o
Biïi
Periodiek onderzoek naar
baarmoederhalskanker niet zeker
ETTionn
js De
de KIOhhlXHAL
9
Hoe schrèèfdedè? de spelling
van het Tilburgs dialect
DENISSEN
Volksgezondheid: de gemeente, de ziekenfondsen en de staatssecretaris
Trafohuisje Lancierskazeme
Wel of niet slopen
Rome
I
De gemoederen zijn bedaard
Nacht van
het Rode Kruis
12,95
VERHUISBERICHT
Transportriool in Loven Besterd alweer in een nieuwe fase
CARRE Rfil
autohuis tilburg
985 - pagina 28
s@ Koerier
Oplage: 80.855 ex.
ZONNEHEMELS
tita - Ro-
Beraad
BEGRAFENISONDERNEMING
i gesta
m hit
■k
sl
over
BKH. «POOSTER» DIDAKTBOEK
STUDIEBOEKEN
d strekt.
iRr/v>r.r.vFr.>»x4J|
104. Tel. 426042
257.
|LAGE WITSIEBAAN 78 TEL 63.4355|
BEHANG-RESTANTEN
115 0 per rol 2 50 per rol enz.
LAKVERF (kleur naar keuze)
3 kg 25,-
Viske
ilen
Donderdag 7 februari 1985
29e jaargang nr. 1399
SUPER KARNAVAL
STUNTS m
HOEFSTRAAT 145 - TILBURG
Telefoon 432163
Donderdag koopavond
Ziekenfondsen weigeren
Met dat beleidsvoornemen van de
staatssecretaris besloot de gemeente-
Feest-, f
o.a.
rijk wie er alle-
wordt na een
w]
Piet Smits
.n onlangs a
BEHANGMARKT
Besterdring 79
aan
Vet-
WOESSCHOTEH
kleuren-T V-video
tbal
rezen tegen ntl
gelijke scholinj
taal die met i
veel meer
beschaafd
lect.
Uitgave: De Tilburgse Koerier bv
Dir. T. de Beer-Douwes
Oprichter: J.H.G. de Beer
‘lijk komt binnenkort
:ïi ook wel de midden-
ït niet zo belangrijk wii er a"e-
t er weer gepraat wordt na een
Tevens verzorgen wij de begrafe
nissen voor de protestantse be
grafenisonderneming.
Tel. 425525, b.g.g. 433370
Bij 'n overlijden in uw familie, zowel ’s
nachts als overdag, belt u eerst ons, wij
nemen al de zorgen, betreffende de be
grafenis oheventueel crematie van u over
een
ipperen, dan zal
dat graag van u
spelling laat ons hoper
vaststellen van de spelli
burgs
bestaan dan
hebben we
steeds g<*^n
Tilburgs, ua,
uitgest
en lov
ZONNEKUREN
per keer 8,- 11 keer 75,-
HET GOEDKOOPST
Ook verkoop zonne-apparatuur
BELLAIR
Enschotsestraat 133, tel. 422769
U?
ir>
CO
W alarm gesla-
brief naar de
wijzen zij
j indertijd
itgespro-
imerking
gelegenheid
kje te laten
W ver-
VIDEO, STEREO,
KLEUREN-T.V.
Gemakkelijke betaling
FILMVERHUUR
3 voor 1 5,- hele week
Redactie-advertentie-afdeling en administratie:
N.S. Plein 14 -5014 DA Tilburg
Tel. 013/368805
Sluitingstermijn voor advertenties en
redactie dinsdagavond 22.00 uur. J
Carré, Tilburgs meest kompleet autohuis,
verwelkomt haar eerste bewoonster
kussie wilde stellen. De wethouder
ontkende dat, maar gekonfronteerd
met een verslag van een bijeenkomst in
de buurt Loven Besterd waarbij de
wethouder het een en ander toegezegd
had, kon hij moeilijk blijven volharden
in zijn minderheidsstandpunt.
Bespreekbaar
De situatie is nu weer open met dien
verstande dat er wel over de route ge
praat kan worden maar niet over het
feit dat er bepaalde bergingskapaciteit
De grootste klokkenspeciaalzaak van Brabant
Korvelseweg 155A, Tilburg. Tel. 013-436884
t.o.v. Rabobank door de poort
Met ingang van heden hebben wij ons pand
aan de Spoorlaan verlaten en zijn wij
gevestigd in de
Poststraat 58 - 5038 DH Tilburg - Tel. 013-422190
fop- en schminkartikelen
i. Kryolan en Grimas.
JANSEN, Korvelseweg
Tel. 013/430801.
De raad beslist
Daarom heeft het college van B
W besloten het bestaande bouwplan te
handhaven en de raad op 4 maart een
uitspraak te laten doen over het voor
nemen om aan de minister van WVC
een sloopvergunning voor het trafo
huisje te vragen. Tevens wordt de raad
dan voorgesteld een voorbereidingsbe-
sluit voor de betreffende grond te ne
men, zodat met een anticipatieproce-
dure kan worden gestart.
Vooraf worden hierover de raads
commissies ruimtelijke ordening
openbare werken stadsvernieuwing
en sociale en culturele zaken gehoord.
300,- tot 1000,- goedkoper
hemels 895,- compleet
BRUINKUREN
nergens beter en goedkoper
met garantie, 8,50 per keer.
Brulncentrum Nederland
Piusplein 22 - Tilburg - tel. 35.86.30
Bolden Kooi jman
verschijnt In geheel Tilburg,
Golrle, Rlel, Loon op Zand, Udenhout,
Berkel Enschot, Olsterwljk,
Moergestel en Hllvarenbeek
KREMERS ALUMINIUM RAMEN EN DEUREN
rechtstreekse verkoop af fabriek enkele of dubbele beglazing (10 j. gar.)
worden op maat gemaakt eigen vakkdhdige montageteams
dubbele dichting tegen tocht ook in elke kleur leverbaar
vragen geen onderhoud raadpleeg ons vrijblijvend bij i
Renoveer en isoleer voor eens en altijd
Wilhelminapark 127
Tel. 425525, b.g.g. 433370
te zich toe op het
cbaar zijn van de
-triool in Loven
’en. Wethouder
nng dat de route
loc Lovense-
Het dialect - ons c
voor zover we het s,xl
even vanzelfsprekend als het praten in welke taal dan ook is. Degenen die
het Tilburgs niet zelf machtig zijn, klinkt het dialect van de schónste stad
vaak minder aangenaam in de oren: sommigen noemen het Tilburgs - o
schrijnend onrecht! - zelfs het lelijkst^ dialect wat ze kennen.
De gemeente is van mening dat het
eindverslag van de overleggroep eerst
naar de gehele buurt Loven Besterd
moet worden teruggekoppeld alvorens
dat eindverslag ter besluitvorming ai
het kollege van Burgemeester ei^ We
houders wordt aangeboden. Wanneer
dat eindverslag het licht zal zien is nog
niet precies bekend.
Na alle recente commotie betreffende de aanleg van het transportriool in Loven
Besterd is de rust weer teruggekeerd. De betrokken partijen, te weten de gemeen
te, waaronder wethouder Lambers, en de werkgroep Transportriool praten weer
met elkaar, samen met vertegenwoordigers van de Gemeentelijke Woningdienst
en de Stichting Verenigde Woningbouwcorporaties. Mogelij"
ook de Spoorwegen aan het overleg deelnemen en misschien
standers uit de Lovensestraat. Op dit moment is het
maal aan het overleg meedoen, belangrijker is dat
vervelend incident.
straat terwijl de werkgroep Transport
riool beweerde dat de wethouder die
route in een eerder stadium wel terSis-
Hel complex Lancierskazeme aan de St. Josephstraat in Tilburg, momenteel
nog in gebruik d<x>r de Katholieke Leergangen, staat op de rijksmonumentenlijst.
Naast die kazerne heeft de gemeente een bouwplan ontwikkeld dat nog in de loop
it jaar ingevuld gaat worden; met andere woorden: in 1985 zullen daar huizen
iwd worden. Een probleem echter is het trafohuisje dat ook tot het monu-
gerekend wordt maar dat een sta-in-de-weg is voor de nieuwe bebouwing.
:ollege van B W is van zins, tegen het advies in van de monumentencom-
toch een sloopvergunning aan te vragen bij de minister van WVC voor dat
tijdens een
en de zie-
cenfondsen zeggen
5 basis van
iet op basis
dialect: wij denken daar niet te veel over na, het is, toneelstuk wèl opschrijven - en daarbij
althans gebruiken, een vanzelfsprekend instrument, doet zich dan meteen de vraag voor:
id als het praten in welke taal dan ook is. Degenen die je het °P’ de sPelbngskwes-
Op pagina 17 kunt u meer lezen
de grandioze nacht van het
Rode Kruis.
school zeer
erwezen in de spelling van de moe-
of liever gezegd, de «algemeen
taal, waarin we met alle
irekenden kunnen com-
in de vorm van een transportriool
moet komen in en door de buurt Lo
ven Besterd.
Daarover kan men natuurlijk municeren, is er nog nooit protest ge-
twisten - zeker is dat er zoetge- rezen tegen het ontbreken van een der-
vooisder dialecten in het Neder- gelijke scholing in de vormleer van de
landse taalgebied bestaan en ook taa die me! name ‘agerke scholieren
i i j- veel meer gebruiken dan het algemeen
streek- en plaatstalen die robuus- beschaafd Nederlands: het e.gen dia-
ter, minder schel en ordinair klin-
ken als ons eigen teerbeminde
kruiks.
Historisch onderzoek
Beschikken over een vaste spelling van
je eigen dialect is nuttig. Niet alleen
wanneer je voor een groot publiek een
spektakelstuk schrijft, maar ook wan
neer je als historicus oude verhalen
van plaatsgenoten boekstaaft of wan
neer je als taalkundige woorden vast
legt die niet meer of bijna niet meer
gebruikt worden en onherroepelijk
vergeten zouden worden als niet the
ene stokoude stadsgenoot ze aan jou
doorgaf; bij al dat werk is het handig,
nuttig, te weten hoe je de woorden uit
spreekt en daarvoor afgesproken spel
lingsregels te hebben.
deidsvoomemen. Of daar de zie-
«.vuiwudsen ook van te overtuigen zijn,
zal in belangrijke mate afhankelijk zijn
van de financiële tegemoetkoming van
de overheid. Gezondheid is een groot
ering goed, maar een nog groter goed schijnt
ïken- geld te zijn want daar draait het weer
niet meewer- om.
preventiesys-
SKI7 transportwielen
fsJsÊXPGün^
muurg- Mes «meweg.M industneterran 1X013 321316
Gezondheid is een groot goed, iedereen zal dat beamen. Toch wordt er de laatste tijd meer en meer op de gezondheids
zorg beknibbeld met als motto: bezuinigen. Voorbeelden daarvan zijn de invoering van de «knakenkaart», ziekenhuizen moe
ten het met minder geld doen, het aantal bedden is verminderd en zo zijn er meer op te noemen.
Enkele jaren geleden werd een initiatief van de «Stichting Voorkomen is beter dan genezen» door de overheid gewaar
deerd in de vorm van een subsidiëring. Dat initiatief behelsde een periodiek onderzoek naar baarmoederhalskanker. Staats
secretaris van der Reijden weigerde echter vorig jaar dat onderzoek nog langer te subsidiëren maar stelde in het vooruitzicht
dat iedere daarvoor in aanmerking komende vrouw zich zou kunnen laten onderzoeken bij de huisarts. Periodiek zou dan de
vrouw opgeroepen worden zich, op vrijwillige basis uiteraard, te laten keuren.
De route
Enkele weken geleden deden wij in
deze krant uitvoerig uit de doeken hoe
dat incident in elkaar zat, welke rol
vooral de betrokken wethouder daarin
speelde.
Het incident spitste
wel of niet bespreekt
route die het transport!
Besterd zou gaan volge
Lambers was van meni"
vast stond, namelijk do.
2/e Pa9- 26.
De raadscommissie voor sociale en
kulturele zaken was in een eerder sta
dium van mening dat het college van B
W toch nog maar eens moest gaan
praten met de monumentencommissie.
Zij kwam tot dit oordeel toen het col
lege de raadscommissie voorstelde ak
koord te gaan met het aanvragen van
een sloopvergunning voor het trafo
huisje. Het college heeft dat inmiddels
gedaan maar het beraad heeft geen re
delijk alternatief opgeleverd. Zo is er
in dat beraad overwogen om een ge
deelte van het bouwplan (12 bejaar-’
Overeengekomen is dat er een ex
tern adviesbureau (Bureau TAUW) in
geschakeld gaat worden dat én de be
hoefte aan bergingskapaciteit gaat na
rekenen én gaat onderzoeken welke
route het meest geschikt is voor het
transportriool. Want, dat er een tran
sportriool moet komen, staat vast.
Geschreven en
gesproken taal
Nu zult u tegenwerpen,
nu eenmaal hoofdzakelijk gespr
en nauwelijks wordt geschreven,
wat denkt u van het groeiend
kranterubrieken, radiopraatjes,
ches en revues in het dialect? Tilburgs
komt alleen nog af en toe voor in een
i---onze zuiderburen
w en op hun televisie
t zekere regelmaat toneelstukken
i in bijvoorbeeld, Gents of Ant
werps dialect: als wij zoiets ook zou
den willen, moeten we zo’n revue of
Wetenschappelijk
verantwoord
De geschiedenis van de Nederlandse
spelling laat ons hopen dat er bij het
vaststellen van de spelling van het Til-
”„„iburgs dialect minder onenigheid zal
dan artinctnn din hun «n»mn bestaan dan bij het A.B.N.: anders
Ned van amusemen. °v“ “S
Ue Tn.e^
brahani uitgestorven zal zijn. Een zeer serieuze
>s en en 'ovenswaardige poging om tot een
v wetenschappelijk verantwoorde spel-
Ook ling van het Tilburgs te komen is on-
it pn demomen door onze stadsgenoot, de
neerlandicus Wil Sterenborg. Een arti
kel waarin hij zijn spellingsvoorstellen
nader uitwerkt treft u elders in dit blad
aan.
denwoningen) te laten vervallen. Dit
zou echter alleen maar een waardever
mindering opleveren voor het totale
beeld van het gebied van de Lanciers
kazeme met zijn monumentale bebou
wing.
Aanstaande zaterdagavond is het
zover: de nacht van het Rode Kruis.
Die avond zal de Stadsschouwburg/
Kultureel Sentrum bol staan van amu
sement. Diverse grote artiesten zullen
de aanwezigen v« 1 1
zang en
op het gebit
hebben. Nai
Alberts, Lenny Kuhr. Lori Spee,
Nijman, Maywood, Vader Abi
Dennie Christian, Corrie Konings
Donna Lynton zijn een garantie vc
een avond amusement op topnivo. C
zullen die avond diverse landelijk en
stedelijk bekende orkesten hun beste
beentjes voorzetten. We noemen de
Sonny Boys, Willy Latino, Caribean
Showband. The South Jazzband, The
Wooltown Jazzband, La Marotte, en Boekje
Mi^zaHn^letekwame'hMid^n zijnTan B^kkenj Piet Smits^(Korvelse-
Chiel Montagne, Krijn Torringa, Ellen weê verscheen onlangs als kerst- en
Brusse en Lennie Sazias. nieuwjaarswens een boekje, waann
De Nacht zal om 22.00 u. beginnen "aast de *me“wf sPe lin®’ voor _h^
en voortduren tot ongeveer 4.00 u„ een Tüb“r8s bJsJ ”et onSeveer 700
echte nacht dus, een nacht die menig- WOOrd"n waf °P8e“°-
een nog lang in zijn gedachten zal mee- men' Het boekJe !S hda^.iutverkocht’
dragen Enne: proficiat Rode Kruisaf- ™aa5. herdruk w.ordt. 7e™°gen-
deling Tilburg met het 75-jarig be- By die gelegenheid zal ook de lijst van
«taan' Tilburgse woorden sterk worden uitge
breid. Kent nu nog woorden in het Til
burgs dialect of hele teksten die op
of andere manier frapperen, dan
Drukkerij Piet Smits
vernemen.
raad van Tilburg vorig jaar het onder- zijn belei
zoek te laten stoppen in afwachting kenfonds
van de realisering van het voornemen
van van der Reijden. Burgemeester en
Wethouders vanTilburg zijn echter
zwaar teleurgesteld in de uitvoer
van het beleidsvoornemen. De ziek
fondsen willen namelijk
ken aan een oproep- en
teem.
Dit is B W gebleken t
overleg tussen de gemeente
kenfondsen. De ziekenfonds
alleen te willen betalen op
concrete verrichtingen en nk
van een preventiesysteem.
Alarm
Zo’n periodiek onderzoek
baarmoederhalskanker s‘
met een oproepsysteem. Als de zieken
fondsen blijven weigeren er aan mee te
werken, dan kan het hele onderzoek
wel vergeten worden.
Daarom heeft B
gen in de vorm van een
staatssecretaris. In die brief v
de bewindsman erop dat hij ii
als beleidsvoornemen heeft uit
ken dat ieder daarvoor in aanr
komende vrouw in de g-
wordt gesteld een uitstrijkjs
maken. Het college van B
zoekt de staatssecretaris dringend alles
in het werk te stellen dit beleidsvoor
nemen op korte termijn realiseerbaar
te maken.
Een zeer smalle minderheid der
Brabantse gelovigen zal, met de bis
schoppen Gijsen en Simonis, de be
noeming in Den Bosch uitleggen als
een teken van de bijzondere liefde
die de paus koestert voor het gods
volk in dit diocees.
De nieuwe bisschop is een verte
genwoordiger van alles wat de over
weldigende meerderheid der Bra
bantse katholieken niet wensen, van
opvattingen die zij opgelucht als ach
terhaald beschouwden, van een
kerks formalisme dat juist hier, in
het Bossche bisdom, in bijna dertig
jaar bestuur door de bruggenbou
wers Bekkers en Bluyssen was om-
gebogen tot evangelische betrokken
heid bij en zorg voor allen die daar
aan behoefte hebben.
Met de nu uitgevoerde ^staats
greep* in het grootste bisdom (dat
ruim een vierde van alle Nederland
se katholieken herbergt) is zowat de
hele Nederlandse kerkprovincie
«om*. Behalve in Breda zetelen nu
in alle Nederlandse diocesen bis
schoppen die in blinde trouw aan de
Vaticaanse richtlijnen hun beleid ten
uitvoer zullen leggen.
De berichten die vanuit Limburg
over de nieuwe bisschop tot ons ko
men zijn niet bemoedigend: terwijl
de Overijsselaar ter Schure, die in
oktober vorig jaar werd benoemd tot
hulpbisschop van Gijsen, al sedert
1978 de op twee na hoogste functie
in het Roermondse bisdom bekleedt,
kent niemand hem daar; overigens
wil ook niemand zijn naam als
•woordvoerder* van Limburgse ka
tholieken openbaar gemaakt zien;
die angst, die doet denken aan de at
mosfeer in een autoritair geregeerd
land als, bijvoorbeeld, Polen - staat
die ook de gelovigen in het bisdom
’s-Hertogenbosch te wachten?
Indien dat zo zou zijn moeten we
misschien over enkele jaren in dit
diocees de boven aangehaalde zegs
wijze parafraseren tot •Roma locu-
ta, ecclesia finita*: Rome heeft ge
sproken, de kerk heeft afgedaan.
Roma locuta - causa finita - Ro
me heeft gesproken, de zaak is afge
daan. Deze bondige, 1600jaar oude
uitspraak van Augustinus zouden de
roomse functionarissen in Nederland
en in hel Vaticaan, die de benoe
ming hebben bewerkstelligd van J.
ter Schure tot bisschop van Den
Bosch, ongetwijfeld ook nu bewaar
heid willen zien. De meeste katholie
ken in dit bisdom - het grootste van
Nederland met anderhalf miljoen
gelovigen - ervaren de benoeming
als een ramp, die net als een aardbe
ving of een overstroming veel blij
vende schade zal aanrichten.
Overleg
Op 11 februari aanstaande vindt er
in Den Haag een overleg plaats tussen
de leden van de vaste kamercommissie
Volksgezondheid van de Tweede Ka
mer. Ten behoeve van dat overleg
heeft de staatssecretaris een notitie op
gesteld over bevolkingsonderzoeken.
In die notitie zegt de bewindsman on
der andere dat de systematische scree
ning naar baarmoederhalskanker van
belang voor de volksgezondheid kan
zijn. Verder zegt hij dat er ter bevorde
ring van hst systematische screenen
een oproepsysteem voor alle vrouwen
tot stand zal worden gebracht. De
daaraan verbonden kosten zullen tot
een bedrag van maximaal een miljoen
gulden door de overheid gefinancierd
worden, volgens staatssecretaris van
der Reijden.
Geld
Het ziet er dus wel naar uit dat de
bewindsman het serieus meent met
Nu zult u tegenwerpen, dat dialect
Het zal duidelijk zijn dat weinigen nu hoofdzakelijk gesproken
van buiten Tilburg een hoge hoed op- en nauwelijks wordt geschreven, maar
hebben van ons dialect, terwijl u en ik wat denkt u van het groeiend aantal
onszelf waarschijnlijk zelden om de kranterubrieken, radiopraatjes, sket- Spellingsoorlog
betmmmerer^^snerWi zoals ches en revues in het dialect? Tilburgs Maar wanneer Nederlanders met
de spelling van het dialectic aan de v°mt aU“n nog en toe v®?r 6611 het begnP «spelling» worden gecon-
ordeP komêen zodra je wilt gaan op- ^a^eS‘Ukje’ OnZe ^uld®rburen’ fronteerd gebeurt bijna hetzelfde als
schrijven wat ie zeet en/of ie hoort de Vlam,nBen’ laten °P hun televisie wanneer er over godsdienst of over po-
S^rSerL^ htiek wordt gesproken: vrijwel ieder-
mee te maken hebben die hun literaire L b Jvoorbeeld’. Gents of Ant- een heeft een eigen memng, die op een
ontboezemingen in dialect produceren. *erpS d,alect: ds zo,e!s °°k aantal wezenlijke onderdelen afwijkt
zoals van 1957 tot aan zijn dood in den Wlllen’ moeten we 20 n revue of van die van alle anderen: over de spel-
1982 «onze eigen» Lechim (Michel ling van het Nederlands is, zolang er
v.d. Ven) in zijn wekelijkse gedichtjes sPrake is van officieel vastleggen
in de Koerier, zoals Piet Heerkens en ervan in reëels en besluiten een nun-
zoals nu nog Cees Robben het mer aflatende stellingenoorlog aan de
gang tussen «progressieve» en «con-
Onderwijs servatieve» taalkundigen: aanhangers
Terwijl iedereen het normaal vindt va" de een of andere manier van spel-
om op school zeer degelijk te worden lingsvereenvoudigmg enerzijds en zij
onderwezen in de spelling van de moe- die onze taal willen bhjven schrijven
dertaal, of liever gezegd, de «algemeen zoals dat op een bepaald (maar welk?)
beschaafde» taal, waarin we met alle moment m het verleden ook al was.
nederlandssprekenden kunnen com- Ten gevolge hiervan kent onze taal, m
tegenstelling tot bijvoorbeeld Frans,
Duits en Engels behalve een voorkeur
spelling en een «eveneens toegelaten»
spelling honderden individuele spel
lingsvarianten, die de verwarring al
leen maar doen toenemen.
naar Naast
staat of valt van dit
Als de zieken- gebouv
ment
Het coll
missie twu
trafohuisje.