Oosterse belevenissen
van een
reiziger uit het Westen
we
20% KORTING
(f
OPRUIMING houden hoeft
GAILLARD-van RLADEL
De menselijke stem
I
I
n
ONZE SPECIAALZAAK IS PAS OPEN
Vakbond voor mooie meisjes
OPRUIMING
o
a
Iers?
Huis van kunststof
J
in elf dagen klaar
De prijzenpot
Nederland
spaarde
Keelmicrofoon
voor
OPRUIMING
PREUSSEN
:ng
jrg
gesprekken
tijdens lawaai-
toestanden
Baby - Kleuter - Kinderkleding
BOITMANS
ians
IXUNSIUSBAAN
met;
iftoppelmans
f
r
Ré
Een vingerafdruk in geluid
«'rtpXi?ei,v±
’“tr1 "v"*"’
V
Donderdag 13 januari 1966
DE TILBURGSE KOERIER
Pagina 11
Pagina 12
WIJ DOEN WEL MEE
Helanca-pantalons Jacks Jacquard-pullovers Winterjurken enz. enz.
op
is, onzichtbac
TeL 30617
St.-Annaplein 18
de
kelv
itter dan
it
Nederlan
ir teleur
ast
ver-
0,95
1,90
2,50
2,75
KREFELD
St.-Annaplein 18
van
Tel. 30617
BLAASINSTRUMENT
eigen
deze
sten.
Raj,
rönt-
lovenring 59
elplein 34
■sestraat 150
straat 164
KORVELSEWEG 250
Bezoek tijdens de
pauze van de wedstrijd
het restaurant
roe
na<
een
inste
A.S. VRIJDAG
Tl JSC TRAPPERS
Ziet onze
HUIS-AAN-HUIS
verspreide folder
Ziet onze
HUIS-AAN-HUIS
verspreide folder
ïdeelte
dichtst
Fiingoedwasserij
„en een
ken, n.l.
tisch oml
Het *-
geluiu
trilli-
beelu
praan
cnrcekstem
Aanvang 20.00 uur
Toegangsprijs:
Tribunef 3,50
Staanplaats2,
Kinderenf 1,—
i een snaai-
r. Terwijl de ïcu.
grauwge
s in het
toppen t
uitdi™'
gekakt
en houtvi
eugels
De i
dan een snaarinstrument.
blaasinstrumenten is de ste
len: een t'-
tongwerk
Hen ue uc
kaartjes
topers hun lê™.
n smeulend h:
r de mensent
r van geroos-
oosterse krui-
Eethuizen zijn
same
stammer
naar wl
De
hypnotic
zon. c-
voge.
En in e
inwaart
spreken met de
me buiten
kledingstuk
mosgroen uni-
en een dam-
1. „Voor een
»r", fluistert
sluier
1st en
ingoon
onder
zonsonder-
karaf ijs-
i een milk-
het hoofd-
teen
Westduitslands mooie meisjes zagen
eindelijk een lang gekoesterde wens
in vervulling gaan: zij zullen van nu
af georganiseerd zijn in een vakbond.
De 31-jarige Melanie Rake (op onze
foto rechts) heeft in de Westduitse
modehoofdstad Düsseldorf een „Vak
bond van Fotomodellen en Manne
quins” in het leven geroepen. Voor
rente
joed
j.l.
mid-
i en een
sns door de
avoimd. Als
en sluiten
IX -TREFPUNT
spaarrekeningen nam
en bedraagt
_ieet. ia.
kreek waarvan
s met stamme
mannen aan l_
i vlot waarvan de
Rangoon een reis
AUTO CARENA II
8 mm filmcamera
van f jo&r-
voor t 225.-
Ik s
ren. aan
de kam£
een vooi
ont- kaai
lelijk
foon.
en weegt
“1 voor
j - voor
dat het menselijke microfoon is
al informaties kan derzoek
wikkeld
Aircraft Establishment
i van de mens zijn in deze
tmosfeer veraf en onbedui-
ichte stommel van een trein
j, de sirene van een boot in
in Europa, over bromfietsen en
badpakken, over zakgeld en soft-
Wie ons de tekst van de onzinadver-
tentie voor dinsdagavond 10 uur stuurt,
dingt mee naar een prijs ter waarde van
20,te besteden bij een van onze
adverteerders. Behalve de volledige
tekst van de advertentie dient uw c
lossing dus tevens de naam van de zac
van uw keuze te vermelden.
Korvelseweg
ONZE COLPOI
OOK BIJ U
(uitgez.
Raj moet in de namiddag
die, Rangoon en heeft een an a
w.i 1
Verder verschillende speciale aanbiedingen
MOGEN WIJ U VERWACHTEN
Wij etalageren deze artikelen niet.
g terug naar van drie organs
ander te be- longen een
en reukstok- De t
murmelende leeg,
hoofd glim- kers'
rons en koper, c
..„oon.
len weken zou moeten i
n de schoor
pagodes, in
wuuvuuAcu opgeborgen ligt,
verblijf van enkele dagen is
doende om nooit meer d
geten van een gouden
laatste licht vangt van
■vwi a££e.
topless
drinks.
En terwijl buiten in de blauwe avond
pagodes en tempels zich hullen in snoe
ren van gele en rode lampen, trilt de
Op de steiger wachten talloze mensen op
een sampan, bioscoopgangers en bezoe- -
kers van de avondmarkt. De stad zelf is keivormig liggen om d
leeg en donker met soms de schaduw Ik wandel van kapel
van haastige riksja's die er in het vale zelfs op dit vroege ut
licht van de schaarse straatlampen uit- tegels en mozaïek
zien als enorme, mismaakte insecten. In heet onder mijn blote
het centrum van de stad staat de gouden vinden van mijn scho<
kegel van de Sule-pagode dofglimmend moeilijkheden op omd
tegen de donkere nachthemel. meer weet door well
In deze slapende stad is er maar één
ding te doen: slapen. Maar de vochtige
warmte van de nacht heeft hele legers
insecten in het geweer gebracht, agres
sieve muskieten en als in trance d™
nachtvlinders zwermen om iedere
Rangoon, een stad met achthon-
lizend inwoners, heeft in de nacht
luiden ifcan.eqn dorp in een oei-
Krekel$ Vullen de nacht met hun
.en gesjirp en tjitjaks ritselen ruste-
»n dakbedekkingen en muren. De
iemt een bedorven lucht van
waiter en rottende planten over
De Sule-pagode is niet één tempel, maar
verzameling van kapellen die cir-
-üg liggen om de centrale pagode.
1 naar kapel, maar
uur is de vloer van
areeds ondraag_
heet onder mijn blote voeten. Het terug
vinden van mijn schoenen levert enkele
moeilijkheden op omdat ik niet precies
niet door welke ingang ik bin
nengekomen ben.
j 160 - Tel. 23890
JRTEURS KOMEN
r IN DE BUURT
in Dongen)
*4
Deze stemafdrukken dragen zelfs bij tot
het identificeren van verdraaide stem-
relke men al heeft kunnen gebrui-
J - Jarzoeken van verschei
dene vliegtuigrampen.
e bomen gekapt
ij zijnde spoor
steeds door i
„Bovendien 1
eigen expert
nieuwe bomt
bestrijding”,
emd nisa1'-J
iruk dan
Men staat er
de menselijke
midde’ *-*
ten. V
voortc
heid en 1
verraadt
Raj mij tijd en gebooi
jebouw- terwijl er bov«
---* over (je gemoe
lingspeil, de e«
maatschappelijke
,Het Beste" van
schijnlijk dat de
toekomst het zoge
gram als identific
ken, want
is een sympathieke uniek als c
blij te zijn met het Het geluid
■J--1-adem op
de lippen,
lergaat.
ae stv1'*'
itse onderneming heeft in samen-
-g met deskundigen van het Mi-
terie van Luchtvaart een keelmicro
foon ontworpen, die een hoge graad van
verstaanbaarheid geeft en het mogelijk
maakt om op plaatsen waar veel lawaai
heerst gemakkelijk gesprekken te voe-
i. De microfoon kan worden gebruikt
lawaai van maximaal 120 decibels
boven de geluidsdrempel. Hij is bedoeld
voor gebruik in en in de buurt van
straalvliegtuigen, hefschroefvliegtuigen 1
en vaartuigen, in fabrieken waar veel
lawaai heerst e.d. De microfoon kan
worden gebruikt met een normale hoofd-
- Hij werkt op de stembanden
Jt slechts 85 gram. Het vermo-
>r normale spraak is 2-5 millivolt
r luide spraak 6-10 millivolt. De
‘n het resultaat van een on-
van twee tot drie jaar en is ont
in samenwerking met het Royal
in Farnborough.
sende
lamp. Rangoon,
derdduizend inwe
de gelr
woud. 1
tevreden c
loos op d
rivier ade
modderig
de stad.
De geluiden
broeiende atm<
dend; de zacht
op een brug, J
de haven.
menselijke stem is eerder een blaas-
i een snaarinstrument. Zoals aJ_
atem afhankelijk
blaasbalg de
ik of iets anders
den gemaakt.
plafonds, daken
;aak proeven hebben
plastic een Jange
standaard bouwmater
opmerkelijk feit i
tic kan worden gi
daar op enigerlei
getast. De bouwsec
gehouden door stalen bal
geen kranen
plaats te brer
In het begin van de jaren veertig ont
wierpen deskundigen van de Bell Tele
phone Laboratories in de Verenigde Sta
ten een manier om het unieke stemfre-
quentiepatroon het geluidsprofiel
op papier te brengen.
doordat de
-- longen naar lrev
kelde bewerking men, welke men al
ligt besloten in ken bij het onderz
veefsel, die zich dene vliegtuigramp^
’“-hoofd
de
ge- raadselad
mannen de verkee
groot,
nieti-
:t is bewezen, dat de menselijke stem
luiden kan voortbrengen van veertig
Hingen per seconde. Dat kan bijvoor-
:ld een baszanger. Een coloratuurso-
in kan tweeduizend trillingen per
mde teweegbrengen. De mannelijke
spreekstem heeft een gemiddelde van
honderdtwintig trillingen per seconde, de
vrouwelijke het dubbele, ofwel hetzelf
de aantal ais de middelste C op de pia
no.
IaS .A.
Een Britse firma zal deze week een nieuw L
soort huis van kunststof voltooien l
voor de bouw waarvan elf dagen nodig f
zijn geweest. De firma bouwt zijn eer- |t
ste huizen van kunststof in Darfield I
(Noord-Engeland) met medewerking van
de plaatselijike autoriteit. De huizen wor
den samengesteld uit panelen van een
volkomen nieuwe kunststof en kunnen I
zo nodig, in zeven of acht dagen wor- I
den gebouwd. Frank Cooper, de direc- I
teur van de firma, heeft verklaard, dat I
het nieuwe materiaal een omwenteling I
in de huizenbouw zou kunnen betekenen I
van mijn ambities verwerkelij- I
om de prijzen van huizen dras- I
- ...ilaag te brengen". Met de nieu
we kunststof wordt nog steeds geëxpe
rimenteerd. Het kan in iedere vorm wor
den gemaakt. Plastic muren, vloeren, I
-J— zijn alle mogelijk en I
lebben uitgewezen, dat dit soort I
jere levensduur heeft dan H
srialen. Een ander
t is dat staal op het plas-
gesmolten zonder dat het
ei manier door wordt aan-
ïcties worden bijeen
\ilken en er zijn
voor nodig om ze op hun
mgen.
Toen bijvoorbeeld in 1964 in de buurt
van San Francisco een lijnvliegtuig op
J'achtige wijze verongelukte, ving
uc vciAeerstoren een onverstaanbare ra
dioboodschap op. Bandopnamen hiervan
- werden in stemafdrukken omgezet. Zij
zorgd toonden aan, dait de spreker de tweede
woe- piloot moest zijn geweest en maakten
het mogelijk zijn wanhopige radiobood- Ppn nriL,
schap te ontcijferen. Hij zei hierin, dat werkinq
de gezagvoerder en hijzelf door kogels nisterie
waren getroffen. Het onderzoek wees uit, foon ont
dat een hoogverzekerde passagier tijdens
de vlucht een pistool bij zich had gehad.
i en hoewe-
het verlammend
3 rand van de 1
-'-‘e bedekt is
verte werken
lenstelling van een
nmen weldra via Rangoon een
r wie weet waar zullen maken.
natuur rond de kreek ligt als ge-
rnotiseerd onder de oogverblindende
i. Er is geen blad dat beweegt, geen
jel die zich roert.
een nog grotere hel, verder land-
__rts in een door muskieten gere
geerde jungle hebben eens krijgsgevan
genen gewerkt aan de beruchte Bir-
spoorweg. Na enkele uren in deze vovu-
tige, stinkende hitte voel ik me reeds
.U uc doodmoe en terwijl ik terugloop naar
m die eruit duizenden van hen gestorven moeten
zijn.
Teen<
Te~
waar
licht
gang,
water
lopig is hun parool echter nog niet
„Meer geld, minder werk!”. Men wil
eerst eens alle vrouwelijke mode-
scheppenden in de organisatie opne
men, daarna zal men wel verder zien.
De pionierster Rake heeft zich reeds
met de bevoegde autoriteiten in ver
binding gesteld om na te gaan, of de
arbeidsbureaus aan mannequins kos-
tenloos bemiddeling zouden kunnen
verlenen. Bovendien heeft men eraan
gedacht, aan de vakbond een school
voor mannequins en fotomodellen te
koppelen. Boosaardige tijdgenoten
wachten er echter nu al op, dat Duits-
lands „mooiste vakbond” spoedig tot
staking en protestmarsen zal oproe
pen.
lagers, ook in Rai
Penig in het centrum van
vaar de Sule-pagode gloeit
t van een dramatische i
zetel ik me met een
onder de ventilator van
n zaakje dat blijkbaar 1
s van Rangoon-s teenagers,
vormen de meerderheid
laar er zijn ook enkele
Cliff Richard-rich ting
Teakhout
Het Birmese teakhout is wereldberoemd
en in Rangoon krijgt men een indrua
van de enonne hoeveelheid die geëx
porteerd wordt. Het grootste gedeelte
van het hout wordt ongezaagd uitge- en als ik hem
voerd, maar de verzending van ge- wijst hij mij op
zaagde balken en planken neemt gewei- kend* J
dag toe, vooral vanwege de besparing thuis
oj de vrachtkosten. Dat vertelde mij
althans de heer Raj, employé bij een
grote internationale houthandel
In 1965 bedroeg het netto spaarover
schot bij de Rijkspostspaarbank 202
miljoen tegen 193,6 miljoen in 1964.
Ingelegd werd het vorig jaar 1398 mil
joen en opgenomen 1196 miljoen.
Tezamen met de bijgeschreven i
(134 miljoen) steeg het inleggerstegc
tot 4216 miljoen op 31 december
In het verslagjaar bedroeg de gemid
delde verblijftijd der spaargelden bij
de RPS 3,38 jaar.
Het totaal aantal
in 1965 met 100.000 toe
thans 5,7 miljoen.
telt ook dat een groot gec
transport tussen de plaats
ic.pt worden en de J
>r- of wegverbinding nog
olifanten gedaan wordt,
heeft de onderneming haar
»rts voor de aanplant van
ren en experts voor ziekte-
--jding”, zegt hij, „en de hele orga
nisatie van de houthandel is veel groter
men zo zou denken. „Tot mijn grote
verbazing kent de opzichter de namen
enkele Nederlandse hou timp orteurs
nis ik hem hierover complimenteer,
ijst hij mij op de kalender van een be-
snde Hollandse houthandel die ook
lis veel aan de weg timmert.
De Sule Pagode
Boeddhistische monniken, gehuld in
steenrode omslagdoeken, schuifelen
barrevoets over de kleurrijk betegelde
vloer van de Sule-pagode, mannen
vrouwen liggen neer voor de
van Boeddha die vanachter een s
van wierook zijn glimlach van rus
aanvaarding lacht.
Ik ben vroeg de stad ingegaan, maar
overal in de straten is er reeds de be- nez€
drijvigheid van kooplieden, op de trot- -
toirs hebben verkopers hun waren uit
gestald en bij de markt ontladen kleine,
pezige Chinezen hun groentekarren.
Maar in de Boeddhatempel is van deze
bedrijvigheid niets te merken. Zelfs de
geluiden van de stad zijn onhoorbaar.
Aan de ingang van de tempel heb ik
mijn kousen en schoenen uit moeten
doen. En dan ervaar ik opnieuw dat de
sfeer van het oosten nergens zo voel
baar is dan in tempels en badhuizen.
De lucht in de tempel is zwaar van de
geur van bloemen en in het licht van
de morgenzon dat door nissen in de
muren naar binnen
blauwe waas van Wictvaza
jes. Een oude monnik met
mond, zijn kaalgeschoren
mend in de gloed van bre
slaat met drome~v
gong iedere keer
in de schaal aan
vigen in de temp
om verliohting van d
over de vengankelijkhs
en zoeken de kracht o
eraan te verliezen, zij smeken om u»
gave van het goede oordeel en het juiste
woord. Zij zoeken de sterkte om te leven
in het weten dat het bestaan verganke
lijk is en vol lijden. De gelovigen liggen
vol eerbied neergeknield, kinderen, man
nen en vrouwen.
doorgaans niet bij stil, dat
menselijke stem meer is dan een
idel tot uitdrukking van de gedach-
Voor een psycholoog echter zijn die
irtgebrachte klanken een kleine staal-
met informaties over persoonlijk-
sn karakter. Zelfs over de telefoon
.ut de stem meestal geslacht, leef-
- boortestreek van de spreker,
rendien veel wordt onthuld
>edstoestand, het ontwikke-
evenwichtigheid en de
positie. Het is, aldus
i januari, niet onwaar-
e positie in de nabije
genaamde geluidsspecto-
identificatiemiddel kan gebrui-
^uut de menselijke stem is even
de vingerafdruk.
___t geluid wordt gevormd
"?m op zijn weg van de
Tippen, een ingewikkelde
ondergaat. Dit wonder l’j*
twee stukjes rekbaar weefsel, die
naast elkaar in een „klankkast" 5
kraakbeen bevinden het strotteho
boven aan de luchtpijp. Het zijn
stembanden, die kleiner zijn dan een
wone paperclip. Bij volwassen
i zij ongeveer twee centimeter g
vrouwen 1,25 centimeter. Deze n.c..-
ge instrumentjes zorgen voor onbeze-—
kindergelach, vormen de basis voor w<
deuitbarstingen, de luidruchtige teksten
van de reclamespots of het fraaie ge
luid van Joan Sutherland.
juke-box onder het enthousiasme van de
Beatles.
Ik betaal mijn consumptie aan een kaal-
koppige Chinees die, te oordelen naar
de oplettendheid waarmee hij bezoekers
en meubilair gadeslaat, de eigenaar is
van de gelegenheid. Op straat is de
jacht op bioscoopkaartjes reeds in volle
gang. De meeste theaters hebben een
lange rij ongeduldigen voor het loket.
Ik weet niets beters te doen dan een
kaartje kopen en de rest van de avond
breng ik door in een snikhete bioscoop
waarin op het witte doek een bloederige
strijd gestreden wordt tussen twee legers
die voor mij slechts aan de kleur van
hom uniform herkenbaar zijn. De horde
in gele uniformen heeft de sympathie
van het publiek. Niet in het minst ge
stoord door het krijgsrumoer geeft een
jong moedertje enkele stoelen van mij
vandaan de borst aan haar baby.
Ik weet niet of in Blirma poezen tot de
dagelijkse bioscoopbezoekers horen,
maar halverwege de voorstelling krijg
ik de schrik van mijn leven als ik iets
tegen mijn been voel bewegen en ik in
de groene ogen van een kat kijk.
Een uur na de laatste voorstelling ligt
bedrijfsleider. Ik waag stad verlaten onder de volle maan,
iwel het nauwelijks tien sloppen en stegen huilen honden in
dammend heet. Ik wan- de hemel weet weUce angst
Ik voel me niet prettig bij de gedachte
”n de wolken muskieten die in mijn
ier op mij wachten.
Gouddraad alstublieft
De laatste dag in Rangoon breng ik voor
de zoveelste maal een bezoek aan de
markt en de Bazarstraat.
Een Chinese kleermaker die zijn zaakje
drijft in een kleine ruimte die behangen
is met ansichtkaarten van overal ter
wereld, roept mij binnen, waarschijnlijk
3vau- heeft hij mij reeds eerder zien passeren,
irma- hlij vertelt dat hij zeeman is geweest,
/och- maar dat hij nu zijn oude vak weer
uitoefent om bij zijn familie te kunnen
zijn. Zijn zeemansloopbaan heeft hem
een aardig repertoire van Engelse, Duitse
l aliaanse vloeken bijgebracht en van
deze vaardigheid maakt hij een intensief
gebruik. Als ik zeg dat ik uit Neder
land vandaan kom, knalt hij tot mijn
onuitsprekelijke verbazing enkele oud-
igoon, vaderlandse krachttermen.
ir het Vol trots toont hij mij het j-’--
waarmee hij bezig is; een mosgroen uni
form met tressen, epauletten en J
bord van zakken en kleppen.
majoor van het Birmese leger'
hij.
Dan kijkt hij me triest aan en toont
mij een bijna leeg klasje gouddraad. Hij
vertelt dat hij stad en land heeft afge
reisd om dat spul te kopen, maar nee,
„niet in Birma, niet in Birma," zegt hij
moedeloos. Hij kijkt me hoopvol aan,
alsof hij verwacht dat ik een klosje bij
me heb. Maar nee, al wat hij wil is het
adres van een of andere onderneming
in Europa die gouddraad vervaardigt en
Uj vraagt, smeekt mij hem dat adres te
sturen zo gauw het kan. Ik beloof dat
te doen en als dank vloekt hij enkele
keren in onvervalst Hollands.
t een serie handgetekende ansicht-
- - -tarten met Rangoons parken neem ik
agt mij hoopvol of ik afsdheid van de vriendelijke kleermaker,
idaan kom en als ik Bij de deur schreeuwt hij me na: „arri-
vederdi,” „auf Wiederselhen” en in nog
enkele andere talen gééft hij te kennen
dat ik welkom ben, waarschijnlijk zowel
J „>uddraad.
i de laatste gebeurtenis van
dag in Rangoon. Een stad
•-J-- vertoeven
>nheid die
musea en
Maar een
igen is reeds vol
de aanblik te ver-
pagode die het
de ondergaande
naar zijn zeggen, teakhout exporteert
naar alle Europese landen.
Ik heb Raj opgezocht op zijn kantoor
in de haven met het doei een en ander
te horen over het hout dat bij ons in
Europa Zo'n faam geniet. Maar Raj is
een gezellige prater en teakhout is be
slist geen onderwerp dat hij zonder
goede reden aanroert. „Kijk”, zegt hij,
„teakhout is het hout van djatibomen
die we in het bos omhakken, dan naar
een haven transporteren vanwaarulit het
verscheept wordt.” En dat schijnt dan
alles te zijn, want onmiddellijk daarna
begint hij een éénrichtinggesprek, erg
van de hak op de tak springerig. Zijn -
mening over Shakespeare en dekolonisa- uur is, is he
tie en moderne künst wint het van mijn del naar de
belangstelling voor het teak en als ik de oppervlakte
na anderhalf uur afscheid van hem wil In de verte v
nemen ben ik precies even ver als toen x-m--
ik binnenkwam. Raj stelt mij echter
voor hem de volgende dag te vergezel
len naar een houtzagerij, een kleine vijf
entwintig kilometer stroomopwaarts aan
de rivier.
De volgende morgen ben ik om vijf uur
op de afgesproken aanlegsteiger, waar
Raj en een krijgshaftige figuur in een
verschoten jungledress reeds op mij
wachten. We gaan aan boord van een
motorboot en het Brug-over-de-River-
Kwai-aohtige individu start de motor
neemt het roer. Raj zetelt zich in
kajuit met een exemplaar van The Gt
dian, terwijl de roerganger zj
verbergt onder een tropenhelm uu<=
ziet alsof hij aan een of andere ver
moorde achttiende-eeuwse ontdekkings
reiziger heeft toebehoord,
vertrekken en in een paar minuten
maken de met pakhuizen en kantoren be
bouwde oevers plaats voor modderige
stranden met rottende vissersboten.
En dan worden de oevers helgroen,
planten en struiken hangen tot in het kw.lrf:_r i_
water, maar soms biedt een opening in iLix®.
de begroeiing uitzicht op de vruchtbare Deaue-lmuat'
vlakten erachter.
In deize wereld is de enige kleur groen,
maar groen in een ongelooflijke ver
scheidenheid van tinten. Af en toe vonkt
1 in de het zonlicht iri een vlucht vogels die
sn het voedsel zoeken in het laaiende gro°n
riksja's de rivierboorden, waar het krast
jren ze van miljoenen onzichtbare torren en
kevers. We passeren een trage Chinese
jonk, zijn zeilen nauwelijks bollend in
de luie wind. En dan, aan een flauwe
bocht in de rivier, spiegelt de zon zich
in het goud van een pagode. Boven de
haag van riet op de oever steken de
roestige golfplaten daken van enkele hui-
i uit. Enkele grauwgele koeien staan
-„iagloos in het snelstromende
water, hun koppen triest gebogen, al__.
«-dx b’4n. .e ShSSn'JgS
Om acht uur bereiken we de houtzage- -
rij; een verzameling roestige loodsen en
enkele uit bamboe opgetrokken gebouw
tjes.
De zagerij ligt aan een kreek of aan
dode arm van de rivier, er is tenmii
geen stroming en de roerganger meert
de boot zonder moeite af. We gaan aan
wad en weg van de betrekkelijke koelte
van het water is het broeiend heet.
Een pad voert van de steiger naar de
loodsen, aan de rechterzijde is een
---i-- ’--omstammen
tiemerwereld
nr-ra- zachtgroene
ms, maar toch doet alles levenloos
Er is geen beweging of geluid van
C" dc wurgende stank van
ig schijnt geen plaats te laten aan
lucht om te ademen. We gaan een van
de bamboegebouwtjes in, waar
ëzóê- jonge Birmees in kakikleding ons i
sn in vangt. Raj en de man die kenne
een soort bedrijfsleider is begroeten
elkaar hartelijk en daarna stelt Re!
voor in hef Engels. Het bamboege-
tje waarin we ons bevinden, bestaat uit
een groot vertrek, de ene helft gemeu
bileerd als kantoor, modern stalen
bureau met tel- en schrijfmachine en,
wat een contrast, de andere helft met
een slaapbank van gevlochten lianen en
bamboezitbanken. In een nis in de muur
res’ zit de alomtegenwoordige Boeddha.
De bedrijfsleider is een sympathie’—
man en hij schijnt blij te zijn-
bezoek. Een bediende serveert een licht
ontbijt, smakelijk genoeg, maar van
voor mij onbekende samenstelling, ik
herken geen van de ingrediënten. De be
drijfsleider vertelt dat al het hout dat
zich op de zagerij bevindt via de rivier
is aangekomen. Er is geen weg- of
spoorwegverbinding; het gezaagde hout
wordt in lichters afgevoerd, de stam-
men tot vlotten samengebonden en In de zijn
vereiste hoeveelheden naar de haven in bij
Rangoon gesleept. „Maar", zegt hij, „de
“er van stammen die we naar Rangoon afzenden
het pla- zjjn hier jn dg kreek op grootte en kwa-
Q sn.aar" liteit gesorteerd, gemerkt en ingeschre
ven."
dat trilt de stembanden
klankruimte, die bij de men
keel- en neusholte wordt gea
gevolg van het snelle openen en sluiten
van de stembanden wordt de lucht
stroom onderbroken, zodat er ademsto
ten en trillingen ontstaan, die geluids
golven veroorzaken. De bij elk mens
weer anders uitgevoerde klankruimte
zoals zojuist genoemd, geeft de stem zijn
eigen persoonlijke kleur en geluid.
Het Amerikaanse Rijksluchtvaartbureau ren.
heeft nu opdracht gegeven in alle lijn- in 1
vliegtuigen apparaten te installeren om
de stemmen van de bemanning op te
nemen. De Sperry Gyroscope Company
heeft, met gebruikmaking van een an
der stemherkenningstoestel patent gekre
gen op een soort slot, dat door de men- word
selijke stem wordt bediend. Het is afge- telefc
steld op het frequentiepatroon van de cr.
eigenaar en opent zich alleen, wanneer gen
laas- deze een codewoord spreekt. De tijd en i
alle lijkt niet ver meer dat het menselijke mier
elijk stemgeluid evenveel informaties
verschaffen als de vingerafdruk of
genfoto.
Straathandel
gres- Buiten de tempel slaat de stank van uit-
dan- laatgassen mij in het gezicht en de ver
keerschaos is zo groot dat het nauwe
lijks te geloven is dat Rangoon al in de
vroege avond doodstil is. Tusser.
gemotoriseerde verkeer laveren riks,
en vanaf het trottoir gezien verkeren ze
voortdurend in gevaar.
be trottoirs zijn overbevolkt, kopers en
verkopers argumenteren over prijs en
kwaliteit van de goederen, beide par
tijen trappen naar honden en hier en daar
liggen bijna over de hele breedte van
het trottoir de goederen uitgestald.
Sommige zaken worden volledig op zen uit.
straat uitgeoefend, produktie zowel als beweginc
verkoop. Er zijn kleermakers, schoen-
makers en paraplumakers die ter plaatse
hun waren vervaardigen en te koop aan
bieden. Chinese toko's, waarin de eige
naar bijna onzichtbaar is tussen zijn
veelkleurige koopwaar, flankeren de
betegelde strateni eT xijn Chinese restaurants die
laanen en geuren naar gebraden kip en gestoomde
beeltenis Ik €nkeie publieke schrij
den sluier vers cjjg, gezeten aan kleine tafeltjes,
ten gerieve van de analfabeten brieven
schrijven en voorlezen. Het is opmerke-
'"k dat velen van de kooplieden Chi
nezen zijn. Er zijn natuurlijk ook door
Birmezen gedreven winkels, maar de
meerderheid van de handelslui bestaat
uit Chinezen.
Via de Sule-pagode Road kom ik in het
centrum van de stad, dat op het eerste
gezicht slechts uit bioscopen schijnt te
bestaan. Vanaf de puien grijnzen enonne
bordpapieren koppen van Chinese en -- ------
Birmese filmsterren naar de voorbijgan- groene muur van bemoste boor
gers. Er lopen veel oorlogsfilms, maar en klimplanten. In de schei
dan, het land heeft een militair regime eronder groeien prachtige za
en de Birmezen schijnen van soldaatje- varens, maar toch doet alles
spelen te houden. Ik heb kinderen ge- aan- Er is geen beweging of g
- - zien in perfect geïmiteerde Binna-leger- vogels en de wurgende stank
it door nissen in de uniformen, compleet met distinctieven en rotting schijnt geen plaats te
i valt, hangt het zacht- glanzend gepoetst koper. --
wierook en reukstok- jje trottoirs voor de bioscopen zijn nu
leeg, maar vanavond zullen de beze
kers in de rij staan voor kaartjes en m
- hallen zullen verkopers hun lekker-
lerige gebaren op een nijen roosteren boven smeulend houts-
sr als iemand geld offert kool. Ik dwaal door de mensenvolle
n zijn voeten. De gelo- Bazarstraat, tot de geur van geroos-
ipel bidden tot Boeddha terde kip en de lucht van oosterse krui-
van de ziel, mediteren den mijn eetlust opwekt. Eethuizen zijn
reilijkheid van het leven er genoeg.
nacht om de gehechtheid
zen, zij smeken om de Stille restaurants
In de koele halfschemer van het res
taurant zit een tiental Chinezen aan t...
geschuurde houten tafels. Het is dood
stil, geen geluid van bestek of vaat
werk en de bezoekers wisselen geen
woord. De Chinezen eten met geconcen
treerde gezichten en manipuleren met de
stokjes in hun hand als gold de maal
tijd een goocheldemonstratie.
Ik eet mijn kip uit het vuistje, want in
de heersende stilte hebben het gekras
van mes en vork het effect van een
pneumatische hamer.
Terwijl ik eet word ik allerlei geluiden
gewaar; een ketel water zingt ergens op
een vuur, het verliefde gekwetter van
twee vogeltjes in een kooi aan 1
fond, de zachte tokkel van
instrument in de achterbouw.
Chinezen beginnen aan het
thee schenken en drinken r
me dat voor hen het messengevecht dat ïal
een westerling voert met zijn voedsel,
een afstotende vertoning moet zijn. Maar D,1J2
tenslotte kan je een biefstukje niet met ste'
stokjes te lijf gaan.
De nachtelijke Rangoonrivier is vol sampans, onzichtbaar, maar overal is,
van oever tot oever, het knarsen van roeiriemen en soms de waarschuwende
iep van een der veerlieden. Op de linkeroever van de rivier branden de
rchtlichten van Rangoon, vaalbleke schijnsels die slechts door de weer
kaatsing in het water de oevers markeren. Stroomopwaarts liggen zeeschepen
aan de boeien, schurend aan hun kettingen als nerveuze waakhonden.
Het idee van een snelstromende rivier bezaaid met onverlichte sampans en
vol van onherkenbare geluiden is niet erg aanlokkelijk, en tien minuten
geleden had ik dan ook al mijn moed nodig om mij aan boord te begeven
van een wankele sampan. De enige veerman aan de steiger, een oude rot in
het vak met een gezicht gekerfd als de planken van zijn boot, maakte mis
bruik van het feit dat er geen concurrentie was en verdubbelde de prijs. De
onaangename zuigende geluiden van de rivier en de glibberige substantie
op de steiger weerhielden mij er van het spelletjes van afbieden, weglopen en
terugkomen te spelen, en de veerman begon welgemoed aan de overtocht.
Het oversteken van de Rangoonrivier in een roeiboot is een karwei dat
slechts door iemand met behoorlijke lichaamskracht en een grote kennis van
de stroming gedaan kan worden. De oude man die mijn sampan roeide zag
eruit of hij een halve eeuw ervaring had, maar na vijf minuten roeien begon
ik te twijfelen aan zijn lichaamskracht. De man roeide parallel aan de oever
stroomopwaarts, twintig, vijfentwintig minuten en tenslotte benaderde het
geluid van de riemen in de dollen en zijn ademhaling het volume van een
hele galei slaven. Eindelijk, toen ik me af begon te vragen wat er zou gebeuren
als zijn hart het begaf, stopte hij met roeien en, sturend met de riemen
manoeuvreerde hij de boot stroomafwaarts, onderwijl in een hoek van onge
veer zestig graden de rivier overstekend.
We landden veilig en wel op de juist steiger, iets wat onmogelijk was ge
weest als hij geprobeerd had de rivier dwars over te steken.
Beatle-imitators
van het publiek, maar
pogingen in de Gu
waar te nemen.
De milwsihake schijnt „in" te zijn, hoe
wel de afname waarschijnlijk in ver
band met de prijs teleurstellend is.
groen van j4aar de juke-box slikt geduldig de
st en sjirpt muntstukjes die. haar door de bezoekers
torren en gevt>er(j worden. Een Birmese schone, in
opgemaakt in het befaamde B.B.-motief, hij
luistert zichtbaar ontroerd naar de even
befaamde Elvis. - -
Ik raak in gesprek met enkele teenagers kere:
en het zij gezegd, hun Engels is beter Met
verstaanbaar dan dat van hun idolen, kaar
Een van hen vraagt mij hoopvol of
uit Liverpool vandaan kom en als
I zeg dat ik uit Nederland kom is de hele
^.s°* meute zichtbaar teleurgesteld. Het ge-
*”"■<1 jre,k vlot niet erg, want op de vraag
lureaus aan i
bemiddeling
/endxcu
de vakbc"J
lequins en fvxvuxv
Boosaardig-
er echter nu al op,
s „mooiste vakbond" sp
ing en protestmarsen zal
f
’-'xj
stuk
