I DANSSCHOOL
Zal Uw dialect verdwijnen?
TAST TOE,'t is van BRANDS
HEER EN MEVR. VAN GILS
ra
e:ü
:eum
keééen
ket qdd
tiel
A.v.d. SANDE&Zn.
MEN
TTEN
Enkele van onze prijzen zijn
BRANDS’ Slagerij
1
roN
Fa. H. DAMHUIS
SD3
A. WESSEL
E.T.R.A.
0,45
0,68
200 gr. per stuk 0,80
IEDERE WOENSDAG
VERF im BEHANQ
HEEFT VOORRAM Q
DUN
in
>chter
vraagt
luxe doosjes
Aanme/den:
en en
overs
BUW S
Boorden en
Manchetten
n 18
op Uw
Overhemd
Verzekeringen op allerlei gebied
van
selder
Chemische Wasserij
Ververij
en
i tijd voor
en
Kolen
lie)
depót-
onze
renhorloge
jen
■nklokken
63 a
20717
en
II
Een pracht collectie behang
reeds vanaf f 0,78
Zie de raamaffiches bij
houders.
de
door
Zomerstraat 50 a
Telefoon 20033
N.v.Franse Cartonnagefabriek G.&G.
INDUSTRIESTRAAT 19
tngen wij
ur
Costuum 2,95
Pantalonf 1,25
Colbertjassen. f 1,75
Gladde rokkenf 0,80
Mantelcostuums f 2,95
Varkensbraadstuk
500 gr. 2,75
VEG 337
1174.
145—147
866.
Repareren
Vermaken
Verstellen
Stoppen
Stomen
Verben
Wassen
HEEFT U ONZE 3 B’s BEHANDE
LING AL GEPROBEERD??
Korvelseweg 185 - Telefoon 22474
Bijkantoor: Enschotsestraat 195 Telefoon 20431
SPECIALE
WEEKEND-
AANBIEDINGEN
O
o
DE SCHOOL VOOR AANGENAAM EN
VERANTWOORD DANSONDERWIJS.
Evers-Gaillard
BESTERDPLEIN 1
STOFZUIGERS WASMACHINES
HEUVEL 73 (RICHTING BOSSCHEWEG).
TINGS-
ÏLEN
Lampe-
■- of Slaap-
ETHRON
Bosscheweg 271, (bij het viaduct)
Telefoon 26777, Tilburg
RIA VAN DIJK
Bosscheweg 508
Telefoon 22345
jf
N
ningstraat 2
I. 26633
214
244
274
305
Grtfa
STAALW ARENHUIS
SCHLAPPI
Het adres voor al Uw slijpwerk
en messen golven.
Emmastraat 30 Tel. 20338
irerke-
,t een
wecht
<55^2® (ffsss0® CW ®3^s® ©3^® <33^® ©3^0
wantiteit
waliteit, de sterkste
Pater Ruttenstr. 3
bij Julianapark
Tel. 23990-24850
Depot: Voltstr. 3
handel
jen buite
.melijk
Fijne Rib
500 gr. 2,45
Laat ons Uw
„Moeilijke koop”
gemakkelijker maken.
0p een bromfiets of rijwiel, waarop onze
garantie rust, kunt U de grootste tochten
ondernemen.
jc universin
*se zich b“
de literal
iende eeuw
Hooft
en werkt
voor aankoop van
auto, motor, scooter
of bromfiets
en U betaalt ons
per maand terug
Assurantie- en
Makelaarskantoor
EKKERS
nonstratie ia
ciaalzaak
I Z oerier
l\
ANETTE
FIETS voor
met 3 ver-
duo, bagage-
M-teller, in
n 585,—
RUND- en VARKENSGEHAKT «g f, p
van 1,90 voor slechts 1
per 500 gram
Heden inschrijving
Najaarscursus
ft Privé-adres: BREDASEWEG 56, TELEFOON 30454 0
Schooladres: PELGRIMSWEG 27
ft DE SCHOOL VOOR AANGENAAM EN ft
VERANTWOORD DANSONDERWIJS.
Laurens Kosterplein 13 - Tel. 25085
7 Scooterrijlessen voor 30,—
Tevens Scooterverhuur
N.S.U.-prima
Wij halen en bezorgen!!^
den duur
./as. Het is daar
dialect van vree;
Op het ogenblik
het Nederlands t
of het Drents of
lect raakt op he<.
dat.
Voor de eenheid van ons volk, voor
de welvaart van ons land is een ste~k
dde algemene eenheidstaal toe
sn. Voor de historie van onze
de dialecten echter ook weer
grote betekenis. En zoals men
ichten in musea voor het na-
bewaart, zo kan men dank zij
en de geluidsband de ge
baren. Mf- -
t ook gebeurt,
het bijzonder
het alleen r
lat grai
de e
I Gaillard-Horvers
I ARENDPLEIN 26.
welvaai
öntwikkeldt
te juichen. Voor de historie van
taal zijn de dialecten echter ook i
van zeer grote betekenis. En zoals
klederdrachten in musea voor het
geslacht bewaart, zo kan men danl
de grammofoon en de geluidsband dt
lemen, sproken taal bewaren. Men weze ervan
en tijd overtuigd dat dit ook gebeurt. Voor dc
- taalkundigen, in het bijzonder voor de
dialectologen, is het alleen maar bij
zonder jammer, dat grammofoon en ge
luidsband niet met de eerste bewoners
van ons land zijn binnengekomen.
153 X 107
183 X 107
- X 107
X 107
X 107
X 107
jze Asbestgolfplaten
Rode 5%
Franco thuis in en
omgeving Tilburg
WEIJTMANS
Boomstraat 130 a
Tilburg Tel. 20098
Vleessalade per beker
Gekookte worst, 250 gram
Ringetjes droge varkensworst,
250 gr. per stuk 1,00
Brunswijker Smeerworst,
Nu de school weer begint...
SCHOOL- EN SCHRIJFBEHOEFTEN
Schriften (lijntjes en ruitjes) 10 et.
Schoolpakketten 90 ct. Potloden 5 ct
Schoolgum vanaf 5 ct. Ballpoints 25 ct.
Kladblocs 25 et
en honderden andere schrijfbehoeften.
aan de ene zijde van zo’n waterschei
ding verschilde veelal van die. aan de
andere kant. Men moet daarbij niet al
leen denken aan de grote rivieren. Heel
wat smaller wateren, zelfs beken, d:e
met een flinke stok wel te „nemen”
waren, zijn in dit opzicht van invloci
geweest. De ontwikkeling van handel
en verkeer overbrugde, in de meest
t te letterlijke zin van het woord, dit-soort
zich scheidingen. Waarna een vermenging
len
van 9
„De kleding-reparaiie-specialist”
Asbest Golfplaten
1 meter werkende maat
per stuk
6.52
7.80
9.20
10.40
12.61
13.97
Voor degelijke en goede
opleiding naar
AUTO- en SOOOTERRIJSCHOOL
TELEVISIE BAD10
Erkende Radio- en Televisieservice
Prof. Lorentzstraat 28 Tel. 23208
3^0 <as^o> ffss
Ringbaan Oost 12-Tel. 26039
DE GEHELE WEEK:
Soeppakket 0,25 Soepcomplet 0,95
4 Hamburgers 0,80 3 Slavinken 0.95
Soep- of hachévlees, 250 gram 0.98
Varkenslever 250 gram 1,08
Verse worst, uit puur varkensvlees bereid,
per 250 gram 0,95
er iets van de huiskamer in e., we
kere zin kan men zich daarbij zo knus
„onder ons” voelen. Bovendien hebben
velen de neiging in het dialect een
uiting te zien van de cultuur van
bepaalde streek. Meestal hebben
daarin geen ongelijk.
Hoe sympathiek men echter tegen
over streektalen staat, men ontkomt
niet aan de zekerheid, dat zij bezig
zijn te verdwijnen. Wij, die dit schre
ven, zijn geboren en getogen in een
ge- plaats, waar men een zeker dialect
en sprak. Een van de meest kenmerkende
- hebbelijkheden van ons dialect baarde
onze onderwijzers indertijd voortduren
de zorg. Onlangs bemerkten wij, dat
kinderen die nu in onze geboorte
plaats naar school gaan die dialectische
eigenaardigheid niet eens meer kennen.
En dat in de tijd van één generatie!
Eigenlijk is het met het dialect gesteld
als met al die andere bijzondere din-
die tot de folklore van een streek
„ehoren: klederdrachten, volksdansen
een specifieke manier van bouwen.
Maar nu al treft men de klederdrach
ten aan in musea, leggen groepen jon
en gens en meisjes zich doelbewust toe op
Ne- het beoefenen van de volksdans en be
waart men typen van woningen en boer
derijen alsmede de inrichting daarvan
in een openluchtmuseum. Dat
„.„es is niet meer van deze tijd. Zomin
als de dialecten een verschijnsel zijn
van de twintigste eeuw. Èn hoe tegen-
-‘rijdig het misschien ook mag klinken:
„„s volk mag zich verheugen in de
overwinnnig van zijn eenheidstaal.
raken in de aanvang van dit
et tweetalige België. U
«uxdi vue leest, weet hoe de al
gemene tegenstelling in België zijn
twistpunt meestal vindt in de taal. Laat
ons een ander voorbeeld geven. W
oorsprong in veronderstellen, dat er midden op de
proken werd. Veluwe een ongeluk gebeurt. Bij dat
ongeluk komen een arts uit Groningen,
een geestelijke uit Maastricht en eeu
^litieman uit Arnhem hun hulp ve--
en. Daartoe zijn zij echter alleen
maar in staat doordat zij zich alle dne
kunnen bedienen van één taal. Het
voorbeeld is misschien wat kinderlijk,
maar het illustreert toch wel de nood
zaak van onze algemene eenheidstaal.
Daarnaast kan men natuurlijk ópmer
ken, dat het bestaan van streektaler.
hiermede niet in strijd is. Er zijn zo
veel mensen die meer dan één taal
vloeiend kunnen spreken. Dat is alle
maal waar. Er is echter een ontwikke
ling gaande die niet te stuiten is. Dc
industriële revolutie, waarvan wij in de
geschiedenisles hebben geleerd, is niet
blijven stilstaan. In feite beleven wij er
op dit moment een volgende fase van.
De technische ontwikkeling die daar
van het gevolg geweest is en nog is,
heeft communicatiemiddelen geschapen
die de wereld verbazend klein hebben
gemaakt. Behalve snelle verkeersmid
delen zijn daar radio,televisie, telefoon,
en onderwijs, evenzoveel media
aan de verbreiding van de een
heidstaal actief meewerken. Want al
deze hulpmiddelen verlossen gebieden
uit hun isolement. En isolement is juist
de levensvoorwaarde voor de groei en
de bloei van het dialect. In vroeger
eeuwen speelden waterscheidingen een
i betekenis ten aanzien van hit
sr van een streek. Ook de taal
Denk om die motten;
ze vliegen nu rond.
Zorg dat ze zich niet
kunnen nestelen in uw
kasten; 1 strook
NEXALOTTE
voldoende per kast voor
ruim ’n half jaar 1,25.
DROGISTERIJ
Van de schoolbanken zult U zich nog jammer. Er is een zekere gemoedelijk
wel de staatkundige kaart van Europa heid gelegen in het dialect. Men proeft
herinneren. Daarop waren de verschil- er iets van de huiskamer in en in ze-
lende staten, de verschillende landen
van onze oude wereld in verschillende
kleuren aangegeven en U hebt er trouw
de hoofdsteden en de middelen van be
staan van geleerd. Voorzover U na de
lagere school nog een inrichting van
voortgezet onderwijs hebt gevolgd, hebt
U van een aantal van die landen bo
vendien de taal geleerd. Is daarbij
nooit de vraag bij U opgekomen h‘>e
zo’n taal nu ontstaat? U weet hoe het
in de staatkundige geschiedenis is
gaan: er waren zeer veel oorlogen
zeer veel vredesverdragen, er waren
veroveringen en er was gebiedsverlies.
En heel vroeger waren er leenheren
en opstandige leenmannen, die zich van de
hun heer weinig of niets aantrokken pla
en geheel en al baas speelden in eigen
gebied. Uit die baaierd van gebeurte
nissen, van politieke intrigues en brute
krachtmetingen ontstaat wat we de
kaart van Europa noemen. Maar by gen
elk land dat op een zeker ogenb’ia behc
zelfstandig wordt is niet op datzelfde
moment een eigen en geschikte taal.
Het bewijs daarvoor levert onder an
deren België, dat in 1830 ontstond
dat het sindsdien moet doen met Ne
derlands en ^Frans als officiële talen,
talen bovendien die in menig opzicht
voortdurend in onmin met elkaar leven, zorgvuldig
Landen evenwel, die een veel oudere alles is ni<
geschiedenis hebben, beschikken wel
over een eigen taal. Frankrijk heeft -
het Frans, Engeland het Engels en strijdig het
Nederland het Nederlands. Deze talen ons volk
hebben natuurlijk een eeuwenoude ge- -
schiedenis. Heel in het begin echter Wij spraken ir
zijn ze dialect geweest. Het Frans was in artikel over het
die oude tijd niets anders dan het dialect allen die kranter
van het He de France, het eiland in de
Seine, waarop en waaromheen Parijs
ontstaan en gegroeid is.
Het Engels vond zo zijn c7z
de taal die in Londen gesproken werd.
En het Nederlands is gegroeid uit het
dialect van het gewest Holland. Laten
wij dat Nederlands eens wat nader be- politi
kijken. Als we volledig willen zijn, lener
moeten we zeggen, dat ons huidige
Nederlands ontstaan is uit het Holland
se diklect, maar dat daarbij een aan
tal andere, vooral Brabantse, invloeden
een rol hebben gespeeld.
Puzzel en zoek
in dit blad
MEISJES
voor het maken van
Hoe is het nu mogelijk, dat uit een pers
dialect een algemene taal ontstaat, die dje
als het ware boven alle andere dialee- - - -
ten komt te staan? Een dergelijke ont
wikkeling heeft met de streektaal als
zodanig meestal weinig uit te staan.
Het is meer een kwestie van overwicht
van een bepaalde streek. Het gewest
Holland is in de zestiende en zeven roi van
tiende eeuw voor onze lage landen in karakter
nagenoeg alle opzichten toonaangevend
geweest. De Nederlandse handel en
scheepvaart waren in die dagen buiten
gewoon belangrijk en voornamelijk ge
concentreerd in het westen van het
land. De rijkdom van reders en koop
lieden gaf Amsterdam zijn grachten
huizen. Als centrum van wetenschap
gold sinds het einde van de zestiende
eeuw de universiteit van Leiden. En de
kunst die zich bij uitstek van de taal
bedient, de literaire kunst, vond in de
zeventiende eeuw zijn grootmeesters in
Bredero, Hooft en Vondel, alle drie
wonend en werkend in het westen. Nu
is het een psychologische wet, dat toon
aangevende mehsen nagevolgd worden
U kimt dat op de huidige dag al heel
goed merken aan de steeds veranJe-
rende mode op het gebied van de kle
ding. En toen Marlon Brando voor Na
poleon had gespeeld, bleek zijn vreem
de haardos zoveel indruk gemaakt
hebben, dat menige jonge man 2
een Brando-kop liet knippen. Het is
misschien niet zo leuk om het te zeg- op
gen, maar wij hebben nu eenmaal de was.
neiging om andere mensen na te doen,
zeker als die mensen in onze ogen iets
te betekenen hebben. En iets te beteke
nen hadden de Hollanders uit de zeven
tiende eeuw zeker. Hun taal heft zich
daardoor over het gehele land verbreid
en is de algemene eenheidstaal gewor
den. Wij noemen dat het algemeen be
schaafde Nederlands.
Het ontstaan van een eenheidstaal
brengt de ondergang van de dialecten
teweeg. Weliswaar zijn naast het alge
meen beschaafde Nederlands tot op de
dag van vandaag een groot aantal dia
lecten blijven bestaan, maar het aantal
daarvan zal langzamerhand afne™“"
Misschien zal er zelfs wel eens eer.
komen, dat er geen dialecten als uiting
van levende taal meer bestaan.
Zeer veel mensen, en dat zijn werke
lijk niet alleen de sprekers van het een
of andere dialect, vinden dat oprecht
stok
in dit opzic
vikkel:
„rugde. in de n
1 het woord, dit-;
irna een vermt
van streekkarakter, zeker aan de
den duur niet meer te vermijdt
larbij uitgesloten, dat het
eemde smetten vrij blijft,
ik krijgen kinderen les m
en niet in het Zeeuws
of het Limburgs. Het dia-
let hellende vlak. Zo gaat
