1
300 jaar Nederland-
Engeland herdenking
VORSELAARS
VQRSELAARS
o
o®.
’so«v
Roz
Postzegeluitgifte
1989
H.I
tl
1
De Rieteqwereld
ÉL
w
299
998
NIEUW
WACHT GEEN DAG
NOG NOOIT ZO’N OPRUIMING!
Rieten stoelen
Bijzondere briefkaart 100
jaar zwembond
gewoon een goeie zaak
!0 MAXWELL
Verenigingenmarkt
Westermarkt
™^s6de
DE TILBl
Donderdag 7 juli 1988 - pagina 11
DE TILBURGSE KOERIER
ling v
irende
Troi
Nabij winkelcentrum Wagnerplein, zijstraat Offenbachstraat
Gen. Koe)
atie i
land
zijner
n wal
Voor al uw:
VHS VIDEORECORDER
Alleen bij MAXWELL:
unnaf' 07
vanaf
•Wettelijke aanbetaling. Effectieve rente 19.8%. Afbeeldingen kunnen al
Korvelseweg 24, TILBURG - Tel. 013 360134
PAI
Von Suppéstraat 35 Tilburg Tel.: 013-55193T~~
.21 Rown.f
Maastricht Hoende*
l:
auto- en cylinder-
sleutels op CODE
Compact-disc
Autoradio’s
Koelkast
Vrieskasten
Vrieskisten
Stofzuigers
Molenstraat 41A
GOIRLE
Tel. 013/34 90 34
vanaf: 279
vanaf: 99
vanaf: 299
vanaf: 499
vanaf: 399
vanaf: 139
van
van
Ko-
de
len
ten
viTOOt-
vorden
:1 en
Goirkestraat 16-18
TILBURG
Tel. 013/32 14 81
gekleur
div. s-
Chir
MAGNETRON
Normaal 499 1
MAXWELLPRIJSI
iarkt
a.s.
MAXWELL: Gunstig betalen va. 30,- per maand’
WASCOMBINATIES
vanaf
1099
WAS
AUTOMAAT
Speciaalzaak in;
manou-meubelen
gekleurde rieten stoelen
soorten lectuurmanden
voinese bamboegordi/nen
rotan tenen en
biezen kinderstoeltjes
flessenmanden
ruime collectie
hengselmanden
poppewagens en -wiegen
Engeland 1
kere relatie i
gevaarlijker,
bliek, maar v
jvialve door
en willekeur
wv. Franse «Zor
XIV ook geker
getocht
Op 7 december
oo _i Londen bereikt,
was het ongelooflijke waag
de expeditie eigenlijk al ge-
vanaf 549
De voor 1
van drie
■rie «Cour
verschoven
189. De serie
Moi
«Oj
met aan
16.000
koets van
smidse en
- sting
I
Dediei
maand;
12.00 c
diens td
HUI
Dienst:
maand:
Van De
Diste
Moei
tel. 0
In het
Oirschot
vier bije
«pastora;
bergrede,
retraite. I
5 augusti
en 19-26
den gelei
04997-72
Weg., M
v i Reeds va. 49, 50
’’^^^IJiverse andere
goedkope
aanbiedingen
z/
Dieren!
Bosschi
tel. 3
Palet
V. Riel,
tel. 6
V. Wee
tel. 4
Dieren!
tel. 5:
Dierenl
Dierenl
Capu
tel. 4,
Dierenl
tel. 5:
Abco
Wem
Dierenl
Burg,
tel. 6'.
I
Tilburg
info-l
koninklijk,
bond (KNZB).
waarde van
door de Rotte
Zaterd:
met volks
herenkoo
donderda
Niet schi
gaan beg
wanden i
vakantie
goed won
Vorselaars geeft U ook het beste advies
en de meeste service in doe-het-zelven:
Vakbekwaam personeel met gespeciali
seerde vakkennis per afdeling geven U
een betrouwbaar en deskundig advies
en een optimale service. Waar vindt U
dat vandaag de dag nog?
Vorselaars is werkelijk
het meest komplete
doe-het-zelf centrum
in Tilburg:
Meer keuze in gereed
schap, meer ijzer
waren, een kompleet
assortiment hout- en
plaatmateriaal, alles in
wand- en vloer
bedekking, enzovoorts,
enzovoorts.
PTT Post geeft op 23 augustus 1988
een bijzondere briefkaart uit ter gele-
lederlandse Zwem--
De briefkaart heeft een
55 cent en is ontworpen
terdammer Amo Bauman.
ten». De zegelwaarde
65+35 en 75+35 cent.
De we
Lidwina
uur, op zc
In de
van 5 uui
verzorgd -
tietijd dt
augustus.
Het P
«D’n Til.
de kerk)
woensdag
kermiswe
Voor
klooster v
De wee
om 8.0
als op 2
17301<
Buiten
reikbaa
Janmas
Piusj
tel. 4
APO1
De diei
om 17.:
8 juli to
Heijder
Mok
tel. 4
Zorgvli
Ring
tel. 6
«I
SAMSUNG MAGNETRON
Meer mogelijkheden
Normaal 599 QQQ
MAXWELLPRIJS WWW
STEREO- MIDISET
Radio dubbel cassette platenspeler
boxen enz. Normaal 499
MAXWELLPRIJS
I.v.m.
Nederlan
end in Ti
om 10.30
voor alle
van de H
West 300
met bijzo
is er een
Harten vi
Om 19
ligst Saci
door Pat
weekend
dag is er
stelling ei
KLEUREN-TV
Teletext, fors beeld afstandsbediening
Nergens goedkoper! Normaal 1499
MAXWELLPRIJ .979
KLEUREN-TV
Grootste beeld 70 cm, stereo, teletext,
afstandsbediening. WAT EEN VOORDEEL!
Normasl2099 4 4QQ
MAXWELLPRIJS 1*133
een Redder, c
t groot deel der
maken aan de
Ier zijn steeds ty-
schoonvader en
II. Geheel
r de bijval
talmde Jacobus
tot een besluit te
id hij de weinige
gebleven troepen,
itzegel van het Britse
ms en verbrandde zijn
□caacrw.uiLKen. Zo goed als zonder e«l-
*“"“"-‘and te hebben ontmoet had
uv uno waden omsingeld. Op 23 de-
ccrabcr werd Jacobus door hem in
*--* naar Frankrijk te vluch-
ten, zijn gezin achterna en op Eerste juni
Kerstdag 1688 werd Prins Willem door van
een speciaal Convent van parlementa- -
riërs belast met de Britse staatszaken.
Op 6 februari 1689 werd hem met zijn
inmiddels eveneens te Londen aange
komen Britse gemalin, Prinses Maria,
Normaal 899 CQQ
MAXWELLPRIJS
AKAI-VIDEO
Normaal 1299
MAXWELLPRIJS
Draagbare
KLEUREN-TV’Sjgg
autosleutels
reparaties van
sloten
huisnummers
sleutel met
geheugen
1 autosleutels met speciaal profiel voor o.a.
Opel, Mercedes, Lancia, Alfa Romeo en
«gaatjessleutels. voor o.a. Lips, Kaba,
txotn»
1000 merkartikelen, gratis
proberen van de meeste
apparaten
II4.UIIJVIO VQIIQI. IV?
de afzender. De zegelafdruk toont een
tekening uit een zweminstructie uit
1930, tegen de achtergrond van
rimpeling van water van een zwemt
Verder is een aantal dames te zien die
hebben behoord tot een Amsterdamse
waterpoloploeg uit ongeveer 1920. In
de zegelafdruk staat de waarde van
briefkaart en het woord «Nederlanc
Onder de aanduiding van de afzender
is op de briefkaart de volgende
vermeld: 100 jaar Koninklijke N
landse Zwembond 1888-1988. De
gelafdruk is uitgevoerd in de kleur
zwart, geel, cyaan, mager*"
en is voorzien van een fosforbalkje.
Van de bijzondere briefkaart wor
den 3 miljoen exemplaren
kaart is te koop naast de g
kaart. Hij wordt niet ver
briefkaart-automaten.
De zegelafdruk op de briefkaart is
ealen niet van een bestaande postzegel. Voor
Wil- de tweede keer in de na-oorlogse pe
riode heeft PTT Post voor een brief
kaart een aparte zegelafdruk laten ont
werpen. Voor deze oplossing is geko
zen om meer ruimte uit te sparen voor
het beschrijven van de briefkaart door
de kroon aanj
ding van een
april werden
en Koningin.
tion» was een feit geworden
wind van «William-and-Mar
kortste 'ome
-’-iedenis
in Amerika.
Voor Nederland is 1688/1689 het
vaarin een Nederlandse stadhou-
le Britse troon bestijgt om dankzij
alliantie een machtsevenwicht in
te vestigen en daarmee het
staan van de Nederlandse na
verzekeren.
ir beide landen gezamenlijk bete
kent de te herdenken periode een zeld
zaam hoogtepunt waarvan de wereld
wijde betekenis juist op dit ogenblik
meer dan waard is te worden uitgedra
gen.
len Manifestaties
nÖ- T_ lOOJ A.
Nog beter, nog meer mogelijkheden
AKAI-MIDISETSTEREO
Normaal 998 CQÖ
MAXWELLPRIJS UJv
TILBURG SCHOUWBURGPROMENADE
TEL.: 013/427753
iqueror», een velen een
«William the land, Eng
om op de protestantse Noord-Ierland. U
ot deel der liek geworden Jacobus II kwa™
meer in de greep van Lodewijl
Ook hij gedroeg zich steeds
draagzamer. Dit leidde tot veelsoortig
mfneten in heel Engeland. Prins V,
ivm III had reden tot grote ong-
*- id. De vreedzame relatie met
liep gevaar en de Franse over
it op het
een her
lp Engels
Winkeliersvereniging Westermarkt De verzelfstandiging van PTT pe
organiseert zaterdag 3 september a.s. 1/1/1989 is aanleiding tot de uitgifti
wederom hun jaarlijkse braderie/vere- van een bijzondere postzegels van 7f
nigingenmarkt. Tijdens deze markt cent. De zegel zal verschijnen op 3 ja
kunnen verenigingen tekst en uitleg nuari.
geven over hun activiteiten en zodoen- De andere bijzondere postzegels
de een goede promotie voeren voor 1989 zijn: 7 februari 1989: twee post
i doel. Net als de voorgaande jaren zegels gewijd aan de Nederlandse Vak
er een grote variatie aan vereni- beweging (55 en 75 cent); 14 maar
acte de presence geven. Ook 1989: een postzegel (75 cent) ter gele
particulieren en standwerkers zijn op genheid van het 40-jarige bestaan var
een Neder- de «markt» van harte welkom om hun de Noord-Atlantische Verdrags-Orga
gevormd, waren aan de man te brengen. Mocht nisatie (NAVO); 11 april 1989: een se
iv samenwerken, u interesse hebben om hieraan deel te ne Van drie Zomerpostzegels met bij
hebben speciale nemen, dan kunt u zich nog aanmel- slag en een boekje. Het thema van dt
lisatie van de di- den. Voor meer informatie kunt u vóór Sene is «varende monumenten». Dt
15 juli bellen met Frank Donders, tel. waarden van zegels en bijslag zijn
013-681866, of Elbe van Berkel, tel. 55+30, 65+35 en 75+35 cent; 9 me
013-685548'. 1989; een serie van twee Europa
CEPT-postzegels (55 en 75 cent). Dt
CEPT-zegels hebben als thema «kin
derspelen»; 20 juni 1989: de viering
van 150 jaar spoorwegen in Nederlanc
is aanleiding tot de uitgifte van een se
rie van drie bijzondere postzegels (55
65 en 75 cent); 5 september 1989: eer
postzegel (75 cent) ter gelegenheid Var
het 100-jarige bestaan van de Konink-
n de hike Nederlandse Voetbalbond
ibad. (KNVB); 3 oktober 1989: een postze-
n die 8el cent)naar aanleiding van de ra
tificatie van het Verdrag van Londen
150 jaar geleden; najaar 1989: kinder-
j de postzegels: een serie van drie zegels
jds met bijslag en een velletje. Het thema
nder van de sene *s *^et ^ind en rech-
tekst ten*- De zegdwaarden zijn 55+25,
Neder- 65+35 en 75+35 cent.
De voor 1988 aangekondigde uitgif-
ir®n te van drie postzegels van de nieuwe
’enta en sepia serje «cour international de Justice»
•°n is verschoven naar het najaar van
nefkaart wor- 1989 De serie totaa] 8 waarden
:n gedrukt. De kennen De waarden van de eerste drie
gL W??e bneT zeêels zijn 55 cent- 75 centen 7 gulden,
ïrkocht via de pe uitgiftedatum staat nog niet vast.
niet alleen zichtbaar te r
ver- ditioneel Nederlands geacht miuuui
kort als de drooglegging in East Anglia, de
tuinbouw, de visserij, de scheepvaart,
de textielnijverheid en de kanalenaan
leg voor trekschuiten. Evenzeer is hij jt
terug te vinden in de or J -
Mana opgerichte
(geïnspireerd op de activuuivu .au
toen reeds bestaande Amsterdamse
Wisselbank), de «uitvinding» van
Staatsschuld en de Stichting van 1
verzekeringshuis van Lloyds of Lon
don. Ook zijn Nederlandse elementen
te vinden in de landelijk georganiseer
de administratie, de geldsanering, de
dagbladjournalistiek, de architectuur,
de land- en tuinbouw, de medische we
tenschap en de natuur- en sterrenkun-
Christiaan I’-
ton waren bei
van Willem en Maria lid
Koninklijke Maatschap]
Verbreiding van Na*,,■,
1 na hun aanvaar- borgen. Hun boodschap, overgebracht niet alleen zichtbaar te maken op tra- pa’s grote mogendheden. Voortaan
Rights» en op 11 door een als eenvoudig matroos ver- ditioneel Nederlands geachte terreinen zou dit land zich betrokken weten bij
roond tot Koning momde admiraal, luidde in het kort als de drooglegging in East Anglia, de het Europese samenstel van machten
Revolu- «Come and save England». Prins Wil- tuinbouw, de visserij, de scheepvaart, met zijn wereldwijde uitstraling.
a het be- lem had zowel door afstamming als de textielnijverheid en de kanalenaan- Voor Groot-Brittannië is 1689 het
huwelijk zelf ook rechten op de Britse leg voor trekschuiten. Evenzeer is hij jaar van de «Glorierijke Omwente-
troon. De Britse uitnodiging om over terug te vinden in de onder Willem en ling» en de «Verklaring der Parlemen-
steken, betekende voor hem de mo- Mana opgerichte Bank of England taire Rechten», het begin van de con-
J om Engeland definitief aan (geïnspireerd op de activiteiten van de stitutionele monarchie. Ook de eerste
zijn zijde te krijgen in de strijd tegen toen reeds bestaande Amsterdamse stappen op weg naar de Onafhanke-
de, als van een supermacht, onstuit- Wisselbank), de «uitvinding» van de lijkheidsverklaring van Ameirka moe-
baar lijkende Franse expansiedrang Staatsschuld en de Stichting van het ten in dit licht worden gezien; Willem
die het voortbestaan van de republiek verzekeringshuis van Lloyds of Lon- was als Koning van Engeland immers
- o j aarzelde dan ook niet don. Ook zijn Nederlandse elementen ook souverein over de Britse koloniën
lang om na de steun der Staten- te vinden in de landelijk georganiseer- in Amerika.
Generaal te hebben verkregen, de uit- de administratie, de geldsanering, de Voor Ne<
nodiging te aanvaarden. Zelden was er dagbladjournalistiek, de architectuur, jaar waarin
in de geschiedenis door één man - met de land-en tuinbouw, de medische we- der de Brit’
bovendien een zwakke gezondheid - tenschap en de natuur- en sterrenkun- deze
een onderneming op touw gezet, zo ge- de. Europa 1
wichtig voor de Europese samenleving Christiaan Huygens en Isaac New- voortbest
en tevens zo afhankelijk van talloze ton waren beiden tijdens de regering tieteve
onberekenbare factoren. van Willem en Maria lid van de Britse Voor
Koninklijke Maatschappij voor de
/tlteil William Verbreiding van Natuurwetenschap-
Aangezien Maria de beste rechten pen, de invloedrijke Royal Society,
had, maar Willem zeker niet als prins- jn 1689, het jaar van de kroning,
gemaal naast de troon wenste plaats te verbleef Huygens langdurig in Lon-
nemen, werd de kroon aan Maria en jen Huygens en Newton irriteerden
Willem samen aangeboden. Aan deze en inspireerden elkaar diepgaand. J XI
tie werd de zeer belangrijke Christiaan Huygens is bekend door 1984 werd door de Nederlandse
«Bill», later «Declaration of Rights» ^jn slingeruurwerk. Ook bouwde hij de Bntse regeringen een aanbeve-
verbonden, die de rechten van het par- een voor die tijd revolutionaire tele- ^8,111 het kader van het Cultureel
lement ten opzichte van de van toen af scoop waarmee hij de ringen van Sa- ’“drag gedaan om m 1988/1989 in
aan sterke beperkte koningsmacht turnus ontdekte, en ontwikkelde hij de beide landen een sene herdenkingen
vastlegde en in veel opzichten overeen- golftheorie van het licht. Isaac Newton en manifestaties te organiseren die
kwam met Willems eigen ideeën. De °erwierf wereldfaam door zijn revolu- doet aan het belang voor beide
aanvaarding ervan introduceerde het tionaire Principia Mathematica, de van de gebeurtenissen
.constitutionele koningsschap en maak- «Wiskundige Principes van de bewe- 1”°7168.9 en„ °P e.en veelheid
te van Groot-Brittannië een parlemen- ging der krachten in het heelal» en vlakken de volle betekems van de
taire democratie, zij het nog niet in de door de ontdekking van de samenstel- mng-Stadhouder en zijn wereld aan c
moderne zin van het woord. Het Britse unp van het ucht uit de kleuren van orde zullen stellen. Daarnaast zulle
-"-lement verzekerde zijn koning van het spectrum. Twee andere beroemde telke"s eveneens de huidige resultate
Krachtige steun in de oorlog tegen leden van de Royal Society in die tijd ™n die nauwe band tussen Groo
Frankrijk. Hij wachtte dan ook met waren de door zijn microscoop ver- Brittannie en de Nederlanden word.
lang met Britse toetreding tot het maard geworden Nederlander Antho- getoond op het gebied van handel en r* J r*
Groot Verbond van Wen ny van Leeuwenhoek en de Britse mjverheid en bij de invoering van mo- 0^0606-
tionaaJ beroemde medicus Herman de wereld.
Boerhaave die gevraagd werd om de Een breeds scala van tentoonstelhn- Winkeliersvereniging Westen™
de belanènikste Nederlandse navolger renties, T.V.-uitzendmgen, informatie- nigingenmarkt. Tijdens deze markt
van Newton. De grote ^htieke°f^ ve Publicaties, sportuitwisselingen, kunnen verenigingen tekst en uitleg
soof John Locke die vemaard is ge- muziek- toneeluitvoeringen, educa- geven over hun activiteiten en zodoen-
worden door zijn visie op het koning- beve prograimna’s, toeristische attrac- de een goede promotie v^ren voor
van 1681 tot 1688. De voornaamste ar- b
maal door de systematische distributie
van Engelse ideëen op het vasteland.
Herdenkingen
In de jaren 1688 en 1689 voltrok
zich de ontwikkeling welke tussen Ne
derland en Groot-Brittannië de unieke
A band schiep die in de sindsdien ver-
Franknjk gerichte bondgenootschap streken ondanks nog en-
met de republiek, de Duitse keizer en ke]e hjmdelsbotsing ter zee, een vrijwel genheid van het 100-jarig
enkele andere Duitse vorsten. Hiermee ononderbroken vriendschap oplever- de Koninklijke Nederlan
zette hij een grote stap naar het door de yyas de cu]mjnatie jn de Bnts-Ne- zt-M'zni
hem zo consequent nagestreefde derlandse vriendschap in de Tweede
egenng van machtsevenwicht m Europa onder zijn Wereldoorlog te vinden, ook tijdens de
Lodewijk leiding. Door zijn regering kwam er m Tachtigjarig^ Oorlog streed men reeds
-J- Engeland een einde aan een lange gez^i^ Voor het terugwinnen van
reeks van jaren vo binnenlandse cqn- ^jheid verdraagzaamfieid, ideale-
fheten. «Dutch William» wist met zijn dieJ immers ook de Overtocht van V,\>-
scherp gevoel voor realisme dank zij de lem m hebben geïnspireerd. Meer dan
thans in een wet vastgelegde beginnen- prins wiUems 1650 of
de tolerantie en, ondanks de door hem dood in 17()2 markeerden de gebeurte-
met gewilde Ierse tweespalt, een sa- van 1688/1689 voor Engeland
menspel tussen de politieke machten te toetreding tot de van Euro_
bereiken. Dit maakte krachten vnj J 0 0
voor een ontwikkeling die Engeland in
de 18de eeuw tot grote macht en aan
zien zou brengen.
In de hand gewerkt, werd dit proces
irtige door de toestroming van Nederlandse
Wil- kennis op allerlei terrein en veel Ne-
ngerust- derlands kapitaal. Nederland had in
ït Enge- zijn Gouden Eeuw een opmerkelijke
voorsprong genomen op de terreinen
wetenschap, technologie en econo-
welke nog extra was vergroot
door de toevloed van vluchtelingen uit
geheel Europa die in Nederland een
tweede vaderland vonden en hun cul
turele en wetenschappelijke vermogen
meebrachten, evenals hun commercië
le relaties en hulpbronnen. In Enge
land vond deze ontwikkeling nu een
fietsenhandel ontwikkelt zich positief
Hoewel de afzet van nieuwe fietsen in 1987 dan wel gepaard met vermindering van het
wat is tegengevallen verkoop van 844.000 aantal verkooppunten. In 1986 stonden er
fietsen moet de marktontwikkeling bin- 3.969 erkende fietsenvakhandelaren geregis-
nen de fietsenhandel als positief worden ge- treerd; dit aantal is inmiddels teruggelopen
zien. Dat blijkt als je naar de omzetcijfers tot 3.812 ondernemingen. Opmerkelijk is
kijkt. De gezamenlijke omzet van de Neder- het feit dat de verkoop van fietsen via de
landse onderdelenindustrie beliep in 1986 in vakhandel met vijf procent is gestegen tot
totaal drieënzeventig miljoen gulden; in de vijfentachtig procent en dat de afzet via wa
eerte drie kwartalen bedroeg deze omzet al renhuizen met drie procent is gedaald to.
eenenzeventig miljoen. twee procent van de totale verkoop. Dit on-
Wat de omzetsnelheid in fietsen betreft is derstreept dat de Nederlandse konsument
duidelijk sprake van een gezondere situatie veel waarde toekent aan kwaliteit en servi-
dan in de voorafgaande jaren. De vaste ce. Dat blijkt uit de toenemende belangstel-
voorraad fietsen bij de vakhandel is kleiner ling voor de duurdere fietsen. Het aandeel
geworden en dat maakt betere bedrijfsresul- van de fietsen van meer dan zevenhonderd
taten mogelijk. gulden is in het afgelopen jaar met maar
Door sanering van onrendabele bedrijven is uefst zeventien procent gestegen. Hierbij
de fietsenhandel beter in staat in te spelen ook een duidelijke voorkeur voor Neder-
op de wensen van de konsument, al gaat dit lands fabrikaat.
ifaam door
uicipia Mathematica, dv
Principes van de bewe-
rachten m het heelal» en
xmn Aa samenstel-
leuren van 0T°e
beroemde telke
die tijd van
veJr. Bnttannie en de
Antho- getoond op het j
Britse nijver’*"'1 “-
naam- deme
bekend P65’
lume en in-
-‘ema-
iCrman
om de
BritLvu
te wcr
menlijl
Nassat
Maria
Wilier
kroond m 1689. Deze herdenking
vormt de bekroning van 300 jaar vrij
wel ononderbroken vriendschap tus
sen beide volkeren. De benarde uren
van de Tweede Wereldoorlog toen
Britten en Nederlanders schouder aan de dood van zijn vao
schouder streden en het begrip Enge- van Prins Willem II
landvaarder een geheel eigen gestalte sau en (de eerste)
kreeg, zullen veel Nederlanders heb- Stuart, de oudste dochter
ben gevoeld als een hoogtepunt in deze Koning Karel I. Na veel t c
relatie. De manifestaties in 1988 en van de machtige Statenvergadering ui
1989 zullen ook jongeren de méér dan de Republiek der Verenigde Provin-
uitsluitend landelijke betekenis doen ciën was Prins Willem III in 1672 on-
beseffen van de verstrengeling van der druk van oorlogsomstandigheden
twee verwante volkeren, slechts ge- die noodlottig dreigden te worden, op
scheiden (en verbonden) door het wa- 22-jarige leeftijd met de functies van
ter van de Noordzee. Zoals koningin zijn voorvaderen belast. Hij werd st"
Elizabeth I reeds in 1585 verklaarde: houder van de belangrijkste provincies
de Hollanders zijn voor de Engelsen
«the most ancient and familiar neigh
die immers «by common lan
guage of long time (h
bled and termed man
De enige met succes bekroonde lan
ding op de Engelse kust na die van
Willem de Veroveraar en zijn Nor-
mandische strijders in 1066, was de
grootscheepse operatie van
her 1688 onder leiding van 1
landse prins uit he' Huis v
Stadhouder Willem III, de u
zoon van de Vader des Vaderl
Hoe en waarom slaagde hij waar 1
ren faalden? Wat betekent zijn succes
voor Groot-Brittannië en Nederland,
ja, zelfs de wereld - toen en nu?
Koers West-Noordwest
De overtocht van de Prins was in de
vroege ochtend van 11 november, een
uur voor hoogwater, begonnen bij de
oude marinebasis Hellevoetsluis. Het
was overigens al de tweede keer dat de
vloot zee koos. Enkele weken eerder
had men in een vliegende storm na an
derhalve dag het Haringvliet weer
moeten binnenlopen. De voor die tijd
enorme landingsvloot bestond uit 45
oorlogsbodems, 10 branders, 20 galjo
ten en 300 gehuurde transportschepen
1 boord 7.000 man scheepsvolk,
soldaten, 3.000 paarden, de
de Prins, een drukpers, een
smidse en niet te vergeten militaire uit
rusting en leeftocht voor de zeereis en
de eerste dagen aan wal. Om de tegen
stander te misleiden koerste de stad
houderlijke vloot eerst West-Noord-
west maar wendde onder de Engelse
oost-kust de stevens naar het zuiden
om vervolgens via Dover langs de kust
te zeilen. Trouwens voor Dover liet
Prins Willem zijn scheepskapel psal
men en soldatenliederen blazen. Vol
gens de overlevering zag het zwart van
de juichende mensen op de witte krijt
rotsen toen zijn trotse vloot onder vol
tuig voorbijtrok. Bij Brixham aan de
Torbay in Devonshire werd het ex-
peditieleger ontscheept. De mannen
waadden naar de kust, de paarden
werden over boord gehesen en bereik- Engeland bleef echter een wat onze-
ten zwemmend het land, de Prins en kere relatie en Frankrijk werd steeds
de zijnen werden met een staatsiesleep gevaarlijker, niet alleen voor de repu-
aan wal gebracht. Dit was het specta- bliek, maar voor heel Europa.
culaire begin van wat binnen enkele Behalve door grote machtsontplooi-
dagen zou worden tot een zegetocht ing en willekeur werd de reg"""2
door Zuid-Engeland. Op 7 december de Franse «Zonnekoning» Lodewijk
werd de omgeving van Londen bereikt. XIV ook gekenmerkt door groeiende
Daarmee was het ongelooflijke waag- onverdraagzaamheid op godsdienstig
stuk van de expeditie eigenlijk al ge- gebied. Het Edict van Nantes, waarbij
slaagd. ééns vrijheid van godsdienst gewaar-
j, borgd was, werd door hem in 1685
Koning herroepen. Dit bracht een grote uit-
De Prins was niet gekomen als een tocht van Hugenoten op gang waarvan
tweede «William the Conqueror», een velen een toevlucht vonden m Neder-
Veroveraar, maar als een «William the land, Engeland en in het overwegend
Deliverer», als een Redder, om op de protestantse Noord-Ierland. De katho-
dringende bede van een groot deel der liek geworden Jacobus II kwam steeds
bevolking een einde te maken aan de meer in de greep van Lodewijk XIV.
onrust en onvrede onder zijn steeds ty- Ook hij gedroeg zich steeds onver-
rannieker optredende schoonvader en draagzamer. Dit leidde
oom, Koning Jacobus II. Geheel uit conflicten in heel Engel
het veld geslagen door de bijval die lem III had reden tot
zijn schoonzoon kreeg, talmde Jacobus heid. De vreedzame relatie met Enge- zijn
dagenlang alvorens tot een besluit te land liep gevaar en de Franse over- voorr'"'™
komen. Toen ontbond hij de weinige macht op het continent deed vrezen van wetensef
hem nog trouw gebleven troepen, voor een herhaling van de gecombi- mie, welke
wierp het Grootzegèl van het Britse neerdp Engels-Franse aanval van 1672.
rijk m de Theems en verbrandde zijn
staatsstukken. Zo goed als zonder eni- Come and Save England
ge tegenstand te hebben ontmoet had Inmiddels had zich een aanzienlijke
de Prms Londen omsingeld. Op 23 de- groep vooraanstaande tegenstanders meebracl
cember werd Jacobus door hem in van Jacobus in Den Haag verzameld. Ie relatie
staat gesteld naar Frankrijk te vluch- Mede op hun voorstel besloten eind land vond deze ontwik!
--junj jb88 toen er oqJj nOg een prïns ongekende voortzetting.
Wortels va„ de Moderne Tijd
Prins van Oranje uit te nodigen om or- De Nederlandse inbreng bij de vor-
de op zaken le komen stellen, de in- ming van de moderne Britse maat-
vloed van het parlement te herstellen schappij is in feite gedurende de gehele
en de vrijheid van godsdienst te waar- zeventiende eeuw omvangrijk. Hij is
igeling
m, slechts
1 (en verbonden) door het
de Noordzee. Zoals konir
th I reeds in 1585 verity
lollanders zijn voor de Enj
most ancient and familiar r
bours» die immers «by common
(have been) resem-
and wife».
;s bekroor
kust na c
- -i Zijl
00,
1 15 novem-
een Neder-
De jaren 1988 en 1989 beloven voor de kroon aangeboden
ritten en Nederlanders heel bijzonder ding van een «Bill of 1
/orden. Zij zullen in die jaren geza- april werden zij gekrc
ilijk Prins Willem III van Oranje- en Koningin. De «Glorious F
>sau en zijn Britse gemalin Prinses tion» was een feit geworden en
ria Stuart (II) herdenken die na wind van «William-and-Mary» aange-
lems overtocht in 1688 tot koning vangen. Het was de kortste omwente-
coningin van Engeland werden ge- ling uit de Britse geschiedenis en er te steken,
and m 1689. Deze herdenking werd vrijwel geen druppel bloed bij gelijkheid
vergoten. -na*
Stadhouder
Prins Willem III was de 8 dagen na
de dood van zijn vader geboren zoon bedreigde. Hij
van Oranje-Nas- lang om na
Prinses Maria
ït:r van de Britse
Koning Karel I. Na veel tegenwerking
van de machtige Statenvergadering in
de Republiek der Verenigde Provin
ciën was Prins Willem III in
der druk van oorlogsomstandi
die noodlottig dreigden "”'-
22-jarige leeftijd met dv xuuvu
belas* TI"
uwuwvx uv wuuigrijkste provincies
en kapitein-generaal-admiraal van le
ger en vloot.
Zijn eerste taak was de verdediging
van de Republiek die in dat «ramp-
jaar» tegelijk door Frankrijk en Enge- constructie
land en van Duitse zijde doör Munster «Bill», lat
en Keulen was binnengevallen. Ook
nadat deze aanvallen uiteindelijk wa
ren weerstaan, bleven de tomeloze am
bities van de koning van Frankrijk een
evenwicht verstorende factor in Euro-
van Oranje: pa. Willem III zette de traditie van zijn
achterklem- huis voort en zocht opnieuw toenade-
rlands. ring tot Engeland. Deze toenadering
ande- kwam onder meer tot uiting in het hu
welijk met zijn nicht, (de tweede) Prin
ses Maria Stuart, een dochter van Ja- park
cobus, de broer en opvolger van Karei kracl
II. Nadat haar vader koning was ge
worden, kon Maria beschouwd wor
den als troonopvolgster.