BERKEL EN ENSCHOT
fliH Van twee boerendorpen naar een forensenplaats
...Jl
>urg>b<
-
3
- -
m
Jubileumuitgave - 23
Woensdag 3 maart 1982
isdag 3 maart 1982
De Schalm
Wielercross
intos
Nieuwe bibliotheek
Café Mie Pieters
St.-Caeciliakerk
St.-Willibrorduskerk
2
(Foto Romanesco)
5
>ge
ideerd
tten,
ket.
J. MEIJS
Burgemeester
van Berkel-Enschot
3
Op deze foto is boerderij Deniseen te zien in de oude staat, voor de
verbouwing.
turg e.o.
434868
Vanuit het klooster in het Belgische Chimay werd te Berkel-Enschot de
IrappLstinnenabdij O.L. Vrouw van Koningsoord gesticht. In 1933 werd
een begin gemaakt met de bouw van de boerderij en de kaasmakerij. De
huidige Abdij kwam gereed in 1937 en is nog steeds het enige Trappistin-
nenklooster in Nederland.
(Foto KLM-Aerocarto
listen in de
de gemeen-
ide de één
gestichte hoe-
an het -
iberg was door een dam
iet de hoogte bij het Gal-
■erden de op de Pie-
renberg geëxecuteerden begraven.
Café Jagers- en Visscherslust kent
niemand, maar vraag naar Mie Pieters
en iedereen zal u de weg naar deze be
kende uitspanning kunnen wijzen. Dit
zeer oude typisch Brabantse cafeetje
werd genoemd naar de in 1854 te
Leende geboren Maria Pieters. Het ca
feetje ligt aan de eeuwen oude voetweg
“Loon op Zand-Moergestel, aan de
Voorste Stroom. Verderop is deze weg,
de Sparredreef, nog in de oorspronke
lijke staat. Het gilde St. Joris en St. Se-
bastiaan, dat onlangs zijn 250-jarig be
staan vierde, heeft schutsbomen achter
dit café.
oude executieplaats o-
de schedelplaats zoals men dat toen
noemde.
De Pieren!
verbonden me
Mede namens het gemeentebe
stuur van Berkel-Enschot, mag
ik U van harte gelukwensen met
het 25-jarig jubileum van uw
weekblad. Ook uw medewerkers
en de lezers wil ik gaarna bij
deze felicitaties betrekken. Het
is van U een goede gedachte om
de gemeenten uit uw verzor
gingsgebied, bij gelegenheid van
dit jubileum, eens wat nader te
profileren. Mijn respect en
waardering gaan ook uit naar
de oprichter van uw krant. Hij
heeft toch de basis gelegd om nu
dit feest te kunnen vieren. Ik
spreek de wens uit dat ook de
komende 25 jaren voor uw
krant en de lezers goed zullen
zijn Veel inzet zal daarvoor
nodig zijn en daarvoor wens ik
U alle succes toe
Sporthal ’t Ruiven
Deze ruime sporthal betekende in
1978 een welkome uitbreiding van de
gemeentelijke sportaccommodatie.
De hal beschikt over een obstakel-
Fietspaden
In het kader van het Meerjarenplan
personenvervoer introduceerde de Mi
nister van Verkeer en Waterstaat in
1975 een tweetal fietsdemonstratieob-
jecten, één in Den Haag en één in Til-'
burg. Op donderdag 21 april 1977
opende de minister het Tilburgse pro
ject, dat vooral bekendheid geniet als
T.O.F.-plan. Niet alle Tilburgers wa
ren blij met dit geschenk van het rijk;
blij waren zeker de inwoners van Ber
kel-Enschot en Oisterwijk toen zij ver
namen dat het T.O.F.-plan zou wor
den uitgebreid in de richting van hun
gemeenten. De wielrijders in het groe
ne hart van Brabant hebben ruim
baan gekregen en kunnen - niet gehin
derd door autoverkeer - veilig en ge-
zellig tot het centrum van Tilburg ko-
Deze fietspaden zijn een enorme
stimulans geweest voor de fietsvakan
ties in Midden-Brabant.
De Enschotse schuurkerk werd ge
bouwd in 1672 en vernieuwd in 1767
en uitgebreid in 1839. Aan het eind
van de vorige eeuw werd het gebouw
gesloopt, toegewijd aan de H. Caecilia.
In de kerk staat het beeld van St.-Job,
die in de achttiende eeuw bijzonder
werd vereerd. Honderden gelovigen
ondernemen nu nog de jaarlijkse bede
vaart naar St.-Job,
Het gemeenschapshuis De Schalm
neemt met Boerderij Denissen een zeer
belangrijke plaats in, in het sociaal-
ureel gebeuren van deze gemeente,
gemeenschapshuis werd geopend
september 1967. De bouw kostte
meer dan een half miljoen, toch een
flink bedrag voor die tijd. Middels een,
bouwstenenaktie bracht de bevolking
10% van de bouwsom bijeen. Het ge
bouw biedt alle faciliteiten waaraan
een hedendaags gemeenschapshuis
moet voldoen en wordt zeer frequent
gebruikt voor toneel- en cabaretvoor
stellingen.
kerk is op de monumentenlijst ge
plaatst. De kloostergemeenschap leeft
volgens de stelregel van de H. Bene
dicts, die luidt: «Dan zijn zij waarlijk
monikken wanneer zij leven van het
werk hunner handen». De monikken
werken om te leven maar leven niet
om te werken. Men brouwt naar be
hoefte; als de kloostergemeenschap
geld nodig heeft, brouwen ze gewoon
meer bier. Maar meestal draait de
brouwerij op 1/3 van de capaciteit.
Daarnaast beschikt de kloosterge
meenschap over landerijen die groen
ten, aardappelen en fruit opleveren,
voldoende om in eigen behoefte te
voorzien. In de moderne loopstal
staan 160 melkkoeien en 160 stuks
jong vee.
4
Het oude gemeentehuis van Berkel-Enschot, nu in gebruik als politiebu
reau. Enkele honderden meters zuidelijker verrees het riante nieuwe ge
meente kantoor.
Overzichtsfoto van het dorp Ber
kel-Enschot, genomen vanuit het
zuidwesten. Zoekt u maar
(Foto Romanesco)
Boerderij Denissen
Op zaterdag 22 september 1973 open
de de toenmalige Staatssekretaris van
C.R.M., Wim Meyer, Boerderij Denis
sen.
De door architect Jos Bedaux uit
Goirle mooi en praktisch gerestaureer
de boerderij is eigenlijk toevallig aan
de slopershamer ontsnapt.
De eigenlijke boerderij wordt gebruikt
voor vergaderingen en recepties. Op
de zolder is een grote expositieruimte
op de zolder boven de schuur is een
grote handvaardigheidszolder.
De gelagkamer is een echt ontmoe
tingspunt voor jong en oud.
In deze sportieve gemeente wordt
veel aandacht besteed aan de jonge-
Populair gemaakt door middel van
de t.v., verschenen ook in Berkel-En
schot steeds meer crossfietsen in het
straatbeeld en al snel moesten plant
soenen en bloemperken het ontgelden.
De gemeente reageerde snel op het
verzoek van het bestuur van de inmid
dels opgerichte fietscrossvereniging en
stelde een perceeltje grond aan de
Burg. Brendersstraat ter beschikking
waarop - zij het slechts tijdelijk - een
leuke baan werd uitgezet.
Jaloers op dit snelle resultaat van
de fietscrossers zullen zijn de motor
crossers. Zij ijveren al jaren voor een
goede baan, maar ja, aan een cross
baan voor motorcrossers worden nu
eenmaal zwaardere eisen gesteld.
steeds het mid- Galge-ven... met Pierenberg
1. Loret
trumenf Gelegen in een oud stuifzandgebied,
waarin de uitgestoven laagten de ven
nen hebben gevormd. Samen met het
nabijgelegen Schaasven en het Bakse-
ve is dit ven geplaatst op de lijst van g^^WeBicht werden
beschermde natuurgebieden. Het ge- renberg geëxecuteerden b
bied sluit aan bij het bos- en vennen-
gebied van Oisterwijk en heeft grote
landschappelijke betekenis.
Rond de vennen vindt men oudere
naaldbomen met eiken en beukenbos
sen en vele broedvogels.
Het Galgeven ontleent de naam
De tot voor kort in Boerderij Denis
sen gevestigde bibliotheek maakte de
laatste jaren een onstuimige groei
door. In 1973 werd de bibliotheek op
gericht. Medio 1980 werd het «een-
miljoenste» boek uitgeleend. Men was
tot de conclusie gekomen dat de open
bare bibliotheek te klein was gewor
den. Op 13 november 1980 werd met
de nieuwbouw begonnen. Omstreeks
deze tijd begonnen ook de voorberei
dingen in Berkel-Enschot voor deelna
me aan Stedenspel. Op dit moment
zitten ook in de reeds in september
voltooide bibliotheek, mensen stand-
by voor dit programma. Het bouwen
van deze bibliotheek vergde minder
tijd dan de voorbereidingen aan Ste-
denspei.
De bibliotheek bestaat uit een grote
uitleen-ruimte met balie, een voorlees-
annex expositiezaal, die ook voor ver
gaderingen gebruikt kan worden.
Daarnaast is nog een aparte diensten-
blok. De totale oppervlakte bedraagt
960 m2. De bouw kostte 1.059.082,-.
6
Midden in Enschot ligt de
oude prachtige frankische
brink ’t Zwaantje; een
driehoekig dorpspleintje,
begroeid met hoge bomen.
Duizend jaar geleden kwa
men hier de bewoners van
het dorp al bij elkaar, regel
den er hun zaken en spraken
recht volgens Germaans ge
bruik.
(Foto Romanesco)
Archeologische vondsten
Ten Oosten van de boerderij van de
familie van der Loo aan de Akkerweg
werden in de zomer van 1980 archeo
logische vondsten gedaan, er werden
munten gevonden, grote hoeveelheden
aardewerk en de fundering van een ge
bouwtje.
De vondsten werden bestudeerd
door de afdeling Archeologie van de
gemeente Tilburg.
De fundering is de vloer van een
kelder van een boerderij, die hier om
streeks 1500 gebouwd is. In de woelige
jaren van de 80-jarige oorlog 1600)
is het huisje door brand verwoest. De
toenmalige eigenaar zag het gevaar
aankomen, want hij heeft zijn geld be
graven. Het geld stamt uit de jaren
1500. Hij heeft echter niet de kans ge
had het geld weer op te graven. In de
ze tijd werd het platteland geteisterd
door benden plunderende soldaten.
dojo outilleerde verenigingsgebouwen. Sportschool Ooms leverde al een
r met De dit jaar kampioen geworden wereldkampioen judo in de persoon
de vas- voetbalvereniging Jong Brabant be- van Anita Staps en Bert Verhoeven,
een deze schikt bijvoorbeeld over een prachtig De midget-golfbaan en het strand-
lokatie voor grote clubgebouw met kleed-, was- en dou- bad te Rauwbraken cor
chegelegenheid en kantine, die zijn on- sportaccommodaties te
dergebracht in een speciaal voor dit schot, waar de ruim 4.000 aktieve
«accommodaties heeft de ^oe' omgebouwde boerderij. sportmensen in Berkel-Enschot fre-
tverenigingen tellende ge- De liefhebbers van de ruitersport quent gebruik van maken.
ischot niet te klagen, maken zeer frequent gebruik van de 3
Naast 3 kleinere sporthallen, kunnen maneges die Berkel-Ensch'f-
de sportmensen van Berkel-Enschot ruitervereniging De Cavalieren geniet
beschikken over 17 tennisbanen, 8 landelijk grote bekendheid en werd
voetbalvelden en 5 hockeyvelden met onlangs nog reserve-kampioen van
de daarbij behorende zeer goed ge- Nederland.
Deze kerk werd in 1910 gebouwd
door de architect Jan Stuit ter vervan
ging van de oude kerk. De oude toren
liet men staan en daar omheen werd
een nieuwe toren opgetrokken. Deze
oude toren dateerde van 1857. De
oude toren werd gebouwd aan een ka-
I pel die was gebouwd in 1214. Na de
reformatie werd de kapel gesloten en
I de katholieken van Berkel en Uden-
hout moesten naar een schuurkerk te
i Udenhout. In 1722 ontstond de paro
chie Udenhout-Berkel en in 1852 - de
kapel was toen alweer in gebruik geno
men - werd Berkel een zelfstandige
parochie.
Het meer dan 100 jaar oude orgel in
de St.-Willibroduskerk is een waar
monument.
Het werd in 1880 gebouwd door de
Belgische orgelbouwer Francois Loret.
Deze beroemde orgelbouwer bouwde
vele orgels, maar met enige trots kan
i worden gezegd dat dit orgel één van de
weinige Loret-orgels is, dat nog in de
originele staat verkeert.
In het memorieboek van de paro-
chie is te lezen dat het orgel werd ge
plaatst in 1880 ter vervanging van een
harmonium, dat was geplaatst achter
een oud orgelfront.
Dit front vormt nog s
den-gedeelte van het orgel,
maakte een bescheiden instn
I twee werken op een lade met ventiel-
kasten voor en achter. Voorop staat
het z.g. positief; achterop het ma
nuaal. De dispositie ademt geheel de
geest van de Vlaamse orgelromantiek.
In 1979 werd het orgel gerestau
reerd. Met deze restauratie was een
bedrag gemoeid van 184.000,- Het
rijk, de provincie en de gemeente sub
sidieerden mee en ook het Prins Bem-
hardfonds liet zich niet onbetuigd en
voteerde 30.000,-.
Cisterciënzers of trappiste!
uiterste zuid-westhoek van de
te.Als eerste klooster diende ae een
van de door Willem II gestichte hoe- Zwembad de Rauwbraken
completeren de ven.Vandaar de naam van het klooster j
te Berkel-En- «O.L. Vrouw van de Koningshoeven». *<je
In 1891 werd het trappistenklooster
tot abdij verheven. Op de plaats van
de oude hoeve bouwde de Tilburgse
architect C. de Beer een uitgebreid
Trappis.cnUoos.er
Vanuit de Abdij Notre Dame du De Schaapskooi is nog steeds de be-
Mont op de Katsberg in Noord- langrijkste bron van inkomsten voor
Frankrijk vestigden zich in 1881 de de kloostergemeenschap. De klooster-
Het zwembad is een fortuintje, dat
gemeente in de schoot geworpen
kreeg toen er zand nodig was voor het
ophogen van verkeerswegen.
De kuil die daarbij ontstond werd
door de wegenbouwmaatschappij ge
fatsoeneerd tot een goed geoutilleerd
zwembad, in ruil voor het zand. Met
ligweide en speeltuin een welkome uit
breiding van de gemeentelijke sportac
commodaties.
de in de directe omgeving gelegen vrije vloer van 44 x 29 meter. Een d
Ie executieplaats van het gerecht, van 10 x 10 meter, een ruime foyer i
restaurant en vergaderruimten,
te tribunes en jurykamer make
zaal tot een geliefde
internationale en nationale sporteve
nementen.
Over sport:
ruim 45 sports
meente Berkel-Ens
Nog in 1967 haalde men in
Berkel-Enschot op deze
knusse manier het huisvuil
op. De werkverdeling tussen
het drietal -vuilverwerkers-
lijkt al even onaangenaam
voor het grondpersoneel uit
te vallen als tegenwoordig.
cul
He
rik
