Goudschat van Eldorado
in Londen te zien
I
II
«Che» ook dood als voorbeeld
r
s
SRfi£
1
I
Nieuw boek over het veelzijdige leven
de astmalijdende dokter-revolutionair
van
Eens de trots van
bü van Boesschoten
en
1595,*
948,-
298,-
1295,-
198.
995,-
198,-
1598.
298,-
i
VAN BOESSCHOTEN
>pgroep
I.95
1
Indiaanse priesters
krijgslieden
I Speciale witte kerst prijzen
bü van Boesschoten
J|
I
iber 1978 pagina 26
DE TILBURGSE KOERIER
Donderdag 14 december 1978 pagina 27
-ï
ing die
Noch de
95 p/set
vild-schaar.
is heden ten dage nog zeer goed
Cassette decks
Vanaf
Informeer naar onze speciale prijzen!
kaanse en Britse verzamelaars.
Alle koopavonden geopend tot 21.00 uur.
2SÈL
aal
I
Reeds vanaf
Grandioze prijzen
op ’t gebied van
Alles werd er op
geheel in een zo nati
:he schotel
•dekoratie.
tische
n en 23 x 33
een reeks socialistische revoluties in
Latijns-Amerika.
o toren
Watt
Hoefstraat 145, TILBURG - Telefoon 013-432163-421271
Instelbare
iti-reuk
s 149.50,
99.95
S
fabrikaat
lazen in
voor
«We zijn
ichtballon
zelfde
slechte
dood.
i
jnse dol
:1de in
Stereo
2 x 25 VI
inkl. rack
cassettedeck
platenspeler
M.D. element
ïllen
frontleiders
ogen
ïrden
die bo
den, in-
igezien.
LEN
div. model
boven en 1
van de Spanjaarden in Columbia
werd gehouden en waarbij het In
dianenstamhoofd met
goudpoeder bestrooid (vandaar
El Dorado) in het Guatavitameer
offers bracht aan c
meer en zich daarna, in het water
van Guevara
jonge Zui
niet
aan te binden
Sansui
Audio-rack
Geheel compleet
reeds vanaf
Kleuren-T.V.
51 cm
elektronisch
blackstripe
beeldbuis
Platenspelers
Rotel, Philips-As
Garrard-Technics
Sony - Wega - BSR
Sansui
inkl. element.
Guevara was een van hen. Zijn
hoopt werd zijn dood.
Gemakkelijke betalingsregeling. Ruime keus
Bezoek voor de beste informatie
geheel vrijblijvend onze showroom.
Eigen technische dienst voor de beste service
koffie-apparaten, stofzuigers,
klokradio’s, cassetterecorders,
koelkasten, drogers, gasfornuizen.
it, oranje.
iet ’’kluit” in
Jsa95
Portable TV
31 cm TV
met 6
voorkeu rtoetsen
met FM-MG-radio
accu kabel
i oewonueren, waar ae apaans
bloedigste militaire expedities
Eldorado (Spaans ledoradode stampte a
vergulde man) is sinds het begin dak hun
van de 16e eeuw de naam van het
goudland, dat in de binnenlanden
van Zuid-Amerika zou gelegen
zijn en daaruit ontwikkelde zich
de betekenis van «land van be
lofte». Een luitenant van Pizarro
zou het eerst de naam van «El
Dorado» aan Peru gegeven heb-
ben- moest als koninklijke cijns
De sage dankt haar ontstaan Spanje verscheept worde... 1
aan verhalen over een of- hier ook kwamen de voorwerpen
ferplechtigheid d£e voorde komst en sieraden zeer dikwijls in de
u.„ smeltkroes terecht.
De inpalming en aldus het tra-
Ikoper ook
Kleuren-TV
66 cm grootbeeld
module systeem
12 kanalen
volledige garantie
Kleuren - TV 36 cm
portable model
8 elektr. toetsen
inkl. 8 mnd. gar.
met diktators en korrupte regimes. In
stitutioneel geweld kweekt geweld,
doet de slachtoffers guerrillero’s wor
den, waardoor het zijn «gelijk» be
wijst. In die helse cirkel zitten vele
Latijns-Amerikaanse landen al decen
nia gevangen.
De Cubaanse revolutie was de
laatste van grote opstanden tegen een Che i
«caudillo» een diktatuur. Velen Gent
hoopten dat het de eerste zou zijn van
Keuze uit vele
wildspeclalitelten
Restaurant
ALBERTVILLE
Alpheneebaan 14 - CHAAM
Tel. 01619-1586
Keuken open van 12.00 tot 21.00 uur
Tafelreservering gewenst.
de idee dat «het geweld een instrument
voor historische vooruitgang kan
zijn»; integendeel, zijn geschrifte
daarover (met die van Régis Debray)
werden heilige teksten voor een deel
van de intelligentsia.
VARGAS LLOSA
Die fascinering lijkt thans
het grootste deel weggeëbd,
wel zover gekomen dat die luc
is doorgeprikt. Theorieën als de
guerrilla-kem, de gewapende propa
ganda, en het revolutionair geweld als
enig antwoord op het ingebouwde ge
weld van de ekonomische strul -
van de Latijns-Amerikaanse L
bleken niets dan illusies te zijn. Zij
vermochten de revolutie in dat we
relddeel niet verder te brengen. In-
1, zij hebben de afstanden
tussen de politieke voor-
trijders en de brede lagen van
/olking die naar verandering
ikeren. Noch de boeren, noch de
arbeiders, noch de (kleine) mid
denstand namen, in enig land van dit
werelddeel, in enige betekenisvolle
mate, stelling voor de guerrillero’s».
Een lang citaat van de Peruaanse
auteur Mario Vargas Llosa; die «ana
lyse» schreef hij onlangs in het
Spaanse blad «Cambio 16», een ana
lyse die ontgoocheling weerspiegelt,
maar anderzijds toch nog een sluime
rend vuurtje onder de asse van de de
sillusies verraadt. En dat is wellicht bij
velen zo. Che Guevara is nog altijd
meer dan de naam van die astmalij
dende Argentijnse dokter die een
leidende rol speelde in de Cubaanse
ukturen revolutie. Het gevoel heeft hem niet
landen, afgeschreven maar de verstandelijke
overwegingen verklaren hem wel
dood als voorbeeld.
STEUN BLEEF UIT
In een recent verschenen biogra
fie wordt nog eens een poging onder
nomen die fascinering te verklaren.
Maria C.J. Snethlage publiceerde in
1973 «Cuba op weg naar het so
cialisme», een toen wel vrij veel ge
prezen boek dat ze nu heeft willen
aanvullen met een biografie van
Guevara omdat ze vindt dat Che een
heel grote invloed heeft gehad op Ca
stro en op het gebeuren in Cuba. Het is
in hoofdzaak kompilatiewerk met
soms een al te hagiografische inslag.
Maar er verschijnt wel stupieder
werk. En bovendien is Snethlage ze
ker niet blind voor de fouten en gebre
ken van Guevara. Zijn ellendig en fa
taal eindigend Boliviaans avontuur
schrijft ze voor een groot deel toe aan
het feit dat Che de voorschriften ne
geerde die hij in zijn eigen handleiding
had gegeven!
Versterkers
2 x 15 Watt RMS
alle aansluitings-
mogelijkheden
Bovendien heeft Guevara maar al
te makkelijk geloofd dat het Sierra
Maestra-sukses herhaalbaar was in
Bolivia. Zijn zogenaamde «foco-
teorie» is er afgestraft; op Cuba
slaagde een kleine groep, gesteund
door de volkswil, erin het repressief
regime te verdrijven. In Bolivia pro
beerde Guevara de guerrilla weliswaar
te lanceren in het meest «rode» gebied
maar de onmisbare steun van de plaat
selijke bevolking bleef uit.
Castro en Che begonnen in 1956
op Cuba met twaalf man, hadden twee
jaar later driehonderd en driejaar later
drieduizend guerrillero’s. Che startte
in Bolivia met zeventien Cubanen en
kelen. Che werd, gewond maar le
vend, gevangen genomen maar al snel
terechtgesteld omdat men een herha
ling vreesde van het Debray-proces
dat kort voordien de aandacht van de
hele wereld had getrokken en het re
gime in een slecht daglicht had gesteld.
Het trieste einde van Guevara in
Bolivia heeft duizenden jonge Zuid-
amerikanen nochtans niet ervan
weerhouden de strijd t
derde Pizarro van mening en hij slachtoffers omkwamen. De bres
igen. is heden ter. r.r~ zzzz J
:ht had de zichtbaar.
Sepulveda Jiad genoeg
gev
tot
ladatzijer ging te doen
i, dat V het vc-
B-o--tden»
noordwaarts om in het regering tot beschermd gebied
t «meer
van de gouden man» zijn geheim
voor immer kan bewaren.
Onder de in Londen tentoon-
nidschatten, die nog elders gestelde voorwerpen bevindt zich
waren om van die een afgietsel van een te Bogota
gebleven gouden vlot, met minus-
kên. cule figuurtjes, die aan een
In 1803 rekende de Duitse ont- plechtigheid deelnemen. Het be-
dekkingsreiziger von Humbodt treft waarschijnlijk de inhuldiging
uit, dat een duizendtal Indianen van de gouden man. Voorts ligt
jaarlijks 5 gouden voorwerpen in er een reeks juwelen, die onder de
het Guatavitameer wierpen en
schatte de aldus in het meer te-
id op 300
_.ige dollar. Maar
volgens recentere berekeningen,
zou de schat buiten zijn kunst
waarde veel kostbaarder zijn.
In 1545 begonnen door hun
goudzucht overstuur geraakte
avonturiers methetleegmakenvan
het meer. De eerste was een
Spanjaard, die daarvoor een
groep Indianen aanwierf om met
emmers het water weg te voeren.
JUWELEN,
WANDELSTOKKEN EN
ONTHARINGSTANGETJES
Later in 1580 zou een andere
maar dit keer rijke Spaanse han
delaar, Antonio de Sepulveda,
8.000 Indianen inzetten om een aen,.v<
bres te graven in de oevet van het welijj^
in een krater liggende meer. Het Spanjaarden hel
waterpeil zakte 20 meter maar het mens het goud ni
werk begaf het, waarbij veel “U bezat.
IN SMELTKROES TERECHT
gezet om het
tuurlijk moge v
lijk kader te plaatsen. Zo werd Pizarro er in slagen door verraad
bijv, meer dan 500 kg echt Co- de Inca-keizer Atahualpa gevan-
lumbiaans gras per vliegtuig aan- gen te nemen. Als losgeld eiste hij
gevoerd om een Indianenwigwam een met goud gevuld vertrek van
zo echt mogelijk na te bootsen. 88 kubieke meter. Vanuit alle
Aldus werd een schril kontrast hoeken van het rijk kwamen kud-
geschapen met de primitieve le- den met goud beladen lama’s naar
vensomstandigheden van deze het Spaanse legerkamp, maar
Indiaanse kunstsmeden die op ge- toen het vertrek vol was, veran-
De beroemde goudschat van Eldorado, die eeuwen lang tal van
ontdekkingsreizigers en avonturiers heeft aangetrokken, is voor het
eerst buiten Zuid-Amerika te bekijken. De schat is inderdaad naar
Londen overgebracht, waar hij vier maanden lang ter bewondering
uitgestald zal liggen in de zalen van het Royal Academy Museum. De
organisatie ervan zal niet minder dan 1.300.000 dollar kasten.
Maria C.J. Snethlage: «Ernesto
Guevara 1928 1967», uitg. Van
tnep, Amsterdam, paperback, 222
Pag.
Verwacht wordt dat ongeveer 500.000 mensen de schat zullen
komen bekijken en bewonderen, waar de Spaanse conquistadores één
van de koenste en bloedigste militaire expedities voor over hadden.
aarde en onder een rieten
..„.i kunstwerken tot stand
brachten.
Het spreekt vanzelf, dat heel Spanjaarden te
wat van deze kunstschatten de
expedities niet overleefd hebben.
Inderdaad deden de conquistado
res de gouden voorwerpen smel
ten om de buit met hun
knechten te delen. Een vijfde
moest als koninklijke cijns naar
Spanje verscheept worden. Maar
Vx 1 Z-» r- Z-X/ 1
negenentwintig Bolivianen, van wie er
al snel vijf deserteerden; nog geen jaar
later was de groep gedecimeerd tot ze
ventien man. Geen enkele Boliviaanse
boer had zich aangesloten, integen
deel.
Voor de speciaal in Panama door
Amerikaanse experten opgeleide
guerrillabestrijders van het Boli
viaanse leger was het uiteindelijk een
koud kunstje de hele groep uit te scha-
De Latijns-Amerikaanse schrij
vers blijven onze Westerse belang
stellingssfeer binnenrukken. Maar
ook zonder hun literaire prestaties
komt hun kontinent voortdurend in
het nieuws: Chili, Argentinië, Cuba,
Bolivia, Peru, Nicaragua, El Sal
vador, en zelfs Guyana. Cuba is en
blijft echter een bijzonder geval: op
het moment dat Westerse ogen wat
uitgekeken raken op het suikereiland
stuurt Fidel Castro krachtens het
«proletarisch internationalisme» Cu
banen naar een ander kontinent, naar
Afrika om er te vechten in Angola, in
een regelrechte oorlog.
Jaren voordien had hij al eens
landgenoten naar Afrika laten ver
trekken: in 65 begon zijn vriend Che
Guevara met een honderdtal man een relddeel n
guerrilla in Zaïre die echter een ont- tegendeel,
zettende flop werdEn toch vertrok hij vergroot
kort daarop naar Bolivia om daar het- hoedestr:
'"'e te proberen. Het eindigde nog de beve
iter, want een jaar later was hij hunl
1En toch stierf toen niet met hem
liet de keizer ombreng
Maar de goudzucl..
pakken gekregen. Sepulveda Jiad genoeg goud
Na de Incahoofdstad Cuzco te gevonden om andere avonturiers
hebben verwoest, trokken Pi- tot in de 20e eeuw een nieuwe po-
zarro en zijn mannen, nadat zij er g>nête doen wagen. Maar telkens
lucht hadden van gekregen, dat was het vergeefs. In 1965 werd
lands- elders nog meer goud te «vinden» f>et meer door de Columbiaanse
was, noordwaarts om in het regering tot beschermd
huidig Columbia te belanden. Al- verklaard waardoor het
gemeen wordt ook aangenomen, J
dat de Indianen allerlei vertel
seltjes de wereld inzonden over
dezegou.L/.JL
te vinden waren om
gisch einde van de Zuidameri- Spaanse geweldenaars af te gera-
kaanse Indianenrijken werd een
Guatavitameer kwarteeuw na de landing van
de god van dat Christoffel Columbus in 1492 in
meer en zien oaama, in het water gezet. Een ander kwarteeuw was
afg,^dJ^ voldoende om een handvol
'erpen van Spaanse soldeniers, die vrees
»ereeds''k'”'
Je trots wa-
iriesters en
Ongeveer 500 voorwei.
zuiver goud. allerlei gereedschap noch gewetensbezwaren kenden,
en juwelen, die eens de trots wa- Om eerst het Aztekenrijk in rechtgekomen partij goud op 3
ren van Indiaanse priesters en Mexico en later dat van de Inca’s, miljoen toenmalige dollar. Ms
krijgslieden liggen aldus tentoon datzichover4.000kmaande voet
in de Royal Academy. Het groot- van de besneeuwde Andes uit-
ste deel ervan komt uit het mu sterkte, van de aardbol weg te ve-
seum van het goud van Bogota, gen. Dooi de Indiaanse keizers en
die de mooiste kollektie ter we- hun onderhorigen, die hun c
reld is. Andere stukken zijn af- niet konden geloven, wei
komstig van Spaanse, Ameri- deze gebaarde invallers,
l. i vendien schoten afvuurdi
derdaad als half-goden aange;
GOUDZUCHT TE PAKKL
Profiterend van een broeder
twist in het Incarijk zou Francisco
gouden man. Voorts ligt
eeks juwelen, die onder de
neus en op de borst werden ge
dragen. Het betreft stukken in de
halvemaan vorm, eigen aan de
Precolumbiaanse kunst, en een
masker, ter grootte van een gelaat
dat uit een enkel gouden blad is
vervaardigd.
Voorts zijn er wandelstokken
met een vogelvormige knop en
ontharingstangetjes te zien, als
mede potten die door de Indianen
werden gebruikt om cocablade-
ren te kauwen (de bladeren waar
uit cocaïne wordt gehaald), een
gebruik dat nu nog door de An-
desindianen in ere wordt ge
houden. De Indianen hadden zo
veel goud, 'dat de meest een
voudige voorwerpen voor dage
lijks gebruik van dat metaal wei
den vervaardigd, vooraleer gn
”’Y te ervaren, dat voor c
1 ït leven van e<
iet goud niet waard was d