In september 1979 eerste
missie van Space Shuttle
t
LIJST VAN OVERLEDENEN
^^asttanv
^^cws.
NIEUWSTE SNUFJES
d’ouwe moestuin
speciaalzaak voor groenten en fruit
is klaar
voor de komende
feestdagen!
I-
Luidruchtige
'fórve/ffan
Zelf zaaien
en stekken
Intens technisch werk
na periode van sensatie
56M MODeUjQEMN
3ZMG&U/l7Be//7
^7
ven hcrwcicircjen'5
interieurs iw 1
viering
DE TILBURGSE KOERIER
iber 1978 pagina 30
Donderdag 14 december 1978 pagina 31
I
en
ed als
verse
Daarmede is alles eigenlijk
herenschoen
UW 8 MM-FILM OP T.V.
MIST OPRUIMEN
Sterrekers of een natte lap
Betton-
200,
ng
anden
50 jaar
J)i>
KOM
NAAR
ONZE
KERST
WINKEL
IN
moge-
1 voor
i van
ilden
alle
merlons
Het -
tüurlijkf
andere faze te doen treden. Hoe
ver staat het ermee?
^sternen.
l viel op
Univac.
IASA vo-
OPZET MET
EUROPEES RUIMTELABO
en 1 week
aad strekt
voor c
tegen
stadhuisplein 320
tel. 013-431380 tilburg
121, Tilburg
g 30-3-1905
irg 7-12-1978
Er werd ook een
warepakket gelever
het mogelijk wordt om spec
samengevoegde ruimtesimul;
ren op aarde te gebruiken.
>urg
393
1978
burg
12-1891
richt
wordt i
twee mi
36000 meter en tot een hoe
70 meter goede
voorwaarden scht
laan 54, Tilburg
28-3-1915
irg 10-12-1978
-Zo is de schets van de Space Shuttle wnneer hij
een ruimtemissie en bezig is aan zijn zweefvl
tiesatellieten die met een op aarde
verbinding
zullen staan. Dit geheel kan gege
vens en bevelen sneller verwer-
Denissen
Wilhelminapark 127
Dlelemans
Lochtstraat \2
j gesloten terugkeert van
ducht vóór de landing.
slechts een kwestie van
t in elke stad een aantal
ir men ten ge-
ten een scanner
't die per uur ge-
?/v7.
doeling: een pen
dienst tussen d<
ruimte mogelijk maken. We staan
eerste testmodel
van het jaar naar
den verscheej
weinig
Shuttle
ontwikkeling
ruimietechnt
DVINGSRINGEN spe-
jrijzen. Jan v. lersel,
.eo XIII-29, Edelweiss -
NASCOM-
igen door twee
cenden «ter
kommunika-
Men merkt al dadelijk de be- der
:ndel of vervoer- maanlandingen
de aarde en de hebben aangetoond.
Intussen wordt toch zeer intens
jweten of de
t schijnt wel liede
ken waarde
zo heeft de
WOESTIJNEXPEDITIE
en Egyptische
i een 2.000 km
de Sahara be
es fijnen op Mars lijker
king-robots staan, zo
ISA bekendgemaakt.
’e geleerden gaan
ken hoe de wind speelt met
lat groeien en
is van waarde voor
i van Mars maar ook
doen
van de
tare ge-
vruc
drie a vierduizend jaar
woonden», al-
vell van Smith-
•.haapsherders
ktekens ach-
ergwanden, in
zkeningen».
t van de expeditie zal
’olgd door een Nimbus
taan, die de signalen van
iohaken op een jeep op-
rma Ul-
ine (Cali-
systeem
inken op
te verdrijven. Het
i een konbinatie van
mte.
met o.a. een fruitschalen
presentatie, waarbij u
kunt kiezen uit verschillende
prijsklassen en opmaak.
7olgens de firma kan deze in-
ïting, waarvoor geen prijs
gegeven, in minder dan
linuten over een lengte van
wgtevan
ttarheids-
en in onze winkel liggen voor u
gratis recepten die speciaal
afgestemd zijn op deze
winterweken.
Frieda Johanna
ville-Gooijers
Kapelmeester!?
geboren Breda 1
overleden Tilbui
per
uorden
'z'y van
van de
astronauten wordt hierdoor in
aanzienlijke mate bevorderd.
speciaal soft-
:rd waardoor
t om speciaal
lato-
grote ruimtestations, die in ver
schillende delen naar een
aardbaan kuunen worden ge
bracht om daar te worden
geassembleerd. De weg naar de
toekomst ligt wel zeer breed
open.
rekord inzake verblijf in de ruimte dat tot dan toe 96 dagen
bedroeg en op naam stond van twee andere Russen, Joeri R
en Georgi Gresjko.
Volgens de Sovjet-informatiediensten verrichten Kovalenok en
Ivantsjenkov wetenschappelijke arbeid op gebied van ruimtetecLnoIo-
gie, astrofysika en geneeskunde.
Men herinnert zich dat het rekord van verblijf in de ruimte in de
jaren 1973-1974 op i-1
een langdurig verbli,
de Amerikaanse deskundigen veel te weten over de gedragingen
imte. Zij wil
het permanent leven men sinds zovele jaren heeft
■l. ...vt onderworpen
systeem van de éénmaal
bruikbare raketten. In het raam
van vroeger aldus geheten «post-
Apollo programma» werd een
tuig ontwonen dat gelijkt op een
nieuwsoortig vliegtuig dat
trouwens qua afmetingen doet
denken aan een DC-9. Het start
als een raket, gedraagt zich ver
volgens als een ruimteschip, kan
een zekere tijd in de kosmos blij
ven en landt daarna zoals een
vliegtuig weer op aarde (als een
reusachtige zwever).
Na een tweetal weken kan de
zelfde shuttle opnieuw worden
gebruikt voor eten volgende
sette heeft men dus twee >r
lijkheden. De originele film
de projektieavonden en de vi
deoband die op elk gewenst
ogenblik op het televisiescherm
kan worden afgespeeld.
opnemen voc
Rustig naar
„-klok van de r
stellen als er diep i
'reurtenis uitp-
men niet h
gewerkt aan de «Space Shuttle» tiesatellieten die meteen
Ongeveer 50.000 personen zijn bevestigd station in ve
bedrijvig in de sektoren lucht- en zullen staan. Dit geheel I
ruimtevaart, elektrónika en aan- WII „WTW1W,1 ,V1„V1.
verwante domeinen om dat zeer ken en doorgeven waardoor het
belangrijke projekt in 1979 in een kontroleren van opdrachten beter
en efficjënter kan gebeuren. Daar
waar voordien informatie met een
snelheid van 56.000 gegevens
eenheden per sekonde overge
dragen werd zal nu door middel
',on de kommunikatie-computer
srry Univac-3760 anderhalf
iljoen informatieeenheden
sekonde naar Nascom
overgeseind. De efficiency
het werk en de veiligheid va
Nochtans komen niet veel men
sen ertoe zich een dergeiijk ap
paraat (scanner) aan te schaff
De aanschaf is nog tamelijk
’ter baar.
Er is nu echter een voor de hand
liggende oplossing. De videore
corder is in opmars en reeds in
heel wat huiskamers een bron van
en de groot genoegen. U kunt er elk
berg programma in zwart-wit en kleur
mee opnemen van uw eigen T. V.-
toestel. Kijken naar
gramma en dit opnemer
later nog net zoveel keren
ken als U wenst. Kijker
ene progrc
f U ook gr<
Dit ruimtelabo blijft gedurende
zeven tot dertig dagen aan de
«Enterprise» gekoppeld en wordt
dan door dit tuig naar de aarde
teruggebracht. De konstruktie is
al zover opgeschoten dat een
tegen het einde
Florida zal wort
:pt. Het behoeft
betoog dat de Space
een stap betekent in de
ig van een nieuwe
nologie. We denken
bijvoorbeeld aan de bouw van
"rote ruimtestations, die in
naar
worden
te
Iburg,
tadhuisplein 323
isterwijk
entrumpassage^
-e.inisa*j
gewijzigd. tie) waarvan de EG-landen Zwit-
ipakken van het serland. Spanje en Oostenrijk lid
.uttle-programma zijn,
■j' een massa
nieuwe problemen opgelost. In
oege stadium werd gespro
ker het vraagstuk van de te-
gkeer van het toestel in de
impkring, waarbij een spec
‘■''"ding van het tuig werd
rkt o.m. c~
Johannes Boers
Kruizemuntweg 98, Tilburg
geboorte Udenhout 14-2-1892
overlijden Tilburg 6-12-1978
Josephus Joannes Maria Wij-
nans
Puccinistraat 196, Tilburg
geboren Tilburg 12-6-1904
overleden Tilburg 7-12-1978
Adrianus Matheus Josephus
Spijkers
Hart v. Brabantl. 696, Tilburg
geboren Goirle 8-3-1907
overleden Tilburg 9-12-1978
begrafenisondernemingen
Waarschijnlijk waren de Amerikaanse deskundigen van oordeel
dat zij over voldoende gegevens beschikten. Immers terwijl de Russen tüurlijke, het pionierswerk dat het
met het Saljoet- programma verder werken met de ruimtetechnologie publiek in de loop van de jaren
uit de zestiger jaren, onder meer het gebruik van zware raketten voor zestig zo druk bezig
het lanceren van satellieten, het aaneenkoppelen en weer loshaken van
ruimtetuigen, sloeg de Amerikaanse NASA een andere richting in: de
techniek van de «Space Shuttle’.
in de week van woensdag 6-12
t.e.m. dinsdag 12-12-’78
Arnoldus Josephus van Gerven
Ger. de Bondstraat 17, Tilburg
geboren Diessen 30-3-1884
overleden Tilburg 6-12-1978
Dorothea Jacoba Maria Josep-
hina Vorselaars-van Dijk
Ringbaan Zuid 121, Tilbur
geboren Tilburg
overleden Tilbun
Van Gestel
■'Boomstraat 181
St.-Dlonysius v./h.
Rooms Leven, Tuinstraat 65
I
I
ut en aluminium
I
I
I
I
I f
it flatwoning 4 -ó
plaats van de scanner nu te
■uiken voor direkte weergave
nn uw televisiescherm wordt deze
gezet ovorhet kopiëren van film
op een videocassette.
De materiaalkosten liggen op
dit ogenblik op ca 300 a 400 B.fr.
per uur.
Op het ogenblik dat de eigen
film is gekopieerd op de videocas-
zichtbai
teppen.
Ultraclear»zo beweren de
ontwerpers, zal doelmatiger en
goedkoper werken dan het Franse
systeem Turboclair»dat geba
seerd is op straalmotoren die
langs de landingsbanen worden
opgesteld en voor luchtwervelin
gen zorgen die de mist verdrijven.
Het Ultracleair»-systeem be
staat uit twee grote brand
stoftanks, twee branders en een
windtunnel. Het geheel wordt
door een dieselmotor aangedre
ven, en er is een computer op
aangesloten die de weerkundige
gegevens verwerkt en het ding
automatisch in werking brengt.
Bij het verdrijven van de mist op
volle kracht verstuift hij een
straal kerosine verhit op 232 gra
den Celsius met een snelheid van
r uur.
In opdracht van de ESA werd
het vroege stadium werd gespro- door Europese firma’s een
ken over het vraagstuk van de te- ruimtelabo ontworpen dat reeds
rugkeer van het toestel in de voor een groot gedeelte is ont-
dampkring, waarbij een speciale wikkeld en dat in 1980 door de
bekleding van het tuig werd uit- Shuttle in een baan rond de aarde
gewerkt o.m. op basis van sili- zal worden gebracht voor een
cium dat aan zeer hoge tempera- wetenschappelijk missie,
turen kan weerstaan.
Ook moest gedokterd worden
aan nieuwe computersys
De keuze van de NASA
een techniek van Sperry
Deze firma leverde de N>
rig jaar de op wereldvlak al
lergrootste digitale computer.
Het nieuw geïnstalleerde sys
teem, een Sperry Univac 1100-46,
werkt met zes rekenprocessoren.
Deze apparatuur wordt ingezet in
twee nieuwe belangrijke ge
bieden, namelijk het perfektione-
ren van het NASCOM-net en de
training van de astronauten. Het
nieuwe kommunikatiesysteem
zal de bestaande
aardstations vervanj
synchroon werkt
plaatse blijvende»
De Amerikaanse firn
trasystem Ine.» uit Irvir
fornië) heeft een nieuw
uitgewerkt om mistbar
vliegvelden t
kkost- gaat hier om
wind en Warmt
„ngeve~.
geleden,
en dat er mensen woonden»al
dus Dr. Tex Maxwell van 5
sonian. «De schaapshi
hebben hun merkt
tergelaten op de ber,
de vorm van rosttek,
De tocht -
worden gevoiga aoor een ivimous
kunstmaan, die de signalen van 1
een radiobaken op een jeep op- Re'm<
vangt. °P1
De Amerikanen worden verge- ln^t
zeld van geologen van de univer-
siteit Ain Shams in Kaïro en de
Egyptische geologische dienst.
Het projekt duurt voort in de
eerste week van oktober en wordt
betaald door de NASA.
De Britse popzangeres Shirley Bas-
sey (41) is donderdag in Londen aan
gehouden op beschuldiging van dron
kenschap en wanordelijk gedrag. Ze is
op borgtocht vrijgelaten en moet 21
december voorkomen.
Buren hadden de politie gebeld met
de mededeling dat er in een woning
aan de eksklusieve Eaton Square
«verschrikkelijk en eindeloos werd
geschreeuwd». Shirley vierde met een
vriend het feit dat ze 25 jaar in het vak
zat.
STAND VAN ZAKEN
Men herinnert zich dat met het
prototype «Orbiter 101» dat de
doopnaam «Enterprise» kreeg, g
een reeks suksesrijke passieve;
vluchten werden uitgevoerd,
waarbij het toestel gemonteerd
was op de rug van een omge
bouwde Boeing-747. In de loop
van dit jaar vinden nog start- en
landingstesten plaats. De Ameri
kaanse lanceerbases aan oost- en
westkust zijn nu reeds uitgerust
voor de start van de «Enterprise»
en op Cape Canaveral ligt de
reusachtige landingsbaan ook al
klaar.
Oorspronkelijk werden de
eerste proefvluchten voor maart
1979 voorzien maar volgens onze
meest recente informaties wordt klaar om een nieuwe periode in de
nu gesproken over de maand exploratie van de kosmos aan te
september van 1979. Er doken in- vatten in samenwerking met an-
derdaad enkele moeilijkheden op dere landen o.m. met de ESA
met de motoren en daardoor wer- (Europese Ruimtevaartorgan
den de plannen gewijzigd. tie) waarvan de EG-landen Zi
Voor het aanpa’
Space Shutt
dienden natuurlijk
Wie vindt het niet leuk om zelf planten
op te kweken en te zien opgroeien? Dit
vraagt regelmatig wat aandacht en ver
zorging, maar het is een spannende be
zigheid. Er zijn allerlei handige hulp
middelen te koop om zelf planten op te
kweken uit zaden of stekken. Behalve
komplete hobby-zaaisels (zaden, grond
of «opzwelpotjes een bakje met door
zichtig plastic kapje) zijn er ook veel
zaden los te koop, in zakjes. De ene keer
zal het wat beter lukken dan de andere
keer, dat maakt het nu juist zo span
nend.
Bij zaaien is het belangrijk dat de
grond vochtig is, niet te nat en niet te
droog. Ook de temperatuur is bij-heT
kiemen belangrijk en natuurlijk is het
noodzakelijk dat de zaden voldoende
kiemkrachtig zijn. Wat dat laatste be
treft moet je vertrouwen op wat je
koopt. Zaden van bij voorbeeld koffie
verliezen hun kiemkracht snel. Een
datum op het zakje zou daarom een
nuttige aanwijzing zijn.
Snel sukses geeft het zaaien met ster
rekers; dat kan zelfs op een vochtige
lap in de vensterbank! Wel eens ge
probeerd?
Ook allerlei zaden van vruchten zoals
Zoals we reeds hebben aange
stipt zijn er apparaten op de
't die iedere leek in staat
?n zijn Super 8 films weer te
op het eigen T.V.-toestel
'eur). Niet om Het zal sl
ektor volledig te tijd zijn dat i
ilijft nodig voor adressen zijn waai
nen het veld op rieve va„ je klante
meters breed wil be- beschikbaar heeft d
Maar wel voor die tiental- huurd kan worden.
•ere keren dat men iets wil
opziet tegen de
kost om een kam-
William Damwijk
Kruizemuntweg 193, Tilburg
geboren Tjepu (Ind.) 23-11-1918
overleden Tilburg 12-12-1978
Willy Adolf Marie Cornelia Mulder
Molenhoefstr. 20, Udenhout
geboren Den Bosch 4-6-1913
overleden Udenhout 10-12-1978
Adrianus Gerardus Laurentius
van Laarhoven
Bosscheweg 123, Tilburg
geboren Tilburg 13-2-1926
overleden Tilburg 8-12-1978
Mathijs Johannes Faro
Bartokstraat 85, Tilburg
geboren Capelie 20-3-1900
geboren Capelle 20-3-1900
overleden Tilburg 10-12-1978
Franciscus Martinus Petrus
van Wanrooy
Textielstraat 53N, Tilburg
geboren Tilburg 1-11-1914
overleden Tilburg 11-12-1978
Catharina Duljvekam-van Don
gen
Schubertstraat 700, Tilburg
geboren Tilburg 21-4-1893
overleden Tilburg 6-12-1978
Maria van Es-van Berkel
Beneluxlaan 101, Tilburg
geboren Tilburg 25-1 f IZ
overleden Tilburg 7-12-1978
Anna Lambregts-van Gestel
Dr. Deelenlaan 3, Tilburg
geboren Diessen 20-4-1902
overleden Tilburg 10-12-1978
Theresia Knippels-Verweijmeren
Korvelplein 154, Tilburg
geboren Tilburg 28-12-1913
overleden 12-12-1978
dadel, sinaasappel, avocado en
groenten zoals radijs, bieten en wor
tels zullen snel sukses geven, de.eerste
in huis, de tweede groep in de zomer
buiten. Van veel kamerplanten zijn
zaden te koop: katoenplant, Schef-
flera, oleander, e.a.
Iedereen heeft wel eens een gemakke
lijk te stekken plantje wortels laten
maken. In een flesje met water is het
goed te zien, maar in een potje met
grond zal de plant daarna beter door
groeien. Stekken snijden is niet moei
lijk. Een paar tipjes:
gebruik gezonde, goed groeiende
jjlanten;
neem scheutjes met een paar bla
deren, zonder bloemen;
snij ze met een scheip mes onder
een «knoop» verdikking bij een
blad) af;
gebruik eventueel stekpoeder (be
vordert de wortel vorming);
zet de stekken eventueel met
enkele bij elkaar in een schoon
potje met verse aarde, waar door
heen wat zand;
voorlopig geen mest geven, wel
vochtig houden en niet in de zon
zetten (wèl in het licht).
Amerikaanse
geologen zijn aan
lange tocht door de Sahara be- m^rkt
gonnen in een streek die op de stenen
zand en duinen laat groeien en 7 f
afbreekt. Dat is van waarde voor kijke„ yf
het onderzoek van Mars maar ook
degenen die iets willen doen tonen maar
- ..hè’ oprukken van de moeite die het
ÏS^a^rUCl,‘l’‘‘re
De Egyptische afdeling staat
onder leiding van Dr. Farouk Baz
van het «Snithsonian Instituut».
Hij zegt dat de mens in een sta
dium is gekomen waarin bet
begrip van de woestijn geboden is
en de middelen gevonden worden
om te voorkomen dat nog meer
gebieden op aarde verloren gaan.
Het meeste onderzoek zuil et
geologen verrichten bij de b^
Oweinat in de westelijke Egyp
tische woestijn, waar de zanddui- toestel. Kijken naar een pro-
nen het meest gelijken op die van gramma en dit opnemen om het
Mars. later nog net zoveel keren te be-
Wij weten ook dat dit gebied kijken als U wenst. Kijken naar
vruchtbaar land was ongeveer het ene programma en het andere
dat U ook graag zou zien op de
videorecorder opnemen voor la- "cn ceisms
tere weergave. Rustig naar bed km per
gaan en de tijdklok van de recor
der instellen als er diep in de
nacht een gebeurtenis uitgezon
den wordt die men niet wil mis
sen.
ere I
ter 8,
Met nieuws in verband met de bemande ruimtevluchten komt in de inderdaad op de drempel van een
loop van de recentejaren uit de Sovjet Unie. Zelfs vasndaag nog cirkelen rijdperk waarin reizen naar het
de Russische kosmonauten Vladimir Kovalenok en Alexander Ivants- heelal en terug zonder speciale
jenkov in de Saljoet-6 rond de aarde. Op 20 september jl. braken zij het komplikaties mogelijk zijn. Deze
"J*en 10 uren zullen op geplande en regelmatige
un stond van twee andere Russen, Joeri Romanenko tijdstippen kunnen uitgevoerd
worden.
De Amerikanen zullen vanaf
het begin van de jaren tachtig een
systeem ter beschikking hebben
waarmee zij personen en vracht
naam kwam van de Amerikaanse astronauten met (satellieten, onderdelen ervan,
lijf in het ruimtestation Skylab. Daardoor kwamen allerlei materieel en voorraden) in
-J!- - - ;e gedragingen van de ruimte kunnen brengen.
astronauten bij langdurig verblijf en aktiviteit in de ruimte. Zij wilden Het vervoermiddel waaraan
inderdaad uitmaken hoe de mens zou reageren op het permanent leven men sinds zovele jaren heeft ge
en werken in een niet aardse omgeving o.m. bij het niet onderworpen werkt zal dan een konkreet feit
zijn aan de zwaartekracht. Het heeft weinig zin verder te werken aan zijn. Zodoende hebben de des-
projekten van heelal-verkenning als niet met zekerheid is geweten of de kundigen ook een voldoende so-
mens zich kan wennen aan zeer langdurige ruimtereizen. Dit schijnt wel liede basis gelegd voor de echte
erg positief uit te vallen, eens te meer dankzij de weergaloze kapaciteit wetenschappelijke arbeid waaruit
van de mens om zich aan te passen. alle mogelijke voordelen voor de
msheidkunnen wordengehaald.
spektakulaire, het avon-
ce,hf
vefk
p van d<
ighield behoort
nu tot het verleden. Ruimte
vluchten staan momenteel niet
meer zo sterk in in het centrum
van de belangstelling omdat het al
Daarbij stapt men af van het vlucht en deze operatie kan niet meer nieuw is: iedereen weet
tientallen malen worden her- dat de mens in staat is zich in het
haald. heelal buiten de aarde te begeven
VERVOERDIENST en zelfs voet te zetten op een an-
hemellichaam, zoals de
wel duidelijk