Tilburg tegen
HET BOS
STERFT
I
CN
De malaria van de biosfeer
De ellende heeft
'O
ICE
AUTONOVA
korting
geen pas nodig
Nieuwe
boeken
r
tn
Iden)
nachthemden
Leo v. lersel
4.95
9.95
9.95
4.45
dusters
jmpagne
mier
.95
10.95
Mateus
wijn
wit of rosé,
per fles
5.95
?es15.45
’’VOOR ONS BENT U GEEN NUMMER
MAAR EEN KLANT MET EEN NAAM’.’
zsh1'-
Donderdag 24 november 1983 pagina 29
DE TILBURGSE KOERIER
>er 1983 pagina 28
was iets ongewoons aan de
ACCU’S
BANDEN
en
op alle bekende merken
UITLATEN
Kadett C
Kadett D
Ascona B
Manta B
lazen.
dBNE NA ME NÖÖT NE
TOYOTA
3
Foto: Paul le Blanc
(wordt vervolgd)
NOORWEGEN 56|^jfr
Denkcursieije
lelberg
De toekomst
Foto: Karin van Leengoed
Foto: Leo van Boxtel
DDRJllI^
FRANKRIJK 1487
ZWITSERLAND 139
[T0EG0SLAVIË 1079
ITALIË 1131
.17
G. Witlox
145785
72453
134857
50724
1360291
i 364456
Luchtvervuiling is een primaire oorzaak
van de bossterfte, daarover zijn
de specialisten het eens.
DEOPEL-DEALER,
WIE ANDERS.
OPEL
DIRECT-SERVICE
EJEDTMEER:
t natuur
;n valt. I
Besterdplein 3
Tilburg
Tel. 426584
:zond-
n lon-
Zie onze collectie
demi sec,
5
rocher
31609
NEOFRI AND 2fM-J^^
I SPANJE 138 1^)
jnten;
id personeel.
Bij de grootste,
met de meeste keuze
bent u het beste uit.
i RFLGIË ?09
BONDSREPUBLIEK 15u]
[OOSTÈNRUK^Tj
öt de man aan
i. Roger Damon 1
tem niet. «...Jij b<
van het bio-
bodem-
/eelheden
iers wor-
len vroege
r een nie
smations
Maar nu is
kunnen u
van een
- net genre waa
WEDEN 159 I
Opel Freedom
vanaf ,115,-
(incl. montage en 3 j. volledige garantie)
regen -
tnwezig-
en
:he-
t in 1981 uit
t Zweden. In
alarm,
alogen de
tun welvt
i op a»
/eet men be-
t een niet te
negatieve
n vermin-
POLEN
zoals
men-
dvaarts- bos,
alle ni- de at
Ringbaan Oost 102a, Tilburg
Tel. 013-434655
DENEMARKEN 120^^1
GROOT-BRITTANNIË 880|f^^)
tp boekhandel pillot
Heuvelplein, Tilburg
Telefoon
013/426252-425218
peril 4 95
De cijfers in de cirkels ge
ven aan voor hoeveel pro
cent de neerslag van zwavel
(in duizend tonnen geme
ten in 1978) uit andere lan
den afkomstig is. Bijvoor
beeld de 204.000 ton die
toen over Nederland uitre
gende, kwam voor 76% uit
andere landen.
^Autobedrijf
Mi Lepelaar bv
v/a 1 95,-
v/aj 275,-
f290,-
v/a 290j-
Ascona C v/a 330,-
Overige modellen
40% KORTING
(incl. montage en B.T.W.)
jrste signalen van zure r“g“" -
wordt zuur door de aanwezig-
n de atmosfeer van zwavel-
stofdioxyde en een aantal fotocl
ische stoffen - kwam0"
Verenigde Staten en un
ste instantie werd dit a
'gebeurt als ecoloc
opschrikken uit hu,,
in alle sectoren en
gerelativeerd. Nu we
luchtvervuiling heeft
rschatten, sluipende en r
op het leefmilieu en
welzijn.
zo moeilijk
wetenschappelijk v<
krijgen op de bosster
urlijk ook te maken me
zo’n complexe le
is, met een i
tussen alle di
Afgelopen maandagavond werd in café d’n Egelantier in de Boomstraat een fo
toverslag van de vredesdemonstratie van 29 oktober in Den Haag gepresenteerd.
Het fotoverslag is getiteld «Tilburg tegen» en heeft als ondertiteling «Midden
Brabant demonstreert voor de vrede». Het fotoboek wordt uitgegeven door «de
Stichting Uitgeverij Itseboek Tilburg», afgekort tot STUIT.
snel en vakkundig;
originele Opel-onderdelen;
scherpe all-in prijzen;
volledige garantie;
200 service-pur
fabrieksgetrainc
specifiek aangetast gebied is de
Peel-regio, waar ernstige schade in de
(bossen te zien is ze gaat gepaard met
een ontreddering van het aquatische
milieu. Met andere woorden, de zure
regen verpest er het oppervlaktewater
en belast de natuurlijke waterhuishou
ding.
Lokale puntbelastingen
logisch milieu door lucht- en
vervuiling, samen met de hoeve
vuil die door de wind van eldc
den aangevoerd, zijn daar te veel om
maar eens wist hoe ze
caar inwerken. Rond dit
effect staan vrijwel niets
o tens. Ook dat maakt het
de onderzoekers van de bossterfte
moeilijk. Hoe wordt de waslaag l
op het blad als het ware kapotj
vallen de bladeren vroegtijdig af
mindert het assimilerend vermogen
van de boom, neemt zijn groei af, ver
zwakt hij om tenslotte te verdorren
Hoe komt het dat de huidmondjes ave
rij oplopen, een boom rechtstreeks ver
giftigd wordt of indirect en geleidelijk
geneutraliseerd te worder
schadelijk te blijven. Eui
zonder grenzen „u,
ring wordt aan
ieder geval niet opgehc
te heeft ook geen pas nodij
de Belgische grens oversch
plateau van de Hc" 'r-
bedenkelijke eer
gebied te zijn,
het Forstamt Euper
Euregiokringen de
tekenen van het onheil waren z
van een groep sparren in het
genwald, die begonnen we* 1
Deskundigen van de ur
München die
Grand Bois de Viels;
;en met hun
erbarmelijke
in de gaten.
**in lac—
«De toekomst heeft geen toekomst meer»,
Nog meer van die «opwekkende» kreten:
«De toekomst is ook niet meer wat ze vroeger was».
Een leerlinge bij een enquête in de krant:
«Ik ben eigenlijk bang voor de toekomst,
omdat je niet weet,
of je die wel hebt».
- De toekomstdat wat naar je toekomt, dat wat op je
af komt.
Ook de tijd voor Kerstmis draagt die naam:
«Advent», wat letterlijk «toekomst» betekent: hét komt
eraan. Hij komt er aan!
Advent wil ons uitdrukkelijk voorhouden, dat er wel
toekomst is,
het is een tijd van uitzicht, vanhoop,
een verlangen, dat het grote verlangen is
ook van onze tijd, zoals van alle tijden:
Vrede op aarde!
te oktober, vanuit Tilburg en omliggende Nlet hopeloos zijn: ze komt, die vrede,
trein en met de bus. In het verslag wordt we kunnen de toekomst maken, ook de vrede,
"aagwaar- ik voor mezelf en wij voor ons allen.
:men. Het p>e mens heeft zoveel zelf in handen gekregen,
ook de schat van de vrede,
die wel wel dragen in broze vaten,
iegenen die ingete- mOgeUjk, maar breekbaar.
Boekhandel, waar A.u.b.: wees er zuinig mee, voorzichtig!
Zure vennen in de Kempen
De Limburgse bossen zijn tot nog
toe en voor zover te zien valt, onge
schonden gebleven. Onderzoek van
vennen, uitgevoerd door dr. Vange
nechten van het Studiecentrum voor
Kernenergie te Mol (België), wees ech
ter uit dat daarmee iets aan de hand is
dat met natuurlijke oorzaken niet te
verklaren valt. De vennen bezitten een
zeer hoge zuurtegraad. Vissen vind je
er niet meer in. Zure regen veroorzaakt
bovendien het vrijkomen van alumi
nium en andere zware metalen in bo
dems met een zeer lage neutralisatie-
graad of -capaciteit, zeg maar onder
gronden die kalkarm zijn. Die zware
metalen vind je dan achteraf in ver
hoogde concentraties. Dat is in enkele
Limburgse vennen het geval voor alu
minium, zelfs in vijfmaal hogere waar
den aangetroffen dan in verzuurde
Scandinavische meren met een verge
lijkbare zuurtegraad. Dat geeft be
paald te denken voor onze bossen die
de laatste jaren veel aan groeiritme
hebben verloren. De zure regen die
hen bedreigt, komt, naar men ver
moedt, vooral vanuit Noord-Frankrijk
en het Ruhr-gebied aandrijven. De
380.000 ton zwaveldioxyde - om niet
van andere stoffen te spreken - die in
ons land de lucht worden ingeblazen,
drijven weg over onze buurlanden. Zo
bevuilen we eikaars nest.
De bossterfte is een essentieel vraag
stuk, een concreet geval van zware mi
lieuschade waarmee de gemeenschap
vrij plotseling werd geconfronteerd.
De wetenschap in heel Europa is ge
mobiliseerd om te pogen er een uitleg
maakt het voor te vinden, maar dat is nog maar
ssterfte ten dele gelukt. De ene conferentie na
boven de andere, waar het kruim van ecolo-
tgeëtst, 8en en bosbouwdeskundigen elkaar
af, ver- treffen, wordt belegd om ervaringen en
•mogen bevindingen uit te wissel, terwijl het
kwaad van de bossterfte snel om zich
heen grijpt. «Konferiert wird viel, den-
noch stirbt der Wald», zo constateerde
een beetje gelaten de Euregio-voorzit-
ter dr. Fr. J. Antwerpes toen hij een
conferentie te Maastricht opende, nu
al weer enkele weken geleden. Niet dat
er niets te leren viel.
In ons land bijvoorbeeld poogt men
de omvang van de kwaal te schatten
via een zogeheten «vitaliteitsonder-
zoek». Het is een methode die er in de
praktijk op neerkomt gewone stand
plaatseffecten te elimineren. Er zijn
daarbij verschijnselen geconstateerd
die verontrustend zijn, dezelfde in feite
die enkele jaren geleden de bosbou
wers in het Zwarte Woud en in de
Beierse bossen uit een rustige slaap be
gonnen te houden, hoewel ze toen nog
niets vermoedden van het ware drama
dat er zich nu afspeeltstervend bos
over duizenden hectaren. De epide-
mie-achtige verspreiding van de kwaal
is kwantitatief haast niet bij te houden.
Van de ene op de andere dag komen er
I weer grote gebieden bij waar het verval
I begint.
Een J -- J-
I Peel-r°
I jbosse
om, er was iets ongewoons aan de door het ontstaan van stofwisselings-
hand. problemen, dat het jonge weefsel
De eerste signalen van zure regen - wordt aangetast en dat zijn gevoelig-
regen wordt zuur door de aanwezig- heid voor extreme situaties toeneemt
heid in de atmosfeer van zwavel- en Heel precieze antwoorden kun je tot
stikstofdioxyde en een aantal fotoche- nog toe nergens krijgen. Een bescha-
mische stoffen - kwamen in 1981 uit digde kroon en een wortelstelsel dat
de Verenigde Staten en uit Zweden. In niet in prima conditie verkeert, maakt
eerste instantie werd dit alarm, zoals bomen brozer, extragevoelig voor
wel meer'gebeurt als ecologen de men- droogte en windworp. Een stervend
sen opschrikken uit hun welvaarts- bos, en zo zie je maar hoe de ene ellen-
slaap, m alle sectoren en op alle ni- de aan de andere vastzit, is een bron
veaus gerelativeerd. Nu weet men be- voor ongewenste ontwikkeling van in
ter luchtvervuiling heeft een niet te sekten veranderingen in het bodem-
onderschatten, sluipende en negatieve complex door verzuring moeten uitein-
invloed op het leefmilieu en vermin- delijk ook hun invloed laten gelden op
dert het welzijn. de toestand van het grondwater. Niet
Dat het zo moeilijk is om een exacte voor niets beschreef het SPD-Europar-
en wetenschappelijk verantwoorde kijk lementslid Frau Weber de bossterfte
te krijgen op de bossterfte, heeft na- als de «malaria van de biosfeer». Een
tuurlijk ook te maken met het feit dat prachtige vergelijking, maar ze helpt je
een bos zo’n complexe levensgemeen- niet uit de ellende,
schap of biotoop is, met een ingewik
kelde samenhang tussen alle dieren en
planten die je er vindt, tussen micro
klimaat en bodem. De minste ingreep
veroorzaakt een kettingreactie van ver
anderingen (in slechte zin meestal), al
valt dat op het eerste zicht niet te mer
ken. De effecten komen later wel bo
ven, op halflange of lange termijn.
regen Het staat
ieke dennen in de
rtogenwald en het
>rt hadden aan mag-
cium. Het zwavelgehalte
;n lag anderzijds boven
is van Wat als normaal wordt
twd voor gezonde bomen. Hoe
et tot zo’n situatie Als een re-
vallen, is ze voor
r (de concentratie
geleidelijk af) en heeft ze
oplossende en bijtende
kracht die de beschermende waslaag
van de bladeren of naalden vernielt.
Daardoor kunnen die hun voedings
stoffen (o.m. calcium en magnesium)
niet meer bijhouden. Dat is het begin
van de tragische verwikkelingen.
De ca. 70 deelnemers aan een Eure-
gio-conferentie (de Euregio omvat Bel
gische, Nederlandse en Westduitse ge
bieden rond Maas en Rijn) die te
Maastricht gehouden werd, stelden
met angst en teleurstelling vast dat het
bos als leefgebied voor plant en dier,
als ecologisch systeem voor de lucht
en waterverzorging en ook als econo
mische factor in heel Europa in gevaar
is. Als beleidsverantwoordelijken voor
een grensoverschrijdend bosgebied,
verklaarden zij zich samen betrokken
en ook aangesproken te voelen om het
als levensbasis voor alle mensen te be
houden. Er moet wat gedaan worden,
nog wel zonder talmen. Uitstel van
schadeherstel kan niet, zo meent men
in Euregio-kringen. In eigen kring zul
len trouwens initiatieven worden geno
men om acties te voeren, ook preven
tief. Want omdat het om een grens
overschrijdend milieuprobleem gaat,
moeten die bij voorkeur ondernomen
worden in internationaal verband, in
een Europese context en, waarom niet
eigenlijk, in die van de Euregio. In die
richting werd dan ook een dringend
appèl gelanceerd naar alle beleidsver
antwoordelijken om maatregelen te
treffen teneinde de uitworp van scha
delijke, luchtverontreinigende stoffen
in grote mate te beperken. Die oproep Vraagtekens in overvloed
werd vooral gericht tot de energiever-
zorgende bedrijven, de industrie en de Een lucht vol vreemde stoffen Als
motorvoertuigenbranche zij zijn im- de wetenschap i
mers de grote vervuilers. Daaruit valt allemaal op elks
af te leiden dat het buiten kijf staat dat synergetisch e"
de vervuiling van de atmosfeer in es- dan vraagteke
sen tie voor de bossterfte verantwoor- de onderz
delijk is. Dat is voor alle onderzoekers moeilijk,
inderdaad zo duidelijk als wat, zij het
dat nog andere factoren, en dat alles in
combinatie met elkaar, hun negatieve
invloed laten gelden. Hoe dat precies
in zijn werk gaat? W.H. Beaufort,
hoofd van het Staatsbosbeheer in Lim
burg, heft de armen wanhopig ten he
mel «Vraag me niet», zo zegt hij,
«hoe de luchtverontreiniging op de bo
men in het bos nu precies inwerkt, ik
weet het niet».
Het gaat inderdaad om een zeer in
gewikkeld proces. De wetenschap is
uitgedaagd om de juiste mechanismen
van dit boombederf te achterha
De eerste tekenen
Het fenomeen bossterfte is een vrij
nieuw milieuprobleem waarmee men
in onze «overbeschaafde» maatschap
pij wordt geconfronteerd.
De eerste tekenen die er op wezen
dat er iets verontrustends aan de hand
was in de natuur, heeft men waargeno
men in het begin van de jaren zeventig.
Er werden een aantal onverklaarbare
verschijnselen geconstateerd zoals ster
ke vergrassing op heidevelden en in
bossen, het verdwijnen van bepaalde
soorten paddestoelen, een sterke afna
me van micro-organismen en water-
bloei (eutrofiëring) in bepaalde vennen
die, bij nader onderzoek, niet te wijten
bleken aan een gewijzigd beheer. Kort-
I Kostelijke lectuur voor 11 jaar en ouder.
Uitg. v. Goor
Paperback, 145 blz.,f 16.90
Het verleden spreekt
Deze beklemmende roman van top-
auteur Irwin Shaw, in de traditie van De
Jordaches en Oogst van een leven, is een
I nieuw hoogtepunt in het werk van deze
I veelgelezen schrijver.
Zaterdagnacht, drie uur in de morgen.
Damon...zegt de man aan de andere
t kant van de lijn. Roger Damon herkent de
E schorre, grove stem niet. «...Jij bent de Da-
mon die ik moet hebben.
Literair agent Roger Damon is klaarwak
ker. Wie was dat Een vervelende grappen
maker of iemand die serieus genomen moest
I worden Als Damon de volgende dagen
opnieuw wordt lastig gevallen door de vast-
I houdende beller gaat hij bij zichzelf te rade.
Wie zou hem willen lastig vallen en belang-
rijker nog waarom Deze vragen zijn het
intrigerende uitgangspunt van Roger Da
mons speurtocht naar zijn eigen verleden.
Mede onder invloed van zijn vrouw en zijn
compagnon Oliver laat Damon allerlei men
sen uit zijn verleden in gedachten de revue
passeren, zoals echtgenoten van vrouwen
met wie hij intieme relaties heeft onderhou
den een mafia-achtige neef van zijn vrouw
en twee rancuneuze auteurs van wie hij een
manuscript heeft geweigerd.
Maar dan slaat het noodlot toe, vanuit
een totaal onverwachte hoek... uit„ Elsevier
Geb., 288 blz., f29.50
Aan het fotoboek is door veel mensen meegewerkt en het resultaat is van dien
aard dat het boek een vergelijking met landelijke soortgelijke fotoverslagen met
glans kan doorstaan. Het boek is op prima kwaliteit papier gedrukt en ziet er
goed verzorgt uit. De foto’s geven een klein verslag van de voorbereidingen voor
29 oktober en dan niet alleen in Tilburg maar ook in Oisterwijk, Gilze, Goirle en
Alphen.
Dan volgt een fotoverslag van de 29ste
plaatsen op weg naar Den Haag, met de trein en met de bus. In het verslag
vervolgens ruime aandacht geschonken aan de demonstratie in Den Haag
bij weer getracht is Midden-Brabanders op de zwart-witte korrel te nen.vi
verslag eindigt met enkele foto’s die gemaakt zijn in de zaal van de Harmonie
waar ’s avonds nog nagepraat en wat nagefeest werd.
«Tilburg tegen» is in de boekhandels te koop en alleen die
kend hebben op het boek moeten dit gaan halen bij de Vrije
het boek overigens natuurlijk ook te koop is.
Vertigo
Met deze bundel heeft de Antwerpse
dichter Leonard Nolens opnieuw het bewijs
geleverd dat hij tot de beste hedendaagse
dichters van ons taalgebied behoort.
Vertigo bestaat uit drie cycli Exil (zeve
nentwintig personages), Exit (voor een dode
vriend, een verhaal in verzen) en Exodus
(een persoonsbeschrijving van de utopie). In
de titels van deze drie cycli ligt de duize
lingwekkende weg besloten van een indivi
du dat zijn ballingschap (1) tracht te door
breken om via het gesprek met een dode (2)
het contact met «het leven» te herstellen
(3). Uitg. Manteau
Paperback, 94 blz., f24.90
Aanrakingen
Aanrakingen is een fascinerende roman,
geschreven door Jan Meyers, over de oer-
drang van de mens om de schaduw der een
zaamheid af te schudden en ’erbij te horen’.
’Ik ben de laatste brontosaurus’. Aldus ka
rakteriseert Peter Holt het isolement waarin
hij is beland. Met de verbetenheid van een
solitaire hond die aast op aansluiting bij een
groep jaagt hij kansen op nabijheid na.
Aanvankelijk gebeurt dat in een imaginaire
sfeer waarin hij, kopschuw geworden door
bittere ervaringen, niet het gevaar loopt
door de mand te vallen. Dat is hem overko
men bij zijn vrouw, de dominante Emmy,
zijn leerlingen tijdens een blauwe maandag
van een desintegrerend leraarschap en de
bewoners van de buurt waar hij eerst met
zijn woonboot lag, tot hij uit de gemeen
schap werd verdreven. Uitg. Manteau
Paperback, 162 blz., f 19.90
Tijd van stilte
Tijd van stilte is een verhalenbundel waar
in opgenomen de gelijknamige novelle, de
novelle Ondergronds en het verhaal Dood
vallen mocht ze.
In Tijd van stilte volgen we een recher-
cheur die tijdens het onderzoek van een
moordzaak in een crisis raakt, omdat hij
steeds meer de overtuiging krijgt dat hij zelf
direct bij de moord betrokken is.
Ondergronds laat ons meeleven met een
ex-mijnwerker die nimmer de sluiting van
de mijnen heeft kunnen verkroppen en op
geheel eigen wijze een oplossing probeert te
vinden voor het onrecht dat hem is aange-
“T. doodvallen mocht ze maken we kennis
met Leo op het moment dat hij een inrich
ting moet verlaten om weer op zichzelf te
gaan wonen. Zijn angst voor de buitenwe
reld brengt hem ertoe alles opzij te zetten
om toch maar in de inrichting te mogen blij
ven.
Met een sterk beeldend vermogen en een
heldere stijl heeft Roeland Kerbosch de bei
de novellen en het korte verhaal verweven
tot een thematische eenheid die velen tot
nadenken zal stemmen. Uitg Manteau
Paperback, 124 blz., f 17.90
Schipper naast God
Het is al weer acht jaar geleden, dat de
laatste grote roman van Jan de Hartog ver
scheen.
Velen vroegen zich sindsdien af, wanneer
er weer een nieuw boek van onze nationale
èn internationale meesterverteller zou uit-
- komen. Maar nu is het zover.
Wij kunnen u nu aankondigen de ver-
schijning van een nieuwe grote roman van
de zee - het genre waarin Jan de Hartog ex
celleert - Schipper naast God.
Schipper naast God is een meeslepende
bewogen roman die een bijzondere bijdrage
levert aan de naam van Jan de Hartog als
romanschrijver. Door de overtuigings
kracht, de feilloze karaktertekening, de
beeldende taal en de soms laaiende mense
lijke emoties staat Schipper naast God op
één lijn met beroemd geworden boeken als
Hollands Glorie, De kapitein en Gods
Geuzen. Uitg. Elsevier
Geb., 338blz., f29.90
Joost
Joost, of de domme avonturen van een slim
jongentje, is geschreven door Peter van
Gestel en geïllustreerd door Peter
j Straaten.
I Joost is een vrij klein jongetje van elf jaar.
Zeer bijziend en met een wat hoge stem. Hij
gaat gebukt onder zijn goede schoolresulta
ten en voelt zich een uitzondering. Hij heeft
ontdekt dat iemand met alleen maar negens
en tienen op z’n rapport niet voor vol wordt
aangezien. Niet door de onderwijzer, niet
door de andere kinderen, niet door zijn va
der en moeder. En de meisjes Die vinden
hem een beetje mal. Ze letten niet op hem.
Terwijl Joost zelf best op de meisjes let.
Soms leert hij er toch eentje kennen. En dat
^beleeft hij opeens rare avonturen. In een
groot donker huis bijvoorbeeld, waar een
heel wit meisje woont. Of tijdens een fiets
tocht, wanneer een meisje en Joost allebei
tegelijk de weg kwijt zijn en samen verdwa-
>en.
Kostelijke lectuur voor 11 jaar i
eve»ee»e^orae„
ren nu al cijfers om van te duizelen.
Louter economisch gezien, gaat het in
de BRD bijvoorbeeld om tientallen
miljarden marken. Zo iets is uiteraard
bij machte om de zelfs niet milieu
vriendelijke CDU-prominenten wak
ker te schudden. «Das Waldsterben»
grijpt hen om emotionele redenen al
naar de strot. Ze hebben al vast een
nieuwe stichting leven ingeblazen.
«Wald in Not» heet ze.
En wie stelt voor zichzelf dan niet
de beangstigende vraag wanneer, na de
bomen, ook de mensen geel en bruin
zullen, worden en verdorren Wat voor
kapitalen moeten niet gesluisd worden
naar het budget van de volksgez,
heid om alle zieke luchtwegen en
gen te verplegen
Effecten van zure
buiten kijf dat de zi«
bossen van Herto°
Croix-Scaille tekort
nesium en calcic T
Zij ontstaan enkel van de naalder
opeenhoping van effecten met de grens
an verbonden chemische reac- beschouï
ties. Die ontwikkelden zich geleidelijk, komt het tot zo’n sim,
in de loop van de tijd, met als gevolg genvlaag begint uit te
een sluipende ontreddering van de toe- korte tijd zeer zuur
stand van de bomen. In dat fenomeen neemt later
ligt volgens hem de verklaring voor de een sterk
schijnbare tegenstelling dat de bor
beginnen ziek te worden en afster
op een ogenblik dat de luchtv
(door o.m. zwaveldioxyde) y
Met andere woorden, we bet
tol voor j
met de k\
tiling
idert.
en en zo on-
lijven. Euregio, streek
i De milieuverloede-
de douanekantoren in
louden. Bossterf-
Jigze heeft
ehreden. Het
loge Venen geniet de
het eerste probleem-
De heer Weissen van
en luidde daarover in
alarmbel. De eerste
zijtakken
et Herto-
>egonnen weg te kwijnen,
van de universiteit van
in de zomer 1982 in het
slsalm op ronde wa
ren, kregen met hun geoefende ogen al
snel de erbarmelijke toestand van de
dennen in de gaten. «Tannensterben»,
zo luidde hun laconieke diagnose.
Schijnbare tegenstelling
Weissen hoef je ook niet te overtui
gen van de verderfelijke invloed van de
luchtvervuiling. «Duistere en ingewik
kelde mechanismen» zijn de termen
die hij hanteert. Wat hij nog meer te
signaleren heeft De vervuiling van de
grote beboste oppervlaktes in het door
hem beschreven gebied is tegelijkertijd
van relatief vrij jonge datum en tame
lijk zwak. Schadelijke gevolgen, zo
leerde hij uit eigen onderzoek, zijn bij
na nooit specifiek voor de ene of de
andere vervuiler. Zij ontstaan enkel
door opeenhoping van effecten met
daaraan verbonden chemische reac
ties. Die ontwikkelden zich geleidelijk,
met als gevolg
van c
it fenoi""*"
voor uv
jmen
ïrven
tvervui
verminde^
«■v «widen, we oetalen nu de
jaren zorgeloos omspringen
kwaliteit van het leven. Hoe
hoog de prijs wordt, is niet precies te
bepalen. De aangerichte ravages leve-
Mr
BI Qrtnt
