Van schrijf-tot drukletter
GOEDVOORUW
BANKSALDO
Roskam Auto’s
Rotil Automateriaal
IAL
teij
ser
s
Tt.
19
184
Wist U dat
Dit kan alleen
rU*
riaa/
'en
AUTOBEDRIJF P. SMULDERS BV
WIJ WENSEN DE TILBURGSE KOERIER
EN DE HEER P.C.VAN LOON
VAN HARTE GELUK MET HUN
25-JARIG JUBILEUM.
Christus
IGv
E
i te
euwe
Jubileumuitgave - 21
Woensdag 3 maart 1982
isdag 3 maart 1982
ging
Ie het
officieel
van
:md
Nineve
teken
beeldwaarde
Oeroek
Akkad isch
enkelvoudig
a. pi, wa
tal
resjoe hoofd
oeznoe, oor
57-332138
boeroe. put
toe!
katoe. hand
ki
kin
s/iproe, boodschap
smoentoe. zwaluw
REKLAMEVAKMENSEN 013/360526 351452
TT—T
W(
kalboe, hond
tas/. lik
s/aoe. gerst
Mitsubishi. De Gestaalde Perfektie.
ire
Roskam Auto’s
B.V.
Rotil Automateriaal
een schadevrije auto te verkopen
garantie te verlenen van 3 maanden, ongeacht de gereden kilometers
420731
in staat is uw rijkosten
aanmerkelijk te verlagen door
in samenwerking
met haar eigen grossierderij
Bezorg uzelf een leuke dag.
Kom naar uw Mitsubishi Dealer.
iefen en
i schrift.
archaïsche
dynastie
ïn bleven in
van de 6e
Mitsubist
v.a. f
3alant
’.995,-
Goirkestraat 144A-146 Telefoon 421820-420067
Bosscheweg 235, Tilburg, telefoon 013-354322
Bosscheweg 240, Tilburg, telefoon 013-435589
Prijs inkl. BTW
assenheim
Wijzigingen voorbehouden
siek Romeinse invloeden. Voorts
wordt een groep werken toege
schreven aan de paleisschool van
Aken, die een meer klassieke
De beroemde Steen van Rosette
die de sleutel vormde voor de
ontcijfering van de hiërogli<
het demotisch
Deze vier letterschrifter
gebruik tot het einde
eeuw.
In de eerste eeuwen van onze jaar-
teinen
ontston-
lindingen
v, «katems»
gevouwen,
van speci
bladen
klankwaarde
syllabisch
j het
ïvolue- rond 800 na Cl
bij event, verdere reparaties onderdelen te leveren uit
haar eigen grossierderij tegen betaalbare prijzen af
Djemdat
Nasr
slaven ge-
andere
1 slaven
sn op in vervormingen legic
i ook de den als vanzelf letti
ating:, ze boven en onder.
geteken-
i natuur-
.ronkelijke
nte vorm
maar de wijze bruil
racht een ver- sc'
letters kregen
Mtalis quadra-
Vele landen betwisten elkaar de eer wie de eigenlijke uitvinder was
van het drukken met losse letters. Was het Johan Gutenberg of
Laurens Janszoon Coster?
Tengevolge het opt
Arabieren in Egypte was
als schrijfstof niet meer i
men; sinds
perkament praktisch
schrijfstof. Uit het Ve
was inmiddels vanaf
een zeer bijzondere kunst
Europa binneng
inst papier
>eeld van de C
echter duren tot
voordeel bovenop. Wat, dat hoort u in de show
room wel.
Kom kijken naarde ekonomische1600’s
(ook met vijfbak), de potente 2-liters en de revolu
tionaire 2300 Turbo Diesel.
Een Mitsubishi Galant is goed voor uw
banksaldo. Voorz’n prijs geeft hij eng veel auto.
Hij heeft aan één beurt in de 20.000 kilometer
genoeg.
Uit een ADAC onderzoek komt hij als
minst pechgevoelige auto naar voren.
Hij geeft veel kilometers voor een liter
benzine. En blijkt goed vooreen hoge
inruilprijs. Wij als Mitsubishi Dealer
doen daar nog wat onmiddellijk W
-gMH
GRIEKEN
900jaar voor Christus
Als basis voor hun alfabet namen
de Grieken het letterschrift van de
Phoeniciërs over; enkele wijzigin
gen werden in de lettertekens aan
gebracht. Aanvullingen en het
weglaten van tekens traden op in
verband met hun taal, zo
wijziging van de schrijfricht
werd van links naar rechts.
ROMEINEN
Het spijkerschrift zou uitgevonden
zijn door de Soemeriërs (ca. 3000
jaar voor Christus). Kenmerkend
zijn de wigvormige figuren, waarin
woorden worden uitgebeeld.
B5005
18.00 uui
te ont-
weinig
het anders zo
van de Assy-
volksverhui-
ngen hebben het spijkerschrift
in Mesopotamië een sterke ver
spreiding gegeven en lange tijd
werd er door verschillende volke
ren gebruik van gemaakt.
SINAÏ-SCHRIFT
2500jaar voor Christus
Afbeeldingen betekenen nu
meer het voorwerp, doch de e
letter van het te vormen
Bijvoorbeeld de tekening
oog was weerggegeven door een o.
Hieruit is zeker het eerste zuivere
letterschrift met 27 lette
staan (rond 1600 voor
Het had invloed op 1
bylonië, Phoenicië er
Aan de hand van de gevonden afdrukken van door beiden gedrukte
werken is het niet mogelijk de precieze toedracht te achterhalen,
omdat vele van deze afdrukken niet gedagtekend zijn.
Ook de juiste ouderdom van de door de Egyptenaren vastgelegde
hiërogliefen is moeilijk te bepalen. Maar men neemt aan dat de pe-
J ien en i:
ingelegd met edelstenen,
er toe gekomen in de boel
gingskunst enkele groepen t
derscheiden, dié dikwijls het werk
zijn van anoniem gebleven mees
ters. Zo spreekt men van de Ada-
handschriften, genoemd naar de
benedictines Ada, een zuster van Haar
Karei de Grote; de versiering er
van vertoont Byzantijnse en klas-
PHOENICIËRS
1500jaar voor Christus
Dit volk van kooplieden
vaarders gebruikte een me
ker-alfabet bestaande uit 22 let
ters, waarbij de klinker onder het
lezen moest ingevuld worden;
jpgaven». (b.v. varen v-r-n).
tiden ook De Phoeniciërs ontdekten dat het
aantal spraakklanken in een taal
betrekkelijk klein is. Waarschijn-
jn ze tot die bevinding geko-
doordat ze in verbinding
iden met het Oosten waar c
gevorderd
ide landen,
k praktisch
en teken zou
stond bij hen'
srschrift dat bij alle be-
volkeren ingang vond.
1 kwam dit letter--
oude Rome vero-
reidde zich daarna
europa.
riode moet liggen tussen 4.000 - 3.000 jaren voor de geboorte van
Christus. Door middel van figuren legden zij het gesproken woord
vast. Deze methode is reeds waarneembaar bij de eerste ontwikke-
lingspogingen van de mens. Natuurlijk kon men dan geen ordening
geven in deze tekens en was er nog geen sprake van een alfabet. e es on e
Voor het voorstellen van deze tekens gebruikte men vaak vogels en
andere dieren maar ook natuurverchijnselen. Verrassende ontdek
kingen werden gemaakt waaruit bleek dat deze tekens niet enkel
een uitdrukkingsmiddel bleken, maar tevens een woordschrift.
tijdens deze periode noch arbeidsloon noch materiaal te laten betalen
na de garantietermijn in de gelegenheid te stellen uw auto de
periodieke onderhoudsbeurten te laten verzorgen waarbij u geen
arbeidsloon betaalt
.....uJdels had Karei de Grote
zijn macht op politiek gebied zo
danig versterkt, dat hij meerdere
merkwaardige en betekenisvolle
/ormingen doorvoeren kon.
Ier het gezag va
die reeds
rad gezet dat s
w e minus
de Grote schrijfscholen op
die een merkwaardige vooruit
gang betekenden voor het op gro
tere schaal verspreiden van het
geschrevenen. Deze nieuwe Karo-
lingse minuskel heeft een uitzon
derlijke invloed ontwikkeld, zodat
een gelijkvormig schrift tot stand
kwam en bijna overal de
leden ging behoren. Nienegen. jpr® idinf stert ge\
schrijven zeer veel tijd Voduktfe zeer beifngrijk.
„'e
Kiften werden bovendien uit-
i de enige zonderlijk mooi verlucht met sier- P
Verre Oosten letters, dekoratieve ranken en
de 12e eeuw voorstellingen die geleidelijk tot
„.jin Zuid- losstaande miniaturen uitgroei-
oare grond- Europa binnengekomen, namelijk den.
e schrift be- de kunst papier te maken naar het De
len. voorbeeld van de Chinezen. Het
zou echter duren tot de 14e eeuw
alvorens het papier veelvul
gebruik kwam. In onze konUv>»u
wordt voor het eerst meldir"
maakt van een papierfabr.v». u.v
in het jaar 1405 te Hoc ‘'„J
was.
wij kennen als de hu-
minuskel. Hieruit
.ach de Romeinse drukletter
romein ontwikkeld, in feite
lij vergissing samengevoegde
einse kapitaal van vóór
de kleine schrijflet
ter, gebruikt ten tijde van Karei
de Grote in- zijn schrijfscholen
u niet
jeerste
sn woord.
van een 600 vóór tot 500 jaar na Chris-
tus --r
te zuivere Via Sicilië kwam de invloed van telling begonnen de Rome
itters ont- de Griekse kunst naar Italië, het boek te vormen tot één geheel,
Christus). Weer werden kleine veranderin- waarbij men de grondstof, papy-
landen als Ba- gen in de tekens aangebracht en rus of perkament, aan elkaar
;n Palestina. weggelaten, naar de behoeften plakte.
iekse kunst naar Italië
Weer werden kleine veranderin
gen in de tekens aangebracht en
weggelaten, naar de bek™™.
cament werden reeds van- Inmiddels
en 6e eeuw,
tarto vier) o
iren voorzien van speciale
.ing: katern A, bladen Aa hervc
katern B, bladen Ba en Ond<
enz. Door het vasthechten York,
van deze bladen werd het hante- punt had gez
ren en lezen van een boek veel «Karolingse
eenvoudiger. Was het probleem Karei de Gr
van vasthechten opgelost, er dien
de nog gezocht naar een middel
om het boek zoveel mogelijk te
vermenigvuldigen.
Men ging geletterde
iken: één dikteerde, i
schreven, soms zelfs zoveel
als de oplage groot was.
L...
vuj.uuv ukiwuuvu er ook de zo
geheten scholen van Reims, Metz,
Corbie, Tours en St. Gallen. Bui
ten voornoemde boekverzorgers
waren er tot laat in de middeleeu
wen priesters en monniken die
zich met het overschrijven van
boeken bezig hielden, of het als
opgelegd werk uitvoerden.
Naarmate de jaren verstrijken,
evolueert de schrijfletter naar een
meer ronde vorm. Omstreeks de
12e eeuw bereikt de Karoli
/an Alcuinus van minuskel haar hoogtepunt; ar
een schrift op zijds waren reeds strominee
wij kerinen als onderkennen naar een
iskel», richtte stijl, met name de gotiek,
jfscholen op GOTISCH SCHRIFT
vooruit- yanaf de i2e eeuw ondergaat de
lettervorm een grote verandering
onder invloed van de gotische
bouwstijl. Waar de lettervormen
voorheen rond en vloeiend waren,
worden ze nu hoekig en toege-
°t s%nd spitst. Het gotisch schrift was ze-
Par‘*k“’ ker geen verbetering in duidelijk-
;-middel- heid vergeleken met de Karo.
e ver‘ lingse minuskel. Toch is de ver
spreiding zeer sterk geweest en de
re zeer belangrijk. Men
ondertekende verscheidene va
rianten in het gotisch schift, waar
onder de prismatische en hoekige
littera formata, de rondere littera
rotunda, de meer kurusieve littera
bastarda of batarde en de textura.
Het 'gotisch schrift raakte vanaf
de 15e eeuw in onbruik in Italië
minuskel bezat en vanaf het b(^n van de 16e
.pende vonnen en eeuw in Frankri£ In Engelandi
k aan elkaar ge- schrift6in gebruik.
U j dew pen°de In Duitsland werd het
/aard gebleven die in 1941 afgeschaft.
icen zijn; versierde r
HUMANISTISCHE
MINUSKEL
Met de doorbraak van de renais
sance, een kunststroming die van
Italië uitging, trachtte men de ver-
tuur, kunst en bouw-
i herleven. Het huma-
irift werd door Ita-
humanisten vanaf het eer-
t van de 15e et
van de taal. Van het Latijnse alfa- Met perkt
bet mag gezegd worden dat het af de 5e
uit het Griekse is ontstaan. De (van quart
T thans gebruikte kapitalen (hoofd- Deze warei
f6.? Ut' *etters) AP de Romeinse vormen nummering
die bewaard gebleven zijn in op- en Ab; ka
schriften van triomfbogen en op Bb,
grafschriften. In steen gehakte let- van
ters werden gebruikt als lettertype
voor het schrijven op papyrus en
perkament.
?1' De op deze grondstoffen f
de letters weken in vorm
lijk af van het oorsprc
o voorbeeld. De vierkant
bleef wel behouden, i
van «schrijven» bra
Vorming mee. Deze 1
als benaming «capi--
ta». KAROLINGSE MINUSKEL
Aangenomen wordt dat de Ro- 800jaar na Christusd a
meinen rond 500 na Chr. reeds Tengevolge het optreden van de staande
vier verschillende geschriften in Arabieren in Egypte was papyrus vergde
gebruik hadden: de capitalis qua- als schrijfstof niet meer te beko- moeite
drata, de capitalis rustica, de un- men; sinds de 7e eeuw zelfs was schriA.
cialis en de half-uncialis. perkament praktisch de enige zonderlijk n
Langzamerhand namen de vor- schrijfstof. Uit het Verre Oosten letters, del
men een meer vertikale neiging,
aldus kon men meer letters aan
brengen op de kostbar* -J
stoffen. Het Romeinse s
stond enkel uit kapitalen.
Door het vlugge schrijven waren
/ormingen legio; er
als vanzelf letterverbi
rs uit dé oudheid,
.ov inscriptiekapitalen
mieuw in de belang
de oude bouwwerken
.eiteld stonden. Te
men de prachtige
in de Karolingse ren tot wat
monniken van Karei manistische
iden van vele klassie- heeft zich
iéerd. of de rnr
deze een bij
s komende Romeinse
1-Romeinse Christus met
HIËROGLIEFEN
4000-3000jaar voor Christus
Deze afbeeldingen, voorstellingen
weergevend uit het dagelijks le
ven, werden uitgehakt in rotsen of
getekend op muurwanden. Best
kan men ze vergelijken met onze
hedendaagse «rebusop"""“--
Deze voorstellingen kenc~..
toen de schrijfrichting van links
naar rechts. Uit deze hiërogliefen betrek!
(hiëros heilig en glupheim lijk zijr
insnijden), afgeleid uit het Grieks, men c
ontwikkelden zich twee schriften: stond
het hiërotisch of priesterlijk kuituur zeker zo ver g
schrift, dat vlotter en eenvoudiger was als in de omringend»
was, en het demotisch of burger- Daar vond men het ook
lijk schrift van het volk, dat zich dat iedere klank een
door zijn verkorte tekens als een hebben. Aldus ontsta
praktisch onleesbaar schrift ken- het letterschrift dat bij
merkte. schaafde volkeren ingar
SPIJKERSCHRIFT Na Griekenland
3000jaar voor Christus schrift ook het c
Ingewikkelde en moeilijk te ont- veren en verspreid
cijferen tekens die slechts weinie over heel West-Eur
ingang vonden in
rijke kultuurleven
riërs. Herhaaldelijke
zingen hebben het
var
B
schreven te zijn,
zijn boeken bewa
echte kunstwerken
bladzijde
elegd
met
iw gekomer
kunst enkele
rscheiden, dié J
anoniem gebl
cnreekt men v
.Aten, genoer.
•nes Ada, een z
irote; de versie
Karolingse
duidelijke en lop
alhoewel iedere
mldig in getekend werd, g
.ntreien kens de indruk
ding ge- schreven te zijn.
jriek die zijn boeken bewa
loei gevestigd 1 x
kwamen opnic
t officieel steimngnje’tde
ken zijn; versierde waarin ze gebc
initialen, dikwijls HUMANISTISCHE vens ontdekt
delstenen. Men is MINUSKEL handschriften
ekverzor- Met de doorbraak van de renais- minuskel: de i
te on- sance, een kunststroming die van de Grote had<
werk Italië uitging, trachtte men de ver- ke schrijvers werken gekopk
mees- dwenen kuituur, kunst en bouw- Verkeerdelijk ging men ook
stijl te doen herleven. Het huma- werken beschouwen als
nistisch schrift werd door Ita- vanuit het verste oud-1
inse humanisten vanaf het eer- verleden.
ste kwart van de 15e eeuw ge- Technische verbeteringen bij
bruikt voor het kopiëren van wer- schrijven lieten het schrift evo