j
n
Dè is Gooi - Dè was Gooi
van industriedorp tot
reservaat voor intellectuelen
z
IS
ENS
I
I
Jubileumuitgave - 35
GOIRLE
Voorwoord
h
i
2
3
4
5
Wim van Boxtel- VABO
s
ff
b
F
nring 90
*3781
De burgemeester van Goirle.
A.H.M. van den Wildenberg
In Gooi bruist ’t verenigingsleève,
hier triomfeert nog steeds ’t guld.
En wordt de kop van Sint Johannes,
zomar op ons banier onthuld.
Veèf en twintig jaor van 't Golse leève,
dè is ’n kösteluk, schoon verhaol.
Want wè in Gooi hier gepresteerd wordt,
dè is miraokels, kolossaol!
iappy
’n
re bril.
25
ader di.-
afgebeeld
utiel en nu
fbouw zijfi
(een visie van de heemkundige kring
«De Vyer Heertganghen»)
de voorafgaande «inspraak» weinig
positief resultaat.
srd op
irdt
i dan een greep uit 25 jaren
chiedenis, opgetekend aan
j van kiaiivvukaipsels. Nog vele
rijke zaken en gebeurtenissen
De hemeltjes, waor ge,dood, kost leève,
dè is naaw industrie gebied
Waor irst ’ne kikvors rond kos springen,
doar kwèkt naaw vort ’n aander lied.
Woensdag 3 maart 1982
isdag 3 maart 1982
...iddenstandsbeurs, het Promconcert
“l de Toneeluitvoering «De Moord op
Johannes B.». De Haspel beantwoordt
dan ook volledig aan zijn doel, maar
het mag er niet te druk worden, want
dan zijn er in de omgeving
parkeerproblemen
r, ondanks
ering, best
s begonnen
i voor de bouw
ïtoor, dat de
Hier wonen de biste saaweleère,
en zelfs de moppentapper kampioen.
Ons dorp van lenne en jute weevers,
rokt zo nog pront in goeien doen.
terklooster op Nieuwkerk. Omdat dit kapelletje vrijwel op de Nederlands-Belgische
in een idyllisch bosgebied, komen er nogal wat nostalgische dertig
hoogtepunt hiervan is wel te merken met de kerstdagen, als het vrome vom uuuuuai
protesten. Even
>en had dat
Het oude gebouwencoitipl
manier aangepast aan de
zijvleugel van het gebouw
openbare bibliotheek.
Eens verschafte de eigen textielindustrie vrijt
is verleden tijd. Op deze foto uit 1960 zien w<
In de jaren zeventig, na de ondergang van <U
gevestigd, met rechts het «duvelhok».
Een van de 2 fraai gerestaureerde Goirlese molens is die aan de
kan de molen niet draaien omdat de hoge nieuwbouw aan de Moler
Hier stampte ze in al die jaore,
'nen hoop noew huizen uit de grond.
Van ’t aawe Gooi bleef nie veul over,
ge keêkt er naor, mee open mond.
en een kleurwedstrijd voor de jeugd.
De fontein, het kostbare sieraad van
de Hovel, moet het nogal eens
ontgelden, en dat is jammer. Het
geheel geeft een fleurige aanblili
ook de exploitanten zijn er,
de zorg om de dure invester
tevreden mee. Inmiddels is I
met de werkzaamheden
van het nieuwe postkant
entree gaat completer
- In mei 1981 wordt Jantje Mallens
gekroond tot de Beste Moppentapper
van Nederland, en kan hij erfgenaam
worden van Max Tailleurs
Moppendoos. Bescheidenheid en
plichtsgevoel, de ware Goirlenaar
eigen, doen Jantje besluiten daarvan af
te zien.
Besluit:
-Datisi-
Goolse geschiedenis, opget
de hand van krantenknipse
De helle, mee z’n reèke ekkers,
is in diejen teèd gecultiveerd.
De straote kreège boóme naome,
zodè; geniemend, die verleerd.
En dan die dichters,schreêvers, angers,
hier teékent Cees z’n schonsteprent.
Hier draait ’t haontje op de toore.
z’n eige nog nor elke wend.
Zo gong ’t een en kwaam ’t ander,
ons Gooi wier groot en eens zo schoon,
’t Heem 'n erf en zelfs twee meulens,
wè voeren in veul d’n boventoon.
Toch is er veul in Gooi veraanderd,
veul schoon van vruger, is nie meer.
En dikkels doen moderne dinger,
’nen aawe Golse héél veul zeer.
Het kapelletje van het z*
grens staat en is geleger
heimwee vieren. Het h-“
vol wordt aangevoerd.
Dès nostalgie, ik weet 't meénsen,
en ik haaw van Gooi, zoals ’t is.
Mar efkes moog ik toch wel zegge,
dèk diejen goeien aawen teèd wel mis.
Jieffenstraat is op een originele
bevolking. In de hier afgebeelde
ekschool, het Jan van Besouwhuis en de
D’n els gerooid in deze tijjen,
als burgemister van dees oord.
Zaag op den wilden berg na groeien,
de kruijen vur ’t irste Woord.
van de fraters aan de KloosterstraatThomas van Dief!
i des tijds en ten dienste gebracht aan de Goirlese bev<
i van links naar rechts gehuisvest: de muziekschool, hc
igingen
I wordt de Heemkundige K
t vierde Jan Hoogendoom.
iraderie Jan Houtepen.
J» een creatieve manier gebruik gemaakt van het bestaande om een
celen» te scheppen. Als wachter bij de ingang zien we hier Café-
-,t-..-lllg van de fanl.|ie pijnenburg.
- Voor dit Cultureel Centrum wordt
een ander Cultuurtempeltje, de
osk» op het Oranjeplein,
-J "rotesten van
lEuuEit helpen niet. De
-Jiebbende muziekverenig
kijken ongeïnteresseerd toe.
- Het winkelcentrum De Hovel v
in 1980 in gebruik genomen, en v.
zijn eerste verjaardag met een braderie
Vijfentwintig jaar Tilburgse Koerier is be
slist een hartelijke en welgemeende felicita
tie waard.
Graag wil ik van de gelegenheid gebruik
maken om - mede namens de Goirlese ge
meenschap - eens nadrukkelijk mijn waar
dering uit te spreken voor dit weekblad voor
het Hart van Brabant.
Al sinds jaar en dag vervult de Koerier een
belangrijke functie op het gebied van de
verspreiding van regionaal nieuws op veler
lei gebied.
Een bijzondere plaats is daarbij steeds in
geruimd voor de berichten van en over vere
nigingen en hun activiteiten, die in het blad
volop ruimte en aandacht krijgen.
Alleen al daarom is het te hopen, dat de
Koerier nog tot in lengte van jaren zal blij
ven bestaan.
Dat wens ik makers en lezers van dit blad
in ieder geval toe.
Bij het nieuwe winkelcentrum De Hovel is op i
apart en prettige sfeer voor «recreatief winke
Restaurant de Hovel staan, gehuistvest in de voormalige fa
omschreven, is tot in de finesses
uitgevoerd. Slechts het onderschrift
van de bijbehorende prent van Cees
Robben verdient enige correctie:
«Vestiging van vreemdelingen, die
hoofdzakelijk uit Tilburg zullen
komen», zou moeten zijn: «Vestiging
van vreemdelingen die hoofdzakelijk
langs Tilburg zullen komen!»
Thans leven wij in 1982 en oordeel zelf
of plan B wel een goede keus is
geweest. Er wordt gediscussieerd, dat
we oppervlakte te kort komen om de
25.000 vol te maken. Bovendien wil
men per se het Leydal gaan bebouwen,
waarvoor dan de Ley verlegd moet
worden en een stuk natuurschoon
verloren gaat. Dit ontlokte bij een
boerenraadslid reeds de opmerking:
«Maak van het Leydal geen Broek-in-
Waterland». De presentatie en
uitwerking van plan B wordt een
Wissing-syndroom.
- Maar 1971 is ook op een ander
gebied een belangrijk jaar voor Goirle.
De kabel-TV doet zijn intrede, alle
TV-antennes verdwijnen van de
daken, en op 1 mei 1972 vindt de
eerste uitzending plaats. Op 1
september 1972 wordt de «locale
omroep Goirle» opgericht. Het
Ministerie van CRM verleent een
zendvergunning voor twee jaren, maar
het werden er meerdere, en vandaag
de dag staan wij er zelfs gekleurd op.
- De jaren 1972 tot en met 1977 zijn
B voor de Heemkundige Kring «De
3 Vyer Heertganghen» bijzonder drukke
E jaren. De twee beltmolens worden
B gerestaureerd en in beheer verkregen,
B de voormalige wagenmakerij van de
B familie Stads wordt museum, en het
B Smiske krijgt zijn oude bestemming
van «Wevershuisje» terug. In Rijen
B wordt een oude schuur, met daarin de
B gebinten van de voormalige
9 Schuurkerk, afgebroken om op
2 Heemerf weer te worden opgebouwd.
4 De Heemkundige Kring wil de
identiteit van het oude dorp
vasthouden. Als dan in 1978 het
Molenpark wordt ingericht en
B geopend, beschikt Goirle ove*
B Cultuur-HistoriSch Centrum i
E weerga niet kent!
- De sportieve recreatie vond in 1974
zijn bekroning met het in gebruik
némen van de Eve----
Haspel
Naast vele sportevenementen vinden
hier ook plaats: de jaarlijkse «Nacht
van de Naastenliefde» ten bate van de
I gehandicapten, de
I Middenstandsbeurs,
I en de Toneeluitvoerii
I Johannes B.». De Ht
Nog haaw ik van die aawe plekskes,
Breehees, de Zaandschel, Baokertaand,
De Vismert, Ketsheuvel, en 't Wildend,
al zitten die vort in de lappenmaand.
een lijn van de kerktoren naar de geld maar loste niets op. Na amper
molen op de Rielseweg en breek alles honderd jaar betekende het wel het
af wat ten z.w. daarvan ligt». Het einde van de fabriekmatige
antwoord van Tiest Tra was toen: textielindustrie, terwijl de fabricage
«Dan toch over mijn lijk!» Was het van kaatsballen het bijna 150 jaar had
een profetie? Zijn naam is blijvend aan volgehouden. Resteren nog de Havep
Goirle verbonden op het Wethouder van Besouw n.v., de Wijs en Forbo,
-Vroom. Met inbegrip van Tra-plein. met tapijtveredeling en syntetische
zs zal hier plaats zijn voor - De tijden verslechteren en in 1965 is produkten. Hopelijk blijven zij
1. Op 31 augustus 1963 er in Goirle de eerste bedrijfssluiting. overeind. Op het nieuwe
tehuis in gebruik genomen. Textielfabriek De Kempen gaat dicht, industrieterrein vinden wij
iruari 1964 overlijd in in 1967 gevolgd door Weverijen v. hoofdzakelijk bedrijven die
ier Tiest Tra, een Enschot en Zn. en de Tilkawol, J
art en nieren. Hij was vervolgens in 1968 Pijnenburgs
-in de K.A.B.- Weverijen, in 1976 de Hollandse
Textielindustrie en reeds een jaa-
venementenhal «De - Het jaar 1976 kenmerkt zich vooral
Grobbendonckpark. door het in gebruik nemen van het
van Besouwhuis», een miljoenen-,
operatie. De voormalige kweekschool
van de Fraters wordt omgebouwd tot
Cultureel-Centrum, waarin de
bibliotheek, de muziekschool en vele
verenigingen hun Home krijgen, en
waarin verder een ontmoetingsruimte
voor Jan en Alleman, De voormal
St. Thomasschool wordt omgebot
tot Instuif voor de jeugd en
hobbyisten. Zoals steeds, had ook
persoonlijkheden, die in Goirle
geschiedenis maakten, niet genoemd.
I* Aan vele anderen, die hun beste
g| krachten hebben ingezet op kerkelijk,
B onderwijzend, cultureel of
B maatschappelijk gebied pasteen
B postume hulde.
B - Sommigen zullen het betreuren, dat
B alle kenmerken van het vroegere
B maatschappelijke bestel zijn
Fj opgeruimd, ondanks eerder
ingenomen standpunten, ondanks
jg andere meningen enbf pro
B goed als in andere plaatser
B ook in Goirle anders geku
B - Desalniettemin is Goirle
B prachtige plaats aan het worden met
B riante wijken,met vele voorzieningen
B op het recreatieve en maatschappelijke
E vlak, met een rijk-gêschakeerd en
hoogstaande culturele beleving op het
gebied van toneel, zang, muziek en
andere kunstuitingen, en met een
onvergelijkbaar Cultuur-Historisch
Centrum op het Heemerf.
- Ontwikkelende verwikkelingen of
verkwikkende ontwikkelingen? Laat
ieder na het lezen hiervan zijn eigen
oordeel vormen.
- Vast staat, Goirle, anno 1982, 179
jaren jong, bruist van aktiviteit
uit de archieven van:
u-‘-jndige Kring,
- Voor een geboren en getogen
Goirlenaar is, anno 1982, het schrijven
van een «Geschiedenis van Goirle
over de laatste 25 jaar» een zware
opgave. Op elke gebied is er namelijk
zo veel veranderd, dat de
L «autochtone» zijn dorpke van weleer
praktisch niet meer erkent. Als dan
wordt teruggedacht aan de woorden
van burgemeester Dr. G. Eisen bij de
150-jarige zelfstandigheid van Goirle:
«Goirle, de nijvere plaats tussen stad
en grens, verdient begrip.'Goirle moet
Goirle blijven!dan moet, met enige
pijn in het hart, worden vastgesteld,
dat daarvan na 25 jaren maar weinig
meer te vinden is.
- Toen de Tilburgse Koerier in 1957
voor het eerst in de Goirlese straten
verscheen, was de oude dorpskern nog
een «Golf van groen», met daaruit
I oprijzend de ranke torenspits van de
St. Jan als het symbool van
verbondenheid, alsook de rokende
fabrieksschoorstenen; toen waren de
straatmussen nog heer en meester
waar een boerenpaard zijn sporen had
achtergelaten, en was de rijke
gemeenschapszin, die de oorlogsjaren
en de tijd daarna kenmerkte, nog
overal aanwezig.
- Anno 1982 is Goirle een stenen kolos
aan het worden, de Textielindustrie is
verleden tijd, de boerenstand
gedecimeerd conform de
mededelingen in de nieuwsbrief van
hm Gemeentebestuur van september
1971de oude bebouwing vrijwel
geheel verdwenen of staat op het punt
te verdwijnen, het stratenplan
gewijzigd of vervallen, en is de Goolse
taal voort vermengd met Hollands,
I Fries en Twents.
I- - Ondanks alles, moet toch worden
I toegegeven, dat er veel verbeterd en
I verfraaid is in het dorp. De bewering:
I «conserveren is een schone zaak maar
I vernieuwen en uitbreiden zijn ook
I noodzakelijk» is dan wel niet in al zijn
I facetten toegepast, het resultaat is
I voor diegene, zeker voor die Goirle
pas leren kennen, beslist bevredigend.
- Er wordt hoog opgegeven over
Goirles omgeving, vooral onze Rechte
Hei. Toch is daar aan «heide» maar
weinig meer te ontdekken. Het lijkt
meer op een buntveld. De verzanding
van de daar gelegen-hebbende vennen
is daar zeker debet aan. Bovendien
heeft dat de fauna sterk beïnvloed,
zodat er maar weinig van het vroeger
rijke dierenleven te bespeuren valt.
- In de vijftiger en het begin van de
zestiger jaren had Goirle op het
dorpspolitieke vlak zo zijn eigen
«aroma». Iedere maatschappelijke
groepering probeerde zijn plaatsje in
de gemeenteraad te bemachtigen. f.r
werd gestreefd naar een
«eenheidslijst» - werkgevers -
arbeiders - middenstand - boerenstand Goirlenaren dikwijls op de been.
- maar dat ging niet allemaal van een Dahk zij Huub kende de Ronde van
leien dakje. Formatie en Contra- Goirle in die jaren ook een grote
formatie waren strijk en zet. Vanaf belangstelling.
r reeds sprake van inmenging - Met de bouw van het
ndelijke politieke partijen, en Bejaardenverzorgingstehuis
I bezetten die in de Vennerode wordt op 3 februari 1962
sraad de meeste zetels. Het gestart door de eerste-steenlegging
.le element blijft echter niet door Wethouder mevr. G.v.
t, en dat is alleen maar toe te Puyenbroek-Vroom. Me* !"l“
„aiows:
83 bejaarden. Op 31 augustus
wordt het tehuis in gebruik get r„ of
*?p 21 februari 1964 overlijd in in 1967 gevolgd door Weverijen v. hoofdzakelijk bedrijven die vanuit de
Tilburg wethouder Tiest Tra, een Enschot en Zn. en de Tilkawol, dorpskom zijn overgeplaatst en enkele
-o _j.j-.jGoirlenaar in hart en nieren. Hij was vervolgens in 1968 Pijnenburgs nieuwe industrieën. Ook hier is een
1961 de Ronde van Vlaanderen, neemt de grote promotor van de K.A.B.- Weverijen, in 1976 de Hollandse snel verloop van vestigingen te
enkele keren deel aan de Tour de woningbouw, tegenwoordig de Sociale Textielindustrie en reeds een jaar later constateren. Missschien wel terecht
l’Avenir, de Ronde van Frankrijk en Woningbouw genoemd. in 1977 zijn opvolger «Goirle Textiel heeft het gemeentebestuur in 1978 de H
de Giro, en zijn prestaties brengen de Vermeldenswaard is de opmerking van b.v.». De miljoenen rijkssteun hebben betiteling «Goirle Industriegemeente» H
uit de poststempel verwijderd.
- Op 5 september 1966 neemt de heer
A. Smits afscheid als
gemeentesekretaris. 'ne Schööne B
meens maar ook een sluwe vos op het
dorpspolitieke vlak verdween uit het
gemeentelijk bedrijf. Bijna veertig ':i
f jaren was hij in funktie. Hoeveel
In bruidsparen zouden bij hem onder de
hamer zijn doorgegaan? En dat ging
me met een vaartje...!
- In september 1971 verschijnt dan de
nieuwsbrief van het gemeentebestuur
«Breken en bouwen, Goirle op naar
1985», met als ondertitel «Geef uw
idee eens prijs!» Het is een
vooruitlopen op eventuele besluiten
van het de dato 28 november 1966
opgerichte Stadsgewest Tilburg,
waarin Tilburg samen met Goirle en
Berkel-Enschot de harde kern gaan
uitmaken. «Het wachten op het
stadsgewest duurt ons te lang», aldus
de burgemeester. Maar op deze wijze
worden de troeven wel uit handen
gegeven. Provincie en Stadsgewest
hoeven slechts goed te keuren, waar
Goirle zelf om vraagt. De latere
bewering «Opdracht van bovenaf»
komt dan wel wankel te staan. Er
liggen drie plannen ter discussie, en de
gemeenteraad kiest voor plan B, dat
een bevolkingsgroei tot 25.000 a
30.000 inwoners inhoudt. Toch staat
in de nieuwsbrief te lezen: «Het is
helemaal niet de bedoeling van het
gemeentebestuur al deze
veranderingen en uitbreidingen op
eigen houtje door te voeren, zonder de
daarbij zo nauw betrokken
e Molenstraat. Alhoewel volledig bedrijfsklaar Goirlenaren er in te kennen», en het
Jenstraat alle wind weghoudt. slot van de nieUwsbrief luidt: «Zeg er
eens wat van. Het gemeentebestuur
?derlands-Belgische wil iedereen graag in de gelegenheid
tigers en veertigers sle’len “V1 aJn “S te Seïen'Het 1S
volk met huifkarren in het belan8 va" allemaal- dat daar
een ruim gebruik van wordt gemaakt».
Helaas, zij die ooit de moed hadden
vrijwel heel Goirle een meer of minder dik belegde boterham. Ook dat huhn menin8 eggen of neer te
n we het voormalige HTI-complex afgebeeld nog vóór de verbouwing. schnJ^en' *erden m!' het e,lket
de HTI. draaide hierin Goirle Textiel en nu is er Spinnerij de Wijs in ‘n d® arcfuefkas‘ opgeborgen.
1 «Breken en bouwen» zoals werd
- - „svers-
riders - middenstand - boerenstand
lar dat ging niet allemaal van een
- a-..:- c-z;ontra.
-1. Vans'
formatie waren
1966 is er reeds sprake van inmenging
van de landelijke politieke partijen, en
van 1970 bezetten die in de
gemeenteraad de meeste zetels. Het
individuele element blijft echter niet
ontbreken, en dat is alleen maar toe te Puyenbro
juichen. Geruchten gaan, dat er in 14 bungal
1982 gekozen zal kunnen worden uit 83 bejaarc
twaalf kandidatenlijsten. werd*, b-»
- Op internationaal sportgebied staat - Op 21
de Goirlese wielrenner Huub Tilburg
Zilverberg zijn mannetje. Hij wint in Gun ici
- Op 21 februari 1974 neemt Goirle
een stukje van «Tilburg-
Onderwijsstad» over door de vestiging
van het Mill-Hill-College aan de
Venneweg, dat in de volgende jaren
uitgroeit tot een Scholengemeenschap. «kiosk» op het C
- In 1975 krijgt het Centrumplan, als ingeleverd Prote
omschreven in het Ontwikkelingsplan, omwonenden he
vastere vormen, en wordt besloten tot belanghebl
realisering over te gaan. De koepelhal kijken or.g
van Pijnenburg’s Weverijen wordt Het wink
Gemeentehuis, vanuit de Tilburgseweg jn ]980 jn gcuIulK gCU
komt een doorbraak en op het zijn eerste verjaardag i
fabrieksterrein zal een winkelcentrum
verrijzen. Tegen de afbraak van de
kantoorpanden, het fabrikantenhuis
en café De Gouden Leeuw komt veel
verzet. Het mag niet baten. «Breken
en bouwen» is het devies. Het bezwaar
tegen de bouw van dure hoge huizen
aan de Groeneweg en rond de molen
wordt door G.S. wel erkend maar door
ver een de raad genegeerd. De hoge
n dat zijn bebouwing staat er, met als gevolg te
.weinig windvang om de molen nog te
id in 1974 kunnen laten draaien.
oning met het in get
in de Evenementen!
ispel» aan het C
last vele sp"*“