op.
)p.
MAAS
r
7
3»
89
49.95
9?5
S Vindt de vijf
w w w
verschillen
Verleden, heden en toekomst van de Tilburgse industrie
F
Tilburg vanuit de lucht
Bewijs Van Magnifiek Maaiwerk
T
VINOLOOG
LOUIS
JANSSEN
keeftkef
«si»
I
i
World Press Photo -
tentoonstelling in Loon op Zand
Nieuwe
dienstregeling NS
a
mu «Ki
Donderdag 10 mei 1984 - pagina 29
DE TILBURGSE KOERIER
ai 1984 - pagina 28
Volgende week: De oorzaken.
Peter BRUYNS
"i R‘Jn
I stok
14.95
17.95
tex-
het
it voor
(IVO)
World Press Photo
iat
J
zegt men: «gezond-
3te
3T
een smetteloos
Waar witte wijnen
vandaan komen
DOOR
gehec
ieden.
«Dat
I duide-
die sa-
i zijn
19 en
en 3
i. Elke
ig. On-
ioor
Morrison cilindermaaiers:
lit een
fustafa
het
GOIRLE
Molenstraat 41a
Telefoon 013/344789
TILBURG
Goirkestraat 16-18
Telefoon: 013/321481
het Instituut
stukken
lermaaiers om
kt te verzorgen.
Naast
reder
stad 1
de germ
vende ir
dezel'
tief waarc
dwenen:
De invoer van wol werd vrij, terwijl
de uitvoer van ruwe wol zwaar werd
belast. Zo konden de fabrieken gemak-
kelijk aan hun grondstof komen.
Deze week
aflevering, in
ken zullen
i, dan
it je ooit
/erken in
>uche
irdijnstang
minium
leting
90 cm
140 cm
185 cm 21.50
220 cm 23.50
legordijn
r m2
19547hei’
nog eer
ingeleg-
1984 categorie Happy Events 1ste prijs fotograaf: Torbjöm Andersson (Zweden),
«The mariage of the millardaire Simon Spies (61) and Janni (20) in Denmark».
Mommers Co, de enige volledige wollenstoffenfabriek die de laatste 25 jaar
zonder kleerscheuren heeft doorstaan.
/«.hoog,
et inklusief
V De Olympics:
onovertroffen
cilindermaaiers.
Nu bij:
ULO-klimaat
Directeur G.R.M. Mustert van het
Economisch-Technologisch Instituut
voor Noord-Brabant (ETN) omschrijft
die periode als volgt: «De mensen
hadden enkel hun baan en de fabriek
waar ze werkten. Voor het werk kregen
ze nauwelijks een opleiding. Tilburg
was een stad met een ULO-klimaat.
Ging het bedrijf over de kop,
stond je op straat zonder dat je
iets anders had geleerd dan we»»
de textiel.»
ligt voor u de eerste
de volgende twee we-
het tweede en het derde
deel verschijnen.
De schering en inslag van Tilburg
roepsbevolking van
irkte in de textiel,
destijds niet minder dan
kleinere wollenstoffenfa-
efst 300 zelfstandige weve-
Lodewijk verklaarde dat
_ïwijs Onzer tevredenheid
geven», Tilburg tot stad wilde
n, werd de achttiende april een
:rgetelijke feestdag. Na het bezoek
Lodewijk Napoleon ging het er
heel wat gunstiger uitzien voor de wol-
lenstoffenindustrie.
In een serie van drie artikelen
gaat onze freelancemedewerker
Peter Bruijns het verleden, het he
den en de toekomst van de indus
trie in Tilburg belichten. Hij laat I
het verleden beginnen 175 jaar ge- I
leden, het moment dat Tilburg I
stadsrechten kreeg.
het gemeentebestuur van Tilburg zullen ook de 14.000 werklozen weinig
en hebben gehad om drie weken geleden de 175ste verjaardag van Tilburg als
I te vieren. Voor de werklozen is anno 1984 bijna geen baan meer te vinden in
leenschap van «heertgangen» die destijds juist vanwege haar vooruitstre-
industrie tot stad werd gebombardeerd. Eigenlijk geldt voor de gemeente
ïlfde reden om geen groot feest te organiseren. Immers, het voornaamste mo-
arop Tilburg in 1809 haar stadsrechten kon opeisen, is nu nagenoeg ver-
i: de machtige textielindustrie.
De onovertroffen Morrison cilinde
gazons van klein tot groot perfekt
maaibreedtes 35 t/m 60 cm.
walsmaaier
B S motor
5-messige snijcilinder
centrale hoogteinstelling 6 tot 38 mm
automatische centrifugaal
koppeling
grote grasvanger JHH
In 1959 vierde Tilburg het anderhal
ve eeuw-feest. Eigenlijk was daar toen
al weinig reden meer toe. In 1958 was
immers een lange lijdensweg van be
drijfssluitingen begonnen, waar pas nu
een eind aan is gekomen, eenvoudig
weg omdat er nu weinig meer te sluiten
valt. De textielindustrie bleek al vanaf
het begin van de jaren y"r -
nerende zaak. In de peric
1950 en 1965 steeg het aantal indus
triële arbeidsplaatsen in Brabant met
74.000, maar in Tilburg was de toena
me nihil.
In de Staatscourant werd het besluit van Lodewijk Napoleon om Tilburg tot stad
te verheffen, afgedrukt.
voor het grootste gedeelte in kleur, for
maat 40 x 50 cm (50 stuks) en 30 x 40
cm (125 stuks).
Openingstijden
QffjrMzalza mr - -
door burgemeester F.A.A.M. Fiévez in
de Hoorn van Rijckevorselstraat 4 te
Loon op Zand. De expositie zal van 14 doorslaggevend is geweest.
mei t.e.m. 7 juni op werkdagen te be- Buiten dat, het zomerseizoen is geëi-
zichtigen zijn in de expositieruimte Send voor witte wijnen. Als aperitief
vna het gemeentehuis, Nieuwe Markt heerlijk dorstleSsend en verkwikkend.
1 te Kaatsheuvel. In de Hoorn zal de Bij zomerse gerechten, waarbij ik denk
expositie vijf weekeinden te zien zijn aan asperges, visschotels, schaaldieren
en wel op: 11, 12 en 13 mei, 18, 19 en en hors d’oeuvres, zijn het voortreffelijke
20 mei, 25, 26, 27 en 31 mei, 1, 2 en 3 begeleiders. Witte wijnen komen koel
juni en 8, 9, 10 een 11 juni. geserveerd het best tot hun recht. Maar
Openingstijden van het gemeente- bij te koude temperatuur blijven alle
huis: van 8.30-12.30 uur en van 13.30- mooie eigenschappen verborgen.
17.15 uur. Openingstijden van de
Hoorn: vriidag van 19.00-7.100 imr ™™r witte Wlin al niet
Uitvoer
De textielnijverheid in Tilburg was
de eerste die gebruik ging maken van
stoommachines. In 1827 nam Peter
van Dooren er een in gebruik. De be
drijfstak nam daarna een grote vlucht.
In 1862 ging Nederland over van de
beschermende tariefwetgeving op het
vrijhandelssysteem. De fabrikanten
hadden daar weliswaar een gruwelijke
hekel aan, maar toch kon in 1909 Til
burg haar honderdjarige stadsrechten
vieren in een tijd waarin het, althans
voor de fabrikanten, tamelijk goed
ging. Er werd steeds meer wol uitge
voerd naar een toenemend aantal lan
den. Ongeveer de helft van de omzet
werd geëxporteerd. De Tilburgse tex
tielindustrie had de stadsrechten gedu
rende honderd jaar dubbel en dwars
waargemaakt. Dat werd in 1909 dan
ook met een enorm feest gevierd.
Crisis
Bij het volgende jubileum, het 125-
jarige stadsrecht in 1934, was Tilburg
voor Nederlandse begrippen al heel
Vanaf 11 mei te.m. 11 juni 1984 zal in de gemeente Loon op Zand de World
Press Photo - tentoonstelling te zien zijn, mede ter gelegenheid van het tienjarig
bestaan van ontmoetingscentrum de Hoorn. Omdat de Hoorn op werkdagen druk
bezet is, is het alleen mogelijk om de collectie in de Hoorn in weekeinden en op
feestdagen te tonen. Na overleg met de gemeente is besloten de collectie op werk
dagen tentoon te stellen in het gemeentehuis te Kaatsheuvel, waardoor de kosten
ook gedeeld kunnen worden.
NS is begonnen het gehele park van
Intercitytreinstellen te vernieuwen.
Dat gaat heel geleidelijk. De reizigers
tussen Amsterdam en Groningen/
Leeuwarden merken dit het eerst. Op
dit traject gaan deze zomer de eerste
splinternieuwe IC-3-treinstellen rijden.
Uit enquêtes weet NS dat deze com
fortabele treinen bij het publiek in de
smaak vallen. Ze gaan de vertrouwde
«Hondekoppen» vervangen.
Een andere opmerkelijke verschij
ning zal de dubbeldekker zijn. Deze
rijtuigen doen in maart 1985 hun in
tree op het traject Amsterdam - Scha-
gen (Noord-Holland).
sterk geïndustrialiseerd. De leer-,
schoen- en sigarenindustrie groeide
sterk en de metaalindustrie deed haar
intrede. Op Eindhoven na was de in
dustriële werkgelegenheid nergens zo
groot als in «wolstad» Tilburg. Toch
was de textiel niet ongeschonden uit
de economiche crisis van 1929 geko
men.
Medewerkers van 1
Ontwikkelingsvraagst
Op 3 juni gaat de nieuwe NS-jaar-
dienstregeling'in. Deze dienstregeling
is gebaseerd op de oude, met een aan
tal aanpassingen van regionale aard.
Wel zal het de regelmatige treinreizi
ger opvallen dat het gehele Nederland
se dienstregelingspatroon 2 minuten
naar achteren is opgeschoven. De oor
zaak daarvan ligt in België. Daar
wordt dit jaar een dienstregeling inge
voerd die veel weg heeft van het Hok
vaste treinenpatroon dat in Nederland
al jaren goed bevalt. Wil het Belgische
patroon echter op het Nederlandse
passen, dan moeten alle vaste tijden in
Nederland twee minuten naar achte
ren schuiven.
In die tijd werd de fabrikanten al
aangeraden vergaderingen door te voe
ren. Ze moesten op zoek gaan naar an
dere produkten, nieuwe afzetgebic
De medewerkers van het IVO:
kon alleen als zij meer zouden samen
werken. Maar toen werd ook al
lijk dat de fabrikantenfamilies
menwerking tegenhielden.»
hebben in 1979 een onderzoek gedaan
naar «De ondergang van de Tilburgse
textielindustrie». In het gelijknamige
rapport schreven ze: «Toen bleek al
(in 1929) dat de wolindustrie zwak van I
structuur was. Natuurlijk werd dit I
vooral afgewenteld op de arbeiders: I
hoge werldoosheid, hard werken en la- I
ge lonen.»
Door de stichting WP wordt ieder
vijftig een stag- jaar een wedstrijd uitgeschreven waar-
periode tussen aan door vele fotografen uit de gehele
J wereld wordt deelgenomen. Ook in
1984 vond deze wedstrijd plaats. Door
850 fotografen uit 49 landen werden
5.012 foto’s ingezonden waaruii
foto van de Turkse fotograaf Mi
Bozdemir als beste persfoto van
jaar 1984 werd gekozen.
Van de originele tentoonstelling zijn
6 kopieën gemaakt, die vanaf 12 april
hun weg over de gehele wereld zullen
vinden.
De expositie, die in Loon op Zand
komt is een z.g. kleine tentoonstelling
van 175 foto’s met in ieder geval alle
prijswinnaars in de diverse categorieën
(8 enkele 8 series). Daarbij worden
tevens in het kader van 10 jaar Hoorn
der vindt u aanduidingen als: «Sec»
droog, «Demi-sec» halfdroog
«Doux» of «Moëlleux» zoet. Bij elk
van deze drie typen kunt u betaalbare en
erg dure wijnen aantreffen. Witte tafel-
wijnen van redelijk niveau vindt u al aan
rond de f 4,- per fles. Keerzijde van de
medaille is een fles Chateau Haut
Brion, een exquise droge witte Bordeaux
met een notering van f 100,- en meer.
En voor de beroemde zoete witte Bor
deaux: Chateau d’Yquem (waarvoor al
leen stuk voor stuk geplukte overrijpe
druiven worden aangewend) ligt de prijs
voor een 1979-er rond de f200,-per fles.
Duitse Rijn- en Moezelwijnen liggen
de laatste jaren bij ons Nederlanders bij
zonder in de gunst. Het in juiste harmo
nie brengen van het zoet en zuur in deze
wijnen behoort tot het unieke vakman
schap van de Duitse wijnboer.
Opleggen van eenvoudige tot midden
klasse witte wijnen heeft geen zin. Veel
al komen ze in hun jeugd het mooist over
in frisheid en bouquet. Koele en vooral
donkere opslag verdient aanbeveling.
tafellaken wordt
wijnvlek hoeft er
taniek te ontstaan. Dan is witte
iet beste vlekkenwater. Giet een
uiteraard niet te dure, witte wijn
e rode vlek en u zult zien dat het
ienderogen verbleekt.
e toepassing buiten beschouwing
i, is witte wijn sinds mensenheu-
•en zuivere, verkwikkende en heil
dronk. De heilwens die daarbij
uitgesproken is in vele talen een
Iheidswens.
Nederland
of «proost».
Duitser gunt u: «prosit». Dit is af-
van het Latijnse: «pro sit», wat
betekent als: «het ga u goed».
Fransman spreekt onomwonden
votre santé» en de Engelsen ver-
tn hun toast met: «your health».
deze ontboezeming die zo vaak
lippen komt als het glas wordt
geheven, zou ik bij deze de wens willen
voegen alvorens van mijn glas te gaan
^nieten: «a long hot summer».
In alle wijnverbouwende landen wordt
een ruime slok witte wijn geproduceerd.
Het arsenaal van Franse witte wijnen
is bijzonder gevarieerd. Alleen al in het
noorden treft u: Loire, Champagne, El
zas en Chablis. In Duitsland langs de
n:;n en de Moezel groeit de witte wijn-
c in overweldigende meerderheid.
Ook in landen als Zwitserland en Oos
tenrijk heeft wit de overhand.
Italië, de Balkanlanden, Spanje en
Portugal leveren een verscheidenheid
aan wijnen van licht- tot goudgeel. Voor
de bereiding van witte wijnen laat men
uitsluitend het sap van witte of rode
druiven gisten. Immers de kleur wordt
ontrokken aan de schil en vandaar dat
blauwe druiven in dè vinificatie zonder
schillen een witte wijn geven. Heeft u
wel eens op een etiket de vermelding ge
zien: Blanc de Blancs»? Dat wil zeg-
I gen, dat de desbetreffende wijn van uit-
sluitend witte druiven is gemaakt. Ver-
Ook deze zomer zalwit»
favoriet zijn
In 1983 lag het gemiddeld wijnver-
bruik per inwoner van ons land op veer
tien liter. Dit was nauwelijks hoger dan
in 1982. Wel vond er een verschuiving
plaats in die zin, dat de consumptie van
rosé nog verder is gedaald en dat witte
officiële opening zal op vrijdag w'Jn iets meer in trek was dan rode wijn.
si om 20.30 uur verricht worden Bij dit laatste mag worden aangetekend,
dat een bepaalde goedkope wijn met een
Duits wijnmerk voör deze vergelijking
doorslaggevend is -
Buiten dat, het
gend voor witte
heerlijk dorstleSser
In het verleden heeft de wol duide
lijk haar stempel op Tilburg gedrukt
en dat is nog steeds herkenbaar in het
stadsbeeld. De Tilburgse wolnijverheid
gaat terug tot in de middeleeuwen. Dat
Tilburg in 1809 het predikaat «stad»
kreeg, had het dan ook niet zozeer te
danken aan haar omvang. Tilburg be
stond enkel uit een paar kleine kernen,
«heertgangen», waar slechts 9.465
mensen woonden. Lodewijk Napo
leon, die toen met het gezag van zijn
machtige broer de scepter over Neder
land zwaaide, moet een andere reden
hebben gehad om Tilburg «onder de
steden van het Rijk» te rangschikken.
Lodewijk maakte in de «gras
maand» april een rondreis door
Noord-Brabant. De Tilburgers hadden
goed in de gaten hoe belangrijk dat be
zoek van de koning kon worden. De
stadsrechten en de daaraan verbonden
privileges konden ze goed gebruiken.
Vandaar dat Lodewijk enthousiast in
Tilburg werd ontvangen.
Naast de landbouw vormde de l
tielnijverheid voor de Limburgers
belangrijkste middel van bestaan. De
bedrijfstak was in de 17de en 18de
eeuw al belangrijk geworden toen
spinners en wevers goedkoop in op
dracht van ondernemers uit Hollandse
steden gingen werken.
Het Kasteeltje
Bij Lodewijk Napoleons aankomst
luidden de klokken van alle kerken uit
de omgeving. De schuttersgilden van
St. Joris, St. Dionysius en St. Sebas-
tiaan begroetten hem met veel eerbe
toon. Er was zelfs een speciaal wel
komstlied gecomponeerd, waarvoor
een bedrag van tien gulden was uitge
trokken. Lodewijk logeerde één nacht
in Tilburg. Het was tekenend voor de
verschuiving van de maatschappelijke
verhoudingen in die dagen, dat hij niet
bleef slapen bij een schepen van het
gemeentebestuur, of bij Van Hogen
dorp, de voormalige Heer van Tilburg.
Lodewijk verkoos «het kasteeltje» van
de lakenfabrikant Martinus Van Doo
ren. Van Dooren declareerde later niet
minder dan 360 gulden voor de etens
waren die hij speciaal had ingeslagen.
Uiteindelijk bleek dat alles zijn vruch
ten af te werpen.
Ter gelegenheid van het hoge bezoek
was een rapport over het Tilburgse be
drijfsleven opgemaakt, waaruit bleek
dat de Franse bezettingstijd tot dan
toe niet zo gunstig was geweest voor de
wolindustrie, omdat alle exportmark
ten verloren waren gegaan. Toch
kwam de koning onder de indruk van
de bedrijvigheid die toen heerste. Dat
was voor een groot deel te danken aan
het bezoek dat hij bracht aan de fa
brieken van de firma’s Vreede, Van
Dooren en Dams. Die maakten een
voor die tijd zeer moderne indruk.
Tevredenheid
Bijna de hele berc
4.500 personen weri
Tilburg had destijJ
30 grotere en kl
brieken en liefst
rijen. Toen I
hij, «een bei
willende g
verheffen,
onverj
van I
qeWURZtRAMÏNeK
12W.
OO0FÈ, -AU MAVbRHft» FflANCE
Voor de verandering fotograferen we maar weer eens een religieus on
derwerp, moet onze luchtfotograaf gedacht hebben. En zo is hij dan wat
blijven rondcirkelen boven Broekhoven, Karei Tomeï van Fotex Flying
Camera. En maakte een prachtplaat van de «achterste» kerk van Broek
hoven, Pius X, ook wel genoemd Broekhoven III. Omdat deze laatste be
naming, nu de kerk van Broekhoven II alweer jaren geleden gesloopt is,
niet meer zo logisch lijkt, zijn kerk en bijbehorende parochie inmiddels
ook bekend geraakt onder de naam «Groenewoud», naar de nieuw
bouwwijk die ten zuidwesten van Broekhoven is verrezen.
Pius de Tiende, paus van 1903-1914, was een der eerste eeuwgenoten
die, in 1954, heilig werden verklaard. Zo’n proces van heiligverklaring
was toen nog een buitengewoon ingewikkelde, langdurige en ook nogal
unieke aangelegenheid - heel wat anders dan de lawine nieuwe heiligen,
die de tegenwoordige paus vorige week vanuit het Verre Oosten over de
gelovigen heeft doen neerdalen.
Pius X heette «in de wereld» Giuseppe Sarto, dus nu weet u ook waar
onze voetbalclub van het Westend zijn naam vandaan heeft.
De foto is genomen vanuit het westen. Dit betekent dat het Pater v.d.
Elsenplein als het ware onder de krant ligt, dat boven de kerk de Hilva-
renbeekseweg loopt, rechtsboven in de richting Beek, en dat voor de
kerk de... Don Sartostraat ligt.
En dan waren er nog de vijf verschillen, die u allen weer met niet afla
tende ijver hebt weten op te sporen. Hier volgen ze, voor de goede orde:
de deur rechts boven, het raam links daarvan, het dakraam daaronder,
het vierkant rechts van de kerk en het raam links onder.
U kunt met uw oplossing een aantrekkelijke prijs verwerven.
week stelt Foto van Aarle een waardebon van 25,- ter beschikking. C
der de goede inzenders van aflevering 21 t./m. 30 wordt bovendien dc
diezelfde firma een Polaroid camera verloot.
Uw oplossing moet, voorzien van de vermelding «Tilburg vanuit de
lucht», voor dinsdag 15 mei aanstaande om 20.00 uur binnen zijn bij de
redactie van de Tilburgse Koerier.
Nog een tip onzerzijds: u maakt het u zelf en ons het gemakkelijkst
wanneer u een van de twee foto’s uit Koerier uitknipt en instuurt, met
daarop duidelijk de vijf verschillen aangegeven.
van
zatei
uur.
gezon
In
heid»
De
geleid
zoveel
De
uit:
woora
