o
M*4
De oude gasfabriek heeft
giftige grond achtergelaten
49"
9
|r
L
Fietsen stallen
en stelen
EES -
HANDYMAN I
v^'^L271’^
F
KORTINGEN
5,-
TEKENTAFELS
nu met grote
©koppelmans
Tilburg m fragmenten
nr
er 1983 pagina 32
Koerier
Oplage: 77.750 ex.
nni
vóór 12 uur
plaatsen waar
slordig gezicht i
013-341630 Golrl'e
Op naar 1984 met minder centen
Vrijdag en zaterdag
Gemeentebegroting
Mode-laarsje voor Heren.
I voor alle onderdelen I
en gratis advies
rniW Tilburg
Over de hele linie
Piusplein 54, Tilburg
niet
Lees verder op blz. 3
90
1 ste-klas behang nog goedkoper
KREMERS ALUMINIUM RAMEN EN DEUREN
Jules Verneweg 104.
POLY-
TENNIS
af 13.00 uur geopend
idagt
bm
st. annaplein 16. tel. 430617
BEHANG-VERF
Donderdag 8 september 1983
27e jaargang nr. 1328
Kom kijken en vergelijken bij Tilburgs
goedkoopste behangzaak.
Geen overjarig behang, maar
uitsluitend 1ste keus en de laatste
dessins.
Bakkerijen
Hoefstraat 151 - Rozenstraat 54
Reeds meer dan 100 /aar.
J. VAN LOON-OTTEN
Hasseltstraat 178
pele
dat
van een v
Wie weet.
kunt
'fiet-
WINTERTENNIS
31 weken 11/9-14/4
650,-
550,-
TA
/EER!
Uitgave: De Tilburgse Koerier bv
Dir. T. de Beer-Douwes
Oprichter: J.H.G. de Beer
sbeugels die
het station
Met sierlijke garnering en met
rits voor ’n makkelijke instap.
Winkelprijs: 6995
Nu nog met extra
vroegkoop-voordeel
Tilburg* goedkoopst*
Korvelseweg 55 - TILBURG
Telefoon 42 52 77
op
seert
van h?t t
komst in
kaanrest
Broekstr
porten van
zage in het t
de N ij verheit
telijk infor
sding
ir we moj
ie colleg
zitten die in Den Haag. Dat ligt wat verder weg en dus
t worden.
ant» vooral in
«ruig aan toe
thouder dat de
1 doen om de
ist veilig
verkge-
Voor 1984 een extra l
ƒ8.740.000,- te bezuiniger
bedrag wordt uitgesmeerd
lies en af del
koning
buiten-
e veroveraar Napo-
nalen vermelden zo
industrie (men pro-
oleons veldtochten)
ijn gastheer, de tex-
urgemeester. En om-
irgemeester «maire».
r afgezet als koning
aan. Het koninkrijk
Brabant heette tot
r Tilburg had haar
den. Inderdaad, dat lijkt ons ook. Zou
*t meer geld kosten dan het inrichten
vrije, onbetaalde fietsenstalling?
•et. Bij de politie en bij de ge
meenten weten ze dat niet naar hun zeg-
Internationale
Wintersport beurs
Zuld-Nederland
8, 9,10,11 september
Stadssporthal, Tilburg
folklorlatl»cha danaan
Iedere dag kans op een gratis vakantie
Openingstijden:
donderdag en vrijdag 13.00 uur-21.00 uur
Zaterdag 1000 uur-21.00 uur
Zondag 10.00 uur-18.00 uur
.cnue sterren als de
e aktiviteiten waren
andere trekpleister
ehten boven de stad
p-eter,»
iLmmen]
In bordo en zwart leder,
maten 40 t/m 46
vroegkoop-
voordeelprijs
van 12-17 uur
TENNISTRAINING
Zaterdagnm
14 lessen
195,-
woensdagnm
kinder 7-14 jr
14 lessen
1OO,-
Inclusief baanhuu
Informatie
woensdag 14 september organi-
de gemeente voor omwonenden
terrein een informatiebijeen-
i bar La Trappe van het Pelli-
staurant, ingang Le Sage ten
traat, aanvang 20.00 u. De rap-
tn het onderzoek liggen ter in-
vt buurtcentrum Theresia aan
heidsstraat en in het gemeen-
irmatiecentrum.
vormen een typisch
paalde belangrijke
verschijnt In geheel Tilburg,
Goirle, RW, Loon op Zand, Udenh
Berfcel Enachot, Oleterwljk,
Moergestel en Hllvarenbeek
Redactle-advertentle-atdellng en administratie:
N.S. Plein 14-5014 DA Tilburg
Tel. 013 430783-430898
Sluitingstermijn voor advertenties
en redactie dinsdagavond 22.00 u
ro.740.000,- te
uvdrag wordt uit
verse portefeuille
de gemeente.
Do portefeuille Financiën, Personeel
en Planning zal het met ƒ850.000,-
minder moeten doen in 1984. De por
tefeuille Economische Zaken en Werk
gelegenheid zal 943.000,- te verteren
krijgen. Volkshuisvesting en Milieu zal
een veer moeten laten van
1.628.000,-. Ook bij de portefeuille
van Ruimtelijke Ordening, Openbare
Werken en Stadsvernieuwing zal een
flinke veer moeten laten, een ten be
drage van 1.621.000,-.
gen.
Ooit is er wel eens sprake geweest van
een zogenaamd spark and ride* sys
teem, waarin ruimte zou komen voor een
vrije fietsenstalling. Dat plan is echter
bedrag van
;n dus. Dat
1 over de di-
lelingen van
Miljoenentekorten
Ondertussen zal Tilburg het nog zui
nigjes aan moeten doen, nu en in de
nabije toekomst. Tot 1987 zal de ge
meente telkens met een miljoenente
kort gekonfronteerd worden. Voor
1984 is dat naar verwachting
1.113.000,-, voor 1985 2.700.000,-,
voor 1986 1.371.000,- en pas in 1987
zal er geen tekort meer zijn, maar een
batig saldo van 1.391.000,-.
Om die bedragen te bereiken zal er
echter die jaren nog fors bezuinigd
moeten worden. Voor 1984 een bedrag
van ƒ8.740.000,-, voor 1985 een be
drag van 10.244.000,-, voor 1986 een
bedrag van 10.920.000,- en voor 1987
een bedrag van 11.210.000,-.
Zo verzekerde de wetho^v,
gemeente er alles aan wil doen
uitkeringen via de sociale diens
te stellen, dat de gemeente de werkge
legenheid, vooral voor jongeren, wil
bevorderen, dat er geen verhoging van
de onroerend-goedbelasting gaat ko
men en dat de gemeente op zoek is
naar, zoals de wethouder dat noemde,
«een nieuwe beleidsconceptie».
Onlangs, om precies te zijn afgelopen
maandag, werden luie of haastige fiet-
senstallers bij het station onaangenaam
op hun desbetreffende karaktereigen-
schap gewezen. De politie was hen na
melijk voorgeweest bij het weer openen
van het fietsslot. Slechts enkele affiches,
geplakt op de ruiten van het station, we
zen de gedupeerden op hun fout. Tegen
betaling van f 10,- konden zij hun ver
voermiddel op het politiebureau weer af
halen.
Zij waren in overtreding want blij
kens enkele borden mag een fiets of een
brommer niet langer dan een half uur
voor het station staan. De fiets moet dan
wel gestald worden in de fietsb
daartoe tegen de gevel van h
zijn aangebracht.
Maar niet alleen maandag kon dat
een luie of haastige fietsenstaller overko
men. Twee weken lang gaat de politie
haast dagelijks de fietsen die voor het
station gestald zijn en er langer dan een
half uur staan, verwijderen.
Vier a vijf agenten en een vrachtwa
gen zijn daar dagelijks enkele uren mee
kwijt. Dat kost geld, horen wij u mom-
Zuinig Tilburg bezuinigt
Bakkerijen
Gegeven: een stad in Midden Brabant met ruim 153.000 inwoners, die eigenlijk niet zo rijk is. Gegeven een land: Neder
land, waarin het werkloosheidspercentage sneller stijgt dan in de omringende landen.
Gegeven: de gulden waarvan ieder dubbeltje steeds vaker omgekeerd wordt voordat het uitgegeven wordt.
Het décor van Tilburg is op deze wijze in enkele summiere lijnen geschetst. Een changement van décor is op korte termijn
niet te verwachten, slechts de spelers wisselen nu en dan. Het publiek blijft echter hetzelfde en over dat publiek zeggen de
j M p BE"LIAÈIA I sPelers nu dat het z0 langzaamaan de pijngrens bereikt heeft.
ïtKr-DtHANU I Helaas, de spelers zijn niet altijd de regisseurs, in deze voorstelling a
111 11 1 I zal het daar ook langer duren voordat er een andere regie gevoerd gaat
logen in
mcentra-
kilo en 0,005
gasfabriek is
in de grond ügt
ligram per liter der
veel te veel dus.
imilie van de snelst
grond
van 0,6
n in het grondwa-
itie van 0,3 milli-
iwvwviheid aange-
p.stü*-
rechtstreekse verkoop af fabriek enkele of dubbele beglazing (10 j
worden op maat gemaakt eigen vakkundige montageteams
dubbele dichting tegen tocht ook in elke kleur
vragen geen onderhoud raadpleeg ons vrijblijt
Renoveer en isoleer voor eens en altijd
We hebben het over de gemeentebe
groting die afgelopen dinsdag door de
gemeente werd aangeboden en die
eigenlijk beter, als nieuw in te voeren
begrip, «gemeentebezuiniging» kan
gaan heten. Wethouder van Leeuwen
van financiën realiseerde zich bij de
aanbieding van de begroting terdege,
en naar we mogen aannemen met hem
het hele college van B W, dat «de
pijngrens bereikt is».
Hoe die nieuwe beleidsconceptk
uit gaat zien kon de wethouder
verder invullen dan dat de gemeente
meer gebruik probeert te gaan maken
van studies op bestuur-wetenschappe-
lijk niveau, over negen maanden hoopt
hij daar meer over te kunnen vertellen.
in sterke
het Inge- dt
teerde waarden van ke
kilo in de grond en
igram per liter in het
ANT. DE JONG?
Nieuwlandstraat 21
013-420731 Tilburg
van de baan want de gemeente zou daar
voor te veelgeld op tafel moeten leggen.
Maar wat wij ons afvragen: wie weet
nou hoelang een fiets voor het station
staat? De eigenaar natuurlijk wel, maar
de politie of iemand van de Spoorwegen?
Hoe controleren zij dat die zwarte Mer-
curius herenfiets er te lang staat of nog
net maar 29 minuten?
Tja, en dan die fietsenklemmen. Het
zijn er zes welgeteld waarvan er twee
nog maar met één bout aan de voorgevel
bevestigd zijn en roestige gaten herinne
ren aan de plaatsen waar er ooit meer
zaten. Een slordig gezicht hoor!
Je fiets stallen bij het station: je i
natuurlijk je fiets in de bewaakte
senstalling onderbrengen.
Maar het probleem is al zo oud als het
station is. Toch maar weer eens gaan
denken over een vrije fietsenstalling mis
schien? Geen slordig gezicht meer en
eindelijk eens rekening gehouden met de
tastbare wensen van de stationfietsen-
stallers. Nog een voordeel: geen half-
uur-controleurs meer nodig, dat spaart
geld uit. Oh nee, wqnt die waren er al
niet, nooit geweest ook.
«Ónmogelijk», krijten de collega’s op de burelen van ons goede weekblad «dil
raden de mensen nooit. Hoe kun je er nou zoiets inzetten?» Wel, het wordt eento
nig, u hebt het ook nu weer glansrijk van de pessimisten gewonnen: vrij veel inzen
dingen. allemaal goed. Op de foto hierboven, genomen door Rien Siers op 22 juli
1959, de achttiende verjaardag van Beis Lijntje die toen zojuist heur M.M.S.-diplo-
ma ontvangen had - deze foto toont ons niet alleen een Magirus-Deutz truck met
oplegger, een D.K.W. 3 6 en een VW-kever met klein achterruitje uit één stuk,
maar bovenal natuurlijk het centrale paviljoen met restaurant en ontvangsthal van
de tentoonstelling «Hart van Brabant».
Die tentoonstelling, waarvan het «beeldmerk» het gekantelde hart met de hóófd
letter B erin, zozeer aansloeg bij het publiek dat het nog steeds als waarmerk van
onze stad dienst doet, was niet zomaar georganiseerd. Officiële aanleiding tot het
opzetten van Nederlands grootste manifestatie in dat jaar was het feit dat Tilburg
150 jaar tevoren stadsrechten had verkregen.
Nu was dat op zichzelf een vrij opmerkelijk feit: Stadsrechten vc
verschijnsel uit de (late) middeleeuwen. Wanneer aan een bep««,uv
plaats, ineens dan wel in fasen, door de landsheer zekere rechten werden toegekend
op het gebied van bestuur, rechtspraak, status der burgers («stadslucht maakt vrij»)
e.d., dan werd zo’n plaats voortaan een stad genoemd, in tegenstelling tot de neder
zettingen van minder belang die rechtstreeks door (de ambtenaren van) de lands
heer werden bestuurd.
Het belang van de steden als autonome eenheden nam na de middeleeuwen in
snel tempo af ten gunste van de centrale staatsmacht (behalve in de Nederlanden).
In de jaren tijdens en na de Franse Revolutie ging de rechtspositie van de stad als
bevoorrechte plaats boven nederzettingen zonder stadsrechten grotendeels teniet.
Het is dan ook op zijn minst paradoxaal te noemen dat juist in de Franse tijd Til
burg - toen een plaats met 15.000 inwoners, een zeer groot dorp - alsnog stadsrech
ten verkreeg. En dat het die moest verkrijgen uit de handen van de eerste 1
die Nederland kende, een man die bovendien gold als stadhouder voor een
landse macht: Lodewijk Napoleon, broer van de vreeswekkende
leon Buonaparte en tevens door zijn huwelijks diens (stief) schoon
Bij een bezoek aan Tilburg in 1809 geraakte hij, naar de anna
onder de indruk van dit centrum van modem aangevatte textielin
duceerde ook toen veel voor de bezetter, uniformen voor Napol
dat hij het uit de krachten gegroeide heidorp tot stad verhief. Zijn
tielfabrikant Martinus van Dooren. benoemde hij tot eerste bur
dat we zoals gezegd in de Franse Tijd leefden, heette de burg
Een jaar later, in 1810 werd Lodewijk door zijn machtige broer a
van Holland, aangezien hij niet aan de verwachtingen had voldaan.
Holland werd bij het Franse keizerrijk ingelijfd, ons deel van P”
1814 «Département des bouches du Rhin» (Rijnmond!), maar
stadsrechten.
En dat werd herdacht, keer op keer. In 1909, bij het stedelijk eeuwfeest werd op
een terrein tussen Beis Lijntje (het andere) en de spoorlijn naar Breda een groot
scheepse tentoonstelling georganiseerd onder de buitengewoon originele naam
«Stad Tilburg 1909». Het mint 10 ha grote tentoonstellingsterrein, zo ongeveer
waar nu het goederenemplacement van de spoorwegen is, omvatte een groot aantal
attracties waaronder industriepaviljoen, een feestgebouw, een miniatuur Venetië,
een kermis en een sportterrein.
En in 1959 was het weer zover Tilburg herdacht «150 jaar stadsrechten» (vol
gend jaar 175 jaar! weeral feest)
Ditmaal vond het feestelijk gebeuren plaats in het Leypark dat hiertoe tijdelijk
tot een soort festivaldorp was omgebouwd. Ook toen, het moet gezegd, heeft men
de zaken groots aangevat. «Hart van Brabant» was in die tijd van beginnende stag
natie in de textielindustrie in de allereerste plaats bedoeld als lokkertje van mogelij
ke industrievestigingen. Naast paviljoens waarin ruim aandacht werd geschonken
aan de diverse takken van nijverheid die in de stad en streek werden beoefend was
er ook een «Historisch paviljoen», een expositie waarin de nadruk werd gelegd op
de centrale ligging van Tilburg binnen de Benelux, de snelle en goede verkeersver
bindingen, etc. Ook paviljoens gewijd aan «Toerisme», «Kunst», «Onderwijs» en
«Sociaal leven en wonen» ontbraken niet, zomin als een «Paleis voor de vrouw»
een «Kinderparadijs» en een landbouwpaviijoen.
Ten behoeve van het publiek dat men kennelijk massaal verwachtte te zien toe
stromen, was speciaal voor de gelegenheid een voetgangersbrug over de Ringbaan
Zuid gebouwd, ter hoogte van de Reigerstraat.
Genoemd publiek, de «gewone Tilburgers» kwamen natuurlijk vooral af op de
echte attracties: optredens van nationaal en internationaal bekende sterren als de
Skymasters, de Selvera’s en Joop de Knegt. Brandpunt van die
het vermaakcentrum, het muziekpodium en de dansvloer. Een a
vormde de helicopters van Sabena, waarmee je (dure) rondvluch
kon maken.
Bij de opgroeiende jeugd uit die dagen tenslotte is «Hart van Brabant
de herinnering blijven hangen als een zomers gebeuren waarbij het er
ging».
Het hele evenement duurde van vrijdag 14 juli tot en met zondag 16 augustus:
Sluitingsvuurwerk»
Tilburg in fragmenten is een serie van de Tilburgse Koerier in samenwerking n
Ronald Peeters van de gemeentelijke archiefdienst. Gedurende enige tijd zullen
in de Tilburgse Koerier wekelijks foto’s verschijnen waarop een gedeelte van t
gebouw of straatsituatie staat afgebeeld uit het naoorlogse stadsbeeld. Aan u, lez
is vervolgens de opdracht uit te maken waar de afgebeelde fragmenten bijhoren.
Onder de inzenders van de juiste oplossing wordt wekelijks een prijs verloot, die
ter beschikking wordt gesteld door Boekhandel Gianotten. De prijs bestaat uit één
van de vier door die boekhandel uitgegeven fotoboeken over Tilburg, te weten «Til
burg in beeld 1865-1945». «Tilburg in beeld 1945-1980», «Tilburg van boven» en
«Ge waart maar arbeider». Uw oplossing moet u uiterlijk op dinsdag 13 september
voor 18.00 uur deponeren bij de burelen van de Tilburgse Koerier. Op de enveloppe
dient u duidelijk te vermelden «Tilburg in fragmenten».
Vaak reageren lezers telefonisch met waardevolle opmerkingen en aanvullingen.
Omdat de auteur van de «fragmenten» niet altijd op zijn redacteurszetel aanwezig
is, willen wij u vriendelijk verzoeken uw reacties uitsluitend schriftelijk te geven.
De winnaar krijgt van ons bericht. Wij wensen u ook deze keer veel genoegen en
succes met het thuisbrengen van onderstaand Tilburgs fragment.
De winnares van vorige week is Mevrouw M. vd. Bosch, Obrechtstraat 372, Til-
De grond en het grondwater van de oude gasfabriek in de Lange Nieuwstraat Augustus 1984
blijken ernstig verontreinigd te zijn. Dat blijkt uit een onderzoek van het Inge- hii
nieursbureau Oranjewoud BV uit Oosterhout. Op het terrein zijn aromatische ver- oasfahriek in de I anee
bindingen, polycyclische aromaten en cyaniden aangetrofTen in hoeveelheden die e p L. voieens het lnge-
ver liggen boven wat toelaatbaar is. Een eerder oriënterend onderzoek van de ge- „k,,™-., maximaal 5
meente had al uitgewezen dat er verschillende soorten verontreiniging verwacht n kosten De
konden worden. Die verschillende soorten en de graden van verontreiniging zijn
nu door het Ingen.eursbureau uitgezocht. de ovincie en de in6specteur voor de
troffen cyaniden overtreft in sterke volksgezondheid. De resultaten van
mate het toelaatbare want het Inge- dat overleg zullen op korte termijn be-
nieursbureau noteerde waarden van kend gemaakt worden.
7,9 milligram per kilo in de grond en De gemeente wil in elk geval de
van 2,9 milligram per liter in het schoonmaakoperatie voor augustus
grondwater. 1984 achter de rug hebben want dan
Tenslotte zijn de aangetroffen hoe- moet begonnen worden met de bouw
veelheden lood in de grond ook ver van het verzorgingstehuis de Kievit-
t grondwater is ook boven de toelaatbare grenzen. Er mag horst met aanleunwoningen.
ït onderzoek blijkt in de grond voorkomen 0,6 milligram
aangetroffen stoffen de per kilo en 0,2 milligram per liter in
enzen sterk overschrij- het grondwater. De aangetroffen hoe-
r geachte grens in veelheden vallen beneden^die grens,
ïatische verbindin- namelijk 0,041 milligram per liter. In
igram per kilo. Bij de grond is echter 2,3 milligram per ki-
:k in de Lange 1° aangetroffen. Ten aanzien van ko-
aangetroffen hoe- Per laat zich een ander beeld zien.
r 10,5 milligram Daar zijn de hoeveelheden die in de
«water mag per li- grond zijn aangetroffen beneden de
iromatische verbin- grens gebleven. In het grondwater is
Bij de oude gasfa- de grens echter overschreden, die grens
^Iheid aangetroffen ligt op 0,2 milligram per liter, aange-
milligram troffen is een hoeveelheid van 1,6 mil
ligram per liter.
Grondwater
Zoals iedereen weet is grondwater in
beweging en verspreiding van het gif
';gt dus voor de hand. Een woordvoer-
r van de gemeente formuleerde het
zo: «De geconstateerde verontreini
ging van het diepe grondwater geeft
aanleiding om met name na te gaan in
hoeverre onttrekking van water aan de
bovenste laag ontoelaatbare concen
traties te zien geeft en schade voor de
volksgezondheid oplevert. Hieruit zal
blijken of verder onderzoek nodig is,
dan wel het grondwater weggepompt
of gezuiverd moet worden.»
Woningen
De gemeente heeft in juni van dit
jaar de grond van de achtertuinen van
de woningen Lange Nieuwstraat 133
tot en met 161 (de oneven nummers)
onderzocht. Uit dat onderzoek is ge
bleken dat de gevonden concentraties
koper en lood te hoog zijn. Een nader
onderzoek zou moeten worden in;
steld. Volgens de gemeente kan er gc
relatie gelegd worden met de bode
verontreiniging van de oude gasfa
briek.
Toelaatbare grenzen
overschreden
Het hele terrein van de voormalige
gasfabriek is onderzocht. Meer dan
200 grondmonsters zijn onderzocht op
de aanwezigheid van onder meer zware
metalen, arseen, sulfide en polycycli
sche aromaten. Het grondwater is ook
onderzocht. Uit het onderzoek blijkt
dat een aantal aangetroffen stoffen de
toelaatbare grenzen sterk overschrij
den. De toelaatbaar geachte grens in
de bodem voor aromatische verbindin
gen ligt op 0,15 milligram per kilo. Bij
de oude gasfabriek 2 c
Nieuwstraat ligt de aangetroffen hoe
veelheid 67 maal hoger 10,5 milligram
per kilo. In het grondwater mag per li
ter 0,2 milligram aromatiscl
dingen voorkomen. F j
briek is een hoeveelheid aa<
die 22 maal hoger ligt: 4,5
per liter.
Polyclyclische aromaten mc;
de grond voorkomen in een conc
tie van 0,1 milligram per 1
milligram per liter. Bij de
er 1,6 milligram per kilo
aangetroffen en 0,3 milligi
in het grondwater,
Cyaniden, van de far
werkende giffen, mag in de
voorkomen in een concentratie
milligram per kilo en - ■--*
ter in een concentratie van
gram per liter. De hoeveelht
>in-
sfa-
