Kraanvogels en vrede
tl
SADAKO SASAKI
UIT HIROSHIMA
?n
KERSTBOOM
Deze week
extra bij Albert Heijn,
DENISSEN
2
Koerier^
HANDYMAN
Sadako
en de
duizend
kraanvogels
Hoe vouw je een kraanvogel
1OO fotovragen
50
enkele free-lance
redaktionele medewerkers
ïen I
Bezorger
gevraagd
fNILFISK
Woensdag 22 december 1982 pagina 3
DE TILBURGSE KOERIER
1982 pagina 2
bt ir
de
Dakpan en kraanvogels
De Gouden Kraanvogel
,ngza<
jrtrou
Tien jaar later werd ze ziek.
was pas twaalf jaar oud toen ze
Vijandsbeeld
I
r
zze jt
de ke
I
papier
vouwen als
Donderdag, vrijdag en zaterdag
Narcissen
per bos
^en
Wandelaar.
nheid.
hVtecfesnaam
sren
enen
i 1983 uw
e verbou-
it de keu-
want vol-
>ukens In
dat
raan-
mei boom»
dit heeft te r
den daardoor het
luikende leven in
Zo wordt
Kerstmis i
ook het
ken en
De Tilburgse Koerier
zoekt op korte termijn
Schriftelijke
dagen na
Ind van ’t
p geven»,
Aanmelden
tel. 560593
'N NIEUWE AUTO HUREN!
bel: Budgets oiwbib
OBAM Tilburg bv Spoorlaan 175
van
weke,
kunnen
genoeg 2
Terugdraaien.
Neem het vierkant
vouw twee halve dia
BEGRAFENISONDERNEMING
Wilhelminapark 127
Tel. 42.55.25 b.g.g. 43.33.70
Zolang de voorraad strekt
urg
430898
de
ver-
J I. Als en
duizend papieren
zullen de góden
en haar weer ge-
Omd raaien ei
De twee bei
door naar boven
genvouw naar binnen.
Sadako vouwde zeshonderd en vieren-
veertig kraanvogels
Voor Goirle
vragen wij
2 bezorgers
om op donderdag de
Koerier te bezorgen.
Een verschrikkelijke
Het was het gevolg v
ze had opgelopen tw.
te.
ling d.v
mtplof-
Het Japanse meisje Sadako Sasaki
woonde in Hiroshima. Ze was twee jaar
oud toen in augustus 1945 boven deze
stad de atoom!
Sadako
stierf.
Uitgave: De Tilburgse Koerier bv
Dir. T. de Beer-Douwes
rertenties
22.00 uur.
december
r levering
1983. U
ieflnltleve
I model,
na 30 de-
Weekblad voor
het Hart van Brabant
.„ipenc
fen zijl
blink.,,
Als u goed gekt
ben bij de etak
dat u voor een
doen eerder der
re sollicitaties dienen uiterlijk 14
het verschijnen van deze adver
tentie te worden gericht aan de redaktie
van de Tilburgse Koerier, N.S.-Plein 14,
5014 DA Tilburg
bronzen beel
haar armen t
vogel.
Redactie - advertentie-afdeling
en administratie:
N.S. Plein 14
5014 DA Tilbur
Tel. 013/430783 -
Sluitingstermijn voor adver
redactie dinsdagavond 2.
Trek de vleugels doorzichtig uit elkaar.
Blaas wat lucht in het lichaam door de ope
ning aan de onderkant.
;tje gel.
hield
:n eens
-haar ogen s
izuko wat papi
Neem een vierkant papier.
Vouw de diagonalen.
Draai het vierkant om en vouw de horizontale
en de vertikale boekvouw.
WOENSDAG 22 december 1982
26e jaargang nr. 1293
Oplage76.250 ex.
zei Se'
naar J“
augustus 1945 boven
mbom ontplofte.
ïldje van een meisje
uitstrekt naar een kra
defensiegeld
Idvrede dc
lap» en «in
ien neen», de et
schoen voor c
Leg deze twee zijden weer terug.
Til de benedenpunt op.
Vouw de linker en rechterzijde naar binnen.
teksten «in
naar wel-
wereld-
igetwijfeld getrof-
pgesierd zijn met
jr zij.
er stilt
juis. De etale"“ -
uv in het oog sr._
vrede gaat.
Onze kerstboom heeft ook geneeskrachtige stoffen in de naal-
J i, de jonge twijgjes en de hars. Wie kent niet het badschuim met
groene kleur en de aangename dennegeur Zelfs de Indianen
kenden reeds de geneeskracht van de sparren zelf tegen verse zweren
en verwondingen, tegen huidirritatie en brandwonden. Er zijn men
sen die een kruidenkussen maken met dennenaaiden om een heerlij
ke slaap te hebben. En wat Je eens moet doen: stook je openhaard
met sparretakjes en denneappels om te genieten van een heerlijke
geur in huis Ben je heel erg verkouden, inhaleer dan de dampen
van hars-tinctuur en je zal een prettig kerstfeest kunnen vieren zon
der dat voortdurend gekuch... Prettige kerstdagen.
Onder het beeldje is een wens gegra
veerd van al die kinderen uit Japan;
WIJ SCHREEUWEN HET UIT
WIJ BIDDEN
VOOR VREDE IN DE WERELD.
Voor baby
vindt u bij BABY-HOME
alles wat uw hartje begeert. Een ver
antwoorde baby-uitzet, grappige mo
dieuze schoentjes, baby-kindermeu-
beltjes, de nieuwste kinder-wandel-
wagens, buggy's, kinderstoelen, bo
xen en naast goedgekeurde auto
stoelen nu ook baby-kinderspeeltjes.
Ja, inclusief, bij BABY-HOME
een vakkundige en vriendelijke
begeleiding.
Komt u gerust vrijblijvend kijken naar
al dat liefs op meer dan 450 m2
bedrijfsruimte.
BABY-HOME
Alleen Willem ll-straat 88-90
TILBURG
V
den,
1 ^'3
kent
en deze kant net zou vouwen,
-enedenpunten tussen de vleugels
seven vouwen. Voor de kop een te-
Bij 'n overlijden in uw familie, zo
wel 's nachts a(s overdag, belt u
eerst ons, wij nemen al de zor
gen, betreffende de begrafenis of
eventueel crematie van u over
onderdelen huish. machines
Stadhuisplein 271, Tilburg
k Tel. 01 3 - 436877
vertrouwde geh
haar moeder die
Welke soorten filmen
een groothoeklens? Is i
lijk voor de oger
je foto’s op? Da
praktische vragen,
I woord in het boek,
over fotograferer
r door Peter IJssel
„X scheen in de 1
Tevens verzorgen wij de begrafenis
sen voor de protestantse begrafenis
onderneming.
Tel. 42.55.25, b.g.g. 43.33.70
Lopend door de grootste winkelstraat van Tilburg, zal uw blik ong~
zijn door de diverse etalages die vanwege de feestdagen opg<
ikende kerstballen, dennegroen, kunstsneeuw en wat dies meer
keken hebt in de Heuvelstraat, dan zult u ook zeker stilgestaan heb-
lage van de schoenwinkel Mesco Exquis. De etalage verraadt niet
i schoenwinkel staat. Integendeel, de in het oog springende teksten
lenken aan een zaak waar het om de 1
Ook andere schrijvers hebben boeken
gemaakt over het leven van Sadako. In
het Nederlands vertaald is het boek
«Die ene seconde» van de Oostenrijk
se schrijver Karl Brückner: Het is een
heel mooi en erg indrukwekkend boek.
Korvelplein 191. Tilburg
Paletplein 33, Tilburg
Wagnerplein 52, Tilburg
Westermarkt 17, Tilburg
*s Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten.
Leg van de bovenste laag de-linker en de rech
ter onderzijde tegen de middenlijn.
De kinderen van de klas van Sadako
verzamelden na haar dood de brieven
die het meisje had geschreven. De klas
maakte er een boek van met de titel
KOKESHI, de naam van een pop die
ze aan Sadako hadden gegeven toen ze
in het ziekenhuis lag. Het boek werd
erg bekend in Japan. Het meisje werd
een symbool voor al die kinderen die
door de atoombom om het leven kwa-
Kinderen in heel Japan zamelden
voor een gedenkteken. In 1958
gedenkteken onthuld in het
irk in Hiroshima. Het is een
«En», verzucht hij, «ik kan niet an
ders. Ik zou niet meer kunnen slapen
als ik niet op de één op andere manier
voor en met de vrede bezig zou zijn. Ik
zou zo graag willen dat ieders ogen
open gingen, want waar zijn’ we toch
mee bezig We cultiveren een vijands-
De punt weer terug leggei
Omdraaien en deze kant
de andere.
De benedenpunten van de onder- en boven
laag naar boven vouwen.
Leg van de bovenste laag de linker en de rech
ter onderzijde tegen de middenlijn.
een boekvouw en
.o naar binnen.
uwen komen dan op elkaar te
Na haar dood op 25 oktober 1955
vouwden de kinderen van haar school
de andere driehonderd en vijfenvijftig
papieren kraanvogels. Duizend papie-
e ziekte: leukemie. kraanvoge|s w6erden bij de
van. t £1 nis meegedragen,
toen de bom ontnlof-
Sadako voelde zich al een tijdje niet erg
zich zo goed geweerd had tijdens de estafette
tellen dat ze zich ziek voelde. Toen v iel ze
flauw op het schoolplein. Sadako werd naar
kaanse dokter onderzocht haar en
heel erg ziek was. De ziekte kwam
zou in het ziekenhuis moeten blijven.)
i zijn er? Wat is
flitslicht gevaar-
:n van baby’s? Hoe plak
)at zijn vier van de zeer
-n, die worden beant-
>ekje «Honderd vragen
;n», dat is geschreven
ïldijk. Het boekje ver-
Libelle-serie «Samen
Praktisch», waarin veel onderwerpen
'in de vorm van «honderd vragen en
antwoorden» worden behandeld. Dit
boekje over fotograferen is verkrijg
baar in de boekhandel en bij uw bla
denman.
De heer Jongbloed zwijgt, haalt zijn
schouders op, steekt een sigaret aan en
besluit met een deel van een gedicht
van Gabriël Smit, op imponerende
wijze voorgedragen. Het luidt als
’;"g van de vrede,
uc schaduw valt snel,
speel hier beneden
Gods kinderspqj.
Als kerstboom gebruikt men meestal sparren die 7 tot 14 jaar I
I oud zijn. Deze sparren worden zo maar niet uit het bos gehaald I
maar speciaal gekweekt om gebruikt te worden als kerstboom. De I
j spar is vooral gekenmerkt door zijn regelmatig vertakte stam met
spitse piramidale kroon. Jonge boompjes hebben een gladde, licht-
bruine schors die met de ouderdom roodbruin wordt en in dunne
schubben gaat afbladeren. De takken zijn eerder afhangend terwijl
I het wortelstelsel een lichte groei heeft zodat de wortelschijven niet in
I staat zij volwassen bomen overeind te houden tijdens een flinke
s torm. Zo zal je vaak zien dat in een bos meerdere bomen ontwor-
teld werden tijdens stormweer. Bekijk dan maar eens goed de wor-
telschijf en je zal dadelijk begrijpen wat we bedoelen met lichte wor-
I telgroei. Wanneer je de naalden van dichtbij gaat bekijken zal je
I vaststellen dat het gaat om stevige, korte naalden die grasgroen van I
I kleur zijn. Snij zo ’n naald dwars door en je ziet een vierkante door- I
I snede. Om het verschil met de naalden van een grove den te zien is I
I niet zo moeilijk omdat deze laatsten langer zijn en grijsgroen van I
kleur. Wanneer je de naalden aftrekt zal bij de spar de schors mee- I
komen wat bij de grove den niet het geval is. Daarenboven zijn de
naalden van de grove den twee-aan-twee ingeplant en die van de
spar staan afzonderlijk ingeplant. De zaden van de spar zitten in de
hangende kegels... Een volwassen spar wordt wel 40 m hoog en 400
jaar oud. In ongerepte vegetaties kan de spar echter tot 60 m hoog
I uitgroeien en de respectabele ouderdom van 700jaar bereiken.
Eh dat klopt. «Daar gaat het me om», beeld de Russen zijn de slechteriken,
vertelt de neer T. Jongbloed, eigenaar de Amerikanen zijn de goeden. Dit
van Mqsco Exquis. soort simplistisch denken is te makke-
«Het gaat me om de vrede en niet al- lijk, maar er wordt alles aan gedaan
leen op Kerstmis. Het hele jaar door om ons zo te laten denken. Tegen die
ben ik erg actief in de vredesbeweging, vorm van denken verzet ik me met al-
In 1979 ben ik er mee begonnen. Het les wat ik heb. Waarom al die wapens,
was het jaar van het kind, Unicef had die afschrikking, die leugens, waarom
het uitgeroepen. Ik heb toen 15.000 moorden, waarom doden mensen an-
plastic draagtasjes ingekocht met het dere mensen Dat kan en wil er bij
opschrift van Unicef. Toen heb ik 146 mij niet in, nooit», verzucht de heer
Tilburgse winkeliers benaderd met de Jongbloed geëmotioneerd.
vraag of ze op een afgesproken dag
niet hun eigen tasjes wilden gebruiken, «2000 jaar geleden zei iemand bemin
maar de Unicef-tasjes. Uiteindelijk de- je naasten Ss jezelf. Als ik nu naar de
den er 80 winkeliers aan mee», aldus dagelijkse praktijk om me heen kijk,
de heer Jongbloed. dan zie ik daar heel weinig van terug
«Met de kerst voor de deur toen, heb en we zeggen toch allemaal christen te
ik besloten alle schoenen uit de etalage zijn Hoe moet dat nu verder
- te halen en één tekst op te hangen die
luidde': «in vredesnaam, ban de
bom».
Nu sieren de veelzeggende
vredesnaam defensiegeld
.zijn», «wereldvrede door
vriendschap» en «in vredesnaam, v„o.
kernkoppen neen», de etalage en weer zing
is er geen schoen voor de winkelruit te de sc
bekennen.
lekker. En dat terwijl ze op de vredesdag
te. Ze had het aan niemand willen ver-
op een koude dag in februari ineens
r het ziekenhuis gebracht. Een Ameri-
vertelde Sadako en haar vader en moeder dat ze
door een straling van de atoombom. Sadako
De volgende ochtend werd Sadako
langzaam wakker. Ze luisterde of ze de
luiden kon horen van
ie met het ontbijt1
was. Maar nee, er waren s
en heel an^T7‘ -■
huis te horen.
Sadako zuchtte. Ze had gehoopt dat
wat er gisteren gebeurde alleen maar
een nare droom was geweest. Maar het
was helemaal echt. Zeker toen zuster
Yasunaga binnen kwam om haar een Aan het
injektie te geven. «Injekties krijgen baarbiPÉ
hoort erbij in het ziekenhuis», zei de
zuster wat kortaf. «Je zal er wel aan
gewend raken».
«Ik wou dat ik niet meer ziek was>
Sadako verdrietig, «dan zou ik
huis kunnen».
%E TILBURGSE KOERIER^
Oprichter: J.H.G. de Beer
Verschijnt in geheel Tilburg
Goirle - Riel - Loon op Zand
Udenhout - Berkel Enschot
Oisterwijk - Moergestel en
Hilvarenbeek
Als u goed kijkt, ziet u een dakpan lig
gen achter de ruit. De heer Jongbloed
vertelt dat die dakpan uit Japan komt
en op 50 meter afstand gelegen heeft
van de plaats waar de atoombom op
Hiroshima terechtkwam. Door de hitte
van de ontploffing is de dakpan ge
smolten en weerjgestold.
Verder is de etalage opgesierd met
kleurige kraanvogelshet Japanse
symbool voor dé vrede, net zoals hier
in het Westen de duif het symbool
voor de vrede is.
«Ik heb dat niet zomaar gedaan», \er-
De Amerikaanse schrijfster Eleanor !e,t de beer Joqebloed. En als u het
Coerr heefthet levensverhaal van Sa- blJga(ande verhaal leest zal u duidelijk
dako voor de Amerikaanse kinderen worden waarom de heer Jongbloed
beschreven. Op deze bladzijde van de Julst de ^aanvogel gekozen heeft,
krant is een vertaling van een deel van
dat boek te lezen. De tekening is ook
uit dat boek.
Chizuko gaf de kraanvogel aan Sada
ko. «Hier is je eerste».
Sadako voelde dat ze tranen in haar
ogen kreeg. Wat aardig van Chizuko
om iets voor haar te maken wat geluk
brengt. Vooral omdat ze wist dat Chi
zuko zelf eigenlijk niet zo in die dingen
geloofde. bja h
Sadako pakte de gouden kraanvogel ziekt
en zei plechtig haar wens. Toen ze de
vogel aanraakte voelde ze zich ineens
heel warm van binnen. Dat was vast
een goed voorteken.
«Dank je Chizuko», fluisterde ze. «Ik
zal de vogel altijd bij me houden'».
Toen ze met het papier aan het werk
ging, merkte Sodako dat het vouwen
van een kraanvogel niet zo makkelijk
was als het leek. Chizuko hielp haar bij
de moeilijke stukken.
Nadat ze tien vogels gemaakt hadden,
«Duizend Haar broer kreunde. «Je
houdt me zeker voor de gek».
«Nu mag je kijken», zei ze Sadako vertelde hem het verhaal van
«Wat is dat vroeg Sadako toen ze de kraanvogels. Masahiro luisterde
het papier zag. aandachtig en woelde met zijn hand
Cmzuko was m haar nopjes. door zjjn zwarte stevige haardos.
«Ik heb een manier bedacht om je «je hebt me er in laten lopen zei hij
weer beter te maken», zei ze trots. grijnzend. «Maar ik zal het voor je
«Kijk maarZe knipte een stuk doen»
goudpapier in een groot vierkant en ze Hij haalde wat draad en punaises bij
vrouwde en vouwde heel ingespannen. zuster yasunaga en hing de eerste tien
Er ontstond een prachtige papieren kraanvogels op. De gouden kraanvogel
kraanvogel. bleef op zijn ereplaats op de tafel.
Sadako vroeg verbaasd: «Hoe kan die bet avondeten kwam haar moeder
kraanvogel me nu beter maken met de twee kleine zusJes van Sadako
«Weet je nog dat verhaal over de ,n het ziekenhuis op bezoek. Ze waren
kraanvogel zei Chizuko. «Het ver- erg verbaasd toen ze de vogels zagen,
haal is wel duizend jaar oud. Als en Mevrouw Sasaki herinnerde zich een
meisje dat ziek is duizend papieren bekend oud gedichtje:
kraanvogels maakt, zullen de góden Gemaakt van gekleurd
een wens vervullen en haar weer ge- komen kraanvogels
zond maken». zomaar ons huis binnenvliegen
De zusjes Mitsue en Eije vonden de
gouden kraanvogel het mooiste. Maar
mevrouw Sasaki wees op een kleine
kraanvogel, gemaakt van groen kunst-
papier met paarse parasols er op ge
drukt.
«Die vind ik het mooist», zei ze, «want
de kleine zijn moeilijker te maken».
x'~ het bezoekuur was het erg stil in de
,.,^xenhuiskamer. Sadako voelde zich
zo eenzaam dat ze kraanvogels ging
vouwen om zichzelf moed in te praten.
Elfik hoop dat ik beter word,
twaalfik hoop dat ik beter
wordt,
Sadako was altijd een vrolijk kind ge
weest. Ze wilde erg graag beter wor
den. In haar ziekenhuisbed vouwde ze
-als geluksbrengers papieren kraanvo
gels. Volgens een bekend Japans ver- een symu
haal brengen kraanvogels geluk. Als 3oor de o
een zieke duizend papieren kraanvo- mén. Kin.
gels vouwt, dan, zo wil het verhaal, geld in yc
zullen de góden een wens vervullen én werd dit
de zieke beter maken. Vredespar
zette Sadako ze op en rijtje op de tafel
naast de gouden kraanvogel. Ze waren
niet allemaal even mooi in model,
luisterde of ze de maar het was een begin.
kon horen van ,Nu boef ik er maar negenhonderdne-
t ontbijt bezig gentig te maken», zei Sadako.
alleen nieuwe ze voelde zich blij en veilig nu de gou-
indere geluiden in het zieken- den kraanvogel er was. Ze was er vast
i overtuigd dat ze binnen een paar
een duizend papieren vogels zou
i maken. En dan zou ze sterk
zijn om naar huis te gaan.
t eind van de middag bracht
roer Masahiro het huiswerk van
Sadako’s school mee.
Toen hij de kraanvogels zag, zei hij,
«Er is niet genoeg ruimte voor al je vo
gels op die kleine tafel. Ik zal ze voor
je aan het plafond hangen».
Sadako keek hem stralend aan. «Be
loof je me dat je alle vogels op zal han-
Haar vriendin Chizuko kwam die mid- gen die ik maak», vroeg ze.
dag als eerste op bezoek. Ze lachte een Masahiro beloofde het.
beetje geheimzinnig. En achter haar «Dat is fijn zei Sadako en ze keek
rug hield ze iets verborgen. «Doe je een beetje ondeugend. «Maar dan
ogen eens dicht», zei ze. Terwijl Sada- moet je alle duizend vogels ophan-
ko haar ogen stevig dichtkneep, legde gen».
Chizuko wat papier en een schaar op
Nu het kerstfeest nadert is het goed iets te vertellen over de
I «spar» zoals we gewoonlijk zeggen wanneer we het hebben over de
ftjnspar (de «Picea Abies»). Omdat we deze boom gebruiken als
sierboom bij gelegenheid van kerstmis spreken we dan van de
«kerstboom». We zingen dan ook van de «denneboom» maar dit is
eigenlijk foutief. In feite gaat het niet over de grove den maar ge-
I woon over de ftjnspar. Deze boom behoort tot de familie van de «co-
I niferen» of beter gezegd de naaldbomen. Vroeger werd in Duitsland
I ook de zilverspar gebruikt als kerstboom. In het Duits spreekt men
I van «Tannebaum» als het gaat over de zilverspar en wij hebben dat
Duitse woord vertaald door «denneboom». Zo zie je maar hoe we
terecht gekomen zijn bij onze «denneboom» uit de kerstvieringen in
de Germaanse landen.
Het gebruik van de kerstboom is ontstaan in de Èlzas in de
16de eeuw en wordt voor het eerst vermeld in 1521 te Straatsburg.
Vanuit dit vroeger Duits gebied heeft het gebruik zich verspreid in j
het Westen, bij ons is het pas in voege gekomen omstreeks 1900 na-
I dat het in Nederland in de 19de eeuw op ruime schaal verspreid
I werd. De betekenis van de kerstboom is verwant met die van de
«Meiboom» en wellicht een voortzetting van de boomcultus. Naast
--8 spreken we ook van «levensboom» en «spijkerboóm», j
j maken met het feit dat de spar zoals vele andere conife-
ren hun naalden in de winter behouden voor het grootste gedeelte. I
Bomen of struiken die hun bladeren in de winter niet verliezen wor- j
symbool van het eeuwig leven, van het jonge, ont-
zijn relatie tot de mens die deze groei wil vieren.
f de geboorte gevierd met groen van deze bomen of struiken. I
is het feest dat de geboorte van Jezus herdenkt en vandaar I
et gebruik om de kerstboom te plaatsen op pleinen en in ker- I
i de huizen.
Gereld
1 -«r.,’5»
