1
ril
.95
I
50
Tilburg
in de öorlo
ra
Sony Betamax. Het meest gekochte
videomerk van Nederland.
-
Adviesprijs 2345,- Bij ons f 1995,-
MUZIEKHUIS
Jul. v. Stolbergstraat 7
Tilburg
013/363049
1L
laar!
*Xd„cXandak'Ho,el
bd.ng b'-
Donderdag 22 maart 1984 - pagina 7
DE TILBURGSE KOERIER
1984 - pagina 6
Vervolg van blz. 1
Jgen co-
of L.P.
1940.
oed?
De naam zegt alles - te roken waren ze niet!
IS prospectus
5 i
de be-
terdag 24 maart 1984
Eigen technische dienst Oude Kerkstraat 9, tel. 013/420986
eo- is i?
Betamax
ii
5
Ze kunnen zeggen wat ze willen, maar bij ons wordt
Sony video apparatuur verkocht als warme broodjes.
Zoals de C-30,de platste frontloader (slechts 10,5 cm
hoog) met het scherpste beeld en 2 jaar garantie op de video-
koppen. Moderne vormgeving,infrarood afstandsbe
diening en verkrijgbaar in 4 kleuren.
Ook leverbaar in C33-uitvoering
30X voorkeuze i.p.v 12. Meerprijs 100,-.
’mmandant te
van Til-
3-431406
|0-1101611
E j
rtel was
tarop
imen
Til-
ke
m2
jpos-
erm-
woordnummer 4
>odig)
Een schitterende foto uit 1941 van Tilburgs brandweerkorps, gep
teerd binnen het carré der magistrale Magirussen (met afgescher
de koplampen).
as bekend
dan voor
Burge-
sephstraat, heeft overig'*"
verlies van enkele van zijn
door zijn persoonlijke lot
tragiek van de bezetting i
ondervonden.
■s
In het kader van de veertigste
verjaardag van de bevrijding van
Tilburg, ligt het in onze bedoeling
van Mannenkoor Hart van Bra
bant aan deze dag een extra
feestelijk tintje te geven.
Tijdens deze viering willen zij
de geallieerde soldatenliederen
zingen, die toen door allerlei na
tionaliteiten gezongen werden.
Via deze oproep willen wij aan
iedereen vragen,
muziek beschikt,
Oproep over
soldatenliederen
In opdracht v-
lilburg maakt de
burg bekend:
van de Veldcoi
Burgemeester
TILBURG NA
DE BEVRIJDING
Op 10 mei 1940, bij de inval van de
nazi’s, bestond de Tilburgse gemeente
raad uit 35 leden, die uit hun midden,
zoals gebruikelijk, vier wethouders
hadden verkozen: H. Eijkemans, Mr.
H.J.A. Scheidelaar, L.C.A.M. Janssens
en H.F. van Dullemen. Vooral beide
laatsten zal menig Tilburger zich nog
goed kunnen herinneren omdat zij,
naast hun beroepsbezigheden, ook na
de oorlog nog jarenlang het wethou
derschap hebben bekleed, Laurent
Janssens was tevens loco-burgemees-
ter.
Gemeente Tilburg.
en kijkje
uwelijks-
(clusieve
igens, door het
zijn kinderen en
itgevallen de
ruimschoots
"JinpiMi
b
Vertrouwd patroon
Maar de raad bestond nog, ze kwam
bijeen en dat hield er althans de moed
een beetje in - het leek alsof er nog Voor^1UvU
niet echt iets ergs was gebeurd. Aan andf-
deze schijnbare voortzetting van het del waicll
vertrouwde bestuurspatroon kwam een plaats zouden inner
einde met de «Achtste Verordening de bevolking Dit
van de Rijkscommissaris voor het be- bureeineesters in o<
zette Nederlandse gebied betreffende
bizondere maatregelen op administra-
tief-rechterlijk gebied», die verscl
in het Verordeningsblad van 12 augus
tus 1941.
Uitzonderlijk
Burgemeester van de Mort
dus alleen al door de manier waarop
zijn benoeming tot stand was gekór
een uitzonderlijk man. Als echte
burger heeft hij meer dan een ander
waarschijnlijk gekund had, zijn stads
genoten leiding gegeven waarbij zijn
grote prestige natuurlijk van eminent
belang was. Van de Mortel, die resi
deerde in het bekende, nu helaas afge
broken «Petit Trianon» in de St.-Jo-
Ortskommandant
Zo ook in Tilburg. Hier net als in el-
<e grotere plaats had je een Ortskom-
nandant - een plaatselijke bevelheb
ber - en die zetelde in de Ortskom-
mandantur, in Tilburg aanvankelijk in
Hotel De Lindeboom aan de Heuvel,
later gevestigd in de Stationsstraat.
Deze Ortskommandant hield dus de
boel in de gaten. In feite, doordat wij
Nederlanders zo ordelievend bijna al
les bij het oude hadden gelaten hoefde
de Duitse militair alleen maar zijn op
drachten door te bellen naar burge
meester van de Mortel - en die zorgde
er dan wel weer voor dat het bevel of
wel werd uitgevoerd door de gemeen
telijke diensten dan wel op grote
schaal, via plakkaten en de radiodistri-
butie (een soort kabelradio) aan de be- M
volking ter kennis werd gebracht.
Geen verkiezingen meer
In artikel 1 van deze verordening
werd bepaald dat «de werkzaamheden
van de gemeenteraad, van het college
van burgemeester en wethouders en
van de stembureaux bleven rusten, ter
wijl geen nieuwe raadsverkiezingen
zouden plaatsvinden. De werkzaamhe
den van de gemeentelijke commissaris
bleven eveneens rusten, dit ter beoor
deling van de burgemeester.
Wanneer een commissie niet werd
opgeheven, diende de burgemeester dit
met redenen omkleed te melden aan
het «toezichthoudend orgaan», in dit
geval de Commissaris der Provincie
«ópeooaX die“
TILBURG 18 MEj
Een aantal studenten geschie
denis aan het Moller-instituut is,
onder begeleiding van docent drs.
A.C. de Beer, een onderzoek be
gonnen naar de wedervaardighe-
den van Tilburg en haar bewoners
in de jaren na de bevrijding, dus in
de periode van 27 oktober 1944
t.e.m. het jaar 1946.
Wie materiaal heeft uit deze pe
riode, is hiermee hartelijk welkom
op het gemeentearchief of bij de
afdeling geschiedenis van het
Moller-instituut, Gasthuisring 7,
Tilburg. Vraagt u dan s.v.p. naar
de heer de Beer.
"-■»vo.rTdbürabÉndcö/-vd„_
Overigens
«leningen,
dracht van
goedkeuring
Burgemeester van de Mortel
Burgemeester van Tilburg was Mr.
J.C.A.M. van de Mortel. Zijn burge
meesterschap was op zichzelf eigenlijk
al vrij ongewoon. Tot 1939 had van de
Mortel zitting in de Tilburgse gemeen
teraad en fungeerde hij ook als wet
houder en loco-burgemeester. Nadat
Mr. Vonk de Both het burgemeester
schap had neergelegd werd Mr. van de
Mortel als zijn opvolger benoemd. In
tegenstelling tot de ons omringende
landen, waar burgemeesters net als
wethouders uit het midden van de ge
meenteraadsleden worden gekozen,
worden eerste burgers in Nederland
door «de Kroon», dat wil zeggen de
regering, benoemd. Op voordracht van
de commissaris der koningin in de pro
vincie. Zelden of nooit zal een nieuwe
burgemeester uit zijn standplaats af
komstig zijn, vrijwel nooit zal hij in die
gemeente al loco-burgemeester zijn.
Meestal wordt een burgervader uit een
kleinere gemeente naar een grotere be
vorderd of wordt een ex-minister in
een grote stad «geparachuteerd».
Gemeenteraad
De rol van de gemeenteraad bij dit
alles werd er in deze nieuwe situatie
niet belangrijker op, naar men zal be
grijpen. Alle zaken van enig belang
werden van hogerhand door de bezet
ter bedisseld en het enige waar de raad
zich nog over mocht buigen was het
geven van nieuwe straatnamen of de
beslissing of men uit de zeer geslonken
gemeentekas een nieuwe bakfiets voor
elektriciteitsbedrijf, publieke werken
dan wel brandweer diende aan te
schaffen.
Bij ons is Sony Betamax
video het populairst.
;end spreken
eek niet alleen
dagelijkse
■noet zonder
iet publiek.
teren, blozen,
uw persoon
H0 jaren
(die vanzelfsprekend geen «Commissa
ris van de koningin» meer heette).
Veel macht
De taak van zowel de gemeenteraad,
het college van B. en W., als van de ge
noemde gemeentelijke commissies
werd vanaf 1 september 1941 volledig
uitgeoefend door de burgemeester. De
ze kreeg hiermee dus een opeenhoping
van macht in handen zoals burgemees
ters in Nederland nog nooit hadden
gekend. Die macht kende overigens
voornamelijk schaduwkanten voor wie
ermee bekleed waren: voortaan was de
burgemeester tegenover de bezettings-
autoriteiten als enige verantwoordelijk
voor alles wat er binnen gemeente en
gemeentelijk apparaat fout ging. Juist
omdat hij nu zoveel macht bezat, dien
de hij ook op zijn post te blijven om te
orkomen dat leden van de N.S.B. of
«ndere personen die de bezetter vrien
delijk gezind waren hun zo belangrijke
laats zouden innemen, tot nadeel van
"Jig. Dit dilemma heeft veel
burgemeesters in oorlogstijd langdurig
beziggehouden.
rscheen Wethouder-ambtenaar
Overigens konden de wethouders
wel aanblijven als vertegenwoordigers L
van de burgemeester. Hun status werd p
echter veranderd: zij waren geen geko-
zen gezagsdragers meer, maar gemeen-
te-ambtenaren in de zin van de Amb
tenarenwet 1929.
Burgemeester, wethouders en ge
meenteraad konden pas weer min of
meer democratisch, volgens de bedoe
lingen van onze wet, functioneren na
de bevrijding van Tilburg op 27 okto
ber 1944. Voorlopig was ook dit nog
een nood-gemeenteraad, die boven-
dien in hoge mate ondergeschikt was
aan het door de Nederlandse regering
ingestelde Militair Gezag. Een «echte»
gemeenteraad werd er pas weer in
1946 gekozen. (wordt vervolgd)
Anticlimax
Terug naar 1940. Voor ieder die
grootscheepse veranderingen op be
stuurlijk gebied verwachtte vormden
de gebeurtenissen na de kortstondige
oorlog een soort anticlimax. Voorlopig
gebeurde er niets. Koning en ministers
waren weliswaar naar Engeland ge
vlucht maar verder bleef bijna ieder
een op haar of zijn plaats.
De ambtelijke hoofden van de mi
nisteries, de secretarissen-generaal,
waren overeengekomen de gang van
zaken zo «normaal» mogelijk te laten
verlopen en bestuurden het land feite
lijk verder als een soort ministerraad.
Heel het ambtelijke apparaat wat van
uit de top der ministeries uitwaaierde
tot beneden aan de piramide waar zich
bijvoorbeeld postbodes, treinrangeer-
ders en vuilnisophalers bevonden bleef
tamelijk ongeschonden functioneren
en zo hadden de Duitsers behalve en
kele tienduizenden soldaten om hun
macht kracht bij te zetten slechts enke
le duizenden staffunctionarissen nodig
om heel Nederland te controleren, met
aan het hoofd Seyss Inquart «Reichs-
kommissar für den besetzten Nieder-
landischen Gebiete» (Rijkscommissa
ris voor de bezette Nederlandse gebie
den - niet bezet waren Suriname en de
Ned. Antillen, benevens, toen nog, Ne
derlands Indië).
2- C
Lindeboom
handeld, die
gezongen
;ep willen
“n, die over tekst of
dit te mof
piëren of van een single
over te mogen nemen.
Mocht u over tekst, muziek en
of lied beschikken, neem dan con
tact op met J. Laurijsen, Kwaad-
eindstraat 109, 5041 JL Tilburg of
telefonisch 013/422393.
rB"X”"" va” rilb"'«.
J- VAN DE MORTEL.
UAL/
