bartel s" rad lOtv
Versnelde vordering in
domein zonne-energie
Goedkoop een
auto huren?..dan
InterRent bellen
RUIMT «ECHT» OP ZO GOEDKOOP KOCHT U NOG NOOIT
De energienota in Tilburg
F
Gebruik van natrium
in zonnecentrale
goedkoper zonnebatterijen
lfleXa
r
1
BS
GROENENDAAL
Microcomputer:
dé uitdaging voor
technici en hobbyisten
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
DE TILBURGSE KOERIER
Donderdag 18 januari 1979 pagina 21
8 januari 1979 pagina I
Cursus zelf bouwen - zelf programmeren
0?
NIEUW
muurdecor
In 10 a 15 jaar
GEWELDIGE BEDDEN OPRUIMING
DE GOEDKOOPSTE
F
Hoe betaalt U de rekening?
Jaarlijkse schatting
en bijstelling
L
worder
Tilburg
’s Maandags gesloten
BEDDEN SPECIAALZAAK
Besterdring 87-89,
Tilburg - Tel. 013-43.14.89
Ander projekt
goedkoper
zonnebatterijen
.e"
to-
na-
hetzelfde bedi
geen hoge 1
een «gespr
maanden.
UAH STAD EN LAND
NIJVERSTRAAT 121-119 TEL. 430660 TILBURG
op
en
19,-, f 39,-, f 69,-.
nenveringmatras-
198,-, f
'ering-
Ter v
temer
moge
BEHANG - VERF - (AUTO)LAK
Dona-Kniknie
DE MAN VAN 't VAK
Noordhoekrlng 79 - 424556
en
ien.
Noge»1"
energies
General
imeer ik bijvoorbeeld de
ter die de CV - installatie
temperatuur in mijn wo-
bijna l!
turbine
voor ge
in als de
..lts een-
hoeft te
i de meterop-
Volgens
de batt
waarin zi
lossin" -
en development Cen-
Electric (USA)
I met een projü»
:he centrale op zon
zogezegd van de tweede
louse-
ingsindex en
terst precies
i van
l
I
I
I
I
I
I
I
I
I
l« I
I
I
I
I
Lovense Kanaaldijk TILBURG, tel. 3-420279 f
Wij verhuren personen-, bestel-,
I J
D
A
T
S
U
DENISSEN
Het resear
trum van
kwam onlar
voor een el<
ne warmte,
generatie.
Ontvangstinstallatie
<*oo4
irch
i General I
mgs gereed
dektriscl
want InterRent Nederland heeft thans een
vestiging aan de Lovense Kanaaldijk 108 te Tilburg.
Ons telefoonnummer is: 013-420279
en vrachtwagens
met een inhoud van 21 m3 (ook met TIR uitvoering).
Onthoudt dus: InterRent Nederland BV.
T.V. - HI-FI - RADIO’S - PICK-UPS - RECORDERS - BOXEN - VIDEO’S ENZ.
WASAUTOMATEN - DIEPVRIES - KOELKASTEN - DROGERS - KLEIN HUISHOUDELIJK ENZ.
Tilburg
Telefoon 013-683911
Burg. Jansenstraat52-56
(BijBurgemeéster
v.d.Mortelplein)
Kussens f 5,-, f 7,50, f 10,-. Wollen dekens f 29,-, f 49,-, f 69,-. Kindermatrasjes f 19,-, f 39,-, f 69,-.
Ledikanten 80 breed NU f 69,-, f 79,-, f 99,-. Polyethermatrassen f 49,-, f 69,-, f 89,-. Binnenveringmatras-
sen f 89,-, f 149,-, f 198,-. 2 pers, ledikanten f 159,-, f 210,-, f 245,-. Echte schuimrubberbedden f 198,-, f
289,-. Opklapbedden compl. f 189,-, f 235,-. Box-spring combinaties f 500,-, f 1.275,-. 2 pers, binnenvering-
bedden 140 breed f 298,-. Onderschuif ledikanten comp. f 198,-. Stapelbedden compl. f 149,-, f 298,-.
Bedbanken en raster 80 x 190 NU f 136,-. Houten ledikanten, hele mooie NU f 149,-.
-api
in p<
putei
zijn.
Allemaal goed en wel zult u misschien
zeggen, maar wat moet ik daar nu ver
der vanaf weten om er mee te kunnen
omgaan?
En hoe kom ik aan de benodigde ken
nis?
Hoe programr--*-—»-«
microcomputer - moiauuuv
de gewenste te~“C—„“r v.c
ning geeft?
De reeds betaalde voorschotten wor
den hiervan afgetrokken en het saldo
hiervan is de eindafrekening. Deze
eindafrekening kunt u 4 tot 6 weken na
de meteropname verwachten. Het
werken met een dergelijk systeem
heeft voordelen. Voor de verbruikers
is het voordeel dat men elke maand
irag moet betalen. Dus
kosten in de winter, maar
ireide» betaling over 12
Het hoge temperatuur natrium zorgt
ook voor een hogere temperatuur van
de stoom wanneer deze bij de turbine-
regelaar komt, waardoor nog genoeg
energie bewaard blijft om de stoom
opnieuw te verwarmen. Dit heeft ook
weer ten gevolge dat een turbine ge
bruikt kan worden om deze stoom op
nieuw te verwarmen die bijna 15
doelmatiger is dan het type turbine dat
gebezigd wordt bij het watergekoelde
ontvangstsysteem.
Het onderzoek naar alternatieve energiebronnen werd in dergelijke mate
uitgebreid dat een aantal praktische realisaties tot de reële mogelijkheden
behoren. Diverse proefprojekten wijzen erop dat de wetenschapsmensen
nu zo snel vorderen bij het ontwikkelen van enkele energiebronnen dat de
aardolie in een naaste toekomst niet meer zulke dominerende rol zal
spelen.
Uit recente wetenschappelijke informaties kiezen we twee programma’s
die door twee grote ondernemingen werden opgezet voor het gebruik van
zonne-energie. Dit betekent een hele stap voorwaarts. Enerzijds wordt de
«tweede generatie» zonnecentrale ontwikkeld en anderzijds werkt men
aan een goedkoper procédé voor de produktie van zonnebatterijen.
In dit opzicht werd nuttig werk ver
richt door het Research- en Ontwik
kelingscentrum van Westinghouse
Electric Corporation. Daar werd een
middel gevonden om een beter ren
dement te verkrijgen van de sili-
Hoe kan ik een microcomputer dit la
ten besturen?
Cursus
microcomputers
In maart 1979 zal PBNA een volledige
cursus Microcomputers starten, waar-
‘j de cursist bekend raakt met alle
aspecten die noodzakelijk zijn om met
zo’n microcomputer te kunnen werken.
Speciale voorkennis op het gebied van
de computertechniek is niet vereist.
Nadere inlichtingen kunt u krijgen door
en.
.v.efoon 085-71 61 51. Ofte schrijven
naar PBNA, Antwoordnummer 457,
6800 WC Arnhem.
a. Tariefwijziging
Vindt in de loop van het verbruiksjaar
een tariefwijziging plaats, dan wordt
een gedeelte van het verbruik bere
kend tegen de oude prijs en een ge
deelte tegen de nieuwe prijs. Voor het
elektriciteitsverbruik wordt er hierbij
van uitgegaan dat elke maand 1/12 ge
deelte van het jaarverbruik werd en zal
worden afgenomen. Bij verbruikers
die ook gas voor verwar-
mingsdoeleinden afnemen,, wordt
voor de hoeveelheidsbepaling per
maand het zogenaamde graaddagen-
systeem toegepast. Volgens dit sys
teem wordt voor elke maand het per
centage van het totale jaarverbruik be
rekend aan de hand van de werkelijke
buitentemperaturen. Op deze wijze
wordt met de oude en de nieuwe prij
zen weer het totale afrekenbedrag
vastgesteld en de nog te verrekenen
voorschotten worden hieraan aange
past.
Vloeibaar natrium
als nieuwigheid
Een nieuwigheid- bij het projekt van
General Electric is het gebruik van
vloeibaar natrium, een metaal, in de
funktie van akkumulator. Een aantal
belangwekkende besparingen zijn het
Een heel team van deskundigen van de
verschillende afdelingen van General
Electric werken aan dit projekt samen
met de specialisten en experts van het
research en development Centrum
terwijl ook het Energie laboratorium
van de Universiteit van Houston en
verscheidene ondernemingen die ge
specialiseerd zijn in warmtewisselaars
met hun technologische ervaring
het gebied van vloeibare metalen
zonne-energie aan het projekt mee
werken.
Wanneer dit alles te verwezenlijken is
en de olieprijzen hun geleidelijke.prijs-
stijgingen blijven ondergaan, dan
zouden de kommerciële aspekten van
zonne-energie die met behulp van het
ontwerp verkregen wordt, de ko
mende tien tot vijftien jaar uit het oog-
t van kosten gezien, konkurrerend
men worden met de traditionele
centrales zowel op de
Is gedurende normale pe-
Een ontvanger op basis van natrium
kan bovendien werken bij een veel la
gere druk dan een water-stoomsys-
teem, namelijk ongeveer 2 3/4 kg per
cm2 tegen 98 kg. Hierdoor is het ook
weer mogelijk om apparatuur te ge
bruiken die aan lagere druk blootstaat
(en dus minder zwaar is) waardoor nog
meer kosten bespaard kunnen worden
bij de bouw van de installatie.
In warmtewisselaars onder in de
ren, zou de energie van het hete
trium dienen om water in stoom om te
zetten met zeer hoge temperatuur en Het vloeibaar natrium tenslotte, is een
hoge druk, toom die dan weer op zijn uitstekend medium voor het opslaan
beurt de generator, aangedreven door van termische energie. Door warmte
een turbine, in werking zou stellen ten te onttrekken aan het natrium in een
einde elektriciteit op te wekken. opslagcontainer, zou het mogelijk zijn
om de installatie draaiende te houden
op een maximum kapaciteit, tijdens
periodes met bewolkt weer of tot in de
vroege avonduren wanneer de inten
siteit van de zonnestraling minder is.
vergelijking watergekoelde sys-
en kunnnen geen maksimum ver
ben leveren wanneer zij moeten
n vanuit hun reserves.
verbruikende apparatuur, met name
verwarmingstoestellen.
U zult de adviezen die in dit verband
gegeven worden wel kennen; «Stook
een graadje lager»«Stook niet in ver
trekken die niet gebruikt worden»;
«Zet de thermostaat ’s nachts lager»;
enz.
Het energieverbruik kan verder dras-
:nde bekend dat gas en regelen als tochtwering en woningiso-
teeds duurder worden, latie. De kosten die hiervoor moeten
in ook steeds zinvoller om worden gemaakt zullen steeds sneller
gelijk om te gaan met deze zijn «terug verdiend».
Iemand die hierover meer wil weten
kan terecht bij onze afdeling ver
bruikersvoorlichting.
Tussentijdse wijziging
voorschotbedrag
Er zijn verschillende oorzaken aan te
geven waarom een eerder gemaakte
schatting niet juist zal blijken te zijn.
Wanneer dit tijdig onderkend wordt,
kan dit aanleiding geven tot een tus
sentijdse wijziging van het voorschot
bedrag. Een paar van die oorzaken
noemen we:
b. Wijziging rayonindeling
In welke maand de definitieve afreke
ning wordt opgemaakt, hangt af van de
stadswijk. De stad is verdeeld in 10
rayons. In rayon 1 worden de meters
in augustus opgenomen, in rayon 2 in
september enz.
Ongeveer een maand later wordt de
afrekening bezorgd.
De rayonindeling is zodanig dat er in
rayon ongeveer evenveel aan-
""en zijn.
<ele maal komt het voor dat
jwbouwaktiviteiten, die in de
:en beperkt gebied plaatsvin-
L3paald rayon «overbelast»
.v.door kan een verandering
lyonindeling noodzakelijk wor-
v.i groep van onze verbruikers
i in een andere maand dan zij
d waren een eindafrekening
;n. Dit kan betekenen dat de tus-
Jse voorschotten moeten wor-
grote verschillen
Een ander voordeel en vooral vo"
zinnen waarvan zowel de man
vrouw werkt, is dat men slecht0
maal per jaar rekening behoef
houden met de komst van
nemer.
ciumzonnebatterijen of fotovoltaïsche
cellen.
Het gaat niet om een procédé om op
een goedkope manier een antireflekte-
rende bekleding op dit soort batterijen
aan te brengen. Siliciumbatterijen die
niet voorzien zijn van die bekleding
weerkaatsen zowat 40 van de zon
nestralen, wat uiteraard de mogelijk
heden om de zonne-energie in elek
trische stroom om te zetten beperkt.
Met de antireflekterende werking van
de bekleding wordt het rendement van
de batterijen echter met 48 ver
hoogd.
In de Verenigde Staten worden de
produktiekosten van zonnebatterijen
in dollars of cent per geleverde watt
berekend. Tegenwoordig bedraagt de
totale kostprijs 11 dollar per watt. Het
Amerikaans ministerie van Energie
hoopt dit tegen 1988 te herleiden tot 59
US cent per watt.
De bijzonder ingewikkelde procédés
die thans worden toegepast om de
zonnebatterijen te bekleden kosten 20
cent/W. Dank zij de door Wes
tinghouse uitgewerkte techniek zou
die kostprijs tot 0,50 of 1 cent terug
gebracht kunnen worden. Dit zou in
overeenstemming zijn met de vooruit
zichten van het Energie-departement.
Onder deze sterke zonnestraling, zou
de oppervlakte van de ontvan-
gstbuizen een temperatuur kunnen be
reiken van 650 gr. C., waarbij ze
vuurrood zouden oplichten. Vloeibaar
natrium dat door het buizensysteem
cirkuleert zou temperaturen kunnen
bereiken tot zo’n 600 gr. C.
g gemaakt
ier waarop
>men die een rol
ïrgieverbruik; zoals:
xand, wijze van ver-
aan-
ervaring is elk r
ed ingevuld sluitingen
>emeen een vol- Een enke
chatting van het door niem
regel in ee
den, een bep
raakt. Hierdt
inderayo
den. Een
zal dan
gewend waren een eindafrekening
krijgen. Dit kan betekenen dat de tus
sentijdse voorschotten moeten wor
den aangepast om grote verschillen
met de eindafrekening te voorkopnen.
De betreffende verbruikers krijgen
hierover de nodige extra informatie.
c. Wijzigingen in het verbruikspatroon
De schatting kan te laag blijken als in
de loop van het verbruiksjaar nieuwe
'toestellen worden aangeschaft, die
veel energie verbruiken. Voorbeelden
hiervan zijn: centrale verwarmingsin-
stallaties, grote diepvriezers enz. Ook
als het gezin groter wordt zal het ener
gieverbruik toenemen. Verder is het
mogelijk dat het verbruik belangrijk
lager zal zijn; bijvoorbeeld als u uw
woning laat isoleren.
In al deze gevallen is het raadzaam
onze afdeling verbruikadministratie
hierop attent te maken. Zo nodig zul
len zij dan het voorschotbedrag wijzi
gen.
Overige heffingen
via de energienota
Samen met het inkasseren van de be
dragen voor gas- en elektriciteitsver
bruik vindt via de energienota de inning
plaats van de volgende gemeentelijke
heffingen
a) het reinigingsrecht.
b) de heffing afvalwaterzuivering.
Het gemeentebestuur heeft dit aan de
i- gevolg hiervan vergeleken met ont-
(USA) werpen van de eerste generatie, die
irojékt slechts water gebruiken.
Naar de toelichting van Gerald R.
Fox, manager van het Advanced
Energy Conversion Programma aan
het research Centrum, houdt vloei-
Terwijl het kon profiteren van een baar natrium de warmte beter vast dan
kontrakt met een waarde van 20 mil- water, waardoor het een efficiëntere
joen frank (675.000 dollar) ter onder- warmtegeleider wordt. Het gevolg is
steuning van het projekt toegekend dat om een gegeven hoeveelheid zon
door het Amerikaanse departement ne-energie vast te houden, een
van Energie, kon het research Cen- kleinere en minder zware ontvanger
trum een hoge «zonnetoren» ontwik- nodig zal zijn bij het systeem waarbij
kelen als een centrale die zonne-ener- vloeibaar metaal gebruikt wordt dan
gie opvangt, met een kapaciteit van bij zijn tegenhanger het water-stoom
100 MW (100 megawatt), hetgeen een systeem.
tien maal groter vermogen is dan dat
van de zogenaamde eerste generaties
zonnecentrales; ontwerp waaraan
momenteel gewerkt wordt. (Ter ver
gelijking: de grootste konventionele
elektrische centrales die op dit mo
ment gebruikt worden, produceren
ongeveer 1000 MW).
Voor de energiebedrijven bestaat het
voordeel vooral uit het beperken van
het aantal malen dat de meteropnemer
bij u aan huis moet komen.
Natuurlijk heeft dit systeem ook zijn
bezwaren.
Er is pas na 12 maanden precies be
kend hoe groot het energieverbruik
geweest is en uiteraard wat dat kost.
Om de maandelijks te betalen bedra
gen in overeenstemming te brengen
met het bedrag van die eindafreke
ning, moet het energieverbruik zo
goed mogelijk worden geschat. Bij
verbruikers die al jaren achtereen in
hetzelfde pand wonen, levert dit
nauwelijks problemen op. Het ener
gieverbruik in het komende jaar zal
energiebedrijven opgedragen omdat
dit bedrijf al een inkassosysteem bezit
waarmee ook de gebruikers van
vuilophaaldienst en het rioleringsstel
sel kunnen worden bestreken. Het is
zodoende niet nodig dat de betref
fende gemeentelijke dienstenfiiervoor
aparte nota’s aan gaan bieden.
Verder nog dit
Het is voldoen
elektriciteit ste
Het wordt dar
zo zuinig mofje,
produkten.
In eerste instantie kan dit door een
goed gebruik te maken van de energie-
is het nieuwe procédé worden
tterijen in een bad gebracht
rich de antireflekterende op
lossing uiteraard een fabrieks
geheim bevindt. Daarna worden de
batterijen gedurende een paar minuten
in een oven gebracht zodat de bekle
ding door verhitting verhardt en een
glazige oxydelaag gaat vormen.
Een antireflekterende bekleding moet
volledig transparant zijn om de zon
nestralen volledig door te laten en ze
moet ook bestand zijn tegen de wer
king van uitwendige faktoren. Tevens
moeten de brekingsindex en de dikte
van de bekleding aan welbepaalde
normen beantwoorden om stralen met
de gewenste golflengte door te laten of
te weerkaatsen.
Dank zij de nieuwe Westinghoi
techniek kunnen de brekingsindex
de dikte van de laag uiterst pre<
bepaald worden door de dichtheid
de bekledingsoplossing en de duur van
de onderdompeling aan te passen.
Met het nieuwe procédé wordt niet
alleen de hoeveelheid energie voor de
produktie van de batterijen zelf be
perkt, maar het is ook eenvoudig,
goedkoop en geschikt voor toepassing
bij de serieproduktie van zonnebat
terijen.
dan niet of nauwelijks afwijken van dat
in het voorafgaande.
Voor nieuwe verbruikers ligt dit an
ders.
Voor hen wordt de schatting
aan de hand van een formulier
alle faktoren voorkor
spelen bij het energie
grootte van het pand, wijze van
warmen, grootte van het gezin,
wezige toestellen enz. De e-
dat aan de hand van een goec ...=-
formulier over het alge-
doend nauwkeurige sch.B
verbruik gemaakt kan worden. Het
blijft echter een kwestie van schatten
en er kunnen dus afwijkingen optre
den. Dit blijkt dan soms pas na 12
maanden en het kan aanleiding geven
tot hoge te verrekenen bedragen.
Bij het ontwerp van het research en
development Centrum van General
Electric, zou een heel woud van zo’n
20.000 spiegels de zonnestralen terug
spiegelen naar een ontvanger die bo
ven op de 60 verdiepingen tellende to
ren is geplaatst. De ontvangen zonne-
energie wordt omgezet in stoom die
dan weer een generator in werking
‘stelt aangedreven door een turbine.
Het ontwerp van General Electric
voorziet in het gebruik van zo’n 20.000
speciaal ontworpen heliostaten, die
over een oppervlak van ongeveer 250 punt
hektare verspreid zijn. (Ter opfrissing kunm
van het geheugen; een heliostaat is een elektrische
optisch instrument, en wel een door piekuren als
een uurwerk bewogen spiegel, die de rioden.
zonnestralen steeds in dezelfde rich
ting weerkaatst ondanks de beweging Nog een ander voordeel van de zonne-
van de zon). De heliostaatspiegels die energietoren volgens het ontwerp 'van
worden geregeld door een minikom- General Electric zou de grotere
puter, weerspiegelen de zonnestralen operationele doelmatigheid zijn, ook
naar de ontvangstinstallatie boven op weer dankzij het gebruik van natrium,
de toren. Deze installatie is vervaar- Het vloeibaar natrium met name, dat
digd van stukken buis uit ijzer-nikkel- door de buizen van de ontvangstin-
chroom die samen ongeveer 65 km stallatie zou cirkuleren, zou een tem-
lang zijn. De zonne-energie die op peratuur kunnen halen van Ongeveer
deze wijze wordt opgevangen zou ge- 600 gr. C. Deze termische energie zou
koncentreerd bijna 1000 maal sterker dan naar water geleid kunnen worden
zijn dan de normale intensiteit van het om «overhit» stoom te produceren,
zonlicht.
Maandelijks wordt bij de zogeheten
«kleinverbruikers» van energie de
voorschotnota bezorgd. Eenmaal per
jaar komt de eindafrekening waarmee
het gas- en elektriciteitsverbruik in de
afgelopen 12 maanden wordt verre
kend. Dat is dan wat u als verbruiker
merkt van ons inkassosysteem. Wij
willen u door dit artikel nog eens ver
tellen hoe dat systeem werkt, aldus het
maandblad «Energie» van de Tilburgse
GEB.
Bij het systeem van jaarafrekening
worden de meterstanden van de gas- en
elektriciteitsmeters slechts eenmaal per
jaar opgenomen. Deze standen worden
verwerkt tot een berekening van de
kosten over die periode.
Wil men de zonne-energie op grote
schaal en op een rendabele manier als
krachtbron toepassen, dan moeten er
voor alles goedkoper omzettingspro-
cédés gevonden worden.
Volgens de deskundigen op het gebied
van de elektronica zal binnen af
zienbare tijd menigeen geconfronteerd
worden met het fenomeen microcom
puter.
Zo’n wonder van techniek kan kant-en-
klaar in de winkel gekocht worden,
maar ook zelf gebouwd worden.
Op dit moment kosten ze nog een kleine
duizend gulden, maar volgens de ver
wachtingen zal de prijs de komende ja
ren aanzienlijk dalen.
Een microcomputer bestaat uit een
microprocessor (het rekenkundige
«hart»); geheugen en apparatuur voor
in- en uitvoer van de gegevens zoals
bijvoorbeeld een toetsenbord en een
televisiescherm.
De snelle ontwikkeling op het gebied
van de micro - elektronica kan een to- ^7/
tale omwenteling gaan betekenen in
diverse sectoren van de industrie,
zoals de administratieve infor-
matiewerking, procestechniek, tele
communicatie en geldverkeer. i-,aUere i
Maar daar niet alleen! Ook op het ge- te beUer
bied van de automatische en pro- Te|efool
grammeerbare besturing van diverse
huishoudelijke apparaten (CV- - in
stallatie, fornuis en oven, wasauto
maat, naaimachine, televisie- en radio
- apparatuur enz.) en niet in het laatst
in personenauto’s lijkt de microcom
puter een grote toekomst beschoren te
wel een door pieki
spiegel, die de riodc
in dutvuuu
mks de t
astaatspiegel:
or een mini!
iegelen de zonnestr
ngstinstallatie boven op
'nstallatie is vervaar-
buis uit ijzer-nikkel-
km
op
