b=
pi
Sn
u-::
.1
■Vül?
IS
IUM
en enz.
'fyebers
H. DE ZEEUW
WV-ideetjes voor
St.-Nicolaas en Kerst
DE ORGELMAKERS VAN HIRTUM
>ting
:e
>lfi I m
IIROYAL
ien
)9.-
root
ilburg
Panfluiten
Van Hirtums, drie generaties van
orgelbouwers in Hilvarenbeek
S:= I
F Ie den Keuze uit duizenden. 1
j I i
pstuums
kollektie.
Donderdag 2 december 1976 pagina 9
DE TILBURGSE KOERIER
L***vi**
.OTEN
Nuttige
4
St.-Nicolaas
geschenken
798.-
4
j
k
^anZuidW
k Prijzen 10 tot 30% lager dan elders
Speciale aanbieding
in grote tapijten.
Uitbreiding bij Henk van Riet
leze agenda
Orgelmaker te Hilvarenbeek
Veel instrumenten in stadsgewest
kerk-
Beek kermis
kelen
Raadsel
OOD'^YCAR
St Nikolaas- en Kerstaanbieding
Verlovingsringen?
nu binnen
14,95
vanaf
76,50
7,75
1 29.00
Koopavonden tot 21.00 geopend.
U kiest gewoon
Nieuw in Tilburg
Galerie Martel
Mondharmonica’s
Blokfluiten vanaf
Alle tapijten worden geleverd
met certificaat van echtheid
Tivolistraat 67 - 69 én 100 meter terug (Korte) Heuvel 44
Tel. 013-434762.
Beeldje Tilburgse
kruikezeiker
289.-
39£E
1399^
'229^-
A798.-
-T9*s
Het huis aan de Varkens-
markt
bij besteding van f I00 of meer
een oude vooroorlogse
zilveren gulden KADO!
lunchroom
de katterug
k
k
k
k
k
k
k
k
k
ecember en
>r het
iatum
Gras
van
gst.
NTAGE.
Stadhuisplein 321-322
TEL. 424398 TILBURG
Ook voor afhaal-schotels
Ook zondags
geopend van
12.00 tot 20.00
petit-restaurant
MUZIEKSTUDIO
tosveld
k
k
k
k
k
k
k
k
k
k
k
f
k
K
(alle typen voorradig)
Juvyelier-Horloger
SCHOUWBURGRING 27
konriseweg
Deskundige voorlichting
Reeds 47 jaar het vertrouwde adres voor
Tilburg en omgeving.
Nieuwstraat 172 - Tilburg
Gitaar hoes
(met nylonbesnaring)
z.iv.1 v, enden tot
3rabant, Spoor-
013-436131.
Wij staan dag en nacht
voor U klaar om bij
overlijden onze diensten
te kunnen verlenen
iag wensen we de heer en mevrouw
i Riet goede zaken.
Een er-
i is geda-
ing van
de vermoede
et König.
,e nog an-
n Hirtums
in huis.
Nicolaasisonze
lecember de ge-
EN
Bij besteding
vanaf 250_
een Engels wand bord
of Perzisch tapijtje
kadoll
B.V.R.K.
Begrafenisregeling
V/h St.-Dionysius - Roomsch Leven
Kantoor en rouwkamer:
Tuinstraat 65
Telefoon 013-423542 - 425783
b.g.g. en ’s nachts 433286 (013)
165- 107
164- 110
163-110
162-110
152-111
166- 105
160-109
192-126
165- 110
166- 110
183-110
180-115
168-109
168- 90
160-110
TOT ST.-NICOLAAS
,20 KORTING
Gratis koncert
‘r^ianuari °P zondag 12 december om 3 uur ’s middags zal Jan Verhoeven een kort
geven van koncert verzorgen op het orgel van de St.-Petruskerk te Hilvarenbeek. Dat
gebeurt dan bij geleger
makers van Hirtum
Nicolaas
1786 in 1
Hij trouwde
een dochtei
werkten
zonen Bern
orgels
tÏ^^^^ljitzoeken
B Shiraz 60- 30 35— W
Shlraz 60- 60 62—
Shlraz 80- 80 145,— I
Shlraz 100-100 220,—
Shlraz 150- 50 200,—
Shlraz 150-100 298,—
B Boegara 30-30 19—
Boegara Super 30-30 27,—
B Boegara 60-60 149,—
W Dardjazin 60-40 47,
Hamadan 80-50 T4,— 1
Karadja 100-60 110— I
Dardfazln 150-50 200- I
M Hamadan 150-100 298,—
B Dard|azin 150-80 350—
B Shiraz 300-200 v.a. 895,—
V Verder speciale aanbieding in
Zijdekleden
speciaal voor
belegging
Ghom Super
Ispahan Super
Ghom Super
Nain Super
Ispahan Super
Keshan Super
Keshan Super
Kachmir Super
Nain Super
Ispahan Super
Tabritz Super
Nain Super
Ispahan Super
Nain Super
Ghom Super
De mogelijkheid bestaat ook om op
deze agenda een abonnement te ne
men en U krijgt deze agenda dan thuis
gestuurd.
Streek VVV Hart van Brabant dacht
er goed aan te doen U op de hoogte te
brengen van een aantal kleine nieuwt
jes en U te herinneren aan een aantal
voor U misschien bekende zaken die
t'an belang kunnen zijn in deze tijd van
interklaas en Kerst.
tannenmode met stijl.
.11'—
Nieuwstraat 172 - Tilburg (hoek Trouwlaan)
Tel. 013-424754. zijstraat achter schouwburg ring.
Ruime parkeergelegenheid op Korvelparkeerplaats,
Negentiende-eeuwse
muziek
Van Hirtum kwam vooral tot zijn
11 nkideaal door de toen heersende
gebied van de kerkmuziek,
araan ook een passage in het
i. De meeste kerken had-
an de vorige eeuw
st, terwijl het orgel
Pas na 1850 ging
definitief vervan-
ie koren, die
ek en grego-
ard van
hij be-
itis het
/as dat
Ontdekking
Al heel lang werd een relatie vermoed
tussen Nicolaas van Hirtum en Lud
wig König, maar bewezen werd dat
nooit. Het onderzoek bracht de schrij
vers bij dr. Ruhe in Hilvarenbeek, die
voor de Heemkundige Kring aldaar
een kollektie heemkundige voorwer
pen beheert in de fraaie ruimten van de
oude Schormolen. En daar bleken
twee profielschaven aanwezig uit de
isen bij de
balie om een
ilburg te kopen. Re
el aandacht te beste-
ing van deze platte-
bruik nemen, aus ei
voor orgelmakers. Er was
naar tweedehands orgels
de van Hirtums er rond 11
Tilburgse schuurkerk
Wederom nieuwe
Xj» druk van
-w plattegrond Tilburg
l,! Dagelijks komen er mens
VVV in Tilburg aan de
plattegrond van Til'
den genoeg om veel
den aan de uitvoerii
grond.
Streek VVV Hart van Brabant in blij
dat er wederom een nieuwe achtste-
druk is uitgekomen. Veel veranderin
gen zijn er niet op aangebracht, de
kleuren zijn wat duidelijker, in de
randgemeenten zijn nieuwe wijken
©genomen.
is van Hirtum vestigde zich in
Hilvarenbeek als orgelmaker.
■de en kreeg twee zonen en
hter. Tot zijn
Nicolaas van I
en Bernard en
orgels in Midden-Bi
i kwam o.a. de Belgische Ke
in Keulen. t::d bracbt veel
Concert en presentatie van gemeentelijk boek
eerder ge-
ïlding van
t boek
van de andere
>’s in het boek.
1 AnthOfnuo aan wv
TT.- 1 urgcis in iviiuucn-Brabant en in wat nu
Hij koos voor Duitsland en kwam o.a. de Belgische Kempen zijn. De Franse
terecht bij Ludwig König in Keulen. tijd bracht veel veranderingen, vooral
Dat was een van de beroemdste or- voor de godsdienst. De katholieken
gelmakers van de late achttiende mochten weer de grote kerken in ge-
eeuw. Hij was adviseur bij de bouw bruik nemen> dus er kwam voiop werk
van het Batz-orgel in Tilburg 1763) en voor orgeimakersEr was veel vraag
1 ge- maakte ook orgels in Breda en Ouden- naar tweedehands orgelsZo plaatsten
1ber bosch. Zijn meesterwerk is het grote de van Hirtums er rond 1805 twee in de
orgel van de Stevenskerk in Nijmegen. Tilburgse schuurkerk op ’t Goirke.
Dit alles vindt plaats op 3 deev...^
op zaterdag gaat de galerie voor
publiek open. Op dezelfde da
opent de heer Hamers op de eerste
etage zijn reklame en adviesburo.
Aluminium gravure
Oude Markt in Tilburg
In deze tijd van Sinterklaas en Kerst
worden er veel cadeaut
Voor sommigen is het mc
passend cadeau te vinden.
Streek VVV Hart van Brabant heeft
toch nog wel enkele leuke geschenken
die hiervoor in aanmerking kunnen
komen, bijvoorbeeld een aluminium
gravure van de Oude Markt. Een re
presentatief geschenk dat sinds kort
bij de Streek VVV verkrijgbaar is. Het
gaat hier om een gravure van de Oude
Markt inTilburg van destijds. Hij is
zeer fraai gestyleerd en bij velen zal
het een stuk historie oproepen.
De gravure is in drie afmetingen ver-
kijgbaar.
Met een verkoopekspositie «100 on
der de 100» waaraan wordt deelgeno
men door tien beeldende kunstenaars,
wordt a.s. vrijdag Galerie Martèl
geopend. De nieuwe Galerie geves
tigd Telefoons traat 10 staat onder
leiding van Marie-Louise Hamers en
werkt samen met de Amsterdamse
galerie-S. Er wordt bovendien een uit
gebreide kollektie antieke Spaanse
meubelen getoond.
ling van de stof was urine noodzakelijk
die door de arbeiders bijeen gebracht
werd. In verband met dit alles werd
aan de Tilburgse bevolking de naam
kruikezeiker gegeven. Van deze krui
kezeiker is een beeldje gemaakt dat
aan deze tijd doet herinneren.
ngen werden ook doorge-
werkplaats. De inrichting
hans dusdanig, dat vlot nu
technische hulpmiddelen
schikking staan voor onderhoud
aratie.
TlDer l»/D pagina w
ja. uc mee
begin van
een orkest,
1 vervulde,
het orkest
/aren gemengde
inlandse muziel
erden. Ook Beman
i kerkmusicus hi
grati
Eerst we
orgeltje en na 1840
rgel.
Bernard van Hirtum bouwde tussen
-orgel van de St.-Petruskerk te Hilvarenbeek. Dat 1815 en )860 een twaalfta, nieuwe or.
»enheid van de presentatie van het boek De Orgel- geis, afgezien van het orgel in Vught-
Dit boek is een uitgave van de gemeente Hilvaren- Esch. Van al deze orgels zijn ter
'oorkeur beek, en zij vond het een passend idee om de presentatie van dit boek in te plaatse zoveel mogelijk gegevens na-
thuis te leiden met een koncert op het grootste orgel dat de van Hirtums' ooit gezocht en nu in het boek afgedrukt.
/ne, eige- gebouwd hebben. Na het koncert zal het boek verkrijgbaar zijn voor een Helaas zijn er nog maar drie instru-
>aan in Oir- k|eine vergoeding. menten van van Hirtum echt goed
erst"emu sa- De orgelmakers van Hirtum zijn de laatste jaren vooral in de belangstel- fnSsen "nan^’ S’^n
jelf thuis be- ,ing gekomen door de restauratie van hun orgels in Hilvarenbeek, Eersel een vjekrtal ,s ged^ltcliL tot ons
en Diessen. Toch zijn er maar weinig persoonlijke gegevens bekend over gekomen in Escb Cuyk, Eersel en
deze orgelmakers. Dat was voor de organisten Ad van Sleuwen en Frans Lierop. Dankzij veler medewerking
Jespers aanleiding om een grondig onderzoek in te stellen naar alles wat er konden al deze orgels bekeken en be-
over de van Hirtums te vinden was. In een halfjaar tijd kwam er zo’n grote luisterd worden. En daaruit blijkt, dat
hoeveelhied historisch materiaal te voorschijn, dat besloten werd om dat Bernard van Hirtum en zijn twee zo-
alles in een boek te verwerken. "en orgelmakers van formaat waren.
Bernard van Hirtum voegde aan zijn 1
handtekening dan ook meestal trots 1
toe Orgelmaker te Hilvarenbeek.
Zijn zonen deden na de dood van hun L
vader in 1875 weinig meer aan de or- zjjn.
gels. Alleen een knecht van Bernard de or
van Hirtum, een zekere Antonie Vin-
gerhoets, verrichtte nog wat grotere
werkzaamheden. Na 1860 was de or-
gelmakerij eigenlijk opgehouden te
bestaan.
werkplaats van van Hirtum. I
van draagt de initialen LK, en i
teerd 3-9-1769. De ontdekkii
deze schaven bevestigt
relatie van van Hirtum jnet
Verder waren in de kollektie
dere voorwerpen van de van 1
aanwezig, met name van hun
Zo duidelijk als de persoon van Ber
nard van Hirtum werd, zo raadsel
achtig bleef de figuur van zijn oudere
broer Anthonius. Zijn handtekening
staat onder de huwelijksakte van Ber
nard uit 1813, en ook onder een kon-
trakt met de hervormde kerkeraad van
Chaarn in 1815. We mogen zelfs aan- ken,
nemen, dat het orgel van de her- den i
vormde kerk van Vught, dat sinds -
1962 in de katholieke kerk van Esch
staat, voornamelijk door Anthonius
gebouwd moet zijn in 1817. Maar na
dat jaar verdwijnt hij spoorloos. Zijn
naam komt in Hilvarenbeek nergens IB
meer voor, ook niet in het overlijdens-
register. Als orgelmaker heeft deze
A.C. van Hirtum nooit meer iets bij-
zonders laten horen. Des te produk-
tie ver werd zijn broer Bernard in Hil-
varenbeek. Mi
Dankzij het Hilvarenbeekse bevol
kingsregister van 1830 en later weten
we. dat van Hirtums woonden op 't
adres Varkensmarkt 3 en 4. Deze grote
woning lag vlak achter de Petruskerk,
met achter het huis nog een grote loods
en werkplaats. Lag, want wie tegen
woordig naar dit adres gaat zoeken,
vindt alleen een grote parkeerplaats.
In het begin van de jaren zestig van
deze eeuw werden deze gebouwen
namelijk gesloopt. Maar tevoren wa
ren er nog houtvoorraden te zien in de
loods. De Heemkundige. Kring redde
snijwerk van bpyen en naast de voor
deur van dit huis plus dé eerder ge
noemde schaven. Eén afbeeLl..c
dit snijwerk siert de kaft van het
over de van Hirtums;
voorwerpen staan foto’
Landelijke VVV
?Ske^mVeen geschenkbon
Wie kent niet de VVV geschenkbon?
kleding
aas voor
omannen
dankzij de inspanningen van de ge
meente Hilvarenbeek.
Op 12 december zal na het gratis kon
cert het besproken werk verkrijgbaar
Het koncert wordt verzorgd door
uv organist van de St.-Catrien in Den
Bosch, Jan Verhoeven. Hij studeerde
piano, orgel en clavecimbel in Utrecht,
Keulen en Tilburg. Voor dit koncert
stemde hij het programma geheel af op
het Hilvarenbeekse orgel, om zo
doende de vele mogelijkheden ervan
goed te laten horen.
klankiuva
mode op
iwcu Z.V11CU vu t>„_
thomus aan de namelijk epn
een bijrol
het orgel 1
gen. Er wa
veel buitenL.
riaans uitvoer
Hirtum was
speelde van 1816 tot 1866
orgel in Hilvarenbeek. F
een tweedehands orgelt
zijn eigen grote orgel.
12 december
Al deze onderwerpen komen uitvoerig
ter sprake in het boek De Orgelma
kers van Hirtum Het boek telt ruim
110 bladzijden en er staan een dertigtal
foto’s in over de orgels en andere za
ken van van Hirtum. De vormgeving
van het boek is eenvoudig gehouden
om de kosten zoveel mogelijk te druk-
zodat het kan worden aangebo-
voor f 5,Dit is vooral mogelijk
De rijwiel- en bromfietshandel van zend gulden. Ook de kinderen werden
Henk van Riet, Melis Stokestraat 29 te niet vergeten. Voor hen zijn er allerlei
Tilburg, werd afgelopen vrijdag op mogelijkheden van skelters tot race-
feestelijke wijze heropend met een fietsjes toe.
druk bezochte receptie. Dat was dan Modernisering
ook alleszins de moeite waard. De voerd in de w
verkoopruimte werd ruim verdubbeld daarvan is tha
en gemoderniseerd en dat ging ook ex- ook allerlei te
terieur gepaard met grondige veran- ter beschikkin
deringen, zodat het publiek reeds bui- en reparatie,
ten kennis kan nemen van de wel zeer
uitgebreide kollektie rijwielen en
brommers. De etalageruiten zijn maar
liefst 2,60 m hoog en gevat in alumi
nium. Pronkstuk bij de rij wielkollektie
is zeker een kompleet standaard uitge
ruste racefiets voor iets meer dan dui-
De eerste verrassing voor de onderzoe
kers was, dat er geen sprake is van één
orgelmaker van Hirtum, maar van drie
generaties orgelmakers. De bekendste
van hen is Bernardus Petrus van Hir
tum (1792-1875), die de meeste nieuwe
orgels vervaardigde. Maar eigenlijk
was zijn vader, Nicolaas van Hirtum,
de ondernemende figuur, die al in de
achttiende eeuw het orgelmakersvak
ging leren en beoefenen. En waar moest
je dat leren in een tijd, dat er nauwelijks
orgelmakers in Brabant woonden Ni
colaas van Hirtum had de keuze tussen
Holland, Vlaanderen en Duitsland,
want daar kende orgelbouw een periode
van hoogbloei.
Een geschenk dat zeer populair is. In
verschillende coupures kunnen bon
nen gekocht worden, van f 5,tot
f 100,Niet alleen voor de gever,
maar ook voor de ontvanger van de
bon zijn voordelen aan te tonen.
Wat de ontvanger betreft, hij kan de
bon besteden in verschillende bran
ches, bij duizenden winkels, in 75
plaatsen in ons land.
Wat ook belangrijk is, is dat de ont
vanger zelf kan bepalen wanneer hij de
bon wil besteden en wat hij ervoor wil
kopen. Zo zullen doublures in cadeaus
voorkomen worden. Een goed idee
dus in deze tijd dacht de Streek VVV
Er is al veel publiciteit gegeven om voor die mensen waarvan u dé keus
aan het feit dat bij Streek VVV Hart niet precies weet een geschenkbon te
van Brabant het beeldje verkrijgbaar is kopen.
van de Tilbrugse krukikezeiker. U Voor nadere j
weet hoe de historie tot stand kwam, staande zaken 1
De wolindustrie in Tilburg is uit' huis- Streek VVV He
nijverheid geboren. Voor de verede- ---
4 Maandagenda Hart van
Brabant met
veel kerstmenu’s
De «Hart van Brabant» is de maanda-
genda van de Streek VVV
Al 25 jaar lang wordt 'de
maandelijks uitgegeven.
1 Langzamerhand is het een tr
worden om in het december
nummer een overzicht te geven van
zeer uiteenlopende kerstmenu’s die bij
restaurants in de streek te gebruiken
- zijn. Voor diegenen die er de voorkeur
aan geven om het kerstdiner thuis te
gebruiken heeft de heer Heyne, eige
naar van Restaurant de Zwaan in Oir-
schot een uitgebreid ker
mengesteld wat door u ze
reid kan worden.
Naast dit overzicht van kerstmenu’s
vindt U o.a. van dag tot dag de evene
menten die in de maand december en
januari in de regio te zien en te bezoe
ken vallen.
Al met al reden genoeg om bij de VVV
MS5 eens binnen te lopen om deze agenda
te kopen.
5.000e lezer
ingeschreven bij
filiaal Heikant
Filiaal Heikant van de openbare bi-
Hioteek Tilburg, vanaf 4 juni 1974
vestigd Schans 32, heeft 25 novemt
11. de 5000e lezer ingeschreven.
Het is Rob Remeysen, 9jaar, Dirigen-
lenlaan 115. Het totaal aantal uitlenin
gen in 1975 bedroeg 141.296 boeken.
In 1976 zal dit aantal ruimschoots
Overschreden worden.
Het huidige boekenbezit is 26.000
banden. De vestiging van filiaal Hei
kant, Schans 32, is een noodsituatie.
Jflen streeft ernaar een nieuw gebouw
ie kreëren, nabij het winkelcentrum,
bmdat de huidige ligging van het filiaal
|jo.v. de wijk niet erg gunstig is.
Tilburg
herinneringen
Niet velen zullen weten dat bij de
Streek VVV een mapje verkrijgbaar is
onder de naam «Tilburg Herinnerin
gen», waarin een negen - tal kaarten
zjtten met pentekeningen van oud -
Tilburg.
Zo vindt U een tekening met de oude
molen aan de Elzenstraat bijvoor
beeld, U ziet hoe de Heuvelstraat er in
1849 uitzag, U ziet de pastorie van de
Heikese kerk, de oude Ster, de Has
seltse kapel, en noem maar op.
Zeker voor de mensen uit Tilburg zelf
een mapje wat misschien cadeau ge
geven kan worden in deze tijd.
gegevens over boven
kunt U zich werJ--
lart van Br
laan 440, Tilburg, tel. 0
it, Spoor
36131.