1
De ware achtergrond
van de legende over
De Geit van Jan Pigge»
Oud-Tilburg gezien vanuit een circus
jg
iveld
80
Boordcomputer
voor Cadillacs
Van Hirtum-orgel in concert
19
1
2950
5900
59.-
Uwbalkon't
hele jaar groen
>1.-
59.-
59.-
,95
met:
BalkonGras
(Lekker grassig Nooit drassig)
s
"39
A
juli 1978 pagina V
Donderdag 6 juli 1978 pagina 15
DE TILBURGSE KOERIER
ORGELS v.a. f 900,
(2 klavieren en voetbassen)
»or
ing
omdat het onderwerp hem ter harte gaat, maar ook omdat het
Duke City
gebruiken
Met Jan Jongepier
npro>
bezo
breedte is
chaduwef-
zware rub-
atis gelegd
W.v.M.
4A’
100 cm breed
200 cm breed
e
RESETJ
ClOCKJ
3
Boeiende anekdoten verteld door Willem van Mook - Sr.
en dr. Ant. van den Bogaard
Rubberband
zaterdag 8 juli
itis gelegc
I00 breed
Ge
iers,
ENTZ7
MILES.
Tivolistraat 67-69
TILBURG
Tel. 013 - 434762
PIANO’S - VLEUGELS
5 jaar garantie
RUIME SORTERING
(keuze uit meer dan 50 stuks w.o. diverse
aanbiedingen
„THE TALK OE THE TOWN'
«Presenteert»
atis gelegd
p/m
I00 breed
nrug. Door
3en erg fris
>9.-
p/m
>e enige tijd
anse groep
beide cir-
i1"'
■k
knapen,
’n baard
la-gewaad
aatste was
i die er
;m breed in
d onderta-
n, gangen,
59.-
tis gelegd
zijn
mame af-
strjjd om
uw eerste «w
werdén de wt
bouwd. Ook
leiding. Hij werd
Jacques en ’n s
buurt, waarvan Wi
grootste grappenmaker was.
aerrug.
>onkamt
In ons filiaal (Heuvel 44)
Muziekinstr. - bladmuziek
Tel. 013 - 324115
(gedurende de vakantieperiode zijn wij normaal geoepnd)
'““t het al
ivvredenheid.
langste reputa
’werk al dert
nx^k rotten.en droogt zeer snel op
sSSSSF
Duke City is all-round. Dat wil zeggen:
van zestien tot tachtig kan‘men bij
deze groep terecht voor de muziek van
elk soort.
Verre reizen
Toen de circuswagens voor de
maal uittrokken was het «Haaik
nieuwsgierige mensen. Telkens
gens, waar'
eerste acrot
Circus Pigge
eeuw peniu
t voordeel van een bre
■■tg en regelmatig rept
laren ze. «De mo"-1
ian veel en veel gro,»
t iedereen r
gaat het t<
te in het ve
Van zijn circusreis
tijd», zoals hij de p
tere tent noemde, I
verhaald in innige
.„r ik hier gedeeltelijl
;rekt Sommige namen
i Jan plaatsen zijn verzonnen,
:n niet g-
nochtar
UW SPECIAALZAAK
MUZIEKSTUDIO
toch hebben zij ee
t genoegen, dat ik
ing in stellen met dit
>eK, aai mede het boek is van
>te Brabantse kermissen, hoop
In de Verenigde Staten kan nu op de
Cadillac Seville een elektronisch toet
senbord worden geleverd. Een com-
outer informeert de bestuurder over
t gemiddeld brandstofverbruik en
het verbruik op elk moment, de ge
middelde snelheid, de tijd, het toe
rental van de motor, de temperatuur
van de koelvloeistof, de elektrische
spanning, maar ook over de sinds het
vertrek verlopen tijd, de afstand die
•4T
De Noordhollandse funk-formatie
Rubberband zal een exclusief optre
den verzorgen in The Talk Of The
Town.
Deze in Friesland en Gelderland veel
gevraagde formatie bestaat uit Gerard
Sijm, vocaal; Jaap Bruyn, drummer;
Ed Prummel, bas, allen afkomstig uit
de vroegere groep Musky, met ver
sterking van de van het conservato
rium afkomstige soloplayer Jan
Boelens en de specialist key-board-
man Henno Donselaar van de John
Russel-groep. Zij maken buiten eigen
funk, muziek van o.a. Stevie Wonder,
Johnny Guitar Watson.
Binnenkort zal deze formatie ook met
een plaat op de markt komen, waarvan
verwacht wordt dat hij zeker hoog op
de hitlijsten zal komen.
Dit is dan allemaal te beluisteren op 8
juli in The Talk of The Town.
1972 was hij winnaar van het Inter
nationaal Improvisatieconcours in
Haarlem. Dit bezorgde Jongepier veel
faam.
Bovendien is hij bijzonder goed
thuis in de orgelbouwgeschiedenis van
de noordelijke provincies van ons
land.
ïizen «in zijn grote
periode met de gro-
heeft Jan Pigge mij
vertellingen, welke
ijk heb vastgelegd,
tmige namen van personen en
plaatsen zijn verzonnen, terwijl an
dere personen niet genoemd werden,
personen die nochtans in Circus Pigge
een rol vervuld hebben, als Harry van
den Hout, een prima voltigerijder,
Robert de Lepper, die met zware hal
ters jongleerde als waren het papieren
ballen, Harrieke Hartog, nog een
krachtmens Van formaat en het onver
gefelijke clown-duo Mandos-Janssens
oftewel «Maja».
nog moet worden afgelegd, de afstand
die met de resterende brandstof nog
kan worden afgelegd en tenslotte het
vermoedelijke uur van aankomst ter
bestemming.
Volgens de hoofdingenieur van Ca
dillac is de «trip computer», die met
een M 6800 micro-processor werkt,
slechts het begin van een serie nieuwe
toepassingen van de automobiel
boordcomput
Erkentelijk herdenk ik hier wijlen Jan
Pigge, de grote vriend uit mijn jeugd,
die in zijn stille uren, als het circus
«thuis» was, afleiding zocht in het
schilderen van pittoreske doeken,
paarden en mensen uit het circusle
ven, doch ook bybelse voorstellingen.
Want Jan Pigge was meer dan cir
cusdirecteur. Hij hanteerde ook het
penseel met grote begaafdheid en was
bovendien dichterlijk aangelegd.
dig kennen. De «wilde dieren» bijvoorbeeld waren mensen in horen. Het boek kost f 20,80 en is in alle boekhandels te
dierenvellen, wat het voordeel had, dat ze veel gevaarlijker krijgen, alsook, natuurlijk bij de uitgever zelf, Hub. Lepe-
voor de dag konden komen dan een gewone dompteur pleegt laars, Reeshofdijk 15, Tilburg.
aan te durven. De schrijver Willem van Mook sr. en de Om onze lezers vast wat in de stemming te brengen, nemen
dierenarts in ruste, dr. Antoon van den Boogaard stelden het we, met verlof van de uitgever de introductie over van Willem
folkloreboek van de Brabantse kermissen samen in de ge- van Mook Sr.
irvan Toontje Klaassen, de
robaat en paardrijder van
igge, meer dan een kwart-
nningmeester was. In die
oefenmanege «op ’t Haaike» was het
altijd kermis. Hetzij de artiesten er
oefenden of het orkest er repeteerde,
dan wel de meisjes uit de buurt er dan
sten of de reuzen er bal hielden: In de
manege van Jan Pigge was altijd vro
lijkheid. Vooral het reuzebal was
«reusachtig». Dat waren me
die reuzen. Vier meter hoog,
van een meter lang en een gala
dat tot de grond reikte. Dat laats
nodig om de man niet te zien
onder liep en het reuzenkarkas droeg,
alsmede het touw bediende dat de ar
men van de reus bewoog en hem
buigen liet. Want buigen konden die
reuzen en met de armen werken ook,
als er maar jonge meisjes in de buurt kleir
waren. Later gingen de reuzen mee in midc
de reclamestoet en traden op in het
circus als «reuzenclowns». De «wilde vroegere ontspanningsoord «De
dieren» dienden voor hetzelfde dub- Theetuin» op de Koningshoeven, later
bele doel. Het waren monsters van eigendom van de familie Piet Smits,
leeuwen, tijgers en beren, althans de... Men kon er toen nog mèt een tram
huiden daarvan, met mensen er in. heen. Als er geen circus stond, was er
Voorts apocalyptische draken, tenminste een «stoommallemeulen».
sprinkhanen, zo groot als kamelen, Zo was het altijd’n beetje kermis in die
wi. vleermuizen als arenden en andere verlaten uithoek van Tilburg, waar het
eigenlijk: Pig- vreselijke gedrochten, geschapen als thans stil is als op een kerkhof. Het Jacobs,
1845 tot 1925. uit het niet, van wat latten en lompen, meest echter stond Circus Pigge bij de Eindhov
Haaike, bij die Jan P>gge met grillige kleuren uitspanning «De Vogelenzang» op
boerderij, schilderde, want dat kon hij uitste- Broekhoven, een boerenherberg met
- met de kend- Terwijl men in de oefenmanege een ruim erf, die toen eigendom was
elfjarige de eePte voorstelling gereed maakte, van de familie Eras en bewoond werd
•renpaar- werdén de wagens en de circustent ge- door de landbouwer «Jaon» van der
fgekeken bouwd. Ook daarbij had Jan Pigge de Meijs. Ook op Korvel gaf Circus Pigge
igmans, leiding. Hij werd geholpen door broer in die periode een reeks voorstellen in
«Kun- Jac<iues en ’n stel olijkerds uit de de tuin van Café Smits, waar later de
Is hij het noemde, buurt, waarvan Willeke Dusee de villa van de familie Van Arendonk -
bij de paarden weg te 8rootste grappenmaker was. Kerstiens gebouwd werd.
:j hem, «in de textiel
i later tot «fabriquei
J geld. Hij liet te Ti
indsestraat en op hc
Ik besluit deze inleiding met eveneens
dank te brengen aan al degenen die mij
zo welwillend met hun gegevens be
treffend Circus Pigge van dienst zijn
o»weest. Het waren voornamelijk de
en Louis van Rijswijk, een
1Pigge; Frans van
..u, Tüburgse ruiter;
1 de oude acrobaat
zijn baas tot aan het
:ht diende.
Duke City pakt de zaken fors aan. Het
orkest telt maar liefst zeven leden,
waarbij de blazerssectie een belangrijk
aandeel vormt.
Daar is een duidelijke reden voor.
«Als je de Top-40 goed wilt brengen dan
heb je blazers nodig», aldus Duke
City. «Je kunt een breder repertoire
brengen. Neem bijv, de soul-muziek.
Daarbij zijn blazers een vereiste en je
weet hoeveel soul er tegenwoordig op
de hitparad^staat».
Duke City kent de amateur-status en
blijft daar ook aan hechten. Ze beste
den nu al het grootste gedeelte van hun
vrije tijd aan muziek en vinden dat ge
noeg. In het weekend treden ze op,
maar gedurende de week verplichten
ze zich tot twee avonden repeteren.
Een avond individueel en de volgende
met z’n allen. Zo gaat het al twintig
jaar tot ieders tevredenheid. De
merend een programma, dat aangepast is aan de bijzondere kwaliteiten van dit Jaar’
orgel. Het concert wordt georganiseerd door de Midden-Brabantse Orgelkring.
Oudere Tilburgers herinneren zich zeker de uitdrukking: schiedenis van Circus Pigge. Willem van Mook schreef het het
«Hét is mee heur net as met de gêt van Pigge; toen straks dee grootste deel van het boek, maar ook dr. van den Boogaard,
ze’t nog, mar na doe ze ’t nie!» Wat op allerlei levensomstan- een groot liefhebber van paarden, weet de pen heel ver-
digheden van toepassing kan zijn. Heel wat minder mensen dienstelijk te hanteren en vertelt aardige bijzonderheden over
weten nog, waar die uitdrukking vandaan komt. Er is wel een het Tilburgse leven van zijn jonge jaren.
legende, waarin wordt verteld, dat een Tilburgse boer op het Het is een leuk boek geworden, dat dezer dagen is uitgegeven
idee kwam om met een spel op de kermis te gaan staan, waarin door Hub. Lepelaars, Reeshofdijk, Tilburg, die ons de vol-
alleen de ondernemer met de geit optrad, en waar het publiek gende bijzonderheden schrijft.
alleen «in» liep van wege de krasse en sappige manier, waarop Ik ben bijna 82 jaar. Mijn vader was een vriend van de
Pigge de geit helemaal niets kon placht uit te schelden; circusman, Jan Pigge. Reeds met mijn 7 jaar speelde ik mee in
eerder een cabaretnummer dus dan een circusnummer. Zoals Circus Pigge, in een dolle pantomine. De dwergen tegen de
veel legenden is ook deze helemaal verkeerd, en gelukkig zijn reuzen. Natuurlijk wonnen de dwergen, waarvan ik aanvoer-
er nog oude Tilburgers in staat de historie recht te trekken, der was. We versloegen de reuzen met «frutblazen».
Jan Pigge was wel een Tilburger, maar geen boer; en hij had Hij heeft met veel plezier aan dit boek meegewerkt, niet alleen
wel degelijk een circus, dat in wijde kring opzien wekte en omdat het onderwerp hem ter harte gaat, maar ook omdat het
vermaard was. Wel een heel ander circus dan wij tegenwoor- prettig is als ook oudere mensen nog eens iets van zichzelf laten
kennen. De «wilde dieren» bijvoorbeeld waren mensen in horen. Het boek kost f 20,80 en is in alle boekhandels te
Hooggeërd publiek
Een Tilburgs circus en Brabantse kermis
sen vormen het decor van dit verhaal, dat
geen fantasie maar werkelijkheid is. De
mensen die er in genoemd worden, heb
ben bestaan en gedaan volgens hun hier
volgende beschrijving. Zo werd het een
waar verhaal van liefde, leut en leed,
leed.
Het was maar een nederig circus, doch
ieder jaar als de meidoorn bloeide, ver
vulde het onze streek van blijde ver
wachting. Wanneer de zon al hoger aan
de hemel kwam en het tegen de zomer
ging, zeiden de mensen: «Circus Pigge
komt», waarmee men bedoelde, dat de
kermis in aantocht was.
Van Den Bosch tot Brussel heeft Circus
Pigge de Brabantse kermissen bezocht.
Overal in Brabant kende men de brave
circusman, die geheel opging in
taak: de nederigen wat aanger
leiding te zorgen in hun harde
het bestaan.
In België heeft Circus Pigge
samengewerkt met de Fran
«Marquini frères». De b<
cusondememingen beschikten toen
over een zeer ruime tent met twee
hoge Mannesmann-masten. Dat was
wat, als die omhoog moesten: «Hé
hup... Hé hup...» Toch stonden ze
overeind binnen het half uur. Enkele
uren later stond het hele circus. Het
ging als in een wedloop: Het «anke
ren» van de masten met het in de grond
hameren van de lange ijzeren pinnen.
Het bevestigen van het grote koepel-
zeil «chapiteau» genoemd, het opzet
ten van de tegenmasten of «quad-
repolsteunen», het ingraven van de
talrijke stormstangen. Het ging alles in
vliegende vaart, uit lange routine.
Kunstenmakerij
Na de samenwerking met Marquini
reisde Craicus Pigge met een kleinere
tent. Jan Pigge heette eij
mans. Hij leefde van 1845
Zijn ouders hadden «op ’t I
ae bcnutsboom» een grote
Reeds als kleuter leerde Jan rr>
paarden omgaan. Op twaalf,
leeftijd liet hij de zware boer»"
den allerlei in een circus afgei
toeren verrichten. Harry Pigt
zijn vader, hield niet van die
stenmakerij», zoals
Om zijn zoon bij d
halen, deed hij h^.,
Jan bracht het later tot «fabriqueur» en
e verdiende yeel geld. Hij liet te Tilburg,
in de Stevehzandsestraat en op het naar
hem genoemde (thans verdwenen) Sint-
Janshof, tientallen arbeidswoningen
bouwen. Waarna hij nog geld genoeg
over had om zijn jeugddroom te verwe
zenlijken en een circusbedrijf te begin
nen. Hij had in die tijd verkering met een
Brusselse schone, doch het kwam niet
tot een huwelijk. Wellicht omdat hij
meer van paarden dan van vrouwen
hield, bleef hij zijn hele leven vrijgezel. tRKbB
Van alle paardensportliefhebbers te
Tilburg was Jan Pigge de eerste die een
eigen oefenmanege inrichtte. De suc
cessen welke hij oogstte met de paar-
dendressuur brachten hem tot het zich
specialiseren op dit gebied. Zo vormde
hij in zijn manege de paarden voor het
circus. Hij trainde ook jonge atleten
tot circusartiesten. Zijn eerste ras
paarden, die hij kocht in overleg met
drie Tilburgse kenners, de heren Van
den Bogaard, Kapiteintje Van Roessel
en Dirk Hofland, noemde hij Mouche,
Zampa, Eleonora, Blanche, Lenka,
Tura, Margot, Samson en Norma. Met
negen raspaarden, onder welke drie
Arabische hengsten (Zampa, Samson
en Norma) begon hij zijn circus. In zijn
oefenmanege kwam de eerste Til
burgse Atletiekvereniging tot stand,
welke later uitgroeide tot de nog be
staande gymnastiekvereniging «De
Spartanen». Een club van lenige jon-
ie eerste
like» vol
;ns als er
een wagen voorgereden werd riep
Willeke Dusee een langger
«roulez». Dat woord had hij van Jt.n
Pigge geleerd. Het was in de vrolijke
wagenmakerij een groet geworden:
Roulez, riep men over en weer, als men
’s morgens kwam of ’s avonds huis
waarts ging. En toen de nieuwe wagens
voor het forum van het publiek kwa
men, riep Willeke ook «roulez» met een
scherp rollender, een roep die geestdrif
tig door het publiek herhaald werd, als
wenste heel de buurt het circus goede
reis. Achter de grote pakwagens kwa
men enige luxe woonwagens, waarvan
er drie reeds de slijtagesporen van verre
reizen vertoonden. Deze drie wagens
behoorden aan de artiestenfamilies
Busnach, Czemwitsj en Alexander -
Hart, die door Jan Pigge voor zijn eerste
tournee geëngageerd waren. De
openingsvoorstelling had plaats op de
Tilburgse kermis, waarna het circus
koers zette naar België.
Bijna veertig jaar, seizoen na seizoen,
trok Jan Pigge met zijn circus van dorp
tot stad. De man en het circus bleven
niet door de tand van de tijd gespaard.
Nog in de avond van zijn leven, toen
hij al naar de zeventig ging, deed Jan
zijn versleten tent vernieuwen en ver- gewe
bouwen tot een kleinere. Met dat heren Louis van
ine circus bleef hij meer in de on- boezemvriend van Jan Pigge;
Jdellijke omgeving van Tilburg. Hij Rijswijk, de bekende Tilbur;
gaf dikwijls voorstellingen in het Toontje Klaassen,
vroegere ontspanningsoord «De van bet circus die z(
Theetuin» op de Koningshoeven, later einde als huisknech,-
eigendom van de familie Piet Smits. Verder dank aan de heren Drs. H.
Men kon er toen nog mèt een tram Schurink, Stadsarchivaris van Tilburg;
heen. Als er geen circus stond, was er Lambert de Wijs, de bekende Tilburgse
tenminste een «stoommallemeulen». folklorist;H.J.M.Ebeling,Stadsarchi-
Zo was het altijd’n beetje kermis in die varls van Den Bosch; J. Vermeulen,
verlaten uithoek van Tilburg, waar het Stadsarchivaris van Eindhoven; P.J.J.
thans stil is als op een kerkhof. Het Jacobs, Directeur van de V.V.V. te
meest echter stond Circus Pigge bij de Eindhoven; voorts de stadsarchivaris
uitspanning «De Vogelenzang» op sen van de gemeenten Brussel, Ant-
hoven, een boerenherberg met werpen en Turnhout. Al heb ik soms
lim erf, die toen eigendom was slechts een klein deel van hun gegevens
ie Eras en bewoond werd kunnen verwerken, toch hebben zfj een
groot aandeel in het genoegen, dat ik al
degenen die er belang
circusboek, dat meci
onze grot
te schenken.
«Country TrashBluegrass Band
Ongeveer 6 jaar geleden kwamen twee jongens uit Gilze met elkaar in aanraking
door het feit dat ze beiden graag schilderden, rondzwierven en gitaar speelden. Na
een paar jaar ontdekten ze de bluegrass-muziek en raakten meteen in de ban.
Henry kocht een 5-string banjo en Moos bleef gitaarspelen en ze deden de naam
«Country Trashzonder enige moeite eer aan. In 1975 ontdekten meer mensen
deze muziek en wilden wel een gezellig nummertje meerammelen. Sinds die tijd
heeft de groep de meest vreemde, maar erg gezellige muzikale afwykingen gehad.
Nu is er sedert een half jaar een hechte groep ontstaan Henry 5-string banjo-
Moos gitaar; Francois fiddle; Jan mandoline; Jack bas.
Iedereen zingt nog een stukje op de koop toe ook. Sinds die tijd heeft «Country
Trash regionaal steeds meer bekendheid gekregen. «Country Trashtreedt aan
staande zaterdag op tussen één en vier uur op de Kruikenmarkt in Tilburg.
vakkundige voorlichting
stemmen, repareren, enz.
lessen lil
verhuur v. piano’s (evt. orgels)
eigen technische dienst
Het programma vermeldt uitsluitend
werken uit de achttiende en de vroege
negentiende eeuw, omdat die werken o
het best op dit orgel uit de verf komen, faam. «Datis weer het
Jongepier opent met de Preludium en Bovendien is hij bijzonder goed dere bezetting en regelmatig repete-
Fuga in d klein van J.SL Bach (1685- thuis in de orgelbouwgeschiedenis van ren», verklaren ze. «De mogelijk-
1750). Van diens zoon C.Ph.E. Bach de noordelijke provincies van ons heden zijn dan veel en veel groter. Zc
(1714-1780) volgt een Arioso con va- |and kun je het bijna iedereen naar de zin
riazioni. Dan belanden we in de ne- maken. En daar gaat het toch om?»
gentiende eeuw met Cherubini ’s Or- Hij gaf boeken uit over Friese en Duke City maakte in het verleden veel
gelsonate uit 1805. Van zijn land- Hollandse orgels en was jarenlang platen, maar wat dat betreft is het een
genoot Bellini (1801-1835) wordt hoofdredacteur van het organis- beetje rustiger. «Je moet er de tijd
daarna een Sonate gespeeld. Meer tentijdschrift Het Orgelvoor kunnen vinden he».
romantisch van aard is de Marche en
ut rnqjeur van L. Léfébure-Wely
(1817-1870). Tenslotte speelt Jon-
geprer het vlot klinkende variatiewerk
van Chr. Rinck (1770-1846) over «Ik
sag Cecilia komen»Als afsluiting ho
ren we van de solist een improvisatie.
Het improviseren is een gave, die Jan
Jongepier in bijzondere mate bezit. Hij
studeerde jarenlang orgel in Zaandam
en Amsterdam, waar hij zij solistendi
ploma en zijn Prix d’Excellence be
haalde voor orgel. In 1970, 1971 en
i en
ïscha
een
van
dooi
Meijs. Ook op Korvel
in die periode een ree!
de tuin van Café Smit
villa van de familie
Kerstiens gebouwd
