T
el
I
Tilburg
in de öorioi
CU
GRANDIOZE
de KLOKKENHAL
INRUILAKTIE
tot 1000,- ittncaï
uwt eau uid&neconden
F
IFj
Een onderzoek naar
Tilburgse thuiswevers
ROET
Rode Kruis Sint Nicolaas
koper
35,-
riNG
M,
«Slaap
wandelaars»
U/
Kerstpakketten voor Polen
Ttof&H&cse
Verkeersmaatregelen i.v.m. intocht St. Nicolaas
iber 1984-pagina 6
Donderdag 15 november 1984 - pagina 7
DE TILBURGSE KOERIER
Poging tot kanaliseren
antoffels
door Paul Vroom
- -
De militairen
m.
in
1
Het burgerlijk gezag
AR
inden
m!
an
n
Op bevrijdingsdag kan dit joodse gezin, na twee jaar te zijn ondergedoken, in de
Gasstraat (Sic!) zich weer vrij op straat vertonen.
Dit schitterend Engels carriage klokje kado
parkeren in de poort
voort in den blinde, onnaden-
Lange
G. Witlox
INBRAAKPREVENTIE
13.30-17.30 u.
Maak november preventiemaand.
EVEN HALEN... GRATIS... EVEN DOEN
bare arme
dankbaar
Giro 895 Goirie
SACHS
ctie
laten
antie
De binnenlandse
strijdkrachten
de Klokkenhal geeft u in de weken van 1
nov. t/m 5 dec. (St. Nicolaas) bij aankoop
van een klok dit schitterende Engelse
Carriage klokje kado
mpers
rijdt
dvrije
ICIFIT
(OOP
Dichters kunnen in enkele woorden zeg
gen,
waar
voor nc
De school aan de minister
Talmastraat, ingericht als
tijdelijke kazerne, werd na
een bombardement
al snel onbruikbaar.
Korvelseweg 155A Tilburg
Tel. 013-436884
Op elk politiebureau ligt een handig boekje
met tips voor u klaar.
)ord193A
13-426207
TILBURG
Er
in,
Klaar
terwijl
u wacht
VOORKOMING
MISDRIJVEN
A
Hifi
Moesschoten
kleuren-TV-video
- en
alle-
ste fa-
irtdu-
in de
”1 de
tegen verrassend lage
worden aangeboden.
et platte of uitpui-
leuks te vinden op
st is de
kracht
Iplein v.v.
- Schouw-
t- Broek-
zien i
Grimbèr
Laat en A.
VOOR PRIJS- EN SERVICE-
BEWUSTE KOPERS
Hoefstraat 145, Tilburg
Telefoon 432163^
rgen dat je bij
ehalve de eva-
negenduizend
g geen burger
L vanuit de
>eveer 15.30 uur.
vorden er op gewezen
'e genoemde
Heuvelring
Of de helft contant van de W.V.
Uitgezonderd Quartz uurwerken
n-Strouk e
Utrecht. Haar
(030) 893333.
jrgangen aan de Bosscheweg
r.l.n.r. staand: J. v. Morkho-
K. Severijns, H. Douwes
Brand.
OP KORVEL
Kunt u 't met ophalen? Bel 013 438438
toestel 129 en het komt in de bus.
maar weet niet hoe of waar-
(vébw,
K.-TV, gro-
met teletek
Hui
liger dan huren)
67 cm
maakt van:
- Constant Frank
ring; de rol van de
- 8 aug.
Geschiedenis, F’
- Koos Groen,
Chaotisch Nedi
1944 en december 1945.
Strijd- Brugge, z.j. (1979).
Een robuuste Austin kerkwagen
van de Schotse «Kirk» naast de
«Red Lion Club» aan het Kard. de
Jongplein. De rode
leeuw was het embleem van de
Vijftiende Schotse Divisie die Tilburg
bevrijdde.
rKLEUREN-T.V?
KOPEN
iber en vrij
en de laatste
Polen:
grote vrachtwagens vol met kle-
medicijnen, voedsel en... een
ïetje hartelijkheid. Voor dat laatste
ïbben we de hulp van de bevolking
nog nodig: wie haalt er een doos (met
beschrijving wat er in mag) op bij ons
magazijn (Gasthuisring 7, iedere zater
dag van 10.00 tot 14.00 uur), wie vult
Infrastructuur vernield
Vlak voordat ze door Schotten en Ire-
ne-brigadisten uit de stad verjaagd
(véééél voordelk
grootbeeld: 6
letekst
Huren kost:
36 x 78,15 2.81 3,40
Na 3 jaren: K.-TV teruggeven en
w—r opnieuw beginnen
Graetz K.-TV KOPEN
67 cm. grootbeeld
met teletekst:
3 jaren verzekering
Geen rotzooi
En in een gebied waar
moet worden, kun je geen i
bruiken, daar heersen orde i
dat troepen en mate
daar kunnen worde
plaatst waar ze het
Tenminste zo zou de idea
uit zien. En omdat de feite
nogal afweek van dat
werd ondermeer het Militair Ge
gesteld, een soort tijdelijke i
dictatuur die zolang de oorlo;
duurde en ook nog enige tijd
weliswaar in opdracht van de 1
se regering - werd uitgeoefend
Nederlandse krijgsmacht.
Wraak, feest en rouw
Hoe was de feitelijke situatie? Afge
zien van de pogingen om wraak te ne
men op de vroegere onderdrukkers, af
gezien van de feesten maar ook afge
zien van de rouw om familieleden en
andere naasten die aan de oorlog ten
slachtoffer waren gevallen, was de si
tuatie in het Tilburg van najaar en
winter 1944 op geen enkele manier te
vergelijken met de rustige en geregelde
toestand van nu, heel die infrastruc
tuur waar we ons pas van bewust wor
den als ze niet meer zou functioneren.
Men kan de oprichting van de B.S.
zien als een poging der regering het
voormalig verzet te kanaliseren door
de leden ervan in de bestaande militai
re gezagsstructuren onder te brengen
en zo voor de beoogde na-oorlogse ór
de ongewenste ontwikkelingen zoveel
mogelijk te vermijden. Qua taak en be
voegdheden raakten de B.S. vrij snel
behoorlijk gefrustreerd, met name om
dat zij in het spel om macht en gezag
vrijwel voortdurend aan het kortste
eind trokken. De feitelijk machtheb
bers waren immers, zolang de oorlog
die voortduurde, de geallieerden en in on-
van ze contreien na enige tijd met name de
i de Canadezen. De interne orde werd ver-
gro- volgens gehandhaafd door het Militair
inge- Gezag, waarvan de B.S. formeel een
onderdeel vormen, terwijl in een aan
tal plaatsen, waaronder Tilburg, ook
het burgerlijk gezag vrijwel ongeschon
den uit de bevrijding te voorschijn was
gekomen.
krachten zouden resorteren. Deze be
velhebber was de Duitse prins Bern-
hard van Lippe-Biesterfeld, echtge
noot van de kroonprinses Juliana - en
door zijn huwelijk Nederlander gewor
den - en vertrouweling van koningin
Wilhelmina.
zijn u.
ben g
vader
meege
gaat Si
mand meer in leven zijn
ervaring over het thuiswever
burg kan meepraten. Daaror
stichting met de lange naam
vens nu gaan vastleggen.
vlak na de bevrij-
;n Tilburgse man-
e 18 en 50 jaar oud, als wat bet
nenlandse Strijd- en bevrijders
Strijd- prestige opgei
Besluit Deze omst
Dins- de tamelijk a.
een van de burge”
de r
innen- i
Reeds vanaf 1.495,-
Ruime keuze
Eigen service
Gemakkelijke betaling
via Bredaseweg - Noordhoekring -
a.s., weg - Noordhoekring - Spoorlaan v.v. Spoorlaan.
1 de Voor de Vlimmenhoefstraat, evenals Lijn 6 Station - Groenewoud v.v.
de Willem-II-straat, tussen de Tele- Spoorlaan - Noordhoekring - Schouw-
graafstraat en de Heuvelstraat, zal een burgring - Biss. Zwijsenstraat - Broek-
parkeerverbod van kracht zijn vanaf hovenseweg v.v.
zondagmorgen tot na de intocht. De Lijn 4/5 Goirie - Tilburg v.v.
bewoners van deze straten zullen óók Spoorlaan - Noordhoekring -
nog middels een schrijven vanwege de Schijfstraat - Korvelseweg v.v.
gemeente worden verzocht, ten behoe- Lijn 7 Station - Blaak v.v.
ve van deze intocht, hun auto elders te Spoorlaan - Noordhoekring - Lange
parkeren. Schijfstraat - Korvelseweg v.v.
Voor de B.B.A.-stadsdienst is de Deze busregeling is van kracht vapaf
volgende busrouteregeling van kracht14.00 uur tot ongev
Lijn 1/3 Station - Korvelplein v.v. Busreizigers woi
Spoorlaan - Noordhoekring - Schouw- dat de stadsdienst gedurende
burgling - Biss. Zwijsenstraat - Broek- tijd niet zal stoppen op de I
hovenseweg - Voltstraat enz... terug en het Stadhuisplein.
•xken, Een stad in beroe
te B.S. van 5 sept. 1944
'45. Doctoraalscriptie
Nijmegen 1980.
n, Er heerst orde en rust -
federland tussen september
Nijmegen/
Zoals wij al zagen was terstond na
de bevrijding van Tilburg de door de
Duitsers in juni 1944 afgezette burge
meester J. van de Mortel weer in func
tie getreden. Van de Mortel, telg uit
een fabrikantengeslacht, had, mede
door zijn integere houding gedurende
de bezettingsjaren, zowel persoonlijk
ïtreft zijn ambt bij bevolking
en bevrijders een grote achting en
3ebouwd.
istandigheden, gevoegd bij
autoritaire persoonlijkheid
van de burgemeester, maakten het wei
nig waarschijnlijk dat hij gemakkelijk
zou toestaan dat er aan de bevoegdhe
den van hemzelf en het onder zijn lei
ding staande gemeentelijk apparaat in
grijpend zou worden getornd.
iflicten tussen burgerlijke en mi
litaire autoriteiten zouden dan ook
niet uitblijven.
deels was uitgevallen kon de industrie,
die trouwens ook leed aan een gebrek
aan grondstoffen, de eerste tijd niet in
kend zal zijn heeft het vrijwillige wel-
farewerk tot doel mensen die beperkt
zijn in hun mogelijkheden doordat zij
chronisch ziek, gehandicapt of ouder
zijn, door middel van het aanbieden
van activiteiten de mogelijkheid
ven bezig te zijn t
men met anderen.
Welfarevrijwilligers zijn voor
rend fantasievol en vindingrijk ii
nuttige en hartelijke weer en U zult versteld staan van
als een paar kaarsen, wat con- resultaten die tegen verrassend k
een pakje koffie, wat thee, een prijzen te koop worden aangeboden.
”ity’s, een stuk zeep, een tube Voor elke Sint met platte
a. Het zijn allemaal dingen lende beurs is er iets 1--
de Welfarestand.
De opbrengst wordt gebruikt voor
de aanschaf van materialen en hulp
middelen.
Kom eens een kijkje nemen, het is
beslist de moeite waard!
gevochten
rotzooi ge-
u<de en rust zo-
iteriaal ongehinderd
ien ingezet en ver-
hardst nodig zijn,
ie ideale situatie er
telijke situatie
ideaalbeeld,
Gezag in-
militaire
log voort-
jd daarna,
e Londen-
fend door de
Op maandag 19 november en vrij- die met allerlei
dag 14 december vertrekken de laatste dingen
transporten van dit jaar naar Polen: serven,
twee grote vrachtwagens vol met kle- paar pantj
ren, medicijnen, voedsel en... een tandpasta. Het zijn allemaal dingen
beetje hartelijkheid. Voor dat laatste die bij ons gewoon zijn, maar die toch
hebben we de hulp van de bevolking in Polen juichkreten veroorzaken.
haalt
Op woensdag 21 november a.s. or
ganiseert de afdeling Welfare Tilburg
van Het Nederlandse Rode Kruis haar
jaarlijkse Sint Nicolaas-verkoop bij
Vroom en Dreesmann in de Heuvel
straat van 9 tot 5 uur. Zoals velen be
ken aantal prachtauto's op
Bredaseweg, vermoedelijk ei
november 1944. De glanzende
limousine, de tweede automobiel
in de rij, herbergt waarschijnlijk een
buitengewoon hooggeplaatst
persoon - aangezien ook generaals
in die tijd in dat
legergroen gespoten auto's vervoerd
werden.
1.798,-
250,-
Totale kosten: 2.048,-
Besparing 765,40 plus gratis
thuisbezorgd en aangesloten op
bestaande antenne.
Drie jaren financieren zonder
aanbetaling (op P.L.-basis) kost,
incl.verzekering:
36 x 65,” - 2.345,-
Voordeel 468,40 en K.-TV is dan
uw eigendom.
Restwaarde na 3 jaren 700,- (bij
inruil)
Totale besparing:
1.168,40
Uw nieuwe K.-TV wordt dan bij
inruil nog véél goedkoper.
Drie jaren verzekering houdt in:
drie jaren geen kosten zoals
voorrijden, arbeidsloon, onderdelen,
BTW, enz. enz.
Moer inlichtingen?
Vraag dan bij:
Muziekhuis
Jul. v. Stolbergstr. 7
Tilburg - Tel. 013-363049
Tilburgs oudste Radio-TV-zaak
Reeds meer dan 62 jaar een begrip
voor vertrouwen en service.
Eigen technische dienst
(Oude Kerkstraat 4 (zijstraat
k Bisschop Zwijssenstraat) k
1944 poseert de B.S.-ploeg van Th. van Schaik voor het gebouw van de R.K.-leer
Hier was toen tijdelijk de Politieke Recherche gevestigd. Op de foto zien we v.
Vlanné, v.d. Laak, commandant v. Schaik. E. Cariier, P.v. Kempen, P. Grimbère,
en E. Gijselhart. Zittend: K. Kies, A. v.d. Boer, J. Ketelaars, K. de Laat en A. v.d.
de rich tin'
ning moet
traging.
Het doorgaande verkeer dient ge-
Dus melden zich v
ding vele honderder
nen, meest tussen de
als lid van de Binne
krachten. Deze Binnenlandse
krachten waren bij Koninklijk 1
van 5 september 1944 (Dolle
dag!) opgericht nog voor dat er
stukje Nederlandse bodem aan
Teutoon was ontworsteld. De Binr
landse Strijdkrachten zouden, zo was
de bedoeling, dienen voor de handha- o
ving van orde, rust en gezag vlak na de grijpem
bevrijding. Zij zouden voornamelijk Conf
worden samengesteld uit leden van litaire
door de regering erkende (landelijke) r,.v,
verzetsorganisaties. De Engelsen en de
Amerikanen, die gezien hun ervarin- Voor deze aflevering is o.m. gebruik ge-
gen in Italië, Frankrijk en België van
de Binnenlandse Strijdkrachten op
zichzelf weinig goeds verwachtten, zo
als een pro-communistische koers en
een rigoureuze afrekening met alles
wat naar nazisme en facisme zweemde,
inclusief de «economische collabora
tie», eisten dat de B.S. onder de bevel
hebber van de Nederlandse
«gewone» mensen er veel meer
todig hebben.
Ze roepen door een enkel beeld
een hele wereld van fantasie of werke
lijkheid op.
Zo Lucebert, als hij de samenleving ty
peert,
dé sfeer, de gezindheid, de gedragingen
van mensen:
«slaapwandelaars in een koud circus».
De slaapwandelaar is de onbewuste
mens,
hij loopt
heen,
hij gaat i
kend,
hij wordt meer bewogen dan hij zelf be
weegt.
Een sprekend beeld van waar wij, men
sen, mee bezig zijn,
de velen, die onnadenkend door het le
ven gaan:
zich nergens van bewust, doe maar aan,
pluk de dag denk niet aan morgen, aan
wat «daarna»,
het plezierigste, het gemakkelijke, het
voordelige,
slapend door het leven, als verdoofd en
verdrugd.
En dat allemaal «in een koud circus»,
een beestenspul, een warrige amusante,
verstrooiende wereld,
die tegelijk vreselijk «koud» en hard is.
We kunnen het er voorlopig mee doen,
het overdenken waard, die vijf woor-
Helpt U ons helpen? Ontelbt
mensen in Polen zijn u er
VOOX.
werden, hadden de Duitsers een be
langrijk deel van die infrastructuur in
Tilburg verwoest: de verkeers-
spoorbruggen en viaducten waren t
maal opgeblazen. De belangrijkste fa- burgers zich toen voortbewogen ver-
brieken waren onklaar gemaakt, zoals dienden die naam amper meer: stukjes
de Volt en de hoofdwerkplaats van de gerafeld leer met zc
spoorwegen. Ook de telefooncentrale Doordat de energievoo
aan de Spoorlaan en de Gemeentelijke
Energiebedrijven aan de Lange
Nieuwstraat, die de stad van gas e_
elektriciteit voorzagen, waren door
toedoen van Duitse «Sprengkomman-
dos» grondig vernietigd, evenals delen
van de-watertoren aan de Bredaseweg,
terwijl ook de eigen elektriciteitscen
trales van een aantal grote fabrieken in
de lucht waren gevlogen.
Tilburg zat dus zonder gas en licht
en de mensen konden elkaar niet op
bellen. Water was, dankzij het koel
bloedig optreden van het personeel der
waterleidingmaatschappij, nog wel
mondjesmaat aanwezig.
Honger en kou
Geen gas betekende: niet kunnen
koken - maar dat kon om andere rede
nen toch al nauwelijks: er was een
groot gebrek aan voedsel. Kolen waren
evenmin te verkrijgen waardoor de
strenge winter van 1944/45 ook voor
de mensen in het bevrijde zuiden kou
en ontbering betekende. Niet alleen
voedsel was schaars, ook kleding,
vooral winterkleding was bijna niet te
krijgen en de schoenen waarop de Tii-
In verband met de intocht van St. bruik te maken van de route Bredase-
Nicolaas op zondag 18 november a.s., weg - Noordhoekring - Spoorlaan v.v.
zal het centrum, gelegen tussen de Voor de Vlimmenhoefstraat, evenals
Spoorlaan - Heuvelring - Piusplein - de Willem-II-straat, tussen de Tele-
Biss. Zwijsenstraat - Stadhuisplein - graafstraat en de Heuvelstraat, zal een
Nieuwlandstraat en Stationsstraat, parkeerverbod van kracht zijn vanaf
vanaf 14.30 uur voor het verkeer wor- zondagmorgen tot na de intocht. De
den afgesloten of gestremd. bewoners van deze straten zullen óók Spc
De omgeving van de Piushaven is nog middels een schrijven vanwege de Sch
reeds vanaf 13.30 uur voor het verkeer gemeente worden verzocht, ten behoe-
onbereikbaar. Men wordt aangeraden ve van deze intocht, hun auto elders te
zoveel mogelijk gebruik te maken van
de ringbanen en de Spoorlaan om de
diverse stadsgedeelten te bereiken.
Omdat de parkeerdruk in het cen
trum groot zal zijn wordt de automobi-
- --listen geadviseerd om tijdig en zoveel
:n de mogelijkheid te ge- mogelijk buiten het centrum naar par-
rijn en in contact te ko- keerruimte uit te zien, omdat dit cen
trum, binnen de op bijgaande schets
aangegeven route, na 14.30 uur niet
meer bereikbaar zal zijn.
De Heuvelring zal bij de Spoorlaan
voor het verkeer worden afgesloten.
Voor het bereiken van de parkeerac
commodatie Louis Bouwmeesterplein
wordt geadviseerd aan te rijden via de
Korvelseweg - Zomerstraat.
Het verkeer over de Bredaseweg in
ing van het centrum zal reke
sten houden met ernstige ver-
De enige bewoners van Tilburg,
niet van deze opeenstapeling i
schaarste te lijden hadden waren
geallieerde militairen: zij werden g
tendeels bij de burgerbevolking in_
kwartierd maar door de eigen inten
dance van ratsoenen voorzien. De eni
ge manier om aan tenminste één - al
dan niet warme - maaltijd per dag te
komen was dan ook: zorgen dat je k"
het leger kwam - want belie,
cués uit Zeeland, zo’n
mensen, kreeg in Tilburg ge
zijn of haar dagelijkse hap
centrale keukens in de stad.
Mensen die het thuisweven nog met
i hebben gezien en er wat
i vertellen, kunnen contact
met Mevrouw Ineke de
een, Alblasstraat 8 bis,
telefoonnummer is
Nog niet zo lang geleden hield monumentenzorg zich alleen bezig met grote en
fraaie gebouwen, zoals kerken en kastelen. Daar is verandering in gekomen. Te
genwoordig wordt er steeds meer gelet op gebouwen en huizen waar gewone men
sen in gewoond en gewerkt hebben. Er worden zelfs speciale organisaties opge
richt die zich met die bebouwing bezighouden. Zo’n organisatie is de Stichting tot
Behoud van Monumenten van Bedrijf en Techniek in het Zuiden van Nederland,
kortweg «de stichting met de lange naam» genoemd.
Deze stichting heeft van de provin- geleden, dat de laatste Tilburgse thuis-
cie Noord-Brabant een subsidie gekre- wever ermee gestopt is. Er moeten dus
gen om onderzoek te doen naar huis- in Tilburg nog heel wat oudere mensen
nijverheid en ambachten in de periode zijn die thuiswevers aan het werk heb-
1750-1930. Het werk gebeurde door- ben gezien, misschien wel hun eigen
gaans in kleine gebouwtjes, die in de vader of grootvader, en die zelf nog
monumentenzorg gemakkelijk over het meegeholpen hebben. Maar de tijd
hoofd worden gezien. Dikwijls zijn ze gaat snel. Over een paar jaar zal er nie-
inmiddels afgebroken of onherkenbaar mand meer in leven zijn die uit eigen
verbouwd, maar soms tref je ze nog ervaring over het thuisweven in Til-
wel eens vrij ongeschonden aan. burg kan meepraten. Daarom wil de
Zulke gebouwtjes waren ook de hui- stichting met de lange naam die gege-
zen van de Tilburgse thuiswevers. Fr vostUoopn
woonde niet alleen een heel gezin i..,
maar er stond ook een weefgetouw,
waarop vader zijn brood verdiende, eigen ogen
De overige gezinsleden moesten dik- over willen
wijls ook meehelpen, bijvoorbeeld met opnemen r
het spinnen van wol. Bruijn-Str*
Het lijkt allemaal al heel verweg,
maar toch is het nog geen vijftig jaar
geadv
lijk bu
aimte
binne
igegeven
er bereikt
bedrijf komen waardoor duizenden ar
beiders (tijdelijk) werkloos waren.
