«sC
Overpeinzingen in Majdanek
Z e °a3:
f.*;,-"»"-*
KE
35,
•gsS-
3^6°
Aflevering VI en slot
Noteert U even?
UM
0
desses
Reisbericht van
«Tilburg e.o. helpt Polen»
U-
,gKïf>
toee'd
77”'”“
e\9e°
lOo^e
\ar«” ,a\-to'a°t<<''*oSle''
fooB'öee ^os'®®„ ^'tf®
Badsets
'-”u r
ft
^*9S'
-
Donderdag 3 december 1981 pagina 7
DE TILBURGSE KOERIER
iber 1981 pagina 6
iatie
•est je
Gaskamers
Vluchten kon niet
Afscheid
Eten
I
nl
Wij I
geloj
17.95
14.95
19.95
19.95
16.95
16.95
12.50
80°
\e»c1
f
de
9
ien t
iarde'
wan
i, hun
;»e^c
-lie'1
27.50
16.50
en het r
moet al
ms, vol
en
vtxft
zeep,
i 600
jsel is di
laseweg 104
irg
kerkhof)
>13-423967
FOTO'S,
ontwik-
zolle rol-
ekt)
geve.,
liter g
en bit
midda
wat
avot
2001
weel
schij
gari.
1.00'
bi
ferdul
bouckaerl
fietsen
bromfietsen I
J bredaseweg 85-8731
013-434284 «burg
Ounhll heren - bad - gel
Vóórdat wij
blin en via 1
terugreis zouc
ons gezelschap
genen t
diende
lijke» en
er werd «c
sen opgehai
lang ze onde
ze weerstor
ties met
eenv
soms
sche
scho
plaat
aveka
essen
ikamer
ernachstraat 13
04254-1784/2154
anneerje I
tegen de
k (dat heette
tden en
Heeft U geen
inruil, kom dan
toch praten
telefoontje open gaat alle lezers van deze krant te maken met de oprichting
I of we ook bijzonder hartelijk danken voor hun koncentratiekamp daar. Er i
laatste tijd aan onze voor het
eel giften uit Tilburg werkplaats
;tten.
I verant-
jzers van
toch nog
verantwoord
iruk te geven:
gulden beta-
een tientje of
- honderd
var- ons gezelschap op
it bij een uur doorgebr
kilo verkocht, waar
eken werden
1730 kg mensei
Bee<*s
Dan heeft U op 5 december vele leuke
betaalbare geschenken.
andstoffen
ten 35 kg (60-65
f 14.-; Extraciet;
sx (slechts 0,4%
wet**'*
.roe* "e
60^'e0
te*®"'
,Oe^
\n Mele
en
.4’'®. <J^üis-',0° 0
®aee<' '°'?i 1°°
7 ne*®"5'
,tUe®xC'
MOo«0S
iO"0
T®'9’-
Deze konfrontatie met de dood, overal
zo manifest aanwezig, gaf ons de prik
kel te werken voor het bedreigde le
ven, het leven van weer andere
duizenden en tienduizenden die nu in
akuut gevaar zijn. Natuurlijk kan de
aktie «Tilburg e.o. helpt Polen» niet
alle mensen uit Z.O.-Polen helpen,
niet eens de mensen die in de zieken
huizen liggen, maar wel de kinderen.
U, die het altijd nog beter heeft dan
deze onschuldige patiënt, gedenk en
blijf gedenken giro 895 te Goirle.
Dr. C.V. Lafeber
terie, typhus. Een van de barakken
werd dan «hospitaal», maar dat woord
duidt het tegendeel aan van wat men er
zou onder moeten verstaan. Maar ook
op andere wijzen kwamen de gevan-
aan hun levenseind. Het kamp
ook nl. voor «wetenschappe-
«medische» f
lm «onderzocht» hoe lang men-
“hangen konden worden, hoe
der water konden blijven, of
>nd konden bieden aan injek-
Phenol en Evipan, hoe lang
i vergassing duurde. Ook werden er
ns duizenden meest Sovjetrus
.e krijgsgevangenen doodge-
loten in de bossen van Lublin om
lts te maken voor nieuwe.
van eysden bv^
Heuvelstraat 57
Paletplein 16,
De drogisterij waar Uw ouders en groot
ouders reeds kochten.
De gevolgen laten zich raden: ver-
“hrikkelijke ziekten braken uit. Het
e, dysen-
Nina Ricci
1 flesje Eau de Toilette
met 1 flesje Eau de
Parfum samen voor
Arpege van Lanvin spray
van f 22.50 voor
Fidji Eau de Tollette spray
van f 24.95 voor
Yves Saint Laurent spray
van f 19.75 voor
Balmain Eau de Tollette
van f 32,50 voor
Charlie Eau de Toilette
spray
van t 40 - voor
Moana crème bad
(1000 CC)
van f 29.90 voor
Vanaf het station Lublin kwamen de
duizenden en tienduizenden lopend in
het kamp aan en eveneens lopend
werden de stumperds naar «hun
werk» gestuurd. Het was bovendien
een vlak land, geen heuvels, dus
ideaal om vluchtpogingen te verhin
deren. In totaal werden 270 ha grond
daarvoor in gebruik genomen. Het
kamp heeft duidelijk nog twee afdelin
gen: één voor het personeel (SS) en
;reld: een voor de gevangenen. Dat laatste
camp stuk was in zeven velden ingedeeld,
ons waarvan 5 «gevangenenvelden».
>pen, Toen de Russen in 1944 Lublin nader-
onze den, hebben de Duitsers zo veel als ze
maar konden verwoest. Daarom zijn
er nu nog alleen over het 3e veld, het
krematorium, de gaskamer en de wo
ningen van de opzichters. Op elk veld gelopen,
werden 22 woonbarakken en 2 werk- dringt er
barakken opgericht. De barakken
stonden in 2 rijen van IL Het land
ertussen werd gebruikt als
pèlplaats: hier moeten dus bij tij tu
ontij, in regen en bij snijdende c~*
iviiwind de mannen en de vrouwen,
kinderen en de grijsaards, nauwelijks
dige leed, gekleed en verhongerd, hebben ge-
mten, de staan om anderen te zien doodslaan.
*'"v- Tussen de twee rijen stond midder
de appèlplaats een galg. Alle vel
waren met onder elektrische stroom
staand prikkeldraad afgezet, op ge
zette tijden onderbroken door de 18
wachttorens die ik telde. Daar hielden
dag en nacht met machi
granaten en met honden
wachtposten de wacht.
In Majdanek werden 7 gaskamers
bruikt, waarheen verwezen werder
esten gaan ver- degenen die «onbruikbaar» waren.
Aiblin tamelijk Dat kon je al zijn, als je aankwam. In
welke toestand was je van
de slachtoffers kwamen uit wel vijftig
landen) weggesleept? De situatie in de
goederenwagens, volgepakt, tochtig, kindje
zonder we’s en zonder proviand, sche
gater
kind
geheten hebben, van we
gekomen zijn. Ik denl
Pools kind gewe
i huis uit (en leverde hier de n
lit wel vijftig krijgsgevanger
waren geen kir.
Ije dus. Wat
kompenser
Er is nog veel meer te vertellen, maar
ik bespaar het u. Uit de overvloed van
mijn herinneringen en mijn aanteke
ningen heb ik maar wat weggeplukt om
u enig idee te geven van het lijden van
dit moedige volk. Want hoeveel natio
naliteiten er ook in het kamp ver
tegenwoordigd waren, het zijn vooral
Polen en met name Poolse joden ge
weest, die hier met duizenden tegelijk
zijn vermoord.
heeV>oU''S,aei®®
en kolenkachels,
iranders, ook op
id vakhandelaar
Dsbe Dansk Ovn,
9, ABC, Handöl,
eer, Luciflamm.
ir hebben wij nog
lekende merken:
i, Esse, Godin,
nocet, Claeys,
s, van Well, etc.
lebben wij alle ac-
Ires, zoals ka-
ijpen, bochten, ro-
i, nisbussen, alles
Ie maten, geïso-
3 en ongeïsoleerde
alwandige
irsteenkanalen,
leet met dakdoor-
houtmanden,
lakken, kolen
in, kolen-
>pen, kolenkorven,
stellen, ka-
oets, vloerplaten,
uitjes, glasstrips,
ju»”'*
tegen scherpe
de kachels geldt
dien: thuisbezor-
i aansluiten gra-
5% afhaalkorting.
3S natuurlijk bij:
van het
moesten
.^kende leger allerlei
orden opgericht, een
wat te-
igelijk een middel om
duidelijk te maken dat
;en Duitsland in dit kon-
imp zou eindigen.
dus dat wij nu Poolse kinderen het le
ven kunnen redden.
De hygiëne is een enorm probleem
geweest. Ik zei u al dat er per barak
één WC op het open veld stond. Hoe
moesten de mensen zich wassen? Een
bad was er zelden, en als je naar het
bad gevoerd werd, was dat meestal om
de mensen gereed te maken voor de
gasdood. Door het bad immers werden
ze rustig en voelden ze zich iets meer
mens. Overigens werden bij het was
sen altijd de kleren gewisseld. Je
moest dus het vuile ondergoed en de
vuile uniformen van anderen aantrek
ken. Geen wonder dat de grootste
plaag het vuil was, de insekten, de
bakteriën, de vlooien, het ongedierte,
-osoluut on- De mensen konden ’s nachts niet sla
gen af te we- pen vanwege de jeuk. Een van de ge-
;tra, bv. een vangenen heeft eens geschreven dat
de kou, dan het niet meer hielp om de vlooien met
ivt open veld de vingernagels dood te drukken. Men
s dan schudde het hemd op de grond uit en
earner, trapte het ongedierte op deze wijze
dood.
ie'*®'
l 66°
rechtstellingsplaats aan de benen heen
gesleept. Op het bord voor de gas
kamer staat ook nu nog te lezen: «Bad
und Desinfektion». De kamers hebben
een grootte van 5 bij 2 meter. Het gas
stroomde binnen door gaten in het
dak. De flessen gas stonden in de ka-
proefnemingen: bine van de kommanderende SS-er",
hoe lang men- die via een venster naar de resultaten
e van zijn werk kon kijken. Ook was er
een speciale badkamer voor het per
soneel, om nagedane arbeid te kunnen
afspoelen. Want alle Tijken moesten
werden er nog opgeruimd worden ook. Toppunt
ovjetrussi- van gruwelijkheid is nl. een zoge
naamde «snijtafel», een stuk beton
waarop alle vergaste slachtoffers door
een tandarts werden beroofd van
eventueel nog waardevolle eigen
dommen. Natuurlijk waren hun
gouden ringen, hun geld, hun papieren
allang in beslag genomen (men had de
mensen vroeger de indruk gegeven dat
men alleen maar «verhuisde» en dat
het verstandig was alle waardevolle
zaken mee te nemen), maar er zat mis
schien nog goud in de mond, er waren
misschien op het lichaam nog waarde
volle zaken verborgen. Men moet zich
voorstellen hoe dat «onderzoek» zal
plaats gevonden hebben. Een op
ziener sleept de lijken aan, die op de
tafel worden gesmeten, dan weg
geduwd, nieuwe er weer op, de lijken
worden weggesleept naar het kfema-
torium. De niet geheel verbrande bot
ten werden in een elektrische molen
stuk gemalen. Ook werd het men
senhaar soms nog voor of na de
vergassing afgeknipt. Dat werd voor
50 pfennig per kilo verkocht, waarvan
garens en sokken werden gemaakt.
Tot 1942 werd 730 kg mensenhaar ge
leverd.
«OW®
Afschuwelijk
hebben door de houten barakken
Afschuwelijk. De koude
ér even onbarmhartig door als
de warmte. Het tocht en het lekt er,
toen en nu. Er is geen WC. Het eten
ap- gebeurt buiten. Dat kon ook niet an-
tij en ders, want de barakken die gebouwd
oos- waren voor 250 personen, telden er al
en, de 500 tot 800. Aanvankelijk sliep men op
/elijks stro, dat op de stenen vloer werd uit
gestrooid. Later kwamen er britsen
met een strozak en een vieze deken vol
;n op luizen en ander ongedierteDe bedden
;lden stonden drie hoog en wankelden als ik
er aan voelde. In de hoeken van de
barakken lagen als in een grote kist
nog de «schoenen» van de slacht-
offers. Ik heb een paar in mijn handen °P e'
tinegeweren, genomen: het waren afgetrapte kin- v*ep
i bewapende derschoentjes, maat 36 denk ik vol
gaten van onderen. Dan denk je: welk
ge- kind heeft ze gedragen, hoe zal het
in al geheten hebben, van welk land zal het
gekomen zijn. Ik denk dat het een
weest is. Immers: Polen
e meeste gevangenen, en
men uit de andere landen
inderen meer. Een Pools
een taak van histori- schrikkelijke ziekten braken
ïrende gerechtigheid meest tuberculose, diarrhee,
Nu kreeg ik gisteren een t
waarin ons gevraagd werd of we mmo.
niet wat gesmolten varkensvet konden
sturen: de Polen gebruiken het erg
veel, zowel voor op de boterham als
om de aardappelen in te bakken. En in
tijden van kou en ontber'
als je wat extra weerstand opbouv
weet niet of het verantwoord was,
maar ik heb maar gelijk 3.000 kilo
reusel erbij besteld. Voor elk zieken
huis duizend kilo om onze kinderen
wat beter in het vet te zetten. Mis
schien was het niet helemaal
woord, maar ik hoop dat de lezer
de Koerier het me achteraf tovi
mogelijk maken deze gift
te doen zijn. Om u een indr
ik moet voor één kilo één gulden
len. Wie koopt er voor een tient;
voor vijfentwintig of voor hom.
gulden een zelfde aantal kilo’s t
kensvet? Giro 895 te Goirle staat
wijze van spreken dag en nacht
open.^*!
Overigens moet ik en
laatste wat ik zeg voor mijt
Mijn dagboek^is bijna-uitMaar vóór ik de laatste bladjüden opensla om u het verhaal te vertellen van Majdanek, eerst nog maakten de situatie natuurlijk nog
laatste vergadering vastgesteld wat er allemaal gekocht gaat worden. Ik bespaar u alle technische en medische details, maar het kamp. Een officier haalde^r al meteen
is wel interessant te weten dat we 2.000 blikken babyvoedsel (dat is goed voor meer dan 10.000 liter moedermelk) hebben de meeSf deemiswaardige mensen uit:
gekocht, 180.000 injektienaalden, 18.000 gummihandschoenen voor onderzoek en 4.500 operatiehandschoenen. Voor de zij die niet meer konden, of gewonde
hygiëne bestelden wij 3.600 kg Dobbelman waspoeder, enkele tonnen Vim en Lysol, 600 kg groene zeep, 400 tubes tandpasta krijgsgevangenen. Degenen die als ar
en 600 tandenborsteltjes voor onze kinderen, 600 flacons shampoo, 1.200 stukken babyzeep en 600 potjes Natusan. Alle beidskracht ekonomische waarde
moeders weten wel waar we dat voor nodig hebben. Een kommissie o.l.v. de heren Wassmer en Pijsel is druk met de aankopen hadden, moesten hun kleren uittrek-
en het regelen van het transport bezig, bijgestaan door ongeveer iedereen van het sekretariaat. Want voor de winter invalt, ken, het beruchte «strepen-uniform»
moet alles weg zijn. Uiteraard houden wij u via de Tilburgse Koerier op de hoogte. of ^at oude lompen aantrekken. Nu
nog liggen deze kleren in de barakken
van het derde veld keurig opgevouwen
op de stapelbedden. Iedere gevangene
kreeg een nummer en een hoek toege
wezen. Alleen voor de winter kregen
de mensen een dunne oveijas en
houten schoenen, die de «Hollander»
it werden genoemd, klompen dus. De
i- kleding was natuurlijk absoluut on
voldoende om kou en regen af te we
ren. Droeg men iets extra
krant op de borst tegen de
werd men daarvoor in het
bloot afgeranseld. Men was
eigenlijk al gereed voor de gaska
diens'-
6o \»a se^'ce
Het allergruwelijkste, wat nu nog de
bezoekers ten diepste beroert, waren
echter de gaskamers. Sinds de herfst
van 1942 werden de gevangenen met
Zyklon B en koolmonoxyde om het
leven gebracht. Zyklon B kostte tien
minuten en koolmonoxyde 40. Onder
het voorwendsel van desinfektie wer-
Wat aten de mensen? Volgens de ge- den deze produkten bij de chemische
"evens die we daar lazen: een halve industrie besteld. De voor de gas-
r gras- of kruidensoep voor ontbijt kamers aangewezen slachtoffers wer-
bittere surrogaatkoffie. Voor het den door de opzieners naar hun te-
adageten een liter watersoep met
t groenteresten erin, en voor het
mdeten een halve liter koffie met
-v0 gram zwart brood. Tweemaal per
■'eek was er broodbeleg, nl. twee
.vhijfjes paarde vlees, een lepel mar-
;?rine, jam of kaas. Deze voeding gaf
1.000 calorieën. Eten deed men
niiten, zoals gezegd, weer of geen
weer.
Al in de morgenschemering vond het
appèl plaats; daarna moest er gewerkt
worden tot de avond viel. Als men
even uitrustte, werden de scheld
woorden van de bewakers vervangen
door slagen met stokken, riemen en
staven. Die liggen bleven, werden
naar de gaskamer gebracht. De gru
welijkheid van Majdanek werd nog
verergerd door het heersende straf-
systeem. Wanneer men «de regels»
van het kamp had overtreden (ik
noemde u al: wanneer je bv. een krant
op je borst had tegen de kou) werd je
een strafblok (dat heette het Kla-
r) vastgebonden en met 25-100
slagen neergehouwen. Ook kwam het
voor dat men in koud water werd ge
gooid, door honden werd gebeten, aan
een boom gehangen, soms urenlang
metdehandenachteropderugofboven
het hoofd. Vluchtelingen of saboteurs
kregen de galg.
i afscheid namen van Lu-
Warschau en Poznan de
juden aanvaarden, heeft
op zaterdag 24 oktober
bracht op een van de
meest lugubere plaatsen ter wer
het voormalige koncentratieké
Majdanek. We hebben ieder op
>iin zelf over de eindeloze vlakte gelop
J 8 met onze eigen gedachten, met oi
eigen verantwoordelijkheid voor ver
leden, heden en toekomst met ons
eigen verdriet en radeloosheid over
wat daar in de oorlogstijd gebeurd is.
Hoe moeilijk ook, ik zal proberen u
mijn herinneringen zo systematisch
mogelijk op papier te zetten. Het is
eigenlijk onmogelijk. De geschiedenis
kan niet worden herschreven. Daar-
voor zou alle zee inkt moeten zijn en ontij,
het papier zo groot als de hemel. De tenwii
geschiedschrijver kan slechts bij be
nadering proberen het oneindige leed,
waarvan hij de kille restar
schoenen, de kleding, de as, het prik
keldraad, het gras dat waarlijk door
drenkt geweest is van het bloed, een
klein beetje voor de geest van de
tegenwoordige generatie op te roepen.
De naam Majdanek (zo heet het ooste
lijke. stadsdeel van Lublin) duikt het
eerst op in de herfst van 1941 wanneer
de SS daar een koncentratiekamp wil
oprichten, bestemd voor 250.000 ge
vangenen die voor de SS en de Wehr
macht allerlei werk moes'""
richten. U weet dat Lublin tai—
dicht bij de huidige Russische grens
ligt en de vroegere bestandslijn tussen
Hitler-Duitsland en Stalin-Rusland
en de ovérval van Hitler op 22 juni
1941 op de Sovjetunie heeft heel veel
- ..urtelijk danken voor hun koncentratiekamp
steun. Ik merk de laatste tijd aan onze voor het oprukke
giro ontzettend veel giften uit Tilburg werkplaatsen worden opgericl
en naaste omgeving. Dat kan niet meer soort reparatiebasis voor alles
van de televisie-uitzending komen, rugkwam en tegoliiV
ering is het goed düs van de Koerier. Er zijn giften van f het Poolse volk
mdopbouwt. Ik 5,—, maar ook van 500,en zelfs van verzet teget
f 1.000,bij. Ik ben met alles even centratiekan
blij. De gevers krijgen allemaal nog
een dankwoord van me, met Kerst
mis, eerst moet de wagen rijden. Met
instrumenten, met medicijnen, met
voedsél, met zeepprodukten,... met
gesmolten varkensvet ook
OP”’
