze sierden i
a Jongens- en melsjesfletsen In
diverse kleuren en modellen
glflAill 145--
Een waterbed past zich volledig aan
de exakte vormen van het lichaam aan...
verdeelt de druk absoluut gelijkmatig...
zelfs ook in de hals.
De drukpunten die bij iedere matras,
meer of minder, ontstaan, beïnvloeden
en verminderen de bloedcirculatie op
deze plaatsen en veroorzaken een
bewuste of onbewuste pijn. Het gevolg:
het welbekende draaien en woelen
gedurende de nacht.
Op een waterbed zal men zich zelden of nooit draaien of woelen, omdat het gehele lichaam
absoluut gelijkmatig en komfortabel gedragen wordt. De wervelkolom ligt automatisch juist.
Een waterbed staat in voor een volledige verkwikking van het lichaam ook bij weinig slaap.
Maar... het dragen alleen is niet het volledige verhaal. Iedere onverwarmde matras onttrekt warmte
aan het lichaam. De verwarmde watermatras garandeert een gelijkmatige, aangename warmte, die
tot in de spieren doordringt en ontspant en op deze wijze zorgt voor een verkwikkende,
therapeutische slaap.
T28oktober)
Wij gebruiken natuurlijke kosmetira^5®9»»#
van het Zwitserse merk Mila ’d Opiz.
Tobias Asserlaan 90,505&V/D Berkel-Enschot
quenties die de uiteindelijke erkenning gaan opbrengen, rekent de Amster- Amsterdam, gelooft niet dat het Ne-
van eigendomsrecht op lichaamscellen damse hoogleraar tot de categorie der derlandse gezondheidsrecht in J
met zich kan meebrengen. Immers, de «witte raven». Hij gelooft dan ook niet praktijk snel een vergelijkbare zaal
weg, van voor onderzoek aangeboden dat de zaak-Moore de biomedische die van John Moore op zijn
weefsels, is meestal onnavolgbaar. Ze wereld op zijn kop zal zetten. krijgen. Niettemin meent hij,
worden niet alleen binnen de universi- copyright van mensen op hun
‘:t verspreid, maar ook daarbuiten. Denke “d *an Ho Hand lijkt prof. Ja- chaamscellen juridisch valt tc
r/eefsels worden overal aangeboden mes gehjk te hebben. Mensehjke cellen een. «De beschikkinesma1-*
waar onderzoekers behoefte hebben worden hier nog met zo intensief van-
aan een bepaald type weefsel tot cel- u,11 .commerciële oogmerken bewerkt
- het kan soms wel jaren duren, m Amenka, de bakermat van de
-.zoek waarbij van mense- biotechnologie. Ook word Nederland-
gebruik wordt gemaakt, tot patiënten enkel mondeling om toe-
et produkt leidt De admini- stemming voor het gebruik van weef-
verschijnselen van de uit- seis voor medisch onderzoek gevraagd. kan
spraak van het C^ifomische hoogge- ?aar waar Amerikaanse artsen John
rechtshof zouden derhalve een verlm- Moore formuher ter onderteke
nend effect hebben op de voortgang voorlegden, getiteld Infonned
van biomedisch onderzbek. Consent for Use of Blood and Bone
Marrow Tissue for Medical Research
Concerned with Growth of Human
Cells i
lande nog steeds op een informeel
ssor James, sprek tussen geneesheer en patiënt,
de Univer- gezien van de donorcodicils i
op ty-
«In
rocedures.»
lenselijke eigendomsrecht op n
I uitgeno- m ons land n°g
nderaoek rein-
lang verwachte patiën- eerste twee letters van de achternaam
onlangs een voormalige van hun patiënt. Drie jaar later werd
reefsel ontwikkelde cel- de Mo-lijn officieel geregistreerd,
het pleit van de wetenschappers Golde sleepte daarna onderzoekscon-
J --m_ tracten in de wacht bij de grote farma
ceutische onderneming Sandoz en het
biotechnologisch bedrijf Genetics In- teit verspreid, maar ook daarbuiten,
stitute. Zijn budget werd met ruim Weefsels worden overal aangeboden
$400.000 verrijkt. Genetics wist de waar onderzoekers behoefte hebben
Mo-cellijn te gebruiken voor massa- aan een bepaald type weefsel tot cel-
iuktie van het door recombinante len. En het kan soms wel jaren
IA-technieken verkregen medicijn voordat onderzoek waarbij van mense-
GM-CSF, dat Sandoz vervolgens lijke cellen g-v --
mocht gaan verkopen. Echter, lang een concreet pr
voor die tijd had John Moore zijn ad- stratieve bijver
vocaten al aan het werk gezet. spraak van 1
eling he- Moore eiste een aandeel in de winsten,
j Univer- die derden dankzij de aan zijn lichaam
Golde con- ontleende cellijn maakten. Hij claimde
-.j- een ejgen<jomsrecht op zijn eigen li
chaamscellen, hetgeen hem onlangs e
door de rechterlijke macht werd ver- «Witte raai»
leend. Moore’s opponenten weigeren In Nederland blijkt de zaak-Moore
zich vooralsnog bij de uitkomst van de nog weinig bekend. Professor
zaak neer te leggen. Naar hun mening hoogleraar weefselleer aan de Ui
danken mensehjke cellen hun cornmer- siteit van Amsterdam, houdt het c
ciële waarde geheel aan de kennis en pisch Amerikaanse toestanden
Amerika zijn ze dol op procedt
Volgens James worden me
weefsels aan de lopende band t o
1 voor wetenschappelijk onderzoek.
™leen in uitzonderlijke gevallen ech
ter zou uit een patiënt iets worden ge-
kweekt dat oneindig blijft doorgroeien. Aanspraak
Genetisch getransformeerde cellen- Professor Leenen, hoogleraar sociale
stammen die in de loop der jaren geld geneeskunde van de Universiteit van
