DE
Bil
KOERIER
4
J
Ge waart mar arbeiderbloei en ondergang van de textiel in beeld
1043
Aquila
mu in II mu ii urm
Intocht Sinterklaas
Vloeren in IBC-flats
Kees Mutsaers
MONSTSRPARCN
f155,-
KAISI
5,-
„Veel succes, jongens!
NU NAAR DE TEXTIELSCHOOL
S'Lffïl
ft. 98.50 I
mber 1981 pagina 30
WEEKBLAD VOOR HET HART VAN BRABANT
Oplage: 74.800 ex.
Verschijnt in geheel Tilburg - Gojrle - Riel - Loon op Zand - Udenhout - Berkel Enschot - Oisterwijk - Moergestel en Hilvarenbeek.
■khofprljs
Voorbij, voorbij,
o
Hl HUI
western.
100% SERVICE 00K NA AANKOOP
KINDERSCHOENEN
diverse maten
DAMESSCHOENEN
maten 36 t/m 371 h
HERENSCHOENEN
maten 41 t/m 42
Toch maar.
prijzen vanaf
29.95 39.95
19.95
WAT KAN KAN KAN KAN ALLEEN
Op «cfeool
Westermarkt 21,
tel. 673072
GOUD ZILVER INKOOP
de
td de
istaar
tal mc
BOX
aanbieding (blank-bruin)
BONTMANTELS
(Foto van Aarle)
>S YAKSCHOOL VAN DE WOl-IHD
\ZooZg1 tlw 1
Donderdag 12 november 1981
25e jaargang nr. 1236
14 karaat gouden ring
met écht diamantje
Het programma
14.30 uur: aankomst van de stoomboot
met Sint Nicolaas en zijn Pieten.
GROOTSTE ANTIEKMARKT VAN NOORD
BRABANT IN DE SPORTAL TE HAAREN
(3 km van Oisterwijk) op vrijdag 19.00 -
21.00 u„ zaterdag van 13.00 -17.00
u. en zondag van 11.00 -17 00 u.
13.14 en 15 november
schildersbedrijf
12 - 13 - 14 november
—j..e ont
>f'osopbot
/Iking
had. D
tellii
bladzijden tekst
blijkt uit het feit
ik, die inmiddels in de
Betaal gerust met „oud goud”
JUWELIERS
ij g baar
UITGAVE: DE TILBURGSE KOERIER B V.
OPRICHTER J.H. G. DE BEER
DIR. T DE BEER-DOUWES
REDAKTIE EN ADMINISTRATIE: M
TELEFOON 013-430783 - POSTGI
DENISSEN
Wilhelminapark 127
Tel. 42.55.2? b.g.g. 43.33.70
i ook
:èns voor
t heus ni
net vacht.
wit, rood, blauw
Nicolaas
TE KORTING
ciaalzaak in
sche tapijten
JOEP STRAATMAN
Noordhoekring 19, Tilburg
Telefoon 013-422584
Piusha-
esantplein,
Broekhoven-
iusplein, Heuvel-
Willem II straat.
Kaapkoloniestraat 29
5025 BS Tilburg
telefoon 013-323473
N.S. PLEIN 14 - 5014 DA TILBURG
GIRO 1126745
Rechtstreeks van eigen farm naar klant altijd voordeliger
Wij geven U een1 extra
300,- a 400,- HERFSTKORTING
en een jarenlange garantie
zWij verkopen ook kosmetika en schoonheidsmiddelen op basis van 60% zuivere nertsolie ver-
Bij aankoop van een bontmantel uw reiskosten vergoed
NERTSFARM BRASPENNINCX
IJpelaarstraat 38, Breda, tel. 076-652285
tot 9 uur koopavond
rordt in één van de woningen
t uitgevoerd met als doel dt
Het gaat-
is twee woning
mi complex omti
lig dat boekhandel
/erk, dat een voor
jelangrijk onderwerp
landelt, op zulk een
tegeven. op het-
fotoboeken van
zeer be-
heo van
Gianotten
willen wij
kloppen, de s™
lerd aan hun jeu
:1de.
arbeider-, die
werk zoeken!
tur kan op ons buro de
as Groenewoud, Stap-
"entheater Sapperlipo-
,.,rt, Insulindeplein 19;
1 personen, Ad
itiek wast.w.v.
opleving,
van de
einde komt.
Tevens verzorgert wij de begrafenissen
voor de protestantse begrafeniSon-
?:Ln4e2m55925, b.g.g. 43.33.70
Sociale fotografie
De weinige foto’s die in
staan afgedrukt zijl
ieel geleverd door
Cor Jacobs e
uiietal. respekn
K, J rlands -
Bij 'n overlijden in uw familie,
zowel 's nachts.aïs Overdag, belt
u eerst ons, wij nemen al de zor
gen, betreffende de begrafenis of
eventueel crematie van u over
BEGRAFENISONDERNEMING
slechts 3 dagcn
op het parkeerterrein van HEMA en C&A
aan de Emmastraat te Tilburg
iÓCULDEN
VOORbEEC
>int Nicolaas met Pieten en
soldaten, zij sluiten de stoet,
is, tot zondag.
EN DAN.,.
Jawel, dan Si
Spaanse
Tot ziens
en voorgoed voorbij
B-len na overleg m-
van de flats, de Stichting Ver
Woningkorporaties en met de bewo
ners middels het bewonerskomitee.
Wanneer met de test kan worden be
gonnen is nog niet bekend. Dat is af
hankelijk van de tijd die de bewoners
nodig hebben om te verhuizen.
Die is tevens noodzakc
herstelplan in voor
IBC-flats zijn in 196
«De Onder
gang» staan afgedrukt zijn voor een
flink deel geleverd door Jan Com
mandeur, Cor Jacobs en Bob Wes-
terhof. Dit drietal, respektievelijk stu
denten Nederlands en sociologie (2x)
houdt zich al eten jaar of vijf bezig met
wat zij noemen «sociale fotografie».
Voor het eerst timmerden zij aan de
wet met de drievoudige Tilburg-ten-
toonstelling, die in september 1979 in
het Kultureel Sentrum te zien was, en
waarin zij het onderdeel over de tex
tielindustrie voor hun rekening had
den genomen.
celijk omdat een
irbereiding is. De
>68 gebouwd.
toen-
twko-
:n dat
iet ta-
op de
werkvloer weinig gelegenheid tot lan
terfanten boden. Hard werken, bidden
en gehoorzamen, dat waren ook in de
jaren vijftig nog de deugden die de ar
beiderskinderen als noodzakelijk voor
een fatsoenlijk leven werden ingeha
merd.
Ouders zullen ook zeker toen
kinderen weleêns voorgehoudt..
- J~* de Sint heus niet iedere nacht
an komen, want er zijn zoveel
Jjes die hun schoen zetten. En
daarin zal weinig veranderd zijn want
de Sint doet nog steeds alles op zijn
paard en kinderen zijn er zeker ook
niet minder.
Maar toch, vol verwachting klopt ons
hart.
Kentering
Maar de tijden veranderen al: de bloei
draagt de kiemen van het verval in zich
en terwijl de fabrikanten zich onbe
kommerd amuseren in hun sociëteit de
Philharmonic, heersend over twee
derde van de Tilburgse mensen, Wordt
de Europese Ekonomische Ge
meenschap een feit en komen de
eerste Italiaanse textielprodukten een
eind maken aan de ekonomische posi
tie van Tilburg.
Hoe het verder ging weten, wij al
lemaal de ene fabriek na de andere
moest haar poorten sluiten, pogingen
tot fusie stuitten af op het onderlinge
wantrouwen tussen de fabrikantenfa
milies en nu bestaan er in Tilburg
nog twee wollenstoffenfabrieken.
Dit laatste tijdvak, dat van de aftake-
ling, staat beschreven in het hoofdstuk-
«1965-1980». dat maar weinig echte
Tilburgers zullen kunnen lezen zonder
een brok in hun keel te krijg
*nd!' Pr*jzenswaardig
nnS Het is prijzenswaard^
Gianotten dit boekwe.
onze stad zo bel"
fotografisch behandell
jze heeft uitge
rmaat als de 1
Peeters en voor een
scheiden prijs. Direkteur Tt
Meijel van boekhandel C
hierover: in de eerste plaats willen wij
onze manier onze verbonden-
Tilburg demonstreren en
:t gewoon fijn om mooie
te geven en ook je eigen
firma daardoor een beetje in t zon
netje te zetten, En terecht.
Ge waart mar arbeider. Een beeld van
de Tilburgse textiel 1890-1980. Sa
mengesteld door Jan Commandeur.
Cor Jacobs en Bob Westerhot. Uit
gave: Boekhandel Gianotten: prijs
f37,50.
Tot de proefbelasting is besloten om- De beslissing om de test uit te voeren
dat met teoretisch onderzoek defini- is gevallen na overleg met de eigenaar volgende prijzer
tief uitsluitsel niet kon worden gege- van de flats, de Stichting Verenigde pegoorweg; Kru
ven. Metingen hebben overigens uit- 1---
gewezen dat van direkt gevaar geen
sprake is.
Dit teoretisch onderzoek is begonnen
toen in het najaar van 1977 de eerste
klachten van bewoners binnen kwa
men. Naast TNO Delft was bij het on
derzoek als deskundige prof. dr. ir.
A.S.G. Bruggeling betrokken.
We hopen maar dat de Sint zich warm
aankleedt want het is hier in Neder
land al flink koud geworden, het heeft
zelfs al gevroren. In Spanje is dat an
ders vertelde de Sint in de brief die hij
ons schreef. Hij schreef namelijk,dat
hij aanstaande zondag komt en dat hij
flink zal moeten wennen aan de kou.
Maar misschien schijnt zondag de zon
wel.
Het schoentje zetten met een wortel
erin voor het paard van Sint Nicolaas
en dan de bijna slapeloze nacht: wat
i zou er morgenvroeg in mijn schoen
I zitten?
Aanstaande zondag 15 november is het weer zover. De Sint komt aan uit
Spanje. Vele kinderharten gaan vol verwachting kloppen, de spannende
tijden breken aan. De ouderen worden weer herinnerd aan hun jeugdjaren
waarin de Sint ongetwijfeld jaarlijks ook een grote rol speelde.
i van een complex IBC-flats in
ie veiligheid van de vloeren
om een proefbelasting met hydraulische vijzels
Ingen te ontruimen. De test wordt uitge-
ivat 288 woningen.
Het was ook deze tentoonstelling, die
uiteindelijk heeft geleid tot het ver
schijnen van «Ge waart mar arbei
der», een bijzonder mooi foto- en
leesboek dat vanaf zaterdag a.s. (14
november) bij de uitgever, boekhandel
Gianotten aan de Heuvel, te verkrij
gen is.
Inderdaad, niet alleen een fotoboek,
maar ook een leesboek, omdat tekst en
illustraties elkaar aanvullen, al blijven
de 451 foto’s natuurlijk de hoofdzaak.
De teksten kunnen worden gelezen als
een «inside» kommentaar op de foto's
geleverd door geïnterviewde ex-ar-
beiders. Want de samenstellers willen
ook met hun werk duidelijk bijdrage
tot de geschiedenis van.de arbeiders i
de textielindustrie.
De foto’s in het boek «Ge waart mar
arbeider» beslaan de periode 1890 tot
1980, dus vanaf de tijd dat de textielin
dustrie Tilburg al beheerste en foto
graferen allengs een rage begon
worden tot het moment waarop de
gehele onttakeling een feit was.
Vier periodes
De samenstellers hebben deze
globaal in vier periodes ingedeeli
1890-1920 is de tijd waarin de laatst
thuiswevers verdwijnen, de massal
mechanisering voltooid wordt en de
eerste arbeidskonflikten zich voor
doen. In de periode 1920-1945, de tijd
van het «Rijke Roomsche Leven»,
zien we golfbewegingen van kon-
junktuur, waarbij het absolute diepte
punt natuurlijk wordt bereikt in de
eerste helft van de jaren dertig, al
massaal ontslag en loonsverlaging de
razend getreiterde arbeiders in 1935
tot de massale textielstaking drijven.
De cirkelfoto van deze week werd zondagmiddag gemaakt in de Oude Warande. De omcirkelde fïguu
r."_en afhalen: f 10,- van de Tilburgse Koerier; plantenbon t.w.v. f 7,50 van Plantenkas
pegoorweg; Kruikenzeiker Streek - WV Hart van Brabant, Spoorlaan 416-A; twee kaartjes voor Poppen
pet, Dionysiusstraat 1 IA; een waardebon voor een slinger echte Tilburgse boerenworst, P. v. Amersfoort
waardebon voor jaarabonnement Openbare Bibliotheek, Koningsplein; waardebon voor ijstaart voor 12
Bertens, Ringbaan Oost 16; een waardebon voor 4 broodjes van Jan van Broodje Jantje, NS-plein; een blik ant
f 12,50 van -De Kast Tuinstraat 34; waardebon t.w.v. f7,50 Kadowinkel Wolbert. Besterdring 79; waardebon voor
haarverzorging a f 10,-, dameskapsalon Ter Rele, Bernardusplein 22; waardebon f 10,- voor noten of aanverwante art.,
Marius Notenshop in de Familia; waardebon f 10,- Boer de Laat, Oerlesestraat 20; een waardebon voor het slijpen van een
handzaag, gereedschap en profielslijperij GPS, Ringbaan Oost 144A. De winnares v.d. vorige week: Annemarie v.d. Vlugt,
Bachlaan 522, Tilburg.
14.40 uur: vertrek van de intochtstoet.
15.15 uur: aankomst op het Stadhuis
plein en ontvangst door het gemeente
bestuur.
De route die de Sint zal volgen:
n al hun ven, Kolveniersstraat.»Stuivesa
len heb- Vlimmenhoefstraat,
seweg, Piusstraat, Pit
ring, Telegraafstraat,
Stadhuisplein.
De optocht
Niet alleen de Sint zal in de optocht te
zien zijn, vele-andere blikvangers zul
len voorbij trekken.
De Teenagerband Prins Bernhard
de Texas Girls zullen we kunnen zi
een groep «Zwarte Pieten Buitelaars»,
de Drumfanfare Volt, dan
Fietspieten. Vervolgens Drumband dv
Jantjes, een huifkar gevolgd door
Drumfanfare Prins Willem Alexander
en een postkoets. Het is dan de beurt
aan de Muziekpieten en Ponyclub
Spona, de Harmonie van de P.T.T.
Spaanse Edellieden.
Topprijzen betalen wij voor uw gouden sieraden
14 kt. f 150 per 10 gram
18 kt. f 180 per 10 gram
20 kt. f 210 per 10 gram
Wij houden zitting: donderdag 12 nov. 15.00 - 19.00 u.
vrijdag 13 nov. 14.00 - 19.00 u.
zaterdag 14 nov. 11.00 - 16.00 u.
CAFE «PAS BUITEN», Schouwburgring 200, tel. 013-42.61.13
Tevens op vrijdag kopen wij in:
ANTIEKE SIERADEN
ZILVERWERK zoals: broodmanden. schalen, bladen,
serviezen, cassettes
Geen Tilburger ontkomt eraan. Wie tussen de Ringbanen zijn neus buiten de deur steekt ontwaart altijd wel,
vlakbij of iets verder weg het melaatse silhouet van een tot ruïne vervallende textielfabriek. Tientallen langzaam
tot ontbinding overgaande gebouwencomplexen in de oude stad.
De wonden die door deze monumenten van een grootscheepse mislukking zelve geslagen zijn, zijn ook aanwezig
bij duizenden, misschien tienduizenden Tilburgers, wier leven eens helemaal verbonden was met de textiel.
Goed twintig jaar geleden, in 1960, was nog zo’n twee derde van de Tilburgse bevolking direkt of indirekt
afhankelijk van de textielindustrie. Op dit ogenblik zijn er dat nog enkele honderden.
Een staking overigens die min of me—
met een sisser afloopt als door har
gemanipuleer van de werkgevers - on
derhandelaars, de arbeidersvertegen-
woordigers uiteindelijk met nauwe- fotograflsc
gf lijks meer dan schijnverbeteringen in fraa| w„z
W hun positie genoegen nemen. Na dit ze|fde forr
1 ekonomisch dal komt er dan weer een Rona|d pe
opleving, waaraan door het uitbreken <(.hpi,|Pn
Tweede Wereldoorlog een
Rond de jaarwisseling wt
Tilburg-Noord een test
definitief vast te stellen. Het
waarvoor het noodzakelijk is
voerd door TNO Delft. Het
Het werk is hoofdzakelijk opgebouwd
uit een zestigtal langé interviews met
(ex)-textielarbeiders. hier en daar on
derbroken door een foto, tekening of
de afbeelding van een kranteknipsel.
Dat deze ruim 800 bladzijden tekst
gretig worden gelezen blijkt uit het feit
dat de tweede druk, die inmiddels in de
boekwinkels ligt.
Baby Home - Beu lier
Willem II straat 88-90 Tilburg
een begrip voor moeder en kind
Bloeitijd
De grote tijd t
industrie brei
is de periode 1945-
hierbij is, dat heel
tielarbeiders hun 1
hebben van het we
dustrie en reikhalze
de vestiging van andersoortig
ven in de stad.
De fabrikanten, die door de
kende konjunktuur in deze
wederopbouw in de orders zv
konden echter de Tilbur»^
hten niet missen en wist
invloedrijke posities in
ntebestuur en de andere
leidsbeslissende organen de komst
van konkurrenten op de arbeidsmarkt
te verhinderen.
De «werkmeense» hadden dus ge
woon geen andere keus dan maar weer
de gehate textielfabrieken binnen te
gaan, waar loon en andere arbeids
omstandigheden zoveel slechter wa
ren dan in andere bedrijfstakken, zoals
de bouw, of de metaal. Zozeer zaten
Tilburgse wolmagnaten verlegen
personeel, dat wie een kennis of
lilielid «aanbracht» bij de fabriek,
een premie van 25 gulden kreeg t
tertijd een fors bedrag. De nieui
nier kreeg dan al snel in de gater
het tempo van de machines en he
rief van het stukloon de mensen op d
/einig gelegenheid tot lar
i boden. Hard werken, biddc
irzamen. dat waren ook in
Meijel
hierove
zo op
heid met
verder is het
voorde Tilburgse textiel- boeken uit tt
:ekt na de oorlog aan. Dit
1945-1965. Wrange noot
:lwat Tilburgse tex-
buik meer dan vol
A/erk in de wolin-
send uitzagen naar
idersoortige bedrij-
Een maatschappelijke ontwikkeling,
die voor de beroepsopbouw van de
Tilburgse bevolking katastrofale
gevolgen heeft gehad. De laatste jaren
neemt de belangstelling van de media
voor deze «verliezerskant» van de
medaille toe. en dat werd onderhand
ook wel tijd.
Immers, via de Kamer van Koophan
del en andere fabrikantenklubs be
reikte toch meestentijds alleen de on-
dernemersvisie de publiciteit.
De jaren zeventig brachten, met de
ontluistering van de textielindustrie
zelf, ook de afbraak van het beeld van
ontastbaarheid, dat de fabrikanten
bijna een eeuw lang voor het voetlicht
hadden weten te brengen.
Na het fiasko van spinnerij Swabo
verscheen het SWArtBOek, dat gro
tendeels door de arbeiders zelf was
samengesteld.
Eind vorig jaar verscheen «De onder
gang van de Tilburgse Textielin
dustrie». Een onderzoek van het In
stituut voor Ontwikkelingsvraagstuk
ken (IVO) van de Katholieke Hoge
school. Dit «geschiedwerk» bestaat
uit 6 delen en omvat ruim 800 blad
zijden.
aantrek-
tijd van
rs zwommen
jrgse werk-
wisten door
ii het ge-
Tot St.
10% ECF
Sp<
Perz
aar
/an
en
