o
O
Om te lezen
Jan Spit vervaardigt kunstwerk
voor De Koerier
^HANDYMAN
Ik werd altijd
0.75
Bij het zilveren jubileum
270 miljoen
hongerige Europeanen
vroeger
niet zo goed
op school.
PUZZEL MEE
en win een gratis droomreis.
maar
in een hoekje
geduwd».
«Ik was
Start
Tuinseizoen
«de KLOKKENHAL»
PM
isdag 3 maart 1982 I
J
Lezers
★Bezuinigingen
★Analfabeten
Het leren
leem.
Blüe-sky objekten 1969.
(foto «v. Bussel dorp»
INBRAAK
VERNIELING
DIEFSTAL
I]
i
Matthijssen van Santen bv
GEEN LERAAR
Heftige discussie
6.95'
(Eurofocus)
BEGRAFENISONDERNEMING
afdeling
F
DelO
‘lUexMad «o**
Zie hiervoor onze speciale
jubileumuitgave pag. 47.
Jan Spit, bezig met het ontwerp van het kunstwerk
«The Black Box 5 X 5 25, 1982» voor de Tilburgse Koerier.
Het werd mede ontwikkeld door Peter Fouchier van meubelfabriek Woutil.
I stappogoorwvg 227]
1 tilburq.tal.426755
Donderdag 4 maart 1982
26e jaargang nr. 1253
Specialist
in
wandbekleding
Als U dat wilt voorkomen,
wend U dan tot
jectleider
in Til-
BEHANG
V.A.
DE TILBURGSE KOERIER
OprichterJ.H.G. de Beer
ant-
naar
weet
BEHANGMARKT
Smidspad 64.
rAlle onderdelen voor uw
NILFISK
I SrmllFrrrl Stadhuisplein 271, Tilburg
TeL 013 436877
Koerier
Oplage 75.000 ex.
DENISSEN
Wllhelminapark 127
Tel. 42.55.25 b.g.g. 43.33.70
16; een waardebon voor 4 broodjes
79; een waardebon voor haarverzor
„f aanverwante art., P.L_. 7."-
t van een handzar~ -j—
.okken, Fa. Pekomy, --
Paletplein 12
5044JB TILBURG
Tel. 013-684619
ibetisering»
t, Nederlanders. Ti
artikel eigenli,..
kan li-
Weekblad voor
het Hart van Brabant
Verschijnt in geheel Tilburg
Goirle - Riel - Loon op Zand
Udenhout - Berkel Enschot
Oisterwijk - Moergestel en
Hllvarenbeek
ielde en het beleid van
op andere gebieden
aal, industrieel, enz.)
LAKVERF
3 BLIK 12.50
J.v. Loon-Otten
Hasseltstraat 178
l evens verzorgen wij de begrafenissen
voor de protestantse begrafenison
derneming.
Tel. 42.55.25, b.g.g. 43.33.70
Een willekeurig citaat uit de eerste deelnemerskrant van
de lees- en schrijfgroepen in Tilburg en omgeving die
samengesteld werd door deelnemers aan het Project
Alfabetisering.
St.-Ceclllastr. 34
On Tilburg
IV I Tel. 013/436010
T.B.B.S. erkend.
Vrijblijvend advies.
we beps
sommige
ander
Het Project
Nou kan je gaan zitten foeteren op het
onderwijs dat het een en ander ingrij-
gekozen.
iet aantal
h een gewo-
aeeft en nog
Tijven».
Tilburg,
bereiken
Korvelpleir
André niet
tijd proberen
de Gemeen-
verschillende
anieuw de
ongeveer
n gezin-
.270 mil-
economische
“prijsspi-
moeilijk
ie land-
idha-
Bij 'n overlijden in uw familie,
zowel 's nachts als overdag, belt
u eerst ons. wij nemen al de zor
gen, betreffende de begrafenis of
eventueel crematie van u over
Uitgave De Tilburgse Koerier bv
Dir. T. de Beer-Douwes
Rauhfaser
33 mtr. niet geverfd 5.50
BLUE SKY
De aanvankelijke twee-dimensionele
systematische vormgeving gaat dan
rond 1970 over in een drie-dimensio-
nale aanpak. De zogenoemde Blue-sky
objekten zullen velen zich uit die tijd
nog herinneren. Deze objekten appel
leren aan een toepassingsmogelijkheid
bij de inrichting van de bebouwde om
geving».
Daarom geachte lezer
informatie door aan u
beten. Vertel ze dat e
ringsproject is in Tilburg
Nederlander hier in Tilbur
ken kan leren lezen en scï
tel ze erbij dat het niks kost want er
wordt voornamelijk met vrijwilligers
gewerkt.
de Jong-
van Dijk
Behang-
Verf
ters, speelt u deze
u bekende analfa-
er een alfabetise-
waar iedere
irg en omstre-
chrijven. Ver-
kost want
Vanaf heden is onze TUINKAS weer da
gelijks n.m. geopend met een groot as
sortiment tuinplanten, bomen, koniferen,
etc.
Alleen deze week:
Haagkonifeer 1.00 m h.
openingsprijs 4.95
In die jaren, volgend op de democrati
seringsgolf van mei 1968, gaat Jan Spit
als een der eerste beeldende kunste
naars de straat op, letterlijk en ook
met zijn werk, omdat werk in te passen
in het systeem van de stad.
ige resultaten hier-
de Tilburgse Koe-
«The Black Box».
vanaf medio juni ex
it recent, werk, dat hij
.ent art ’(ofwel omge-
emt, onder de gezamen-
ture or not» (Toekomst
Kultureel Sentrum aan
van 7.50
Tuinazalea
kleur roze
van 10.00 openingsprijs:
de knie krijgt», aldus André. «En dan
gaat er een wereld open, letterlijk en fi
guurlijk. Je kunt een krant lezen, de
ondertiteling van een film op de tv le
zen, je kunt zelf even kijken wanneer
de bus vertrekt of de trein, je kunt zelf
formulieren invullen, je kunt reclame
folders lezen en prijsbewust gaan ko
pen. De voorbeelden zijn teveel om
te noemen, maar het voordeel is
vensgroot aanwezig».
Wat is dat, «Alfabetisering» zult u vragen? Welnu «Alfabetisering» heeft te ma
ken met analfabeten en analfabeten zijn mensen, Nederlanders, Tilburgers die
niet kunnen lezen en schrijven. Voor hen is dit artikel eigenlijk bedoeld. U be
grijpt, dat is een moeilijke zaak. Hoe kan iemand die niet kan lezen dit artikel le
zen? Dat kan niet en daarom doen wij een beroep op allen die dit lezen, de inhoud
van dit artikel door te vertellen aan mensen die u kent en waarvan u vermoedt of
zeker weet dat ze niet kunnen lezen en schrijven. Praat met hun over de mogelijk
heden die ze hebben, over dat het nooit te laat is om lezen en schrijven te leren,
want iedereen kan dat.
■“en gemakkelijke zaak.Wij hoeven alleen
1 op onze planeet honger lijden terwijl in
ststellen van de landbouwprijzen weer los
ging van de Derde Wereld en zelfs van be-
i hun dagelijkse voedselbehoeften te stillen
-n uit de Europese Gemeenschap over
veel meer mensen lézen en schrijven te
leren. Het is namelijk ook zo dat
steeds meer werkeloze onderwijzers en
onderwijzeressen hun diensten aanbie-
den op uiteraard vrijwillige maar zeker zijn daarnaas
niet vrijblijvende wijze. Daarnaast zijn ontwikkelde
er ook genoeg 65-plussers en W.A.O.- schrijf terrein
ers die er een gedeelte van hun energie bezuinigingei
in steken. Dus lesgevenden genoeg. van het leer;
mager. De r
afgestemd op k
klassen van de 1
ben over het al
nen of jong-v
dan kun je n
-noot-r
de Europese Commissie die dit
oces op gang brengt met
len voor nieuwe prijzen
voor het komende seizoen. Over deze
prijzen vindt vervolgens een heftige
discussie plaats tussen de belangheb
bende partijen. De Commissie heeft
voor dit jaar een stijging van 9 voor
gesteld voor bijna alle produkten zoals
melk, suiker, vjees, olijfolie en wijn.
De grootste klokkenspeciaalzaak van Brabant
Korvelseweg 155A, Tilburg. Tel. 013-436884
t.o.v. Rabobank door de poort
L»e wereldbevolking voeden is zeker geer
maar te kijken naar de miljoenen die op
Europa het jaarlijks debat over het vast-.,
brandt. Aan de ene kant slaagt de bevolkir
paalde van onze Oosterburen er niet in hu
en aan de andere kant produceren de boeren
schotten die de begroting van de Tien zwaar drukken.
Voor granen, fruit, groenten en tabak
zullen stijgingen tussen de 6 en 12
liggen. De Comrpissie heeft, om een
eind te maken aan de kostbare over
schotten uit het verleden, bovendien
aanbevolen de hoeveel
dukten met een gegar
beperken. Hoewel dit
gelopen jaar werd gefo
;n van verf
Studio 38 bestaat en bloeit nog steeds,
maar naast het werk met en in het col
lectief is Jan Spit de laatste jaren, men
zou kunnen zeggen in de trant van de
jaren tachtig, ook weer wat meer z
individuele creatieve mogelijkhede.,
aan het exploreren.
Een van dé gelukkig
van is het nu voor
rier vervaardigde
Komende zomer,
poseert Jan Spit
zelf environmer
vingskunst) noer
lijke titel «Futu
of niet) in het k
het Koningsplein.
Vrijdag 5 maart
zijn wij i.v.m. ons
25-jarig jubileum
de gehele dag gesloten.
Waarom «The Black Box» -
woordt Jan Spit op onze vraag
deze naamgeving - «wel, iederen
dat een black box in een vliegtuig het
letterlijk onverwoestbare kistje is, dat
o.a. alle vluchtgegevens bevat. Deze
Black Box, is ook uit zwart materiaal
vervaardigd en heeft ook een inhoud:
binnenin zit een loden plaat bevestigd,
waarin de namen van alle medewer
kers van De Tilburgse Koerier gegrift
staan. De black box bestaat aan de
buitenkant uit vijf maal vijf evengrote,
zwarte vierkanten, die door hun getal
het aantal levensjaren van de Koerier
symboliseren, terwijl bovenop de vier
kanten druk-clichés de aard van ons
bedrijf aangeven.
rieuen, oovcnuien
eel heden van pro-
irandeerde prijs te
it voorstel, dat af
zijn gelopen jaar werd geformuleerd, zowel
ïden aan de eisen van verbruikers als van
landbouwers tegemoet lijkt te komen
hebben de vertegenwoordigers van de
laatste groep geen gras laten groeien
over hun ongenoegen. De afgelopen
weken werd dit voorstel aangevallen
en werden protesten gehoord. Bepaal
de lid-staten lieten eveneens weten dat
de voorgestelde prijsstijging in hun
ogen niet voldoende was. Dit jaar zal
het nog moeilijker zijn om tot een ak
koord tussen de Tien te komen inzake
Het blijkt dat 99% van degenen die
zich aanmelden na verloop van tijd de
kunst van het lezen en schrijven onder
Zöals elk jaar tegen deze
de nationale regeringen,
schapsinstellingen en de
belanghebbende partijen opr
belangen te verenigen van de
8 miljoen landbouwers en hun
nen met die van de ongeveer 27
joen verbruikers. De e
moeilijkheden en de loon- en
raai maken het meer en meer
om de levensstandaard van de
bouwers op hetzelfde peil te hanc
ven wanneer zij geconfronteerd woe
den met een constante stijging van
produktiekosten. Sedert ongeveer drie
jaar vertonen de reële landbouwin
komsten de neiging te dalen ondanks
de strukturele overproduktie voor be
paalde produkten en de jaarlijkse her
ziening van de prijzen die aan de pro
ducent worden betaald.
In deze tijd van bezuinigingen dreigt
ook het project minder‘geld te gaan
krijgen. «Het is jammer,» zegt André,
«dat op dit project bezuinigd gaat
worden. Het is immers zo dat de men
sen die analfabeet zijn meestal tot de
kansarme groeperingen behoren. Ze
tast kans-arm omdat ze geen
-',t vaardigheden op lees- en
schrijfterrein hebben. De dreigende
bezuinigingen zullen ten koste gaan
leermateriaal en dat is al zo 19'“^,
meeste leermethoden zijn R ’rt
kinderen in de laagste
lagere school. Wij heb-
dgemeen met volwasse-
w-volwassenen van doen en
e niet meer aan komen met
-mies». Wij hebben andere,
op leeftijd en interesse afgestemde me
thoden nodig en die kosten geld. Be
zuinigen; jammer.
;n, dat a
«t er op
Het is
1 Tilburg ee
ringsproject bestaat. Aar
werken ongeveer 50 vrijwil
aan ruim 120 analfabete
n schrijven. Dat gebeurt in
reel. En die vrijwil-
jelen om aan nog
de landbouwprijzen. De Gemeenschap
is namelijk begonnen met het herzien
van het evenwicht tussen het land
bouwbeleid dat tot nu toe een over
heersende rol spee
de Gemeenschap
(sociaal, regionaa
waarom de Europese burgers zaten te
springen.
De omcirkelde figuur kan op ons buro de volgende prijzen aflralen: 10,- van de Tilburgse Koerier; 7,50 van Plantenkas
Groenwoud, Stappegoorweg; Kruikenzeiker Streek - VVV Hart van Brabant, Spoorlaan 416-A; twee kaartjes voor Poppen
theater Sapperlipopet, Dionysiusstraat HA; een waardebon voor 1 doosje barbecue-worstjes P. v. Amersfoort. Insulindeplein
waardebon voor jaarabonnement Openbare Bibliotheek. Koningsplein: waardebon voor ijstaart voor 12 personen. Ad
tens, Ringbaan-Oost 16; een waardebon voor 4 broodjes van Broodje Jantje, NS-plein; waardebon tw.v. 7,50 Kadowin-
■vci Wolbert, Besterdring 79; een waardebon voor haarverzorging af 10,- dameskapsalon Ter Rele, Bernardusplein 22; waar
debon 10,- voor noten of aanverwante art., Mar. Notenshop in de Familia; waardebon 10,- de Laat, Oerlesestraat 20: een
waardebon voor het slijpen van een handzaag, gereedschap en profielslijperij GPS, Ringbaan-Oost 144A; een waardebon
voor 1 doos openhaardblokken. Fa. Pekomy, Lovensestraat 10, Tilburg. De winnares v.d. vorige week: Marian v.d. Eynden,
Violethof 18, Tilburg.
BLACK BOX
Jan Spit, de maker van «The Black
Box», 5x5 25», is voor de Tilbur
gers allang geen onbekende meer. De
op 16 januari 1940 in Oldenzaal gebo
ren Spit volgde na de middelbare
school eerst van 1958-1961 de Akade-
mie voor kunst en industrie te Ensche
de; daarna heeft hij zich in de textiel -
zusterstad Tilburg gevestigd, waar hij
nu nog woont. In Tilburg ging hij stu
deren aan de Akademie voor beeldende
kunst, waar hij de lerarenopleiding
volgde van 1962-1965.
In die jaren ook gaat hij samen met
Gerrie Peeterman aan het Wilhelmina-
park 38 - Studio 38 - wonen, en in de
ze voormalige slagerij annex winkel
pand kan men hen heden ten dage nog
steeds aantreffen.
«Als ik mijn debuut maak, als beel
dend kunstenaar in 1968», zegt Jan
Spit, «druk ik me uit in de vormtaal
van de zogeheten hard-edge-stijl.
Redactie - advertenje-af
en administratie
N.S. Plein 14
5014 DA Tilburg
Tel. 013-430783 - 430898
Sluitmgstermijn voor advertenties en
redactie dinsdagavond 22.00 uur.
De bedoeling is dat men lezen en
schrijven leert. André vertelt dat het aan K|
gemiddeld 14 maanden duurt voordat <aap.r
men zich redelijk kan uiten op papier
en niet al te moeilijke teksten kan le-
zen. «Het leren is daarbij erg op de
praktijk gericht. We leren de gebruiks
aanwijzing van een wasmachine of de Men kan zich opgeven bij de project-
grasmaaier lezen, we vullen girokaar- ieider van het Alfabetiseringsproject
ten in, we schrijven een brief naar de Tilburg, Andreé van Tiggelen. Die is te
wijkagent, we lezen de buurtkrant, we bereiken bij het maatschappelijk werk,
houden ons eigenlijk bezig met de Korvelplein 11, telefoon 36.00.70. Is
meest voordehand liggende zaken. En André niet aanwezig dan kunt u bij de-
palen samen het tempo want gene dié u aan de telefoon hebt uw
mige mensen leren wat sneller dan adres en eventueel uw telefoonnum-
ïren maar dat is geen probleem, mer achter laten. André neemt dan
zelf kontakt met u op. Ook eventuele
geïnteresseerden voor het lesgeven
kunnen bij André reageren. Lezers,
zegt het voort
pend moet veranderen. Je kunt de
meest vooruitstrevende onderwijsge-
dachten op tafel leggen, dat alles ver
andert er niets aan dat er op dit mo
ment analfabeten zijn. Het is daarom
zo waardevol dat er in Tilburg een Al
fabetiseringsproject bestaat. Aan dat
project werken ongeveer 50 vrijwilli
gers mee die aan ruim 120 analfabeten
en lezen en schrijver
groepjes of individuee'
ligers staan te pope.,
Ouderen-jongeren
Het is dan wel zo dat het onderwijssys
teem veranderd en verbeterd is, het is
nog niet zo dat analfabetisme niet
meer voorkomt. Nog steeds gebeurt
het dqt .kinderen de lagere school voor
tijdig verlaten. Daarnaast komt het
voor, en meer dan men zou denken,
dat kinderen of jongeren de school
snel verlaten om te kunnen gaan wer
ken, om geld te verdienen voor de
brommer bijvoorbeeld. «En nu, met de
hoge werkloosheid onder de jongeren
merken we dat.» vertelt André. «Ze
komen dan hier, ze hebben toch niets
te doen, de brommer is verdiend en
dan willen ze toch wel wat lezen en
wSndeHast van wangevoelens Ter ge,egenheid van het vijfentwintigjarig bestaan van De Tilburgse Koe-
van agressie ten opzichte8 van hei rier heeft de bekende Tilburgse kunstenaar Jan Spit een kunstwerk ver-
schoolsysteem. De ouderen hebben dat vaardigd. Het beeft de naam «The Black Box» (de zwarte doos) meege-
ak wel, zij voelen zich tekort gedaan en kregen, met als ondertitel «5 x 5 25, 1982» en het symboliseert in zijn
zijn daar vaak en niet ten onrechte vorm de lijn en de vorm van 25 jaar Tilburgse Koerier,
kwaad om. De jongeren hebben er in
sommige gevallen zelf voor
Maar ook is bij jongeren hc
schrikbarend hoog dat toch
ne lagere schoolopleiding he
steeds niet kan lezen en schri
André van Tiggelen is de proje
van het Alfabetiseringswerk
burg. Hij praat met ons enthousiast
over het project. Over hoeveel analfa
beten gaat het, hoeveel zijn er naar
schatting in Tilburg? «Een juist aantal
is moeilijk te geven,» volgens André. 8ers
«Van veel analfabeten weet eigenlijk ^erer
bijna niemand dat de bewuste persoon
niet kan lezen en schrijven. Mensen
schamen zich vaak om daarvoor uit te
komen. Men denkt vaak dat het zo
dom is, te dom eigenlijk om over te
praten». Maar hij schat het aantal zo
rond de 3.000 3.500. Analfabeten
zijn niet dom, analfabetisme heeft niks
met domheid te maken, maar alles met
gemiste kansen. «Het blijkt steeds
weer,» volgens André «dat het onder
wijssysteem uitvallers kent; afhakers
die om diverse redenen afhaken. Zo
kan het zijn dat de ouders van kinde
ren een rondreizend bestaan hadden
en dat daardoor de schoolkansen niet
benut konden worden. Vroeger was
dat meer het geval dan tegenwoordig.
De schipperskinderen volgen heden
tendage volledig onderwijs, de leer
plichtwet is verbeterd, er is op veel ni-
vo’s veel vooruitgang geboekt».
Ofschoon hij in 1965 de onderwijsbe
voegdheid als tekenleraar had behaald,
heeft Jan Spit nooit als leraar voor de
klas gestaan: daarvoor intrigeerden de
mogelijkheden van het vak «kunst»
hem teveel, daarvoor ook was hij te
veel gecharmeerd van de mogelijkhe
den die de leuze uit die dagen «De ver
beelding aan de macht» hem bood.
Het werk van Spit, het maken van Het is -
kunst in dialoog met de stedelijke om- jaarlijkse prow
geving, het wijzen op mogelijkheden of haar voorstelle
tekortkomingen van de stedebouwers,
sloeg ook bij andere kunstbroeders en
-zusters aan. Zo ontstond rond het ate
lier aan het Wilhelminapark 38 de nu
nog bestaande stichting Studio 38, een
kunstenaarscollectief, dat vooral door
op grote schaal gebruik te maken van
de dan nieuwe zeefdruktechnieken in
de eerste helft van de jaren zeventig
opvallend aan de weg timmerde.
INDIVIDU