De paaspuzzel van
de Tilburgse Koerier
jmzzélen
T BEZOEK
ONZEuss^
GRANDIOZE
PAASSHHK
Goirlenaar schrijft derde
boek over oorlogsjaren
OOK OP
PAASDAG
OPEN.
IJK TWEEDE
Thema zure regen in Udenhout
0“
van de fiets
200 jaar geleden geboren
3
A ramits - Tocht in het grijze gebied
tussen goed en kwaad vriend en vijand.
«Vader»
the
pniou/
orthopedisch kussen bij
nek-en rugklachten
■SïïFSSS
7 bedwelming door sterke drank; 8 boom; 9 franco
(afk.); 10 kort muziekstuk; 12 naschrift (afk. La-
windvlaag; 19 titel (aft); 20 praatziek persoon; 23
-—-Tend vnw.; 24 zonder inhoud; 28 krombaan-
SE»»?*
Kerkorgel Loon op Zand
binnenkort «in de steigers»
dan moet een grondige restauratie nu
geschieden.
DE TILBURGSE KOERIER
Donderdag 4 april 1985 - pagina 29
■ril 1985-pagina 28
prijs bedraagt 25,- en de derde prijs is 20,-
1825 zelfs
STANDARD
SOFT
Wij wensen u veel paaspuzzelplezierü!
verkrijgbaar bij:
ime
be-
verzet in
M
244 117
218
124 15£
82
105
30
106
135 166
62
43
13
98
19
185
203 216
156
183
1
170
90
72
108
35
143 175
69
57
149
102
257
uilde
kniis-
e balk
Voor
een
i van
Igische
idies aan-
ct vanzelf dat er in
activiteiten
Sergeant-majoor Cees van Boxtel in
Brits uniform
tig pro
is aang
ernstiger:
98 procen
schenen
«Goirles
mede de i
Dit is-
verschijnen boek,
-utind vai
Slapeloi
klachter
zijn
ding
Bij de Rabo bar
is ten bate van het
nine geopend
12.97.26.885.
Welke 4 sleutelwoorden vormen de letters v!
overeenkomstig genummerde vakjes van bet ki
woordraadwl diagram na overbrenging in de
eronder?
reeds in enkele
loopfiets tot een den
mpeace wil de zure-regenpro-
lek onder deze aandacht bren-
>udt daarom een informatie-
donderdag 11 april a.s. om
café het Centrum in Uden-
■■172
op dat onmetelijke grijze gebied tussen
de twee uitersten. Tenslotte kon alles
bij elkaar nog geen bende deel van alle
Nederlanders tot ofwel collaboratie of
wel verzet worden gerekend; zoals ook
Recent onderzoek wees uit
rocent van de Nederlands^
ngetast.
West-Duitsland is de situatie nog
^r: in sommige gebieden is zelfs
procent aangetast.
Het ligt in de bedoeling direct na
Pasen met de voorbereidende werk
zaamheden te beginnen.
leonaaljkena
F| besterdplein 2, tilburg
11/ telefoon 425705(013)
de speciaalzaak in bedden,
gordijnen en tapijten
loosheid, nek- en rug-
ien kunnen het gevolg
van een verkeerde hou-
uiiig in bed. Vaak ligt de
oorzaak bij het hoofdkussen;
een verwaarloosd attribuut
in onze bedcultuur.
’’The Pillow” kan deze oor
zaak wegnemen omdat dan
de nek op de juiste wijze
wordt ondersteund.
2 op deze wijze; 123 één d<
ii symbool selenium; 128
130 sytr1—-
omgeslagen voorbovenrand v.e. jas; 99 kostbaar
familiehd; 128 vallei; 129 honingdrank; 132
schaakterm; 133 waterkoud; 136 vleugel v.e. vogel;
138 vrouwelijk persoon; 139 bloemorgaan; 140 ne-
tene (afk.); 158 bedrijver (ongunstig); 160 mun-
tachtig plantegeslacht; 163 ovaalvormig verfplank-
dat grind en keien bevat; 166
181 voorzetsel; 182 schade; 183 belemmering
hddtnw
212 bedrog; 215 -
iteert uit
jvatie be-
srk en een
iging-
deel van
ien.
5mii?22?3E^gSSu7
dig getal; 231 laddersport; 232 Unmde van Zeus;
wel, ofschoon; 250 motorschip (aft); 252 muziek
noot; 253 tegenover (afk.); 254 ten bedrage van;
255 Chinese afstandsmaat.
Meest gedecoreerde Belg
Het tweede boek, «De dood was ze
ven maanden mijn enige vriend», ver
telt de avonturen in de oorlogsbeleve
nissen van Jef Mooris, de «meest gede
coreerde Belg aller tijden». Beide boe
ken waren eerder in afleveringen ver
in het advertentieweekblad
s Belang», waarvan Ed Brok
redactie voert.
i ook het geval met het nu te
'...k, «Aramits-Grijs ver-
>ank te Loon op Zan
U orgelfonds een rekt
1 onder nummer
Op zaterdag 20 april aanstaande verschijnt het boek «Aramits - Grijs verzet in zwarte oorlogsjaren». Dit 320
bladzijden tellende werk is geschreven door Goirlenaar Ed Brok en verhaalt de lotgevallen van twee Goirlese
jongens, die gedurende de oorlogsjaren tegen wil en dank op het pad van avontuur geraakten.
Het spannende boek, een waar gebeurde roman, telt maar liefst 87 authentieke foto’s en verschijnt mede in
het kader van de veertigste verjaardag van de Nederlandse bevrijding.
and; 37 scÉoolvik;’ 39
SusSBg
keurig; 61 vogel; 6Ï hulzen vin gedorste koreni-
ren; b woekerplant; 67 bittere Jïïmst; 69 vlerk,
vleugel; 70 landbouwer; 72 etmaal; 76 vogelsna-
vel; 78 over, langs; 79 middel om melk te strem
men; 81 aanmatigende houding; 84 vergiftige gras-
Bijna Pasen, de winter is voorbij, de merels zingen weer, het eerste kievitsei is inmiddels al gevonden en het tweede ook.
Misschien zoekt u over enkele dagen in uw tuin of in huis ook naar eieren.
Eenmaal uitgezocht kunt u met wat hier voor u ligt verder zoeken. Niet naar eieren maar naar de juiste woordjes en woor
den die in deze paaspuzzel thuishoren. Hebt u alles gevonden dan is het zoeken naar de vier sleutelwoorden nog maar een
koud kunstje. Wie weet valt u, als u die vier sleutelwoorden naar de Koerier stuurt, wel in de prijzen.
U kunt namelijk winnen, als eerste prijs een bedrag van 30,-. De tweede prijs bedraagt 2f,
groot Die prijzen zullen verloot worden onder de goede inzenders.
mogelijk zijn inmiddels subsic
gevraagd. Het spreekt
Loon op Zand een aantal
zullen worden ontplooid.
Grijs gebied
Aramits, grijs
logsjaren - die 1
aan waar de
naartoe wil: r
ven, veroorde
goed en kwaad, wit en
wat collaborteurs, NSB
landse SS’ers enerzijds en
den, koeriersters, illegalen-.u
verrichtten als wel de nadruk leggen Leger, nog kunnen verwezenlijken.
«Aramits» van Ed Brok is vanaf za
terdag 20 april a.s. verkrijgbaar in de
boekhandel voor 24,95. U kunt het
desgewenst ook nu al bestellen.
Indien alles naar wens verloopt, kan
de nachtmis van Kerstmis 1985 wor
den opgeluisterd met een herboren or
gel dat voor muziekminnende oren van
Loon en omgeving nog mooier zal
klinken dan in zijn gloriejaren.
212^^136
Ed Brok is in het Goirlese bepaald
geen onbekende. De 44-jarige onder
wijzer aan de St. Jozefschool heeft al
eerder, in 1982, twee boeken gepubli
ceerd die zich eveneens afspelen tegen
de achtergrond van de Duitse bezet
ting van ons land. Het ene boek, «pilo
ten Escapeline 1942-1944», gaat zoals
de naam al zegt ovar de vluchtlijn voor
geallieerde piloten, de lijn Coevorden-
Lissabon, die in de omgeving
Goirle over de Nederlands-Belgi
grens voerde.
De middeleeuwse parochiekerk van
Loon op Zand bezit een uitgebreid
orgel dat uniek is in midden Brabant
Het oorspronkelijk instrument dat in
archiefstukken van 1661 wordt ver
meld, behoorde toe aan de Waalse
Kerk in den Bosch voordat het in
1835 door Loon op Zand werd over
genomen.
De laatste restauratie dat
1942. De ingrijpende renov
stond toen uit meuw pijpwer.
electropneumatische overbrenj
Gelukkig is een belangrijk
de historische pijpen behouden
Sinds jaren vertoont het orgel in toe-
MT^nde mate gebreken. Wil men het
orgel voor een toonaangevend muzi
kaal dorp als Loon op Zand behouden,
nu, maar in ander opzicht, het «grijze
circuit» hoogtij viert, zo bevond zich
in die donkere jaren het grootste deel
van onze landgenoten in de grijsheid
tussen goed en kwaad, moed en laf-
Aramits» handelt ook, door het be-
verzet, dat tegelijkertijd half aanpas- Stof; 25 einde; 26 pil; 27 ingezonden mededeling
singaandenieuweordewas.
gierigaard; 51 kikvorsachtig dier; 52 winters voer-
5559
a, functie. M meer,,enimig
el;^^;^
82 telwoord; 83 bijwoord;
t dat vijf-, transport van wortel naar blad gehin-
ise bossen derd. Hierdoor ontstaan uitdrogings-
verschijnselen met als gevolg blad- en
naalduitval.
Tenslotte sterven de bomen af.
De Nederlandse bodem bezit, verge
leken met de Duitse, een iets beter
«buffervennogen» vanwege een grote
re hoeveelheid kalk bij ons.
Vandaar dat de aantasting bij ons
nu nog beperkt is tot lichte schade.
Er is intussen een parochiële werk
groep geformeerd die ook tot taak
heeft middels activiteiten de nodige fi
nanciën bijeen te brengen.
De volledige restauratie met enige
uitbreiding alsook het hoger plaatsen
van het totale pijpwerk kost
130.000,-. Onder deskundige leiding
zal door zelfwerkzaamheid van paro
chianen een besparing kunnen worden
verkregen van f30.000,-. Uiteraard
kunnen deze mensen voor bepaalde
onderdelen de helpende hand bieden.
De feestgave die Pastoor Simons in
1982 beschikbaar stelde voor het orgel
fonds bedraagt thans 18.000,-. Waar
zet in zwarte oorlogsjaren», dat in zijn
eerste gedaante, rijkelijk met oor
spronkelijke en nieuw gemaakte foto’s
«Aramits» is een boeiende avontu
renroman met dien verstande dat de
beschreven avonturen vrijwel allemaal
ook werkelijk plaats hebben gevonden. --*-*»•>- **-**-<-** uVl
nen in het Ne- dier; 72 huisbedekking; 73 voorzetsel; 74 dwaas; term (afk.); 244 voorzetsel; 246 en andere (afk.);
ringsbewijs, l«f muzieknoot; 101 verbrandings
rest; 102 handelskorting; 104 nssersmandje, 107
maat; 122 op deze wijze; 123 één der tien meester-
nodige belevenissen weet paden bij judo; 124 boomloot; 125 eerstvolgende --------
-komen en via Odk-); 127 symbool selenium; 128 sniisverterings- aanwijzend vnw.; 24 zonder inhoud; 28 krombaan- met steile wanden; 219 zoi
S opstootje; 1 Amsterdams peü (^k.); 42. pronk- drg geul; 231 laddersport; 2
™w^gS^°^hg; ^SO' p^dX^^l
o- loofboom; 152 onbepaald vnw.; 154 deelteken;
dersoort; 184 afgelegen; 186 hupij; 188 rivier in persoonlijk vnw.; 90 buitendijks land; 91 kunst-
Greenp-»'’
blematiek or
gen en houd
avond op
20 uur in
hout.
Wat is zure regen? De aantasting van bomen begint
We spreken van «zure regen» als re- met een korte groeistuip, maar daarna
genwater 10 tot 100 keer zo zuur is als begint de aftakeling. Allereerst neemt
normaal regenwater. de wortelaktiviteit af, later wordt het
Zure regen ontstaat doordat afval-
gassen van verbrandingsprocessen
zwaveldioxide en stikstofdioxiden, in
de lucht overgaan in resp. zwavelzuur
en salpeterzuur. Met sneeuw of regen,
maar ok door dauwvorming of mist
komen deze zuren op akkers, weiden,
bossen, wegen, gebouwen,mensen enz.
terecht.
Sinds kort zijn er aanwijzingen dat Op 29 april a.s. is het 200 jaar gele- ^25 zelfs
ook ammoniakgas, afkomstig uit var- den dat Carl Ludwig Friedrich Chris- Hoewel hij
kens- of koeiemest bijdraagt aan de Han, Freiherr von Drais in Karlsruhe, de grtx’thei
verzuring. -J a.
Waar komen die afvalgassen
vandaan?
Bij gebruik van brandstof voor elek-
triciteitsopwekkingof in de industrie
(petrochemie, hoogovens) komt veel
zwaveldioxide vrij. Dit komt doordat
in brandstoffen als steenkool en stook
olie zwavel zit. Daarnaast ontstaan bij
die verbrandingsprocessen, als gevolg
van erg hoge vlamtemperaturen ook
stikstofoxiden. Dit voor verbinding
van stikstof en zuurstof uit de lucht.
Ditzelfde geldt voor snelrijdende wercj met v
auto’s. De als gevolg van de grote snel- draisine gene
heid hoge verbrandingstemperatuur Drais „if aanvank
maakt ’t autoverkeertot de grootste clped Het
producent van stikstofoxiden. njn houten loopf[ets j
In de intensieve veehouderij kampt vele ma]en verbeterd
men met enorme mestoverschotten. voor om ^in vindins
Meer dan eens leidt dit tot overbemes
ting van het land. Het uit de mest vrij
komende ammoniakgas zorgt in som
mige streken van ons land, met name
Brabant en de Veluwe, voor een be
hoorlijke verzuring van de bodem.
Wat zijn de gevolgen?
Overal waar het regent, komt zuur
op de grond. Dus de gevolgen zijn tal
rijk: verdwijnen van gevoelige planten
en dieren, afsterven van bossen, korro-
sie van aan de lucht blootgestelde ma
terialen, aantasting van natuursteen,
voeg- en pleisterwerk, opbrengstver-
mindering m de landbouw van gemid
deld zo’n 10 procent (schade 1 miljard
per jaar) en bij de mensen irritatie van
slijmvliezen van ogen en luchtwegen.
Vooral mensen die toch al gevoelig
zijn voor bronchitis of astma, hebben
het in gebieden met veel luchtveront
reiniging zwaar te verduren.
Stervende bossen: Het meest ingrij
pende effekt van de zure regen lijkt het
massaal af sterven van bomen. Naald
bomen als fijnspar, douglasspar en
grove den zijn het gevoeligst. Maar nemende mate
ook beuken beginnen tekenen van --
aantasting te vertonen.
op de boot naar Brazilië,
officiële erkenning kreeg -
---- ithertog van Baden verleende
werd geboren. Hij is de geschiedenis hcm de eretitel «Professor der Mecha-
ingegaan als de «vader» of in ieder ge- n*k> koning Friedrich Wilhelm II
val een van de vaders van de heden- van Fruisen bedacht hem met een aar-
daagse fiets. Het is althans gebruikelijk dl8 bedrag in goudgeld - en zijn ma-
om de geschiedenis van de fiets bij hem chine ln vele landen werd nagebouwd,
te laten beginnen. werd hij er persoonlijk niet beter van.
Zijn geld raiakte op en hij moest ten-
Hij was het die de reeds in enkele slotte als een soort kermisartiest optre-
exemplaren bestaande loopfiets tot een den en kunststukjes op zijn fiets verto-
bruikbaar vervoermiddel maakte door nen. Toen hij in 1851 overleed, werden
het voorwiel om een as draaiende te zijn totale bezittingen geschat op der-
maken. Zo werd de loopfiets bestuur- tig gulden en vierenvijftig kronen. Veel
baar en wendbaar via een op het voor- later heeft men zijn verdiensten er-
wiel werkende kruk met as. Dat was in kend. In 1891 werd in zijn geboorte-
1816 en de door hem gebouwde fiets stad een monument voor hem opge-
j _-t naar 2jjn naarn richt, terwijl in 1905 in Mannheim aan
genoemd, al gebruikte Von het huis waar hij waarschijnlijk zijn
aanvankelijk de naam velo- fiets construeerde, een bronzen pla-
;>ronkelijke type van quette werd aangebracht. In Almere
iets is door Von Drais werd enkele jaren geleden een fietspad
1 en hij ijverde er- naar hem vernoemd. Ter gelegenheid
voor om zijn vinding ingang te doen van zijn 200ste geboortedag zullen in
vinden. Hij reisde daardoor verschil- Karlsruhe verschillende festiviteiten
lende Europese landen af en stapte in worden georganiseerd.
Hoe gaat u te werk?
U moet uw inzending met daarop vermeld de vier sleutelwoorden uiterlijk maandag 22 april voor 12.00 u. ’s ochtends bij
ons kantoor in de brievenbus hebben geduwd. U kunt uw oplossing natuurlijk ook per post sturen. Ons adres is: Tilburgse
Koerier, N.S.-Plein 13-14, 5014 DA in Tilburg.
De prijswinnaars zullen bekend gemaakt worden in de Koerier die op donderdag 25 april zal verschijnen.
MEUBELEN WA ACl^A/2!
Veldhovenring 98
Tilburg
013-433473
een t
bon
weer noordwaarts naar I _o
einde hier dienst de nemen in het
derlandse leger; die tocht begon eig
lijk op een zonnige morgen
1941 - Nederland was een jaar
1 Cees van Boxtel een «dringende
itnodiging» kreeg om in Berlijn
-i.— v-j het moederbedrijf va
fabriek «Floria» in de Molen
straat.
Na
Cees i
--Tngen
personen van Ed Broks
oorlogsjaren aflegden,
chroniqueur zijn de tw:;r
nen afkomstig uit Goirle: het zijn de
nu zeventigjarige Cees van Boxtel en
zijn acht jaar jongere achterneef Wim
van Boxtel.
De oorsprong voor de weekbladserie
en nu dan het boek ligt in een dagboek
van C»» ,van Boxtel, dat deze terug- 1^41 2 Nederland was een jaar bezet -
vond bij zijn verhuizing twee jaar gele- toen Cees van Boxtel een «dringende»
den. Op de vraag, waarom hij telkens uitnodiging» kreeg om in Berlijn te
in zijn boeken juist naar de oorlogsja- gaan werken bij het moederbedrijf van
ren tcrugkeert, antwoordt Ed Brok, zijn Goirlese werkgeefster, glodlam-
dat er verder m Goirle - evenals in Til- penfabriek «Floria» in de
burg - nooit veel van betekenis is straat,
voorgevallen; alleen in die jaren van Na de *--*-
oorlog, bezetting en bevrijding gebeur- Cees uit Berhjn'weg te kor
de er verschrikkelijk veel, werden aller- een tegenvallend vefblijf in
lei zaken op hun kop gezet en wissel- k vrolijkheid verstoken Goirle
den de positieve maar vooral de nega- mct a,n achterneef Wim het onbeke..
tieve emoties elkaar in een rap tempo de tegemoet: zonder een woord Frans,
laat staan Spaans te kennen, alleen ge
wapend met een in die twee talen ge
steld aanbevelingsbriefje,
burgse leraar en verzetsman
-o- oBeuker (bij vele oud-Odulphianen
e schrijver in zijn boek bekend) voor hun had geschreven. Die
niet zozeer het beschrij- tocht eindigt tenslotte abrupt in het
leien of bejubelen van Frans/Spaanse grensplaatsje Aramits
j zwart, datgene en bij hun temmeer in Goirle blijken
SB’ers en Neder- onze contreien inmiddels te zijn be-
verzetshel- vrijd zodat de twee van Boxtels hun
anderzijds doel, dienst nemen in het Nederlandse
i. a- --
104
IÏ2Ö"
126
[Ï28
130
[Ï38
(Ï43
H55
[Ï58
p91
|2ÏT
230
253
■■227'
1243 M|
156
^■Ï9Ö~
■■197
34
5^H
63
■■64
fli
■■8^
[90 p
■pïï
21^BH22Ö~
Hl
■■254
172
Ï86~
Ï95~
2ÖT
6T
R'
jgfe ■■Ï66
Ï69|17^
p8^B«Ï84“
■■Ï92J p93
[Ï19
■■iir
■■132
■■13^
14^HfÏ42
