95
s
t*
ft
spijker
vast
i5Jaar
de rente
I
ze
EN
Tilburg
in de oorlo
ers
HNG HYPOTHEKEN
7.50
Herhaalde
Al
Provincies van Nederland: verenigt U!
f
a
r
i
Woonwagen
locatie Loven-
Oost
tapijt
©koppelmans
Een terugblik op elf jaar
welzijnszorg
Gordijnen
1
oproep
Donderdag 21 juni 1984 - pagina 7
DE TILBURGSE KOERIER
il 1984-pagina 6
■@J XU iljlj iïiTïTï
door Paul Vroom
Vervolg van bh. 1
9
TILBURG
gemeente
Ap
plet.
12 Juli 1944.
TILBURG,
»ULAG£N
OT-25-01
te
voor 549,'
Tilburg,! September 1941.
Aan de Ouders van onze leerlingen.
Het Bestuur van het Sint Odulphuslyce.an.
Peter Nouwens
neemt afscheid
College wijzigt voorstel
ns
:h
II
een
«8
D,
CKS
-X
Heuvel-
st. annaplein 16. tel. 430617
Parkeren |>een probleem
penstraat
e Vucht,
bikini
treepdessin,
ycra, met
f strapless,
>r
irs bezoch-
«.enning en
een gerichte analy«
heden van de provi
midden centraal.
voor 799.-
model.
n suède per
estraat 21
3/34374
te maten
Infokantoor: Spooriaan 312, 5038 CC Tilburg. Tel. 013-435041
HYPOTHEEK FONDS NOORDBRABANTSE GEMEENTEN
Tan
Oost
Kamerbreed
Houtzagers in de bossen van
Hulsel.
9lein 16. tel. 430617
ren seen probleem
.naat
RM
013-
is badslips
snde
-jfia/
nnnn rt
rijkst
misse
won»
gewo
bove
I.W.l
rol
icipatie van
;ebied.
Koninj
'k kwj
dag,
le jo"
Scholen vormden ook geliefde on
derkomens voor doortrekkende
troepen.
secretaria
4, 5044
nisch
spreking er-
;e vertegen-
burge-
vorige
innen
van
be
ren om de
tigen» tot
in beleic'
lyse van de mogelijk-
ovincie als bestuurlijk
gangen
een voorleg
teit van tha
Leergan
waar aar
ploma
voor mie
st. annapl
Parkere
op wijk-
die aktiviteit
ite uit te ko-
thuis hoort
anderen immers
ideren. «De be
et verlammend
Wandplaten die joodse illustratoren
hadden vervaardigd, mochten blijven
hangen, als de naam van de tekenaar
maar werd weggekrast.
de Leer-
ook dag-
ervulde) een aantal belangrijke
usies getrokken
provincie, als best
wogen en niet te licht
ST.ODULIHUSLYCEUM
TILBURG.
Veilig gevoel; 15 jaar lang
geen onaangename
verrassingen met uw
hypot heek.
Be! uw eigen makelaar,
verzekeringsagent,
assurantietussenpersoon
of ons Info-kantoor
voor alle inlichtingen. S
ten zijn. Als je schaalvergroting gaat
toepassen, draai je het welzijnswerk de
nek om
Op 26 juni
een afscheidsreceptie
18.00 uur vanwege het
ter Nouwens. Peter hc"
genheid iets wordt van
ge reünie waarbij een
zijn plaats is.
'Mtn
ik dat het
I t.a.v. het
ien flink ont
was een soort ad
itenaren van afde-
met allerlei plannen
portefeuillehouder
is tegenwoordig an-
De behandeling door de gemeente
raad van het collegevoorstel (pre-ad-
vies en voorbereidingsbesluit) over de
tweede woonwagenlocatie Loven-Oost
is met één week tot 25 juni uitgesteld.
Naar aanleiding van de bespreking er
van door de in het college
woordigde raadsfracties hebben p
meester en wethouders zich vorige
week donderdag nader beraden over
het voorstel.
wordt
het voort
alleen
vezen
c/>
var. Tilburg,
Typ. H.
h. 5135/
SECRETARIE
7 Afd.h.fl
onoMwe»’’
Blinde kaart en de Duitsers
Vreemd genoeg meenden zeer veel
Nederlanders na de nederlaag tegen de
Duitsers dat de nazi’s het onderwijs in
ons land wel met rust zouden laten
wie zou zich nu willen bezighouden
met ons gezapig onderwijssysteem,
aap-noot-mies en de blinde kaart van
Nederland hadden toch niets wat de
Teutoon zou kunnen ergeren
Per 1 september 1941 moesten alle
joodse leerlingen de openbare en
bijzondere scholen verlaten hebben.
Ook het Odulphuslyceum.
Alomvattend
De Leergangen waren ook aanvan
kelijk opgezet als een alomvattend in
stituut en al slaagde de «Tilburgse lob
by» er niet in aan de Leergangen de
Katholieke Universiteit te doen ont
spruiten - die kwam in 1924 te Nijme
gen - uit haar opleidingen Handelwe-
tenschappen ontstond wel in 1927 de
Tilburgse Hogeschool, die ook op an
dere terreinen nog lang met banden
van innigheid aan de Leergangen ge
koppeld zou blijven.
Onderwijsholding
Al voor de oorlog, kenden
gangen afdelingen waar men
grootouders stamt,
ilf een joods-
is er in de Kasteelhoeve
eptie van 16.00 tot
;e het vertrek van Pe-
loopt dat die gele-
an een kortstondi-
pilsje prima op
Eigen verantwoordelijkheid
Het beleid van de provincie moet
niet afgeleid zijn van het Rijk, maar
gebaseerd zijn op eigen beleidsverant
woordelijkheid. Op provinciaal niveau
is een verbetering van de relatie tussen
het ambtelijk apparaat en de politieke
besluitvorming wenselijk; provinciale
overlegstructuren moeten grondig wor
den gesaneerd.
Tot slot pleiten de IVA-onderzoe-
kers, Jo Rieken en Joan Baaijens, voor
effectieve en niet-vrijblijvende inter
provinciale overlegverbanden. Een
Vereniging van Nederlandse provin
cies is op zijn plaats.
Hierover pratend merkt Peter op dat
hij een ontwikkeling vreest in het wel
zijnswerk die ook alles met politiek te
maken heeft. Dat is namelijk het mo
gelijke feit dat de gemeente de stad
Tilburg in grotere buurten gaat opde
len en zodoende een aantal buurt- en
wijkhuizen kan sluiten omdat iedere
buurt er maar een nodig heeft. «Dat
staat haaks op alles wat er in het verte- b
den op het gebied van welzijnswerk ge- gevraagd,
daan en gedacht is. Kleinschaligheid willende
was en zou nog steeds het credo moe-
- de tijd van de groots opgezette ver
anderingen is voorbij, een per geleids-
gebied planmatig opgezet verande
ringsproces zal eerder leiden tot verbe
teringen in het binnenlands bestuur.
Deze conclusies zijn neergelegd in
een boek, dat onlangs bij van Loghum
Slaterus is verschenen onder de titel
«De provincie als bestuurlijk midden;
een nieuw evenwicht tussen rijk, pro
vincie en gemeente».
Eind januari organiseerden het IVA,
Instituut voor sociaal wetenschappelijk
onderzoek van de KHT, het IVG, Insti
tuut voor Gezondheidszorg en de Ka
tholieke Hogeschool Tilburg een
groots opgezet symposium over de
(her)verdeling van de bestuursverant-
woordelijkheid in ons land.
Op dit door 400 deelnemers
te symposium stond een verker
Uit de inleidingen en referaten die
door een aantal deskundigen die dag
zijn gehouden, hebben de IVA-onder-
zoekers Rieken en Baaijens (schrijvers
van het boek «Overheid, wat nu?», dat
op genoemd symposium een centrale
rol ver
conclus o
- de provincie, als bestuurlijk midden,
is gewogen en niet te licht bevonden;
- provincies moeten zelf een veel actie
vere rol spelen;
- Haagse bureaucratie moet geweerd
worden in de provincie;
- niet alleen taken, óók middelen de
centraliseren;
Dat wordt nu gewijzigd in die zin,
dat het voorbereidingsbesluit niet
meer alleen voor de door het college
aangewezen locatie hoek Kapitein
Hatterasstraat/Nautilusstraat zal gel
den, maar voor het hele terrein van de
voormalige steenfabriek Stevens. Dit
terrein wordt omsloten door Kapitein
Nemostraat, Nautilusstraat, Kapitein
Hatterasstraat en Wilhelminakanaal.
In de oorspronkelijke voorstellen
ging het college er van uit dat de aan
wijzing van de locatie zonder inspraak
tot stand moest komen. Die inspraak
komt er nu wel: belanghebbenden
kunnen meepraten over een locatie er
gens op het terrein Stevens. Daarbij
zal een aantal randvoorwaarden gel
den, die het college nu door de ge
meenteraad wil laten vaststellen. Zo
moet het om een permanente locatie
gaan. Er moet plaats zijn voor zes
woonwagens en een werkterrein. Ten
slotte moet goedkeuring van de locatie
door de toetsingscommissie van het
ministerie verzekerd zijn. Verder wil
het college dat de aan te wijzen locatie
financieel «niet nadeliger» uitvalt dan
de locatie hoek Kapitein Hatteras
straat/Nautilusstraat. Deze wens geldt
als bestuursbeslispunt in de inspraak.
De inspraakprodcedure stelt het col
lege vast op basis van de verordening
bevolkingscontacten. De commissie
bevolkingscontacten wordt om advies
d. Burgemeester en wethouders
«„.vu ue inspraak uiterlijk eind augus
tus zien afgerond.
'erd het meer menens,
:hiedenis was niet naar
en moest her-
rol van het
Tamelijk nieuw in 1940 was het in
1932 tot stand gekomen St.-Theresia-
lyceum voor meisjes. Ook de kinder
schoenen nog niet zo lang ontgroeid len f
waren de twee instellingen die Tilburg oork
vooral ook na de oorlog een heel ander
imago zouden verschaffen de RK
Handelshogeschool, later herdoopt tot
Katholieke Economische Hogeschool,
die in 1927 na een lange voorgeschie
denis was opgericht mede op initiatief
van dr. H.W.E. Moller en anderen die
eengrote rol hadden gespeeld in de
emancipatie van Brabant op onder
wijsgebied.
Leergangen
Moller had ook de aanzet gegeven
tot de stichting van de R.K. Leergan
gen in 1912, die hun zetel vanaf 1918
eveneens in Tilburg hadden gevestigd.
De Leergangen was (waren?) een
wat vreemde eend in de vaderlandse
onderwijsbijt en zeker tentijde van
haar ontstaan in minstens twee opzich
ten modem te noemen de Leergan
gen waren bedoeld om de katholieke
bevolking uit de religieus en politiek
zo lang achtergestelde ex-generaliteits-
landen Brabant, Limburg en
Zeeuwsch-Vlaanderen te verheffen, te
emanciperen. Verder kun je de Leer-
-zonder veel bezwaar zien als
loper van de Open Universi-
thans. Immers wat waren de
ingen anders dan een instituut
an je een soort academisch di-
(een onderwijsbevoegdheid
tiiddelbare scholen de M.O.-ak-
ten) kon behalen zonder dat je elke
dag college hoefde te lopen en zonder
dat je persé je einddiploma gymna
sium, vereist voor praktisch alle uni
versitaire studies, in je bezit diende te
hebben.
onderwijs kon volgen zoals de Acade
mie voor Beeldende Vorming en het
Brabants Conservatorium maar zijn
uitgroei tot een soort mammoet-hol-
ding op onderwijsgebied, met tiental-
HBO-instituten zou pas lang na de
„orlog plaatsvinden.
In 1940 vormden Leergangen en
Hogeschool die twee bronnen van
waaruit de allengs wat weelderiger
vloeiende stroompjes van kunst en cul
tuur Tilburgs dorre aarde begonnen te
bevruchten.
De öur0sme«st«r
a
In opdracht van den Rijkscommissaris voor het bezette Neder
lands gebied is door den Secretaris Generaal van het Departement van Op
voeding, We tenschap en Cultuurbescherming aan het bestuur verzocht,opgave
te willen doen van het aantal aan onze school studerende leerlingen die
van Joodse bloede zijn of als zodanig beschouwd v/orden.
Als Joods leerling wordt aangemerkt,s
a, de leerling,die uit tenminste drie naar ras voljoodse j
b. de leerlingjdie twee voljoodse grootouders heeft en ze:
godsdienstige opvoeding ontvangt-
Ben grootouder wordt als voljoods aangemerkt,wanneer deze tot de joodsker
kelijke gemeenschap heeft behoord.
Voor het geval de uit Uw gezin studerende leerling als Joods leerling
is te beschouwen,zullen wij Uw desbetreffend bericht gaarne vóór 7 Sep
tember aanstaande ontvangen.
Dwingen
Verder zou de minister van Bim
landse Zaken, naar het oordeel
Rieken en Baaijens, over meer
voegdheden moeten beschikke
vakdepartementen «te dwing,..
daadwerkelijke reorganisatie in beleid Eng
en bestuur. Dit geldt eens te meer als en ie
er in plaats van een algemeen-bestuur-
lijke, een sectorale invalshoek (volks
gezondheid, ruimtelijke ordening, in
dustrie- en werkgelegenheid enz.) ge
kozen zou worden.
De provincie kin ook, volgens de
onderzoekers, een actievere rol gaan
spelen bij de reorganisatie van het bin- geld genoeg,
nenlands bestuur, maar zal zich dan die tijd niet
niet moeten ontpoppen als een Oogge)
centrale stuur- en regelkamer, maar
een licht, flexibel, initiërend en coördi
nerend midden-bestuur moeten vor
men. Doe-taken zouden alleen dan
moeten worden verricht als de lokale
en/of intergemeentelijke schaal echt te
klein is. Een «impliciete vierde be
stuurslaag» dient te worden afgewe
zen.
Oproep
In het kader van de festiviteiten
rond de bevrijding van Tilburg op
27 oktober a.s. is een twaalftal
studenten van het Mollerinstituut,
afdeling geschiedenis, bezig met
het inrichten van een tentoonstel
ling. Bij het inventariseren van het
materiaal zijn echter wat «witte
plekken» boven water gekomen.
Daarom doen wij een beroep op
Tilburgers die foto- of filmmate
riaal hebben, dat betrekking heeft
op de volgende onderwerpen
1. het binnentrekken van de
Duitsers in Tilburg, mei 1940;
2. jodenvervolging in Tilburg;
3. de strijd om Tilburg oktober
1944, rond de Ley en de beschie
tingen op Broekhoven;
4. evacué’s en repatrianten.
Mocht u materiaal beschikbaar
willen stellen, kunt u contact op
nemen metde heer de Beer de
heer Van Tienen, Mollerinstituut,
afdeling geschiedenis,
Gasthuisring 7, Tilburg. Tel. 013-
423976.
Een dezer dagen neemt Peter Nouwens afscheid van het welzijnswerk in Til
burg. Na elf jaar functioneren bij de SBWT, bij de SSK en bij de Twem gaat hij,
mede onder invloed van de bezuinigingen in het welzijnswerk, die stiel verlaten en
wordt direkteur van stichting Huis in de Bocht in Goirie.
Peter was 7 jaar direkteur bij de stichting Buurt- en Wijkcentra Tilburg, ver
volgens 3’/j jaar koördinator bij de stichting Samenlevingsopbouw en Sociaal Cul
tureel Werk en tenslotte een half jaar koördinator werkontwikkeling bij de Twem.
Futiel
Hele futiele veranderingen vonden
ook plaats, zoals de volgende, in een
geschiedenisboekje voor de lagere
school, waar oorspronkelijk dit stond
over de troonsbestijging van Koningin
Wilhelmina in 1898 «Eindelijk kwam
de lang verwachte, blijde dag, 31
augustus 1898. Toen werd de jonge
Koningin Wilhelmina 18 jaar. Nu kon
ze zélf ons land regeren». Deze zo on
schuldig ogende zin werd op bevel van
de bezettende macht als volgt veran
derd «Op 31 augustus 1898 werd de
jonge Koningin Wilhelmina 18 jaar.
Nu kon ze zélf ons land regeren».
Klinkt wat hiervoor aan «hervor-
migsmaatregelen» is beschreven nog
vrij kinderachtig, bittere ernst wordt
de greep der Duitsers op het onderwijs
met hun discriminerende bepalingen
tegen joden, voor de klas en in de klas.
Daarover leest u een volgende keer.
(wordt vervolgd)
Wij lopen met Peter door zijn erva
ringen in de wereld van het welzijns
werk die zeker niet als negatief te be
stempelen zijn.
«In elf jaar welzijnswerk is er heel
wat ten goede veranderd. De belang-
-;' ste verandering in die periode is
misschien wel de opstelling van de be-
>ners. Zij zijn zich veel meer bewust
worden van allerlei zaken die er zich
•ven hun hoofden afspeelden. Er zijn
diverse werkgroepen ontstaan die
deels misschien wel met de ekonomi-
sche recessie te maken hebben zoals
bijvoorbeeld de bijstandsmoeders,
maar deels ook niet. Voorbeelden
daarvan zijn werkgroepen die zich be
zighouden met woonomgevingverbete-
ring maar ook met vorming en eduka-
tie».
Voor Peter is het duidelijl
aan een gemeentelijk beleid
welzijnswerk in het verlede
broken heeft. «Het
hoe beleid. De ambt
10 kwamen n
ideeën en de
nam die over. Dat i
Iks- ders, gelukkig.
in- Maar het is wel laat veranderd.
Door het ontbreken van een konsistent
beleid kon het gebeuren dat er buurt
huizen verrezen die twee miljoen gul
den kostten. Dat kon toen want er was
Toch was het zo dat in
alle buurten even ruim
schoots bemeten werden. Als we nu
naar de buurt Jerusalem kijken dan
kunnen we eigenlijk nog steeds over
een achterstandssituatie spreken. Het
zelfde geldt voor het Westend of de
Gasthuisring. Als er in het verleden
wat evenwichtiger en volgens een be
leidsplan met het beschikbare geld was
omgesprongen dan zouden we nu een
beter uitgebalanceerd beeld zien».
«Het is merkwaardig dat, nu de
middelen schaars geworden zijn, er wel
een beleid is gekomen, een beleid dat
overigens geen zekerheid biedt. De be
zuinigingen gaan door tot 1987 met
wie weet wat voor verassingen het wel-
zijnwerk nog boven het hoofd hangt.
Die druk van de bezuinigingen maakt
het werk niet makkelijk, integendeel.
Door de bezuinigingen ben je al een
groot deel van de tijd bezig met het
verzinnen van hoe je die klappen op
kunt vangen. Aan ander werk kom je
nauwelijks toe. Wij noemen dat krisis-
management. Het ontwikkelen van
nieuwe ideeën kun je in zo’n situatie
nauwelijks realiseren en toch is daar
Mannenkoor «Hart van Bra
bant» zoekt langs deze weg con
tact met personen die hun aan 55
passende Engelse Battle-Dresses
kunnen helpen.
Het is voor eenmalig gebruik,
tijdens de viering van het 40-jarig
bevrijdingsfeest van Tilburg.
Ook is het Mannenkoor op
zoek naar de tekst van het solda
tenliedje van de 101ste Airbome-
divisie uit de Slag om de Arden
nen, bekend als «Sound of» (one
two three four).
Contactadressens
B. Röling, Terrahof 4,
Tilburg of telefonis
422393.
coil.
Vergissing
De optimisten vergisten zich. De
Duitsers wilden wel degelijk het een en
ander in hun trant wijzigen bij ons on
derwijs te beginnen met details na
tuurlijk maar hun uiteindelijke oog- gen
merk was toch een complete herstruc- hun
turering volgens de idealen van de na-
tionaal-socialistische nieuwe orde.
Oud-blokploegleden van blok
611 van de vrijwillige luchtbe
scherming 1940/’44, familieleden
van de gevallenen in dit blok
(Ringbaan-Zuid/ Fatima/ Broek
hoven) worden uitgenodigd zich
te melden voor een herdenkings
plechtigheid. Deze zal plaatsvin
den op zondag 28 oktober a.s. De
gevallen blokploegleden J. de
Bruijn, J. Konings, A. Naaijkens
en D. Voeten en alle omgekomen
wijkbewoners worden bij het mo
nument van O.L.V. van Altijddu
rende Bijstand herdacht.
Voor meer informatie kunt u
terecht bij de heer W. v.d. Wiel,
Kruisvaarderstraat 105, tel. 013/
43.23.32.
geschiedenis er al snel het een
en ander veranderen; zo was het de
vraag of door het derde rijk opgeslokte
landen als Oostenrijk, Tsjechoslova-
kije en Polen nog wel in de aardrijks
kundeles behandeld mochten worden,
een les waarin in elk geval geen sprake
meer mocht zijn van het Wilhelmina
kanaal, het Bemhardviaduct of de
Willemsvaart.
Menens
Vrij snel werd het
vooral de geschiedenis
de zin van de bezetter
schreven wordende rol van
Oranjehuis diende zoveel mogelijk ge
negeerd en Duitslands tegenstanders,
de Engelsen, moesten zo zwart moge
lijk worden af geschilderd. Zo werd bij
voorbeeld sterk de nadruk gelegd op
het feit dat de Engelsen in hun oorlo-
tegen de Boerenrepublieken met
bevolkingen van aan ons «stam
verwante» Afrikaners, voor het eerst
concentratiekampen hadden gebruikt.
Ook de Nederlandse Staatsinrichting
Aardrijkskunde anders diende te worden herschreven, terwijl
Het begon dus met kleine dingen door joden geschreven boeken en me-
vooral bij de vakken aardrijkskunde en thodes helemaal verboden waren.
Stap-voor-stap
Rieken en Baaijens merken in dit boek
verder op dat in de vraagstukken rond
bestuurlijke heroriëntatie een proces
matige stap-voor-stap-benadering de
voorkeur verdient. Overigens lijkt een
gedifferentieerde benadering daarbij
hoogst noodzakelijk, want, volgens de
IVA-onderzoekers bestaat dé provin
cie niet, evenals dé gemeente; het ene
beleidsgebied is ook het andere niet.
Dit laatste betekent dat aan een secto
rale invalshoek bij de reorganisatie van
het binnenlands bestuur veel belang
wordt gehecht.
behoefte aan, het is zelfs een nood
zaak. De bewoners verane'
en de problemen verand
zuinigingen mogen niet
werken».
Peter schetst dat in het verleden de
stedelijke instellingen 'vaak beslisten
en overlegden met de gemeente. Toen
er beroepskrachten kwamen op wijk
en buurtniveau verschoof die aktiviteit
naar dat vlak om tenslotte
men op het vlak waar het t
namelijk bij de bewoners.
«De bewoners stappen tegenwoor
dig naar de wethouder, de beroeps
krachten ondersteunen alleen nog
maar en dat is een goede zaak want het
gaat tenslotte om de bewoners. Je kunt
best stellen dat het welzijnswerk zijn
funktie steeds beter heeft waarge
maakt», aldus Peter. «De bewoners lo
pen niet langer aan de hand van de
welzijnswerker». Jawel, er is in die elf
jaar gelukkig heel wat veranderd».
«Vroeger lag het aksent van het wel
zijnswerk ook veel meer op het rekrea-
tieve vlak. Dat is nu verschoven naar
belangenondersteuning van bewoners
en als ik mij niet vergis zal die tendens
zich in de toekomst voortzetten. Ook
op het gebied van vorming en edukatie
is er in de toekomst nog genoeg te
doen voor het welzijnswerk. Vooral
voor die mensen die nu wat tussen de
wal en het schip vallen gewoon alge
mene vorming, de Nederlandse taal,
rekenen, noem maar op.
Ook op het gebied van de werkloos
heid en dan met name de jeugdwerk
loosheid ligt er nog een heel terrein
braak voor het welzijnswerk».
Volgens Peter ligt het aksent van het
welzijnswerk nu sterk op het gebied
van de stadsvernieuwing. Dat zal ech
ter niet eeuwig duren en het welzijns
werk moet klaarstaan om keuzes te
maken. «Die keuzes zijn, denk ik, poli
tieke keuzes zoals de keuze voor woon-
lastenaktiviteiten een politieke keuze
Aandan Her
de Rijks Hogsre Burgert
Bijsta
or me
it bij
vaarde