I
O
Textielmuseum
in Mommers-complex
gaat er eindelijk komen
Suwno
Skla.
HEROPEND
On
16ï
DENISSEN
Tilburg in fragmenten
voor een kwartje
Wonen in de Piushaven
VERF-BEHANG
995
petera
LEmmén|
WEEKEND-RECLAME
TV EN VIDEO
VERHUUR
BOUTIQUE VALENTINO
:oc
29,95
BdsenKooijman S
29,95
1
g@ Koerier
1983 pagina 30
Oplage: 77.100 ex.
Arm Tilburg
rdelen
de jé
OUW(
te
Meer geïnteresseerden
Wat u kunt verwachten
mode
w
I1MI
Vrijdag en zaterdag
Abrikozenpunten
5 halen
4 betalen
Besterdplein 117, Tilburg Tel. 362154
Legitimatie verplicht
Pluapleln 54, Tilburg
Tel. 42.60.41 - 42.60.42
Jules Verneweg 104.
SKALA.365 DAGEN
[ectit;
Donderdag 14 april 1983
27e jaargang nr. 1309
Piusstraat 26
hoek Koopvaardijstraat
J. VAN LOON-OTTEN
Hasseltstraat 178
raten ten-
de
i correspondentie
het thuisbrengen
Piusplein 2,
Telefoon 013-355525.
VERSTEEG'S WILDPALEIS
Hasseltstraat 295 - Tel. 423877.
V. Lieshout’s
Bakkerijen
Hoefstraat 151 - Rozenstraat 54
rseum the-
itentoon-
aanvulling
aanwezi
uitsluitend schriftelijk t
matige produ
- Vervolgens k<
beginnende
Bij aankoop voor 10,-
10 jonge kippeëieren
IME
mo-
rmeu-
andel-
N NIEUWE AUTOHUREN?
BELsBudget: oiwniB
OBAM Tilburg bv Spoorlaan 175
Oerdegelijke
ZONNEDAKEN
Onze nieuw collectie ’83 is binnen
loopt
obaal
hele
ing.
■z:i
Delü
BEGRAFENISONDERNEMING
Wilhelminapark 127
Tel. 42.55.25 b.g.g. 43.33.70
tieproces
aandacht
werkoïïist
schaf,"’"
tielpro^u.
producent
pelijk
het to,
meling
Uiter
Exclusieve damesmode
A.s. vrijdag 15 april wordt GEOPEND
VIDEOTHEEK DE
WATERTOREN
Geopend dagelijks van 1 tot 8 uur.
Verhuur-vertoning-verkoop
Ruime parkeergelegenheid
Bredaseweg 264. tel. 685881
ze objecten en
van de verza-
«4 de gemt
«Het stru
gemid
vindt j
de specifieke str
ievolking in Tilbt
Afgelopen dinsdag is gestart met het dempen en bouwrijp maken van de zui
delijke arm van de Piushaven. Op de plaats waar slechts vissen huisden en enkele
woonboten lagen zullen, als alles meezit, in de herfst van het volgend jaar 120 be
jaardenflats verrijzen.
Kom kiezen uit een enorme collectie en betaal de
LAAGSTE PRIJS van Nederland
Uitgave: De Tilburgse Koerier bv
Dir. T. de Beer-Douwes
OpricIJer: J.H.G. de Beer
Het complex is in een
-Het oucjste
n io/7. In de jaren 1
de hoogbouwgedeeltes
1955 heeft Mommers <5
ielaktiviteiten in de fabriek voor
t om daarna met ongeveer 2-
cnemers te verhuizen naar
aivenstraat op het industrieterrc
en.
Bij 'n overlijden in uw familie, zo
wel 's nachts als overdag, belt u
eerst ons, wij nemen al de zor
gen, betreffende de begrafenis of
eventueel crematie van u over
maten 36-41
I
Voor baby
vindt u bij BABY-HOI
alles wat uw hartje begeert. Een
antwoorde baby-uitzet, grappige
dieuze schoentjes, baby-kinderr
beitjes, de nieuwste kinder-war.__
wagens, buggy’s, kinderstoelen, bo
xen en naast goedgekeurde auto
stoelen nu ook baby-kinderspeeltjes.
Ja, inclusief, bij BABY-HOME
een vakkundige en vriendelijke
begeleiding.
Komt u gerust vrijblijvend kijken naar
al dat liefs op meer dan 450 m2
bedrijfsruimte.
BABY-HOME
Alleen Willem ll-straat 88-90
TILBURG
Redactie-advertentle-afdeling en administratie:
N.S. Plein 14-5014 DA Tilburg
Tel. 013 430783-430898
Sluitingstermijn voor advertenties
en redactie dinsdagavond 22.00 uur.
alleen zaterdag h
tot 30% korting
op originele Peugeot-, 5
Talbot-, Alfa Romeo-,
Mitsubishi- en Daihatsu-
onderdelen.
zaterdag open van 10.00 - 12.30 uur
ovenge dagen van 8.15 - 17.00 uur
Lage Witsiebaan 78. Tilburg, 013-63435S S
Doelenstr 42. Hilvarenbeek, 04255-2901 B
Industrieweg 17. Hapert, 04977-2935
Dames-
mlnl-Jurk
B 2-delig
kinderpakje
Tevens verzorgen wij de begrafenis
sen voor de protestantse begrafenis
onderneming.
Tel. 42.55.25, b.g.g. 43.33.70
■n informatie
een belangrij-
n. In de nota
erlands
tielmi
r krjjgt van ons bericht. Over de uitslag wordt geen
wensen u ook deze keer veel genoegen en succes met I
'rstaand Tilburgs fragment.
nnaar van vorige week is de heer M. Ketelaars, Molenwijck 309,5175 WJ.
i Zand.
ieelte van de flats zal
De nieuwe
voor 80 tweeka-
40 driekamerap-
verschljnt In geheel Tilburg,
Golrle, Rlel, Loon op Zand, Udenhout,
Berkel Enschot, Olsterwljk,
Moergestel en Hllvarenbeek
xtielfabriek George Droge nam
haar in trek in het complex en
- r poorten daar in 1978. Sinds-
ft het leeggestaan. Vanaf die
tijd ook ongeveer is er na een inventa
risatie al gepraat over een eventuele
verhuizing van het Nederlands Textiel-
museum naar het te restaureren com
ic van Mommers Co.
Nederlands Textielmuseum
De huidige locatie van het Neder-
gedeelte dateert lands Textielmuseum aan de
1885 en 1894 zijn Gasthuisring 23 is van het begin af aan
provisorisch geweest. Burgemeester
Becht sprak bij de opening in 1958 al
van een voorlopige huisvesting aan de
Gasthuisring.
Het is dan ook niet vreemd dat het
Nederlands Textielmuseum zich jaren
lang heeft moeten behelpen in haar
huidige onderkomen. Slechts 2 van
de collectie kan in het bestaande mu
seum tentoongesteld worden. Dit gaat
nu veranderen.
Het nieuwe Textielmuseum of
het Nationaal Textielmuseum,
naam valt de laatste tijd steeds r
zal zich op drie hoofdtaken gaa
ten. Dat zijn: het verzamelen van ob
jecten, het conserveren en wetenschap-
rechtstreekse verkoop af fabriek
worden op maat gemaakt
dubbele dichting tegen tocht
vragen geen onderhoud
Renoveer en isoleer voor eens en altijd
Holland Electro
voor alle onderdelen
en gratis advies
ssss HANDYMAN
r- (ff\ Stadhuisplein 271
uIMulU 5038 TG Tilburg
Cs maandags vanaf 13.00 uur geopend^
Tel. 013 - 436877
Textielfal
tOen haai j
Als verklaring van dit lage Tilburgse ^°°l Jjaar
cijfer geeft de afdeling onderzoek en sta- dl.®n h^etl 1
tistiek van de gemeente de volgende ver- dJcJ>?^\1or
klaring. «Het structurele karakter van
dit lage gemiddelde inkomensniveau in Vv**"
Tilburg vindt waarschijnlijk zijn oor- tT[use
zaak in de specifieke structuur van de Plex
beroepsbevolking in Tilburg. Het in el-
kaar storten van de traditionele textiel- H
industrie, waar vele Tilburgenaren em-
plooi vonden, heeft bovendien tot gevolg 'K
gehad dat een groot aantal textielarbei- 1
ders werkloos werd. In Tilburg vinden Ij
we daarom vergeleken met andere ste- 11
den een relatief hoog aantal inkomens- j
trekkers in de laagste inkomensklassen
en een relatief laag percentage inko- I
menstrekkers in de hoogste inko-
mensklassen».
k bewerken van deze objecten en B voor slechts 495,- inkl.
toegankelijk maken van de verza- btw en montage.
..z voor het publiek S Altijd losse onderdelen
iteraard hield het Textielmuseum j VOorraad
zich al bezig met deze taken maar met N
name het toegankelijk maken van de B Dagelijks tot 19.30 open,
verzameling voor het publiek zal veel B zaterdag van 10.00 tot 12.30.
groter worden doordat het museum h Q—I, l/fvdirmn B
meer ruimte tot haar beschikking zal J ÖOI5 Cl? lUXMJ «11311
êaan ^jgen. I
Industrieweg 17, Hapert, 04977-2935.
rayon Tilbt
provincie Noor<.
hoog. In jani
mannelijke e
king in Nederland we
Brabant lag
ge op 1 januari 1983
het rayon Tilburg T
toen op 20 precies.
Met de belastingdruk in onze stad is
het ook niet zo beste gesteld. Uit het on
derzoek blijkt dat het laagste gemiddel
de inkomen per inwoner in Tilburg niet
gepaard gaat met de laagste belasting-
druk. «Integendeel», zegt het rapport,
«terwijl het gemiddelde inkomen per in
woner in Tilburg ongeveer f 1050,- lager
ligt dan gemiddeld in de 13 steden tus
sen de 100.000 en 200.000 inwoners is
de belastingdruk per inwoner er circa f
22,50 hoger», aldus het rapport. Het
gaat in verband over gemeentelijke be-
lastingen en heffingen.
Wij hebben op ons bureel driftig zitten
rekenen en kwamen tot de conclusie dat,
als Tilburg in de maat wil blijven lopen
met vergelijkbare gemeentes, zij een be
lastingverlaging moet afkondigen van
minimaal f 3.465.000,-. Wij rekenden
als volgtf 22,50 X 154.000 (het inwo
nertal van Tilburg) 3.465.000,-.
3 (Arm Tilburg!)
Het overbrengen van --
naar de bezoekers is ook een belangrij- de loop van de eeuwen zijn zijn werk-
ke taak van het museum. In de nota en levensomstandigheden veranderd.
«Ben nieuwe visie op het Nederlands In een achttal kernpunten uit de tex-
Textielmuseum» van het Textielmu- tielgeschiedenis zal aan de bezoekers
seum van maart 1983 maakt het Tex- duidelijk worden gemaakt hoe die tex
tielmuseum duidelijk dat een presenta- tielproducerende mens in het produk-
tie aan de hand van «een rode draad» tieproces stond. Daarbij wordt ook
heel overzichtelijk is voor de bezoe- aandacht geschonken aan de woon- en
kers. Die kunnen op die wijze in de werkomstandigheden, aan de maat-
>fwel hoeveelheid aangeboden informatie schappelijke ontwikkelingen, het tex-
die beter een lijn herkennen. tielprodukt en de verhouding van de
meer, Die «rode draad» (we praten ten- producent tot de consument.
lan rich- slotte over een textielmuseum) zal de Het zwaartepunt zal komen te
itraal staat de textiel- gen op de Nederlandse situatie.
lederland. In een bezoeker alle acht punten aflc
en bekeken heeft, zal hij een glot
beeld gekregen hebben van het 1
proces.
De zuidelijke arm zal ongeveer over
een lengte van 130 meter gedempt
worden. Dit deel ligt tegenover de pas
gebouwde woningen op het terrein
waar van Raak IJzer- en Metaalhandel
tot voor enkele jaren haar sloperij had.
De 120 bejaardenflats worden ge
bouwd in opdracht van de Landelijke
Katholieke Stichting voor de Bouw
van Bejaarden woningen door WILMA
Bouwmaatschappij. De flats zijn ont
worpen door de architect Dré Stori-
mans.
Het hoogste gedecliv va.
vier woonlagen bevatten,
flat zal ruimte bieden
merappartementen en
partementen.
Ook het werkloosheidspercentage in
het rayon Tilburg is vergeleken met de
3rd- Brabant en Nederland
nuari 1983 was 16,6 van de
en vrouwelijke beroepsbevol- I
dcilaad werkloos, in Noord- I
het werkloosheidspercenta-
luari 1983 op 1&,8 en voor
Tilburg lag dat percentage g
KREMERS ALUMINIUM RAMEN EN DEUREN
enkele of dubbele beglazing (10 j. gar.)
ïigen vakkundige montageteams
zok in kleur leverbaar
raadpleeg ons vrijblijvend bij u thuis
Wij zijn op onze wenken bediend. Na onze ingehouden jammerklacht van vorige
week ligt er weer een ouderwets hoge stapel inzendingen met goede oplossingen op
ons bureau. Nu moeten wij zeggen dat iedereen loyaal heeft medegewerkt aan het
welslagen van deze kleine actie. Naar wij vermoeden zelfs de drukker, die het door
ons aangegeven fragment zo royaal heeft afgedrukt dat bijna niemand zich er meer
in zou kunnen vergissen. Niettemin veronderstelden ook deze keer enkele inzen
ders dat ze te maken hadden met de pastorie van de Besterd, het oude Fraterhuis
aan de Gasthuisstraat of het vroegere St.-Josephsgesticht aan de Lange Nieuw-
straat.
De foto hierboven, gemaakt in het Heilig Jaar 1950, maakt natuurlijk aan alle
twijfels een einde. Het missiehuis van de Rooi Harten, ook wel kortweg «het mis
siehuis» dan wel «de rooi harten» genoemd. Officieel genaamd het klooster met se
minarie van de paters M.S.C. M.S.C. staat voor «Missionarii sancti cordi» en dat is
latijn voor «zendelingen van het heilig hart». U ziet dus dat «zendeling» precies
hetzelfde betekent als «missionaris». In de praktijk echter wordt het latijnse woord
alleen voor katholieke religieuzen gebruikt en het Nederlandse alleen voor bekeer
dere van protestantse huize.
De Bredascheweg. Zo heette het hier kennelijk nog in 1950. Ook hier weer de
zonnige verkeereluwte uit vervlogen tijden. Toch, wanneer we het onaangenaam
drukke gemotoriseerde verkeer van thans wegdenken, zou deze foto ook nu geno
men kunnen zijn; hier zien we dus een van de weinige straatsituaties in Tilburg, die
in 33 jaar tijd niet of vrijwel niet zijn veranderd.
Wel verdwenen zijn de overigens op deze foto nauwelijks zichtbare torenkoepels
van de St.-Annakerk die immers inmiddels gesloopt is. Het fraaie silhouet van de
Heikese kerktoren, waar de Bredaseweg recht op uit lijkt te lopen, is vanaf de plaats
waar de foto is genomen - vlak voor de Watertoren - nog steeds in zijn.volle monu
mentaliteit te bewonderen.
Het is wel buitengewoon opvallend dat we op de foto geen enkele automobiel of
motorfiets bespeuren. Ook in 1950 was tenslotte de Bredaseweg al een van Tilburgs
drukste wegen en in die jaren reden er toch al heel wat personen- en vrachtauto's
rond in de stad. Misschien een voorloper van de autoloze zondag
«Alles staat er nog», dat wel, maar het heeft niet allemaal meer dezelfde bestem
ming als in 1950. De huizen links vooraan zullen waarschijnlijk nog wel als woon
ruimte benut worden, maar de garage daarachter geeft inmiddels onderdak aan een
tapijthandel. En dat niet zozeer daar het merk D.K.W. niet meer bestaat - het leeft
in zeker zin voort in de Audi’s van nu - maar omdat eerst garage Strijbos in dit
pand werd opgevolgd door Kouwenberg Leest (Tilburgs dealer van DAF, Peu
geot, Jaguar en Studebaker) die er de afdeling bedrijfswagens in vestigde - en ver
volgens Kouwenberg van de Bredaseweg vertrok (en nog later helemaal verdween).
Hierdoor kwam het in 't oog vallende gebouw, met de «brug» voor de DAF-trucks
helemaal voor aan de straat, leeg te staan totdat Ben de Graaff er zijn intrek nam.
Het is trouwens opvallend dat in de loop der jaren alle garagebedrijven van de Bre
daseweg zijn verdwenen momenteel worden er tweewielere verkocht en gerepa
reerd in de vroegere bedrijven van Bogaere (Borgward, N.S.U., Volvo) en van
Kniyssen (Fiat, totdat Nellen - vroeger in de Zomerstraat - van Renault overetapte
op Fiat, daarna Autobianchi).
Terug naar het hoofdobject in onze fotografie De Rooi Harten. Hun naam kre
gen de M.S.C.-patere en -broeders benevens hun klooster, vanwege het vuurrode
hart dat op hun overigens zwarte toog was gestikt. Of de M.S.C.-religieuzen, voor
zover ze niet in civiel of clergyman gekleed gaan, nog steeds zo’n rooi hart op hun
toog dragen, is niet bekend. De M.S.C.-congregatie vestigde zich ruim een eeuw
geleden - vorige zomer vierden zij hun eeuwfeest als «Tilburgse orde» in onze stad,
vooral omdat ze om politieke redenen hun stamland Frankrijk moesten verlaten.
Het kloostercomplex werd in 1889-’9O gebouwd naar ontwerp van architect H. de
Beer, een Tilburger. De fors uitgevallen kapel werd onder dezelfde directie in 1897
neergezet.
Het door hoge stenen muren omgeven kloostercomplex herbergde een hele we
reld in zich. Niet alleen waren er een klein seminarie en een juvenaat in gevestigd,
maar ook een Bijzondere School voor Hoger Onderwijs, in casu een groot-semina-
rie. Verder was hier ook nog een «gewoon» klooster. Voor deze gemeenschap van
enkele honderden mannen en jongens werd vrijwel alles binnen de kloostermuren
geregeld natuurlijk was er een bakkerij en een slagerij, maar ook andere winkels,
een tuinderij voor eigen groente en fruit en een boerderij met groot- en kleinvee
(van koe tot kip), voor vlees, zuivelprodukten en eieren. Ook hadden de Rooi Har
ten hun eigen drukkerij en timmerwinkel.
Momenteel is het gebouw deels in gebruik als tehuis voor bejaarde religieuzen,
terwijl daarnaast de Katholieke Leergangen er enige cursussen geven.
Tilburg in fragmenten is een serie van de Tilburgse Koerier in samenwerking met
Ronald Peetere van de gemeentelijke archiefdienst. Gedurende enige tijd zullen er
in de Tilburgse Koerier wekelijks foto’s verschijnen waarop een gedeelte van een
gebouw of straatsituatie staat afgebeeld uit het na-oorlogse stadsbeeld. Aan u. lezer,
is vervolgens de opdracht, uit te maken waar de afgebeelde fragmenten bijhoren.
Onder de inzenders van de juiste oplossing wordt wekelijks een prijs verloot, die
ter beschikking wordt gesteld door Boekhandel Gianotten. De prijs bestaat uit één
van de vier door Boekhandel Gianotten uitgegeven fotoboeken over Tilburg, te we
ten «Tilburg in beeld 1865-1945», «Tilburg in beeld 1945-1980», «Tilburg van bo
ven» en «Ge waart maar arbeiders». Uw oplossing moet u uiterlijk op dinsdag 19
april vóór 18.00 u. deponeren bij de burelen van de Tilburgse Koerier. Op de enve
loppe dient u duidelijk te vermelden «Tilburg in fragmenten».
Vaak reageren lezers telefonisch met waardevolle opmerkingen en at
Omdat de auteur van de «fragmenten» niet altijd op zijn redacteurezetel
is, willen wij u nogmaals vriendelijk verzoeken uw reacties uitsluitend schr
geven.
De winnaar
gevoerd. Wij w
van onderetaan
De winr“ar
Loon op 7
Na jaren praten,-rekenen, besluiten nemen en terugdraaien, heeft de
gemeenteraad van Tilburg afgelopen maandagnacht uiteindeiijk inge
stemd met het restaureren van het fabriekscomplex Mommers Co aan
de Goirkestraat. Het complex zal ingericht gaan worden als nationaal
textielmuseum. Met de restauratie is een bedrag gemoeid van 8,5 mil-
de Tilburgers. joen gulden.
Voorspel
Het com[
gebouwd,
van 1877.
er Gv nu
Tot ln"
- textiel
n ligt het gemiddelde jaarin- gezet
twoner gemeten in 1978 of 'f werkr1Cn
z Tilburg ligt dat op Kraaiver
Breda staat comfor- Kraaiver
r.e plaats met een gemid-
1 jaarinkomen per bewoner van
.989,-.
De afdeling onderzoek en statistiek
van de gemeente Tilburg heeft onlangs
een aantal gegevens gepubliceerd over de
1 financiële positie van d:
Aanleiding van de publicatie is de stij
ging van de woonlasten en het verschijn
sel «caravaan der armoe».
Volgens het onderzoek blijkt dat het
gemiddelde inkomen van de Tilburgse
bewoner het laagst is vergeleken met
twaalf andere steden met een inwonertal
1 tussen de 100.000en 200.000.
In Arnhem I
komen per inv....
14.103,-. Voor
j 12.158,-per jaar.
tabel op een derde p
deld jaarinkom:
I f 13.989,-.
In het museum wordt vertrokken
vanuit de 20ste eeuw. Men laat u nieu
we grondstoffen en technieken zien,
haute couture, gewone confectie en de
dictatuur van de mode. Dan komt u
terecht in de tijd van de industriële re
volutie. Men toont u een blik op de
simpele massaproductie en de hand-
rtige productie van luxe artikelen.
Vomen we terecht bij de
beginnende textielmachinefabrieken
naast de «textile mills». U ziet de wis
selwerking tussen de mijnbouw en de
vroegste stoommachines, de ontwikke
ling, van de molenbouwkunst, de op
komst van het gebruik van giet- en
smeedijzer als constructiematerialen
en de nieuwe werkplaatstechnieken.
Dan ziet u iets van de «textile
mills», geconcentreerde productie met
mechanische drijfkracht (waterrad).
Dan is het de beurt aan de pre-indus-
triële (huis)productie, de fabriqueurs,
de renaissance en de opkomst van de
handel. Tenslotte belanden we bij de
middeleeuwen, het gildestelsel en de
ambachtelijke productie.
Verder zullen er in het muse
matentoonstellingen en wisselt
stellingen plaatsvinden.
De restauratie van het Mommers
Co complex en de overhuizing van het
Textielmuseum moet op het eind van
1984 achter de rug zijn. Tilburg zal
dan een volwassen museum rijker zijn
en gezien de textielhistorie van Tilburg
is zo’n museum geen overbodige luxe.
De meer geïnteresseerde bezoekers
kunnen kennis nemen van de subthe
ma’s die rond de acht punten verder
uitgewerkt zijn. Technische ontwikke
lingen, sociaal-economische en artis
tieke aspecten zullen zo gedetailleerder
belicht kunnen worden.
In de gehele opzet van de presenta
tie speelt de tijd een belangrijke rol.
Het Nationaal Museum wil bij die pre
sentatie uitgaan van de tijd in omge
keerde volgorde. Men begint met het
bekijken van het heden en gaat terug
naar het verleden. Het museum heeft
voor deze opzet gekozen omdat het
verwacht dat de bezoeker zo meer be
trokken zal zijn bij datgene wat hij te
zien gaat krijgen. De bezoeker begint
namelijk met datgene te zien wat hij al
kent en vertrekt van daaruit naar het
meer onbekende.
aantal fasen
ieelte dé*1
wx. ^4 zijn
bijgekomen,
j Co haar
<oort-
- 240
r de
ïrrein
Rode draad
overbreng0"
bezoekersw:
van het musei
nieuwe visie op 1
*'~iuseum» van 1
vaii maart 1
,co,im duidel
ii ue hand v«
tichtelijl
r de bezoe-
op die wijze in de
geboden informatie
„n lijn herkennen.
Die «rode draad» (we prat
slotte over een textielmuseum)
volgende zijn. Centraal staat
producerende mens in Nedc.T.
f
