1
>95
t
I
KS
ithal
I
"F jiöj
JN
K
IS
h
ES
I,
HlW
-Wh—IB
EUW!
KUNST
afari
Dubbelportret met glas wijn
2.
iF enkMsWe#'
Postzegels over
verzet en
arische
achten
ikeur
ENT
MAN
T
’NGEBRUIKTE
AUTO MET
DE KWALITEIT
VAN NIEUW
KOOP IK
BIJ DE
I
I
I
I
I
I
I
$41
SSjFm? Stichting J.H. Leopold organiseert...
Jong Talent-avond
bevrijding
al bij ons geweest-
U mag ’t zelfzeggen...
1.25
Donderdag 18 april 1985 - pagina 7
DE TILBURGSE KOERIER
april 1985-pagina 6
3
door paul vroom
MENU VAN DE WEEK
Versierde Hopjesvla
400,
EDRIJF
I F
ikt
*13-353566
JIENST
gedwongen
trekken, ken
98
23-4-'85
lij s
i en
3495.-
k Tilburg
JRG I
-363827
426342
>61065
'ond
>ten
jurglas
igheidsglas
spex
sgels
zaterdag
25
GARANTI EVOORW AARDEN
3 maanden volledig* garantie
9 maanden ABC plu» garantie
artistiek
lak tot een
bier g
ijskot
DATSUN/NISSAN ALLE TYPES
diverse bouwjaren
C. van Tilburg Keukens B.V.
Zomerstraat 49b (t.o. fontein achter schouwburg) Tilburg.
Tel. 013-363080.
Ook gevestigd te Eindhoven - Helmond - Breda - Roosendaal -
Ittervoort
J
IkoMbolleke
Besterdring 155, Tilburg
ing,
GEALUKRDOI’45
I tegen een I
I Alle auto
Verkeer T
Soepele I
en afzuigkap.
gra
he
SIREE
m
s ring en.
Toast met merg
Carbonnade Flamande
Onderstaande recepten zijn steeds
voor 4 personen.
Ingrediënten
4 sneetjes casinobrood
300 gr. rundermerg
50 gr. boter
1 flesje (30 cc) pils
1 sjalotje
wat peterselie, peper, zout
i kleine vergoeding
ito'» voor aflevering Veilig
r Ned. gekeurd.
voorgaande schotel
t nagerecht eenvoudig,
de hopjesvla met de koffie-
e slagroom met de suiker
NISSAN^
JK GARAGE
^^DENISSENBVa
Burg. Jansenstraat 52,
5037 NC Tilburg, tel. 013-683911
wei, i-
:hilderen. 1
Spel II getitek
geleden
Berry van Oudheusden
Dit jonge talent werd geboren
1961 en studeert maatschappijleer
mo
rnet
it hij
Den
aakte met de mo-
aal. Zijn hobby’s
lezen.
1940-1945
CUISINE NORMAAL,
MIJN IDEAAL.
SPLE1N
C KQQSOOIISICa
Besterdring 155, Tilburg
het
i. Ook
k opzicht
,’s en zo
f uit het
imiddels
loots op tijd
om niet door
van Goya te
1 vanaf 6 m
j l de voorraa
juni 1985.
en 1
van 50 cent is uitgevoerd in
zwart, beige en rood en is
aan Onrecht en Verzet. Op de
J het opnaaien van een
een
J Insti-
logsdocumentatie) en
i van het ondergrondse
dam.
van 60 cent, die als
ieerden ’45 heeft, ko-
die voedsel
vliegtuigen
titel «VUe-
chijn-
(foto
zegel
'n Keuken ontwerpen en bouwen is ’n heel per-
soonlijke gebeurtenis zegt Cees van Tilburg, eige
naar van een fors aantal keukenzaken in Brabant en
Limburg. ”De ene klant gaat uit van een vastgesteld
budget en wil daar niet boven komen. Een andere
kategorie klanten staat uitsluitend een bepaald
einddoel voor ogen, zonder aan een bedrag te den
ken. In beide gevallen is zo’n opdracht een echte uit
daging. Een prikkeling om tot de optimale prestatie
te komen in het belang van mijn klanten en dus uit
eindelijk ook in het belang van mijn eigen zaak.
Want een tevreden klant is in ons vak nog steeds de
beste reclame. Ik ken geen huisvrouw of -man die
niet trots is op het resultaat van ons werk. En als de
gastvrouw of gastheer dan voor de zoveelste keer
een ’’excursie” in haar of zijn nieuwe keuken geeft
aan familie, vrienden en kennissen, dan valt steeds
opnieuw mijn naam. Een beter visitekaartje kan ik
me niet voorstellen”.
Op 5 mei 1985, 40 jaar na de bevrij
ding, geeft de PTT een serie van vier
bijzondere postzegels uit ter herden
king van Verzet en Bevrijding 1940-
1945. De zegels zijn ontworpen door
Pieter Brattinga uit Amsterdam.
Neem je hoed af!
Ik kom er aan!
(vert. Charles B. Timmer). Een tijd
ook, waarover de dichter Boris
Pasternak schreef«Het leek wel of
van heel Rusland het dak was
i afgewaaid». Een revolutie overigens,
die Chagall min of meer toevallig
meemaakte, want in 1914 was de toen
18-jarige en al beroemde schilder juist
in zijn geboorteland op bezoek vanuit
zijn woonplaats Parijs, toen de Eerste
Wereldoorlog uitbrak en hem dwong
in zijn vaderland te blijven. Dat
vaderland had hij in 1910 verlaten om
in Parijs te gaan studeren aan de
«Academie van het leven». Tevoren
had hij in Witebsk en aan de
kunstakademie van St. Petersburg zijn
grote talent al proberen te
Ingrediënten
6 dl. hopjesvla, 1/8 slagroom, IV2
eetl. suiker, 12 moccaboontjes,
Tia Maria (of andere koffieliket
K
BMW 318
1 Flat Panda 45 L-
Ford FMata 1.1 L-
Honda CMc
1 Honda Accord 3-dra
I Mltaubiahl Tradia 1.4 GL...
Mitsubishi Galant GL
1 Opal Ascona 1.9 N1
RanauttSTL
Toyota Carina 18 DX
I Volvo 340 Dl
I Mitsubishi Lancer F-
Opel Kadatt 1.2 8
1 Flat RHmo super--
Volvo 340 L
I in Amsterdam geboren
te bij De Geïllustreerde
Time Life. Zij was daarna
in het welzijnswereldje
jaar Weer aktief als
vee vakbladen. Zij
ien artikelen en in
t ze korte teksten
soms als ge-
i en dan
Inge Ton
Gebruikte auto's met nog
jarenlang autoplezier op de teller
Aanstaande woensdag 24 april organiseert de Stichting J.H. I-eopold de jaar
lijkse Jong Talent-avond in café Du Commerce aan het Stadhuisplein in Tilburg.
Tijdens die avond zullen zeven «jonge» talenten voorlezen uit eigen werk. Ook zal
die avond voor de derde maal in successie het zogenaamde Café Cahier gepresen
teerd worden waarin enkele gedichten zijn opgenomen van de debuterende dich
ters en dichteressen. De avond, die om 20.30 u. zal beginnen, wordt muzikaal on
derbroken door de cellist Huub Bogaers die eerder dit jaar optrad tijdens de Nacht
van het Boek in de Stadsschouwburg. Luisteraars zijn op deze avond van harte
welkom.
Eigentijdse witte kunststof-keuken naar Italiaans ontwerp. Afgeronde, ven
zonken handgrepen, indirecte verlichting, onder wandkasten, plintverlichting,
zeer praktisch ingedeeld. Let op: met de bijzondere
Hebaform ’’fluistersluiting”. Richtprijs voor deze opstelling 1O Qflfl
incl. luxe apparatuur.
in
1961 en studeert maatschappijleer en
geschiedenis. Hij woont in Den Bosch QfftCtClf
zen en schrijven en sch:,J- 4oaa^ö
stukje van zijn hand, Sf
Toen ik al weer lang gele,,
met een meisje hinkelde
vroeg ik me al af
of ik nog ooit als man zou lopen.
Witebsk daarentegen koesterde de
latere cosmopoliet samen met heel zijn
kindertijd zijn leven lang als een
dierbare herinnering, waarvan
trouweris veel van zijn schilderijen
getuigenis afleggen. Het schilderij
waarvan u hier een afbeelding ziet, is
vervaardigd in 1917, de kunstenaar
was sinds twee jaar getrouwd met zijn
«object van eeuwige verliefdheid»,
Bella Rosenfeld. Een halfjaar tevoren
was hun dochtertje Ida geboren dat als
engeltje boven het hoofd van de
gelukkige vader zweeft, die, glas wijn
in de linker hand, zich met een
verzaligde glimlach op het iets van de
romp weggeschoven gelaat door zijn
geliefde in het wit laten ronddragen.
Het beeld straalt een en al optimisme
uit, vertrouwen in de toekomst van het
eigen gezin en van de wereld: een soort
menselijke kerktoren, op het doek
alleen helemaal onderaan onderbroken
door de horizontale lijnen van een stad
(duidelijk Russisch, zie de uivormige
kerkkoepels, Witebsk). Het doek, 233
cm hoog en 136 am breed, hangt in het
Musée National d’Art moderne in
Parijs. Het vertrouwen in de toekomst,
het optimisme dat uit het doek straalt
valt ook gemakkelijk in verband te
brengen met de tijd waarin het tot
stand kwam: 1917, het jaar waarin,
eerst aarzelend in februari en
vervolgens in oktober/november,
definitief, het hele systeem der oude
vormen en gedachten in Rusland werd
geworpen in twee revoluties die nog
steeds nagalmen over de wereld. Een
tijd waarin de Russische revolutionair
en dichter Wladimir Majakowski
schreef:
«Heidaar, jij!
Hemel!
Frank Hilgers
Frank Hilgers is geboren in Rotter
dam in 1962 en woont tegenwoordig in
Tilburg. Hij begon in 1982 met de stu
die Letteren aan de Katholieke Hoge
school Tilburg. Hij zegt van zichzelf.
dat hij weinig gedichten van anderen
leest. De gedichten die Fj
meestal opzettelijk associat
kubisme, dadaïsme, surrealisme en
symbolisme gestopt, maar vooral veel
elementen van zichzelf, zijn jeugd, zijn
geloof, zijn liefde en zijn angsten ook,
wanneer hij werk maakt met de oorlog
als onderwerp of de verschrikkingen
van de waanzin die de Duitse fascisten
over Europa en vooral over de joden
brengen.
Groot was Chagall ook waar hij met
evenveel religieuze beleving de ramen
brandschilderde van de kathedraal in
Reims als van een synagoge in Tel
Aviv, zichzelf evenmin als op
gebied op het godsdienstig vla
bepaalde stroming het rekenen.
Over Marc Chagall is in het
Nederlands geen literatuur
beschikbaar. In de ramsj verkeert
momenteel bij een plaatselijke
boekhandel «Chagall in Jerusalem»,
bij SKIRA verscheen Chagall, door
Lionello Venturi (Genève 1972) en in
de reeks DuMont Kunsttaschenbücher
schreef Horst Keller Marc Chagall -
Leben und Werk. (Köln, 1974). Heel
aardig, maar duur is Chagall by
Chagall, geredigeerd door Ch. Sorlier
en uitgegeven door de New English
Library (London, 1979). Voor wie
geïnteresseerd is in de joodse
symboliek is onontbeerlijk Joodse
schilderij «Eerbetoon
Apollinaire» uit 1911/12 hangt
overigens in het Eindhovense van
Abbemuseum.
Tot die internationale kring van
kunstenaars behoorden in die tijd ook
de Italiaanse schilders Amedeo
Modigliani en Giorgio de Chirico,
evenals Chagalls vijfjaar oudere
landgenoot, de componist Igor
Strawinsky. Voor diens ballet De
Vuurvogel zou hij veel later, in 1945
tijdens zijn verblijf in de V.S., decors
en kostuums vervaardigen.
De Russische revolutie, die Chagall
meemaakte terwijl hij in Petrograd ’s
keizers wapenrok droeg, verwelkomde
hij met geestdrift. Op een van zijn
latere schilderijen (Schets voor «De
Revolutie» uit 1937) laat Chagall ook
zien wat die revolutie voor veel joden
kon betekenen, vooral voor niet-
gelovige joden: het marxisme beloofde
iedereen gelijke kansen en gelijke
status, ook de al tweeduizend jaar in
alle Europese samenlevingen verachte
en vaak vervolgde joden.
Door Anatoli Loenatsjarski,
volkscommissaris (minister) voor
Cultuur in Lenins bolsjewistische
regering, werd Chagall gevraagd
commissaris voor Kunstzaken in het
district Witebsk te worden.
Loenatsjarski kende hem nog uit
Parijs. In minder dan geen tijd stampte
Chagall in Witebsk een kunstacademie
uit de grond waaraan behalve hijzelf
beroemdheden als El Lissitzky en
Kasimir Malewitsj doceerden.
Conflicten met deze twee
kunstbroeders dreven hem echter al
vrij snel naar Moskou, waar hij
wandtapijten en kostuums voor 1
Joods Theater ging ontwerpen,
daar kreeg hij het m artistiek op
aan de stok met zijn collega’s
vertrok hij in 1922 definitief
«Nieuwe Rusland», dat int
Sovjetunie heette, ruimschr
aan de revolutie ontsnapt 1
haar als door de Satumus
worden verslonden.
Opmerkelijk is wel dat Chagall de
eerste «jood die schildert» was: er
werd altijd beweerd dat joden niet
konden schilderen, op zichzelf
natuurlijk een onzinnige onderstellii
maar opvallend was wel dat terwijl
toch sedert de zestiende eeuw in Wc
Europa heel wat joodse schrijvers,
wetenschapsmensen en ook
componisten de top binnen hun vak
hadden bereikt, in de beeldende kunst
vrijwel geen joden opvielen. Chagall
met name heeft met die mythe van de
jood die niet kan schilderen definitief
korte metten gemaakt, met name in de
Verenigde Staten is het aantal
beroemde schilders van joodse origine
deze eeuw bepaald groot. We hoeven
alleen maar de namen Pollock en
Rothko te laten vallen (overigens van
oorsprong ook «oostjoden», net als
Chagall).
De grootheid van Chagall wordt
niet alleen getoond doordat hij
tegelijkertijd onontkoombaar is in de
kunstgeschiedenis van de twintigste
eeuw en anderzijds niet in te delen valt
bij een van de stromingen ervan; hij
heeft in zijn werk elementen ivan
Een aantal mensen heeft mij ge
vraagd of ik de recepten zelf verzin
of ze overschrijf. Wel, de waarheid
ligt zoals gebruikelijk in het midden,
met name vooë de hoofdgerechten
improviseer ik nogal wat. Het vlees,
de vis of de sauce wordt afgewerkt
met die ingrediënten die ik in huis
J heb, of wat op dat- moment seizoen-
matig te koop is. De ervaring leert
1 dan wat lekker is en dat schrijf ik
op. Soms krijg ik ook weleens een
1 I recept dat een ’’privé-uitvinding”
r van iemand is.
Deze week is dat het hoofdgerecht.
Van Mevr. W. van Cauwenberg v.h.
Ambassade van België, Den Haag.
a Als u wellicht ook een kook-
uitvinding hebt, ik houd mij aanbe-
frediènten
■rvó gr. uien, 4 eetlepels boter, 1 kg.
magere runderlappen in blokjes ge
sneden, 2 teentjes knoflook, 3 kruid
nagels, V2 theelepel thijm (of wat ver
se takjes), 1 liter bier, 2 eetlepels bo
ter met 2 eetlepels bloem, vermengd
met'l eetlepel bruine suiker,
zout.
Toast met merg
Snijd de korstjes van het casinobrood.
Het merg in kleine stukjes verdelen
en pocheren in het bier. Let op, om
het merg goed te pocheren mag het
bier vooral niet koken. Hak inmid
dels de sjalot en de peterselie fijn.
Bak de 4 casinosneetjes in hete boter
snel om-en-om bruin en knapperig.
Het merg na ca. 8 minuten uit het
bier scheppen. Toastjes op warme
bordjes, merg erover verdelen.
Bestrooien met zout, flink wat peper
en de gehakte peterselie en sjalot. Het
gooit u weg en u drinkt hier een
oude hollandse borrel bij.
Marc was de oudste van negen
kinderen uit een eenvoudig joods
gezin, dat de traditionele richting van
het chassidisme aanhing, een op
mystische verhalen als dat over de
«Baal-shem-tov» gebaseerde leer. De
Moshe Segal, wiens vader de
familienaam veranderde in Chagal,
daar later nog een 1 aan toevoegde en
zijn voornaam veranderde in Mare,
werd in zijn jeugd gekoesterd in dat
typisch joodse, beschermende milieu
dat hem heel zijn leven zou bijblijven
J en inspireren. Hoewel we bij het
Rusland van een eeuw geleden meestal
denken aan getto’s waarin de joden
gedwongen werden zich terug te
trekken, kende het Witebsk van
Shagalls jeugd zo’n afgezonderde
joodse wijk niet: getto’s zag Chagall
pas in 1935 in Polen en hij werd er zeer
door geschokt.
Robert Muis
Robert Muis werd in 1964 geboren
in Schiedam en studeert nu Letteren
aan de Katholieke Hogeschool in Til
burg. Robert woont in Tilburg. Een
fragment uit één van zijn gedichten:
schoorstenen en hijskranen verrijzen mie
boven de vervallen en verlaten dicht
gebouwen, stutten en grauwe grijze
wolken boven de stegen en straten.
De zegel
de kleuren zwart, beige en
I gewijd aan Onrecht en Verzet,
zegel is afgebeeld het opnaaien
1 jodenster (foto Cas Oorthuys),
l aantal illegale bladen (foto Rijks Ii
tuut voor Oorlc"o'’'^',”"“","‘i“'
schietoefeningen v
verzet in Amsterda
Op de postzegel van 6v v
i9d - onderwerp Geallieerden ’45
-1981 men geallieerde vliegtuigen
-1979 I droppen voor, een door
1979 uitgeworpen krant met de titel
1983 gende Hollander» en een - waarschijt
- 1980 lijk Poolse soldaat in Arnhem
.1’^1981 1 R I O.D.). De kleuren van deze
1979 I zijn zwart, beige en blauw.
- 1983 I Bevrijding 1945 is het onderwerp
- 1983 1 van zege'van 65 cent. In de kleuren
..El. 1982 zwart, beige en oranje zijn afgebeeld
1980 een foto van Bevrijdingsdag 1945 in
')to Cas Oorthuys), het
.tgekomen «Parool» en
Amerikaanse erebe-
Limburgse gemeente
Carbonnade Flamande
De uien zeer dun snijden en licht
aanbraden in de boter. Uit de boter
scheppen en apart zetten. In dezelfde
(zware braadpan) de rest van de boter
smelten en het vlees aan alle kanten
flink aanbraden. De uien aan het
peper en vlees toevoegen met al de kruiden en
het bier. Deksel op de pan en alles
aan de kook laten komen. Op laag
vuur ca. IV2 uur laten stoven. Neem
nu al de vloeistof uit de pan en houd
het warm. Vermeng de vloeistof met
het bloem-boter-suikermengsel. Laat
de sauce nu op flink vuur nog ca. 10
minuten indikken. Leg het vlees te
rug in de sauce en spatel goed door
elkaar. Even doorwarmen. In een
voorverwarmde ovenschotel ópdie-
nen, garneren met wat aardappelpu
ree. En vooruit, voor deze keer drinkt
u hier een flinke pint bier bij. Een
belgische pint bijvoorbeeld.
Versierde Hopjesvla
4 eetl. houden we het
nir) Vermengd
likeur. De
stijfkloppen. Vla in de schaaltjes doen
en versieren (opspuiten) met de slag
room. Garneren met 'de moccaboon
tjes (bij uw banketbakker te koop).
Een glaasje Tia Maria met een blokje
ijs maakt dit gerechtje kompleet.
Tot de volgende week.
zijn zwart, beige 1
Bevrijding 1945
van de zegel van 65
zwart, beige e" «re
een foto van
Amsterdam (foti
eerste legaal uitg
f een foto van de
graafplaats in de
Margraten.
I Op de, in de kleuren zwart, beige en
groen uitgevoerde, zegels van 70 cent
I komt de tekst «15 augustus 1945»
I voor. Deze postzegel is gewijd aan het
oorlogsleed in het voormalig Neder-
lands-Indië. Afgebeeld zijn buigende
vrouwen in een interneringskamp,
kampgeld en de beruchte Bunnaspoor-
weg
De zegels en een postzeg-
1 -5 mei 1985 verkrij
raad strekt, doch
Drie weken geleden, op donderdag
28 maart, overleed Marc Chagall.
Weinig schilders hebben zo lang
geleefd als deze witrussische jood, die
de afgelopen veertig jaar permanent in
Frankrijk woonde. Zeer weinigen
hebben Chagall geëvenaard in
produktiviteit en creativiteit tot op
hoge leeftijd. Chagall, die op 7 juli a.s.
98 jaar zou zijn geworden, stierf,
terwijl hij nog aan het werk was. De
tijd waarin hij leefde heeft ervoor
gezorgd dat Marc Chagall van veel
ingrijpende gebeurtenissen getuige is
geweest en van veel bewegingen
deelgenoot.
Hij werd geboren in Witebsk, een
provinciestadje in het noordoosten van
Wit-Rusland, ongeveer halverwege
tussen Warschau en Moskou. Nu is
Witebsk ongeveer zo groot als Utrecht,
het telt 250.000 inwoners, maar een
kleine eeuw geleden had het qua sfeer
en omvang meer weg van het dorpje
Tilburg uit die dagen. Die dagen
waren ook de nadagen van het
Russische tsarenrijk: toen Chagall
dertig jaar was, braken de revoluties
uit die onder andere een eind zouden
maken aan de monarchie in het
«heilige Rusland».
Riten en Symbolen, van rabbijn S. Ph.
de Vriens, zojuist in herdruk
verschenen bij de Arbeiderspers, na
jarenlang alleen in een Duitse editie
verkrijgbaar te zijn geweest.
Ter gelegenheid van de grote
Chagall-tentoonstelling, vorig jaar in
het Parijse Centre Pompidou,
verscheen een catalogus in de Van dat
centrum bekende onvolprezen reeks,
relatief goedkoop en «om te hebben».
Igor Strawinsky is in deze
kolommen al meer dan eens
vernoemd, daarom over hem ook een
boek, in het Nederlands: R. Craft,
Strawinsky, Kroniek van een
vriendschap, verschenen in de reeks
Privé Domein van de AP.
ontwikkelen, maar erg veel viel er daar
voor hem niet te leren.
In de vier jaar dat hij vervolgens in
Parijs verbleef raakte hij bevriend met
iedereen die tot de avantgarde van dat
ogenblik behoorde in de «culturele
hoofdstad van de wereld» - wat Parijs
traditioneel was en zou blijven tot
1940.
Zo sloot hij vriendschap met de
dichters Blaise Cendrars, Max Jacob
en Guillaume Apollinaire. Deze
laatste, de «zoon van kardinaal
Pölatüo», was zeer enthousiast over
het werk van Chagall en zorgde er
onder meer voor dat hij een
tentoonstelling van zijn werk kreeg in
het «tweede kunstcentrum» van die
tijd, Berlijn. Dat was in 1914. Het
2 98
2 98
ag-
Frans Smulders
De thans 28-jarige Frans Smulders
werd geboren in Eindhoven. In Til
burg studeerde hij aan het Mollerinsti-
tuut Nederlands en geschiedenis.
Frans is werkzaam als leraar en als be
geleider op het Streekcentrum in Til-
hij schrijft, zijn burg. Zijn hobby’s zijn tekenen, schrij-
iciatief. ven en, naar hij zelf zegt: zoeken.
Goedele Horemans ln8e Ton
In 1957 werd in Schoten in België ,.I?fzem 19tV
Goedele Hermans-Horemans geboren, dichteres^wer te
Zij studeerde filosofie in Antwerpen rers en bij
en Leuven, haalde haar kandidaats en werkzaam
werkte enkele jaren bij een scheeps- m^ar,ls sedert J°!
agentschap. Gedichten maken L redac nee van twee
schouwt zij als haar job, niet als vrije- shchnJft ,vo«r,die.blad£
tijdsbesteding. Zij vindt het een vrije- aar vnJetlJ 80 J
Jdjob. Gewoon, .bans i„ nu
waagt ze zich ook aan proza,
woont in Oisterwijk.
Frank van de Ven
Frank werd geboren in Waalre in
1960. Hij studeerde in Wageningen,
Arnhem en nu in Den Bosch. Hij wil
leraar Plantenteelt/Agrarische Ecor
worden. Frank is zich serieus r
iten bezig gaan houden nadat
via een cursus Taalexpressie in I
Bosch beter kennismaakt
gelijkheden van de taa«.
zijn sport, muziek en leze:
>g
