onze
HEi35PUZZEL
4
Een «Meester is op weg naar de nachtmis
terwijl de aarde sterft», klinkt het ho-
handvol
wen
ft
A
Il Ons
nieuwjaars-
niininiei*
SSSSS- T». —5
■achm betekent?» (afk.); 155.bepaal d onderricht; 157. keurig;
haalt schuw en 158 het geheugen verliezen; 160. en
---fuik, dergelijke (afk.); 161. rond en dik; 162. op
Jvoorwaarde dat; 164. biersoort; 165. zon
Ml
lM:
ME'
MT”I
IM'
Donderdag 24 december 1981 pagina 9
smber 1981 pagina 8
Kerst in Bethlehem
de tweede pnjs
Wij
153.
■gel;
zal verschijnen op
11(1 op
anuari
woensdag 30
december
Advertentie- en
redactieafd. sluiten op
dinsdag 29 dec.
’s morgens om 11.30 uur.
egeld
innen
een
Ik heb
De geestel
gevouwen
koorhemde
wa 169 1!
•8246621
1078202 6
„.„..even,
j voelt zich t
Cicero, die i
Bethle-
isten van
>rden ge-
ikte.
in verval maar werd
jouwd door Jus-
Byzantium. In
houdt zijn
van de
sen
reizc...
Deze moderne bedevaartgangers ko
men met hetzelfde doel als hun voor
vaders om de geboorte van Jezus te
vieren en om uitdrukking te geven aan
de wens van allen ongeacht de reli
gie die zij belijden voor vrede en
goede verstandhouding onder de men
sen.
DE TILBURGSE KOERIER
Evenmin worden hier-
terogene mas
delft Frar»
ten en
met éét
waar„.B
pocrisie c
schreeuwt i
jullie onder
de nachtmL
Zijn woorden verwaaien in vijandig
heid.
Welke 3 sleutelwoorden vormen de letters
uit de vakjes: 117 21 135 169 159129 9 21 80
206 37 2171010 218 24 66 213137198168
1801367139—118107 8 20268174124111
5 173 52 121
In december zal, als zo menig jaar tevoren, de devotie van miljoenen Christenen over de hele wereld zich op
Bethlehem richten, de plaats waar Jezus werd geboren. Hier, in een klein stadje in de heuvels van Judea, slechts
enkele kilometers van Jerusalem verwijderd, bevindt zich één van de heiligste en oudste kerken van het
Christendom, de Geboortekerk, die gebouwd is boven de grot waar Maria Jezus ter wereld bracht.
De plechtigheden van de Rooms-Ka-
*volieke kerk beginnen op 24 decem- moger
ber om 1 uur ’s middags. Op dat tijd- Leder
stip begeeft de Latijnse Patriarch zich
vanuit Jerusalem aan het hoofd van
een plechtige stoet kerkdienaren naar
Bethlehem, 6,5 km verder.
Deinend door de nauwe straten van
Bethlqhem arriveert de stoet op het
Manger Plein. Daar wordt de proces-
ïestelijken van de
voorafgegaan door een
die hun komst aankondigt
en zilveren staf op de grond
w dreigende handtastelijkheid, men rukt
I X'T» Mw W hem de bontjas en pelsmuts af en ver-
MM VMM M stijfd door de snerpende wind en de
gruwelijke kou staat hijblootsvoets
in zijn pyjama op de tegelvloer in de
hal van zijn woonhuis. Versuft wankelt
hij de zitkamer in waar de vertrouwde
beis, de boekenwand, de warme
atmosfeer hem langzaam tot de wer-
heid terugbrengen.
i glanst het licht van een lan-
VKf_ in de uitgestorven straat, de
is door gestrande treinen: P™dule tikt de dJd w,e* de hond
achtige slapende dieren die bij el- schuurt zachtjes jankend langs zijn
^^utting zoeken. benen- Er>s nlets aan d‘hand’ koudt
wereld vergaat in komplete hij zichzelf voor, een ordinaire dwaze
<iaos nachtmerrie en opgelucht blijft hij
schreeuw, het kort- door het raam naar buiten staren
ten van een fakkel en Op de stoep is er opeens een brede
ht en stilte dieper dan schaduw, iemand met eenjiets ae
krantenbezorger. De man plaatst be
dachtzaam zijn vervoermiddel tegen
het ijzeren hek en even later kijkt
Frans verrast in het gezicht van een
oude bekende: Bert Vermeer, heel
lang geleden de conciërge van «zijn»
voordeur gaat als vanzelf
een volgt de ander in op-
perste verbazing.
«Kranten rondbrengen, Bert?» is het
eerste dat Smits kan uitbrengen. De r
aangesprokene moet even aan de si- I
tuatie wennen. Hij schuift onrustig in I
zijn fauteuil heen en weer en voelt een
lichte irritatie door de onwezenlijke,
bijna aanmatigende rust die de omge
ving uitstraalt. Dan vindt hij toch de
juiste woorden. «Frans, mijnheer
Smits, het komt mij al lang voor dat
oud worden een laakbare toestand
geworden is en jong blijven daaren
tegen een dure plicht»
Hij lacht vermoeid en vreugdeloos
«Vroeger heb ik duizend malen de
gangen, toiletten en lokalen schoon
gemaakt, de verwarming geregeld, de
lichten aan- en uitgedaan en me
J 'zendmaal geërgerd aan de
^.erbordjes vol hoogdravende wijsheid
in de lerarenkamer. Ik kan de tekst
dromen: «Leven is strijde/
in de neca en «De geest beweeg
°esproken wordt, maar ook rie» van Vergilius. Eerst nu i
Jdenhout en de Langstraat, een beetje waardering
J als... Fins en Zweeds en ziet Ik heb mijn jongen w<
plotseling in alle ongerijmd- gen, Frans,
geven door Russen die Rem- verloren te hi
^^erij van de verloren zoon wenningskuur gev
muit Leningrads hermitage weer het ware opnieuw
dsbrengen naar het land van oor- Met heel veel liefde
Heel duidelijk onderscheidt en met een schep hulp van h
tet machtig doek de baardige het hoop ik lukken, maar f na/
inden laat rusten op de ‘k er onderdoor al pak ik alles
...^..^on, de ouderdom fatsoenlijk geld er'-
rmend buigt o<ver de huur, voeding, kleding,
,^ld verdwijnt, naakten
Jen uit de derde wereld
op om even absurd als
lar weer plaats te maken
Jen uit zijn eigen le-
De Geboortekerk werd door Con-
stantijn de Grote gebouwd op de wens
van zijn moeder, koningin Helena, die
in 326 n.C. een bedevaart naar het
Heilige Land maakt"
Deze kerk raakte in v<
in de 6e eeuw herbe
tinianus, de keizer van I
de loop der eeuwen zijn
deringen aangebracht i_
verbeteringen en reparaties, ook in de
Fransiscaanse, Grieks-orthodoxe en
Armeense kerken.
Het gebouw maakt de indruk van een
massieve, middeleeuwse sobere
ting. De eenvoud van het bouwwer^
terechthet suggereert niet slechts de
nederige oorsprong van Jezus’ ge
boorte, maar tevens het belang van de
kerk als middelpunt van studie en pel
grims vaart.
Vertikaal:
I. muziekgezelschap; 2. gemalen produkt;
3. rivier in Oostenrijk; 4. luitenant (afk.); 5.
soort hert; 6. muzieknoot; 7. bovenbouw
v.e. wagen; 8. verbond; 9. Spaanse munt;
II. schermbloemige plant; 12. insektene-
ter; 13. motorschip (afk.); 14. stok waarop
de kippen slapen; 15. loonbelasting (afk.);
16. bloeiwijze; 17. vereniging; 18. bezwaar;
25. alvorens; 26. vrouwenverblijf; 27. soort
kers; 29. gaffelvormige steunbalk; 30. af
gelegen 31rivier in België32. vreugdevol
begrip; 34. elektrisch geladen atoom; 36.
wig om hout te klieven; 37. grappenmaker;
39. weinig levendig; 40. Portugese munt;
41bittere vloeistof; 42. gesteente; 45. bos
gewas; 46. muziekinstrument; 48. zoog
dier; 49. orgaan; 51. bijbelse naam; 53.
akelig; 55. opnieuw; 57. sierlijk dier; 60.
hoewel; 62. te weten (afk.); 65. bij voortdu
ring; 66. fronton; 67. knaagdier; 68. doof-
hoedje voor kaarsen; 70. rivier in Duits
land; 71bedrijf voor het vervaardigen van
deuren, kozijnen, enz.; 72. heidemeertje;
74. soort dameshalsbont; 76. Trans Europa
Expres (afk.); 77. schaapkameel: 78.
beugeltje met pin; 79. onderscheidingste
ken; 81. in hoge mate; 82. brandstof; 83.
bijbelse naam; 85. bewaarplaats voor vis;
87. lidwoord; 88. muzieknoot; 90. open
plaats in ijs; 92. tegenstelling van rustdag;
94. veel kennis bezittend; 95. jaarboek; 97.
stukgrond; 99. dichter; 101. voertuig; 104.
boom; 106. land in Afrika; 107. mannetjes
hond; 109. troef-negen; 110. spade met ge
kromd blad; 111. hectogram; 112. berg
plaats in een kledingstuk; 113. onder
richt; 115. paling; 116. onderdeel v.e. ten-
nispartjj; 12. plaatvormig stuk chocolade;
124. zorg; 125. speeltuintoestel; 127. bo
tervat; 129. stad in Frankrijk; 130. vogel;
132. vettige stof; 134. rekenkundig
vraagstuk; 135. adviseuse; 137. bovenhoek
v.e. zeil; 138. korte kous; 139. klankweer-
kaatsing; 141. aan boord (afk.); 142. land
bouwwerktuig; 143. onvriendelijk; 144.
web v.e. spin; 146. gesloten; 148. blad pa
pier; 149. aanvoerder; 151. bedachtzaam
heid; 152. ogenblik; 155. hoog bouwwerk;
156. kapot; 158. onsmakelijk; 159.
voegwoord; 161. slaapplaats; 163. mu
zieknoot; 164. public relations (afk.); 166.
aanhanger, supporter; 168. voertuig; 169.
groot, krachtig; 171. inwilliging; 172.
klank; 173. cilindervormig hol voorwerp;
174. hoofdstad van Korea; 177. snijwerk-
tuig; 179. kledingstuk; 181. vermetel; 183.
snel drogend mengsel; 185. plezier; 187.
Europeaan; 189. gezichtshuidskleur; 190.
zangstem; 191. soort straatsteen; 193. vis
been; 194. dakbedekking; 196. brilslang;
198. Indonesisch vleesgerecht; 199. deel
van de voet; 201. wieling; 203. vaatwerk;
205. wijfje v.e. kanarie; 207. door, met
(Latijn); 209. vogel; 211. waterkant; 212.
militaire ordedienst (afk.); 215. op dit mo
ment; 216. cent (afk.).
Net even buiten Bethlehem, bij het
graf van Rachel, waar de vrouw van
Jacob is begraven, wordt de Patriarch
begroet door de plaatselijke aut
teiten en vertegenwoordigers van
milies, die de afgelopen 300 jaar reeds
het voorrecht hadden de Patriach te
~"£ïn begeleiden.
Leden van het Corps Diplomatique en
duizenden leden van kerkelijke en
jeugdverenigingen sluiten zich aan bij
de processie en gaan dan op weg naar
(5,-.n de derde pnisno-
en» van Se-
eweegt de mate-
i begin ik er
.g voor te krijgen.
lebben. Hij heeft een ont- 2iplechtige ver
ur gevolgd en ik ben als partner (afk.); 24. ui
onieuw vader geworden.
Je, begrip en geduld
hulp van boven zal
incieelga
les aan v
fatsoenlijk geld oplevert. De hcB.
huur, voeding, kleding, het breekt me
de nek».
Dan is het heel lang stil in de kamer.
Frans Smits beleeft nog eens zijn
nachtmerrie, de jonge Vermeer was
een van de verbitterde studenten,
maar hij beleeft sterker
jaar, waarin zijn vrouw stierf en
'<an de veroorzaakte pijn en eenzaam-
r,c,d niet werden opgelost door
gastcollege, een incidentele sprei
..art, een artikel in een weten
schappelijk tijdschrift. En dan staat
daar het antwoord opeens manshoog
voor hem, het evenwicht waarnaar hij
koortsig gezocht heeft en het is alsof
de nacht zonder enige overgang in de
dag is overgegaan.
«Bert», zegt hij nerveus, «je moet naar
mij luisteren en mij zonder tegen
spraak en verzet serieus nemen. ”'j'
hebben allebei niet zo gek veel tijd
meer en toch moet het karwei worden
afgemaakt. Dat is onze opdracht. Je
ziet, ik woon in een kast van een huis,
de bovenetage is niemand van enig
nut, die is voor jou, Bert, voor jou en
zoon. We zullen samen de draad weer
oppakken». En dan r
Weet je wat Beit Lac
De aangesprokene l
ontdaan de schouder op
het zal wel Grieks zijn, nu
dat er nou toe, mag ik nu zomaar..
«Beit Lachm is hebreeuws voor L*
lehem, Bert», gaat
stoorbaar door huis
huis van toevlucht i
het goed zijn injo
dan huilt hij geluic
den last van twijfe,
hagen van hem i
«Het zal toch eei
Bertwe zuller
handvol licht te
donkere, als
schouwde
Frans Faber Smits is er zich vaag van
bewust dat de klokken van de kerk op h,J de Zitkamer in wi
de Heuvel al sinds uren zwijgen, de meube‘.sf_d[^e,^
felle lichten van het hoofdpostkantoor ?tr?°,sf
gedoofd zijn en het emplacement, kelfjknt
misschien wel het hele baanvak tussen buiten
station West en de Bossche Weg ver- faarn i
stopt is door gestrande treinen: Pendul
reusachtige slapende dieren die bi
kaar beschutting zoeken.
De t
duisternis en chac
Een eenzame
stondig vlamme
dan volle nacht
tevoren.
Frans is een van de velen die hun huis
in de stad verlaten hebben maar merk
waardig genoeg voelt hij zich niet ge
raakt door de massale paniek van een
opgejaagde menigte, die hem als in
een branding heen en weer zwiept. Hij lyceum. De
Ziet zich tot zijn eigen verrassing ge- °Pen en de
huid in een komfortabele bontjas die
hem beschut tegen de aanwakkerende
noordooster en sneeuwvlagen en hem,
oud-leraar klassieke talen, een gevoel
I van onaantastbaarheid geeft. Van
over de toendra’s is het poolijs zijn
vernietigende opmars begonnen, een
wals die onstuitbaar richting evenaar
rolt om aan alle menseljjk leven voor
goed een einde te maken.
Horatius mag dan gezegd hebben,
peinst hij, dat ons allen dezelfde nacht
wacht en dat, volgens Sallustius, alles
tot ondergang gedoemd is, hij Frans
Faber, rustend, bemiddeld en geres-
pekteerd burger, zal op de een of an
dere manier wel overleven. Dat kan
niet missen en hij voelt zich op een en
dezelfde lijn met Cicero, die in onwan
kelbaar optimisme steevast beweerde duin
dat zijn hoop en vertrouwen niet kapot sierb
te krijgen waren zolang hij adem
haalde.
Hij hoort het Brabants zoals dat in de
Kempen gesproken wordt, maar ook
dat van Udenhout en de Langstraat,
evengoed alsFins en Zweeds en ziet
zich dan plotseling in alle ongerijmd
heid omgeven door Russen die Rem
brandts schilderij van de verloren zoon
vanuit Leningrads hermitage weer
thuisbrengen naar het land van oor
sprong. Heel duidelijk onderscheidt
h(j op ht
man die zijn handen la<
schouders van zijn zoo/
die zich ontfern
jeugd. Dat beek
en verhongerde/
dringen zich op
onverklaarbaa
voor studente
raarsperiode.
Maar in één opdicht is die bizarre, he-
•gsne massa eensgezind: men be- va,j a
r: Frans onder de bitterste verwij- 'leld
en grofste aanklachten, die hem ëast-
één slag alle zekerheid en schijn- ^e^rl
irdigheid ontnemen en in de hy-
drijven: «Laat mij gaan»,
vt hij, «ik heb geen schuld aan
lergang ...ik ben op weg naar
-nis».
Horizontaal:
1. verzamelboek voor portretten; 10. naar-
iting; 19. boomloot; 20. voorzet-
erklaring; 22. Eurovisie-
partner (afk.); 24. uitdrukking van ontken
ning; 26. soort broodbelegsel; 28. horizon;
30. staafvormig werktuig; 31. moed, durf;
33. harig; 35. vinnig; 36. stuk geschut; 38.
»lga vrouwelijke sfeer; 41. strafwerktuig; 43.
wat u*troeP; M. paardeslee; 45. overeenkomst;
47. mannetjeskat; 48. slot, burcht; 50. de
onbekende (afk. Latijn); 51. volksover
levering; 52. in iets; 54. streling met de
hand; 55. dans; 56. tooi; 58. wild zwijn; 59.
niet vlug opgevend; 61. zangorgaan; 63.
vijandschap; 64. onbepaald vnw.; 67. trek;
69. ouderloos kind; 72. verzamelnaam van
ie stuaen/en, “kSre Jdi®re": 73u rivier in Siberië; 75
Zuidnederlandse benaming voor note-
- zijn voorbije boom. 78 Weefstof. 80 BPassagier. 83
stierj en waar- soort grammofoonplaat (afk.); 84. zee
hond; 86. kans op ongeluk; 87. rivier in
een België; 89. verouderde benaming voor le-
?ek- denpop; 90. grasvlakte; 91. siervogel; 93.
rivier in Duitsland; 94. mondeling onder
houd; 96. klipgeit; 97. bruinachtige verf
stof; 98. bedrog; 100. muzieknoot; 101.
persoonlijk vnw.; 102. kleverige stof; 103.
rechter-commissaris (afk.); 105. mu
zieknoot; 106. dwaas; 108. cirkelvormig;
110. lichtende kring om zon of maan; 112.
drukkend warm; 114. zonderling; 117. po
litiefunctionaris; 118. bedrijf voor het ma
ken van banden; 119. deel van Sumatra;
120. soort hond; 122. maaltand; 123.
sierplant; 125. vragend vnw.; 126.
eerstkomende (afk.); 128. nummer (afk.);
129. vaartuig; 131. bijwoord; 132. met be
stemming (afk.); 133. muurholte; 136. on
vergelijkelijk; 138. sigarettentabak; 140.
enig scheepsjournaal; 143. stad in Zwitserland;
je 1^5. kleine rekening; 147. warm zeepwater;
148. voornamelijk; 150. belegering; 151.
der moed; 167. watervlakte; 170. vogel;
172. laddersport; 175. vrouwelijk persoon;
176. soort ovetjas; 178. eetlust; 180. her
vormd Esperanto; 182. graanpakhuis; 184.
bezieldheid; 186. vogelprodukt; 188. hu-
m»i>rig persoon; 190. kunststijl; 192. voor-
langs het dak v.e. huis; 194;- per
felicitatie (afk.); 195. snelle loop; 197. ha
telijke opmerking; 198. stof; 200. flink
manspersoon; 201. oogholte; 202. land in
Azië; 204. vreemde titel; 205. iden
titeitsbewijs; 206. boom; 208. moeras
vogel; 209. veelkleurig; 210. rund van de
hooggebergten van Tibet; 212. insekt; 213.
ratelpopulier; 214. telwoord; 216. klein
vertrek; 217. boomvrucht; 218. persoon die
verdeeldheid teweegbrengt.
Naast de Geboortekerk bevindt zich
de kerk van St.-Catharina, waar
7 Roomskatholieken hun diensten gedu-
t er veel veran- rende de kersttijd houden,
in deze kerk, Shepherds’Field, net buiten
hem, is de plaats waar dienst
verschillende richtingen wok
houden.
De Anglicaanse bisschop
ves- diensten op de binnenplaats
;rk is Orthodoxe kerk in de stad.
De Rooms-Katholieke Kerk viert de
avond voor Kerst op de 24e december;
de Grieks-orthodoxe, Koptische en
Syrische kerken op de 6e januari en de
Armeense op de 18e januari.
In de 4e eeuw heeft in de grot, die zijn
naam draagt, Hiëronymus het Oude thol
Testament in de Latijnse spreektaal ber
vertaald (de Vulgaat). s
i de De Patriarch, met een beeld van het
diekindeke Jezus op zijn arm, daalt ver
volgens af naar de grot onder de kerk.
Het beeld wordt op de grond geplaatst,
op een zilveren ster, die de plaats aan
geeft waar Jezus zou zijn geboren.
Nadat wederom is gezongen en gebe
den, wordt het beeld op het plein ge-
begin- plaatst waar het tot Driekoningen
11 uur blijft.
mid- St.-Catharina heeft slechts plaats voor
800 genodigden voor de nachtmis en
degen die geen plaats hebben in de
kerk kunnen de dienst op het plein via
een gesloten televisie-circuit volgen.
oestemming om Bethlehem te mogen
:zoeken en op het Manger Plein de
enst te volgen, kan men bij alle Is-
ëlische Toeristen Bureaus in de
ote steden in Israël krijgen,
penbaar vervoer per bus is gerej
voor groepen en enkelingen kun
zich hierbij aansluiten.
Bij de geboorte van Jezus kwamen er
slechts 3 mannen om hun eer te bewij
zen. Hun tocht was moeilijk. Tegen
woordig maken moderne transport
middelen het voor heel wat meer men-
“*i mogelijk om naar Bethlehem te
izen.
moderne
.net hetzel
dersom de
jren en om uit
-an an(
tharina binnen. Als de Patriarch
kerk binnengaat, zingt de congregatiet
«Benedictus Dominus Deus Israël»
(Gezegend zij de God van Israël).
Hierna volgt gezang. (Dezelfdé proce-
dure wordt doorde Grieks-orthodoxe
Koptische, Syrische en Armeense
kerken gevolgd).
Om ongeveer 10 uur ’s avonds
ïlijkheid volgt met samen- nen de klokken te luiden en om
i handen en gekleed in witte volgt opnieuw gezang. Om
ien over hun zware habijten, demacht tenslotte draagt de Patriarch
p:«HoeZoi<
maar wat doet
ar...»
Beth-
Smits onver-
van het brood,
'betekent het Zo zal meuri
ijouw en mijn huis en lening
‘.aidloos omdat een lo- felicitati
ijfel, onvrede en onbe-
is afgevallen is.
?n goede kerst worden,
zn samen proberen een
scheppen in deze stik-
afgeschreven be-
wereld...»
Piet Verschoof.
ir de vrouw van Bethlehem arriveert de stoet
>rdt de Patriarch Manger Plein. Daar wordt de
itori- sie begroet door de gees
n fa- Geboortekerk, voorafgc
begeleider f
door met eei
te slaan.
ritsel
twoordij
lopen 3C
iden
■■Ï94
■■20^
[2o<n f
1152
■Kso*
15^H
163
■■101
H10
|Ï45| 1146
[Ï65|
■■Ï75T
|20
ET
■■Érl pT
Ins
■■Ï22
|ÏÖ3|1O^^H
■■48
■■55
Ï67-
fÏTT-
Mf“l
19^HBi97~
I Mp62
p6^BMl691K
SB
189
[64 [65
H99
hoi
