Nederland slaat weer
'B
I
i
if
zijn eigen gouden munten
tot 1OOO,
-fl
1.238
HBfi
'i
Grote kleuren-T.V. inruilactie
Benidorm
Lloret de Mar
ik
*'4*
OP OP (Beperkte voorraad)
1 jaar volledige garantie
Lente-aanbieding
Zonvakantie naar
ril 1986 - pagina 8
Donderdag 3 april 1986 - pagina 9
DE TILBURGSE KOERIER
Parkeren
)NG
iar-
-luidsprekers
audiorecorder
U betaalt
11
Verblijf in appartement «El Circo»
Vertrek d.d. 18 april, 2 en 16 mei
17-daagse reis:
R.PH- REIZEN
DeWtsWg^lteerier
I
«WO
AUDIO-VIDEO-TV
GRAMMOFOONPLATEN
MUZIEKINSTRUMENTEN
ORGELS-PIANO’S
aan
rem ie
rente
elijk.
'band
even
dvies.
terug voor uw
oude kl.-T.V.
Vervoer met bar/
toilet/video/
touringcars van
APH Bertens Tours
98
302
67 cm beeldbuis
30 x progr. voorkeuze
Teletext
Afstandsbediening
Inruil kl.-T.V. bouwjaar 1983-84-85
r TELETEKST
STEREOzz
30
2.238,-
1.000,-
f25,-.
?n tot
Inlichtingen:
Bel 013/352575
een
ing
in
asis.
orlog
itwet
:hre-
dus
Ne-
esla-
;rwo-
1986
MUZIEKHUIS
Jul. v. Stolbergstraat 25. Tilburg. Tel. 013-363049
Eigen technische dienst
Tel. 013-420986
/lii i T
Chintz trendscoat in aqua, wit en
Maten 152-176.71,-
Geruite bandplooibroek
in blauw/ grijs en blauw/
groen-kombmatie
Maten 128-176
Vanaf 79.W
Noteer merk en typenummer (belangrijk).
Bij ouder toestel dan 4 jaar ook zeer interessante inruilprijs.
was het echter nodig om de muntwet
te wijzigen. De bepaling dat particulie
ren ’s Rijks Muntmeester konden ver
zoeken tegen betaling gouden dukaten
te slaan werd in 1982 geschrapt. Sinds
dien bepaalt het Rijk zelf wanneer het
gouden dukaten slaat. Van dit voor
recht wordt dit jaar voor het eerst ge
bruik gemaakt.
geld was gebc
of goud.
uu>uu>iten versche-
Christus
laakt van
verbinding
--'tenis van
een ze-
5 ervan,
vonden
jlmetaal
w w 1. In onze
jpij berust de waar-
vnjwel geheel op on-
jdwen en is
’°er nodig
deel waar.
federland
zeer klemt
voor het munt;
gesymbolisee
i Hare
Tevens mogelijkheid tegen kleine meerprijs van 3 jaar all-risk verzekering - 3 jaar geen kosten
zoals voorrijden - bezoek - arbeidsloon - onderdelen - blikseminslag - enz., enz. (dus: let op! Niet
alleen op arbeidsloon en onderdelen), maar 3 jaar garantie op alles, maar dan ook alles.
af®®»
Sensationele superaanbieding
51 cm kleuren-T.V.
Druktoetsvoorkeuze
O Matalic-uitvoering
Zeer bekende Japans fabrikaat
Voor de uitzonderlijke lage prijs "7 Q C)
(nieuw in doos) WW)
Ideaal als 2de toestel in caravan, slaapkamer etc.
ittstereo kleurentelevisie
Jeugdmode
0<gO[TQ 0 dede-
Korvelseweg 107
Polosweater in kobalt/
wit en kobalt/groen
I Maten 128-176.
I 59 90
Verblijf in «Hostal -
2-pers-kamers met_La^..
Logies en ontbijt.
Vertrek d.d. 25 april, 2 en 9 mei.
ITT KL.-T.V. VT met teletekst
Infrarood afstandsbediening met extra audio-funkties
Mlkroprocessor-bestuurde geheugen- en bedieningsfuncties
Stereo- of tweekanaals geluid
S-tuner geschikt voor kabelnetten
2 ingebouwde breedband konsert-li
15 W stereo muziekvermogen
Aansluiting voor hoofdtelefoon en au
AV-aansluiting voor videorecorder
Uitvoering: noten.
Ook leverbaar in 56 cm-uitvoering
met teletekst
(prijsverschil 100,- goedkoper)
Staatssecretaris Koning van Finan- juiste legering:
ciën heeft op 14 augustus officieel de koper, ’s Rijks
eerste gouden dukaat 1985 geslagen.
Deze jaargang belooft de eerste te zijn
van een serie die tot in lengte van jaren
geslagen zal worden. Daarmee wordt
een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan
de rijke geschiedenis van de dukaat,
die in 1284 in Venetië is begonnen en
De florijn of goudgulden
In Florence werd in 1252 het eerste
nieuwe Europese goudstuk geslagen.
Het werd naar deze stad de gulden flo-
1 later ter afkorting
„j gulden. Al spoedig na de
deze goudgulden vond
zijn weg naar de landen
indel werd gedreven en dus
Europa. In navolging
werden twee eeuwen
iden, eveneens de Doge, de heerser van Venetië. Op
Daarvan zijn de keerzijde van dit goudstuk stond
leven. Onder bovendien een omschrift in het Latijn:
««Je al voorko- «Sit tibi Christe datus quem tu regis
mende inflatie werden sinds de eerste iste ducatus» waarvan de vertaling
helft van de 16de eeuw guldens niet luidt: Aan u Christus, zij opgedragen
meer van goud, maar van zilver gesla- dit hertogdom, waarover Gij heerst».
Mitwaarding in de eeuwen Van het woord ducatus is de latere
vinden in de steeds naam van dit goudstuk ontleend. Deze
afmetingen van de Venetiaanse dukaat kwam, evenals de
Idens en in het dalende zil- gulden, door zijn geldfunctie via de
De eerste zilveren guldens handelsroutes ook in West-Europa te-
’ram en hadden een zilver- recht. De dukaat bleef echter op zijn
im 93%. De laatste zilve- reis door de geschiedenis steeds dezelf-
i guldens in de jaren zestig van deze de. Dit in tegenstelling tot de gulden,
iw, dus ruim 400 jaar later, hadden die in waarde verminderde, van steeds
-vicht van 6,5 gram en een zilver- goedkopere grondstof werd vervaar
digd maar wel basismunt van het Ne
al Mary» gelegen midden in 't centrum,
iet bad.
1 10-daagse reis 279,—
J 17-daagse reis 395,—
Geweven ruitbroek
Maten 128-176
k Vanaf 79.-
sinds 1586 in de Nederlanden gesel
ven wordt. Volgend jaar zal het i
400 jaar geleden zijn dat de eerste 1
derlandse gouden dukaat werd gesla
gen. Bij ’s Rijks Munt wordt overwo
gen om in verband daarmee in 1986
zogenaamde dubbele dukaten te slaan.
De gouden dukaten worden vervaar
digd van Canadees goud. Dit goud
wordt in Nederland verwerkt tot de
'■‘e legering: 983 o/oo goud, de rest
.coper, ’s Rijks Munt maakt hiervan
vervolgens muntplaatjes. Daarmee
wordt ontkomen aan politiek getinte
bezwaren tegen goud dat hetzij uit
Zuid-Afrika hetzij uit de Sovjet-Unie
afkomstig zou zijn. Niets staat dus een
hernieuwde zegetocht van de Neder
landse gouden dukaat in de weg.
Liketsweater in geel
en aqua
Maten 128-176
Vanaf 59 -
Deze inruilaanbieding geldt voor de merken: Philips - Aristona - Erres - Graetz - ITT -
Grundig - Nordmende - Telefunken - Saba - Blaupunkt - Sony - Wega.
Heeft u een ander merk, informeer dan wat uw inruilprijs wordt.
Ongeveer 50 jaar nadat de gouden standaard werd afgeschaft en de produktie van gouden tientjes en gouden vijfjes werd
gestaakt gaat Nederland weer zijn eigen gouden munten slaan. Omdat de begeerte naar goud als sieraad en als puur bezit
kennelijk niet te stillen is neemt ’s Rijks Munt in Utrecht nu zelf de uitgifte van gouden dukaten ter hand.
Vooral de laatste jaren werden voor belegging en sieraden in ons land buitenlandse munten aangeboden. De Zuidafrikaan-
se rand was daarvan de meest bekende. Ook ontwikkelde zich een handel in min of meer vervalste gouden vijfjes en gouden
tientjes, soms als naslag aangeprezen, maar te vaak ten onrechte als echt gekocht door niets vermoedende burgers. Van
augustus 1985 af slaat de Utrechtse Munt als vanouds dukaten van nagenoeg zuiver en bovendien politiek onomstreden, Ca
nadees, goud. Volgens de regels van de muntwet zijn ze alle voorzien van de afbeelding van een echte bepluimde ridder met
het zwaard en de pijlenbundel uit het Nederlandse wapen en van het waarmerk van 's Rijks Muntmeester te Utrecht maar
zonder waarde-aanduiding. Ze worden dus niet geslagen om in een beurs met goudstukken als betaling te worden gebruikt,
maar meer om in een muntenverzameling te worden opgenomen, als sieraad te worden gedragen of om wegens de goudwaar-
de als belegging te dienen. Geld in de werkelijke zin bedoeld als betaalmiddel zijn ze niet, want hun waarde is niet in guldens
uitgedrukt. Wat zijn ze wel? Wat is geld trouwens?
iroduktie van munten binnen
ie grenzen van Nederland zijn,
ug tot de laat-Romeinse tijd
faastricht en Duurstede klei
ne gouden (Romeinse) munten werden
geslagen. Eeuwen later, in 936, kreeg
J - *- - L van utrecht het muntrecht
ceizer. In Utrecht worden dus
dan 1.000 jaar munten gesla-
lu «e begintijd van de Republiek
mden in Nederland zowel provin-
als stedelijke munthuizen. De
rneeste daarvan verdwenen echter weer
ie loop der 17de en 18de eeuw. Pas
in 1806 werd de muntproduktie volle
dig in Utrecht geconcentreerd.
Gehandhaafd werd nog wel de zelf
standige positie van de muntmeester.
Deze betaalde voor het gebruik van de
muntinrichting en ontvingt van het
Rijk een vastgesteld muntloon. In
1902 werd de Munt als Staatsbedrijf
volledig in beheer genomen door het
jk en ging ressorteren onder het mi-
vaii Financiën. Muntmeester
en personeel werden dus ambtenaren.
Het was uiteraard de taak van ’s Rijks
Munt om circulatiemunten te produce-
laren ren.
ering In de jaren zeventig kwam het daar-
naast voor het eerst tot bijzondere uit-
:n. In 1970 verscheen het zilveren
bevrijdingstientje ter herdenking van
de bevrijding van Nederland in 1945.
In 1973 werd een tienguldenstuk uitge
geven ter gelegenheid van het zilveren
regeringsjubileum van Koningin Julia
na. De herdenking van de Unie van
Utrecht van 1578, de grondslag van de
Nederlandse Staat, gaf aanleiding tot
glo- de uitgifte van de speciale Unierijks-
De daalder in 1978. Na de inhuldiging van
prijs ver- Koningin Beatrix in 1980 kwamen er
:rbeelding inhuldigingsguldens en -rijksdaalders.
c' De reeks van bijzondere uitgiften werd
voortgezet met een zilveren 50-stuk
1982 ter herdenking van 200 jaar
vriendschappelijke betrekkingen met
de Verenigde Staten 1782-1982 en ee
50-muntstuk 1984 ter herdenkir
van Prins Willem van Oranje, die
1584 in het Prinsenhof in Delft lafhar
tig werd vermoord.
Canadees goud
Het bijzonder uitgiftebeleid van ’s
Rijks Munt omvat thans behalve extra
mooie sets van de gewone circulatie
munten en zilveren 50-muntstukken,
ook gouden dukaten. Deze zijn dan
wel niet meer als handelsmunt maar
wel als verzamel- en beleggingsmunt
en als sieraad van belang. Daarvoor
Geld
Geld is nog niet zo oud als de we
reld. Het heeft lang geduurd voor de
samenlevingen zich zo georganiseerd
hadden dat geld kon ontstaan.
Grotbewoners en jagers kochten nooit
iets en hadden dan ook geen geld no
dig. Ook daarna was handel nog lang
uitsluitend ruilhandel: een bijl tegen
twee pijlen bijvoorbeeld. Later ging ’t
in de ruilhandel ook om vee of pro-
dukten die aan bederf onderhevig wa
ren. Vee is echter niet deelbaar en be
derfelijke waar moet snel aan de man
worden gebracht. Zo ontstond de be
hoefte aan ruilhandel in twee etappes,
dat wil zeggen via een tussenvorm
waarin de waarde tijdelijk kon worden
«opgeslagen» en die bovendien deel
baar was. Gereedschap, sieraden maar
vooral metalen staven werden daar
voor gebruikt. Ze waren niet aan be
derf onderhevig, vertegenwoordigden
een flinke waarde in klein bestek en
waren in het geval van de metalen sta
ven ook nog deelbaar. Nog maar een
enkele stap en het geld was geboren:
stukjes brons, zilver of goud
De eerste standaardmunt
nen in de zevende eeuw voor i
in Klein-Azië. Ze waren germ
elektrum, een natuurlijke vei
van goud en zilver. In de beelte,
de vorst op de munten school
kere garantie voor de waarde
Dit werd kennelijk nodig geve
ondanks de waarde van het edeln
waaruit de munt was geslagen.
huidige maatschappij berust c
de van het geld vrijwel geheel op on
derling vertrouwen en is de metaal-
waarde niet meer nodig. Zowel papier
maar ook nikkel waarvan het meeste
muntgeld in Nederland gemaakt wordt
heeft geen of zeer kleine waarde. De
garantie voor het muntgeld van de
Staat wordt gesymboliseerd door de
beeltenis van Hare Majesteit de Ko
ningin en voor de bankbiljetten van de
Nederlandsche Bank van de handteke
ning van de president.
Middeleeuwen
Dat geld gebonden is aan het be
staan van handel wordt door de loop
van de geschiedenis nog eens te meer
aangetoond. In de Griekse en Romein- Het werd naar deze
se tijd floreerde de handel, ook de in- rijn genaamd en
ternationale handel. De belangrijkste aangeduid als guide
zilveren en gouden munten uit die tijd geboorte van
werden in de gehele toenmalige wereld deze munt zij
rand de Middellandse Zee aanvaard waarmee har>u«
en gebruikt. De ondergang van het ook naar West-Eu
Westromeinse rijk in de vijfde eeuw, van deze gulden w
de volksverhuizingen en de verovering later in de Nederlanc
van het Middellandse Zeegebied door goudguldens geslagen. D;
de Arabieren en later de invallen van exemplaren bewaard geble
de Noormannen, deden Europa terug- invloed van de toen ook
vallen op de gesloten familiehuishou
ding. Geld, en vooral goudgeld, had
zijn betekenis verloren. De bestaande meer van gouc
gouden munten werden door de rijken gen. De geldor
verzameld en opgepot vanwege hun daarna is terug te
waarde en heel vaak tot sieraden ver- kleiner wordende
werkt. Het muntwezen in de tijd van zilveren gul<
Karei de Grote en zijn opvolgers was vergehalte. 1
gebaseerd op een klein zilverstuk, de wogen 23 gram
penning. Dat was voldoende voor de gehalte van ruil
agrarische maatschappij in de middel- ren guldens in
eeuwen. eeuw, dus ruim
Pas in de 12de en 13de eeuw gingen een gewicht van 6,5 gram en ee
naast de landbouw, ook nijverheid en gehalte van 72%. Sinds 1968
handel weer een rol van betekenis spe- de guldens van
a 2-pers. 425,—p.p.
L 3-pers. 370,—p.p.
J 4-pers. 340,— p.p.
van 983 promille van de dukaat vorm- ’s Rj j|^s Munt
de daarvoor een uitstekende basis.
Zelfs na de Tweede Wereldoorlog De
werd bij de herziening van de muntwet wat nu “e
in 1948 besloten de gouden dukaat te 8aat te™g
handhaven. Het besef dat de Neder- tOe"„inj_a“
landse dukaat door zijn rijke geschie- 2
denis een grote cultureel-historische geslagem Ee
betekenis bezat en de eventuele herle- de msschqp
ving van de vraag uit Nederlands-In- va^ de
dië, later Indonesië, gaven de doorslag. al lalJger d.
De tijdelijk minder gunstige ontwikke- 8en- *n de
ling van de banden met Indonesië in bestor
de jaren vijftig en zestig deed deze clale.
tweede overweging teniet. In de jaren mees*
zestig en zeventig ontstonden echter d‘
wel nieuwe afzetmogelijkheden.
len. De internationale handel kwam
weer op gang. Dat was het eerst het ge
val tussen met name de Italiaanse ste
den en het oostelijk deel van het Mid
dellandse Zeegebied, maar later ook
tussen Italië en Midden- en West-
Europa. Italië ontwikkelde zich tot
handelsknooppunt met alle financiële
functies daarvan zoals bank-, krediet
en geldwezen. Opnieuw ontstond be
hoefte aan munten met een grote
waarde in klein bestek. Ook nu weer
bleek goud daarvoor het beste mate
riaal.
Oplevende belangstelling
Twee ontwikkelingen deden in de
jaren zestig en zeventig de belangstel
ling voor de dukaat weer toenemen.
De stijging van de welvaart deed de
belangstelling voor het verzamelen van o
munten groeien. In de verzamelingen Rijk en ging
pasten kennelijk ook wat kostbaarder nisterie van
stukken dan de circulatiemunten van
nikkel en brons. De zilveren guldens
en rijksdaalders werden nadat ze in het
geldverkeer door nikkelen exemplar0"
waren vervangen maar voor een geri o
deel ingeleverd en rond deze munten
werden muntverzamelingen aangelegd, giften
Er kwam ook weer aandacht voor de bevrij
oude gouden Nederlandse munten:
gouden vijfjes en gouden tientjes. En
kele keren is door particuliere instan
ties gebruik gemaakt van de mogelijk
heid om voor eigen rekening bij ’s
Rijks Munt gouden dukaten te laten
slaan. De oplagen waren echter zeer
gering in vergelijking tot die in de
riejaren van de gouden dukaat,
reusachtige stijging van deze p”"
volgens sprak sterk tot de verbeelding
in het begin van de jaren zeventig. Er
ontstond grote belangstelling voor
gouden munten als beleggingsobject
en tevens als sieraad. Ook in Neder
land werden gouden munten en pen
ningen aangeboden. De Zuidafrikaan-
se gouden Krügerrand werd grif ver
kocht totdat bezwaren onstonden te
gen de herkomst van het daarin ver
werkte goud. Het besef kwam op dat
we in Nederland, dankzij het histori
sche gevoel van vroegere wetgever nog
steeds de beschikking hadden over een
goudstuk met grote cultuur-historische
waarde, de dukaat, ’s Rijks munt in
Utrecht bleek dank zij technische mo
derniseringen uitstekend in staat tot de
produktie van bijzondere munten van
een perfecte kwaliteit.
g in de een
:n in de st
ingen van de Vene
;t dalende zil- guide
i guldens
n zih
zihv-
van deze
hadden
een zilver-
8 worden digd
vrijwel zuiver nikkel derla
geslagen, een hard metaal voor een in
ternationale harde munt. In de loop
der eeuwen is deze afstammeling van
de Florentijnse goudgulden geworden
tot de basismunt van het Nederlandse
muntstelsel. Symbolisch wordt hij nog
steeds met fl. van florijn van Florence,
zijn bakermat, aangeduid.
De tweede lijn die Nederland ver
bindt met de oudste Europese gouden
munten is die van de dukaat. Deze ver
loopt veel stabieler. De dukaat blijft
eenvoudig wat hij in het 13de-eeuwse
Venetië al was, een goudstuk voor wie
daar behoefte aan heeft. Die behoefte
bleek telkens groot.
De Venetiaanse dukaat
Het initiatief van Florence om een
goudstuk te slaan, waaruit uiteindelijk
onze gulden is voortgekomen, verdien
de kennelijk navolging. Een van de
voornaamste van die navolgingen was
het Venetiaanse goudstuk van 1284.
De voorzijde vertoonde Christus in de
Mandorla en de achterzijde Sint-Mar-
cus, de schutspatroon van Venetië, en
de Doge, de heerser van Venetië. Op
de keerzijde van dit goudstuk stond
bovendien een omschrift in het Latijn:
«Sit tibi Christe datus
iste ducatus» waarvan
luidt: Aan u Christus,
dit hertogdom, waarox
Van het woord J-
naam van dit gouuoiu^
'7~netiaanse dukr.it i
gulden, door zijn geldfi
handelsroutes ook in West
De dukaat bleef eet
ioor de geschiede
)it in tegenstellii
.ermin
-mdstof werd
maai wti oasismunt vr
wv.landse geldstelsel werd.
De Nederlandse dukaat
De Staten-Generaal van de jonge
Republiek der Verenigde Nederlanden
zagen zeer helder de behoefte van de
handel aan een gouden munt voor in
ternationale doeleinden. Toen in ver
band met de losmaking van Spanje een
eigen muntstelsel aan de orde kwam
kozen zij in 1586 de reeds ingeburger-
de, oorspronkelijk Venetiaanse, du
kaat als gouden handelsmunt. Bij die
gelegenheid werd de afbeelding voor
de, van toen af Nederlandse, dukaat
vastgesteld. Op de voorzijde werd geen
vorst of Doge afgebeeld, want tenslot
te was koning Philips II af gezworen.
In de plaats daarvan kwam een gehar
naste Nederlandse ridder met in de
ene hand het zwaard en in de andere
hand de pijlenbundel uit het Neder
landse wapen.
Gehandhaafd
Gedurende de 19de en de 20ste
eeuw is meer dan eens overwogen om
de gouden dukaat af te schaffen. Was
het na de Franse tijd nog vanzelfspre
kend dat de dukatenproduktie werd
hervat, in de jaren erna is het voortbe
staan van de dukaat verschillende ke
ren twijfelachtig geweest, maar telkens
zijn de aanvallen met succes afgesla
gen. In 1849 kwam het idee pp om een
andere gouden handelsmunt in te voe
ren, de gouden Willem. Deze nieuwe
gouden munt had echter geen blijvend
succes. De vraag naar dukaten bleef
bestaan. In het laatste kwart van de
19de eeuw leefde de vraag zelfs sterk
op. De uitvoer richtte zich nu in
hoofdzaak op Nederlands-Indië. De
Nederlandse dukaat was daar alge
meen bekend en werd gebruikt voor
schatvorming, dat wil zeggen om waar
de op te potten en thuis te bewaren,
maar ook als grondstof voor sieraden.
Het gegarandeerde, hoge, goudgehalte
