lil
w
Si
Oom Paul sa! wel rech wees
Maar onrecht versloeg hem
en Advertentiebk d
f
I
||gg
■■■■■■■■■■■■mm
Sei o i f esi wHJ f I
WAARSCHUWING
dit ook zeer
we-
1843 veldkornet,
im-
‘t
het
Het is
man zich in op het Nederlandse
naar Europa....
oefende naast zijn militaire werkzaam-
Het verhaal van de boerenoorlog is te
zeer bekend om het nog eens weer te ge
ven. Veel meer is het gewenst terug te
gaan naar de halve eeuw, die aan dii
zwarte stuk in de geschiedenis van Enge
land voorafging, want in deze jaren i
mers werd de prelude geschreven van
treurspel, dat de Britse-regering aan
eind van Krugers leven opvoerde
téh
voor Gronden-
Kon ik maar iets
voor hen doen
U zit misschien dit blad te lezen in een ge
zellig verwarmde kamer, met een kopje koffie
en een cigaret, kortom in een atmosfeer, die
niets dan vrede en rust ademt. Maar toch zui-
leu Uw gedachten bij het lezen teruggaan
naar de tijd, toen de droeve grondslag werd
gelegd voor ons werk, toen zij, wier graven
wij nu met zorgen omringen, als brandende
fakkels neerstortten met hun vliegtuigen, toen
ze doodmoe voortploeterden door de modder
van de Nederlandse velden, toen ze door vij
andelijk granaatvuur vielen, ver van hun va
der en moeder, van hun vrouw en hun kinder
en, van hun meisje en in de bodem van ons
vaderland hun laatste rustplaats vonden. O,
hoe vaak hebben we toen in hopeloze onmacht
uitgeschreeuwd; ,,Kon ik maar iets voor hen
doen 1“
Iets voor hen doen, we kunnen het helaas
niet meer. Het is niet meer mogeiijk om onze
zijn dankbaarheid te tonen aan hen onder de witte
Gehoorzaamheid
Ook in ons Baarle moet de gehoorzaamheid
‘n voorname rol spelen.
Om ‘n eerbiedige en onmiddellijke gehoor
zaamheid te verkrijgen moeten vader en moe
der aan één eind trekken. Zelfs al kan vader
‘t niet eens zijn met de door moeder getroffen
maatregelen, of moeder niet de door vader
getroffen maatregelen zelfs dan moet de ene
partij ‘n onmiddellijke gehoorzaamheid eisen
en de andere partij moet steunen en als ze dit
niet kan, zwijgen.
Bespreek ‘t geval later samen, echter nooit
in ‘t bijzijn van uw kind.
„Eendracht maakt macht"
„Elk huis, dat in zich zelf verdeeld is, zal
ten onder gaan”.
Spreek vaak met elkaar over ‘t gedrag en de
leiding van uw kinderen en bid er nog vaker
voor!
kruisen. We kunnen niet meer vertellen dat
het hun offer was dat ons het leven spaarde,
hoe graag we het ook zouden willen
Maar hun nabestaande zijn er nog, die va
ders en moeders, die vrouwen en kinderen ver
over zee. En zij wachten op ons, op U en op
mij, die toen gezegd hebben: "Kon ik maar iets
voor hen doen1‘
Nu hebben we onze kans, neen, meer: onze
plicht, onze ereplicht. U verzorgt wellicht een
graf. Dat is belangrijk, heel erg belangrijk. U
hebt belangstelling voor ons werk. Daarmee
steunt U ons meer dan wij zeggen kunnen.
Maar wil al dit prachtige werk voortgang
zijn militaire taak wist te kwijten hij be
vrijdde Transvaal van de voortdurende
bedreiging met ondergang door de Zoe
loestoch ligt zijn grootste verdienste
wel in het burgerlijk bestuur, waartoe nij
in 1874 geroepen werdalsvice-president
In die tijd had men ais president een
predikant, Burgers, die veel goeds voor
Zuid-Atrika heeft gedaan. Hij organiseer-
de het bestuur, deed talrijke voorstellen
om het ouderwijs op gang te helpen, dat
erbarmeiijk slecht was, en wilde Trans
vaal een goede spoorwegverbinding met
zee bezorgen. Doch hij waste vooruit
strevend en bracht door zijn dikwijls on
begrepen politiek de staatskas aan de
rand van het bankroet. Deze man liep te
hard van stabel en men gaf toen de voor
keur aan Kruger als president, mede om
dat Krugers geloofsopvattingen meer in
overeenstemming waren met die van de
meerderheid van zijn landgenoten.
Hoewel hij dus in zeker opzicht tegen
over Burgers stond, toch was Kruger een
verdraagzaam man. Hij toonde zich zelfs
eens bereid een synagoge te «openen, al
klonken toen de woorden, waarmee hij
die opende, enigszins wonderlijk. Met
verheffing van stem zei oom Paul toen:
,,In de naam van Jezus Christus verklaar
daarmede géén contact heeft en
bepaald niet wenst-
Onze Dienst heeft geen monsternemers; de
monsters worden of door de boeren zelf,
of door bemiddeling van de assistenten van
deRijksland- en tuinbouw Voorlichtingsdienst
genomen.
De verschillende particliereu laboratoria
passen geheel afwijkende methoden van on
derzoek toe, die niet op Nederlandse proef
velden zijn getoetst, zodat de adviesbasis on
voldoende betrouwbaar is De Rijkslandbouw-
vooriichtingsdienst geeft hierop dan ook geen
advies.
Het Bedrijfslaboratorium
derzoek is gevestigd te:
Groningen, Prof. Van Hallstr. 3,
Geldrop, Papen voort 138,
Goes, Singelstraat 13,
Oosterbeek, Mariëndaal.
Men zij dus gewaarschuwd. Indien men
twijfelt, neme men contact op met de assis
tenten van de Land- of Tuinbouw Voor
lichtingsdienst of schrijve men aan één van
bovenstaande adressen.
Uw verkoudheid van neus,
ItppI of borst weg met
k
vlezen gaven en hem zonder eigenbaat j
krachtige hulp verleenden. Van hen kun
nen wij noemen Pierson, Harting en
Moltzer. Dit enthousiasme der Nederlan
ders heeft Kruger nooit vergeten en
steeds heeft hij Nederland gesteund en
Nederlanders als adviseurs naar zijn
land geroepen.
Oom Paul begreep best, dat een der
zwakke punten van Zuid-Afrika lag in
1 het gebrek aan onderwijs en wetenschap
pelijk onderlegde mannen. Daarom be
sloot hij goed onderlegde Nederlanders
uit te nodigen belangrijke posten te ko
men bezetten. Toen vele ouderen daar
toe niet genegen waren, wendde hij zich
tot de jeugd. Een twee-en-twintig-jarige,
nog niet gepromoveerde rechtsgeleerde,
mr Leyds, werd tot staatsprocureur be-
noemd. Deze keus heeft Kruger nooit
verdroten, want Leyds was een man, die
zelfs door de Engelsen spoedig om zijn
I grote bekwaamheid werd geroemd. Dit
voorbeeld vormt een nieuw bewijs voor
de opvatting, dat de jongeren meer ver
antwoordelijke posten in de wereld moe
ten bekleden, omdat hun grote veer
kracht de vooruitgang bevordert.
Kruger slaagde dus op allerlei terrein,
maar zijn grootste glorie lag in hen ver
werven van de onafhankelijkheid van
Transvaal. Het bloed van zijn makkers
had niet vergeefs gevloeid. Engeland had
nog niet de moed om de wereld vooral
Duitsland te tarten door een annexatie
en was onder de indruk van Krugers
persoonlijk en de grandioze ontvangst,
hem in Europa te beurt gevallen.
Nog geen twintig jaar later zou John
Buil zich opnieuw als een verscheurend
dier op deze vreedzame bevolking stor
tten. Doch niet nadat Kruger opnieuw al
1 aangewend om de vrij
heid te behouden, zou het Britse rijk
zijn prooi verkrijgen.
Het moet een ontzettend moment voor
deze eenvoudige man met zijn groot
rechtvaardigheidsgevoel zijn geweest
toen hij zich op 19 October 1900 in
scheepte op onze kruiser „De Gelder
land" die hem door de fierheid van on
ze grote vorstin Wilhelmina ter beschik
king werd gesteld. En terwijl zijn land de
doodstrijd streed, zeulde president Kru
ger de vorsten en leiders der Westerse
landen al om steun, die hij niet vond.
De leeuw van Rustenburg, zoals hij
werd genoemd, was altijd recht door zee.
Geen stap week hij af van het pad van
recht, eerlijkheid en ridderlijkheid.
Daarom kon hij geen vrede sluiten met
de overweldigers. Hij zon zijn hoofd
nooit voor onrecht en leugen in de schoot
leggen. Dat bleek eens uit een rede die
hij moest houden tot een aantal vijanden
teKrugersdorp. De president zei toen.
.Vrienden, gij zijt niet allen vrieden hier.
Sommigen van u zijn moordenaars en
dieven. Toch zal ik tot u spreken, dus:
„vrienden, moordenaars en dieven”,en
hij vervolgde zijn rede zonder een spier
van zijn gezicht te vertrekken.
Zijn onbuigzaamheid voerde hem in
ballingschap ver van zijn kinderen en
zijn geliefd land. Hij stierf te Clarens in
Zwitserland in 1904. Maar Zuid Afrika
vergat hem nooit en het viert nog -
geboortedag als de grote nationale dag
van de Unie van Zuid-Afrika, voor welks
grootheid hij zijn leven lang heeft gestre
den.
De laatste tijd blijkt, dat er ernstige ver-
waring ontstaat in verband met praktijken
van een particulier laboratorium voor grond
onderzoek, dat zich in de stad Groningen
heeft gevestigd (Oude Boteringestraat 53).
Met nadruk wijzen wij erop, dat het Be
drijfslaboratorium voor Grondonderzoek niets
uitstaande heeft met particuliere lobaratoria,
Oom Paul sal wel rech wees". Deze woorden, door zo menig Afrikaner uitgespro
ken tijdens het regiem van Paul Kruger, die zo sterk zijn stempel drukte op onze ver
wanten op de zuidpunt van het „Zwarte Werelddeel", vormen 'n bewijs van het gro
te vertrouwen van zijn landgenoten in zijn beleid.
Op 10 October 1825 werd in het districht Colesberg van Kaapland een man gebo
ren die bewijzen zou over de gaven te beschikken, waaraan zijn land zo node behoefte
had op het eind van de 19de eeuw, die heenvlood temidden van ‘t krijgsgewoel op de
Transvaalse velden, terwijl de aarde nog rood gekleurd zag van bloed, dat stroomde
voor recht en vrijheid.
Op 1--
ik deze synagoge geopend”.
Maar de nieuwe president begon~ zijn
ambt in de grootste moeilijkheden. Enge
land had nl. Transvaal weer tot een deel
van het Britse Rijk verklaarde, nadat in
1852 de onafhankelijkheid van denieuwe
staat was gegarandeerd. De meerderheid
der Boeren greep reeds naar de wapens,
toen Kruger tot bezinning en overleg
aanmaande. De volksraad besloot hem
naar Europa te zenden. Kruger ging,
maar slaagde niet.
Na een bloedige oorlog met de Engelse
toog hij opnieuw naar Londen en deze
reis is wel een der belangrijkste gebeur-
tennissen uitzijn leven geweest. Hij, de
practisch ongeletterde man, werd in
Frankrijk, Duitsland en Nederland met
de grootste eerbewijzen ontvangen.
T Tijdens die reis verwierf hij de steun
van Duitsland en de sympathie der
reld buiten Engeland.
Te Amsterdam vond hij mensen, die be
reid waren de spoorweg naar zee te bou
wen en te financieren. Hij had in Neder
land vele gesprekken met mannen der
wetenschap, die hem alle gewenste ad-
van
1862101 1874 w hij ftooldaanvoerder
talenten ten toon heeft gespreid en de der Transvale, s.
rijpe vruchten plukte van zijn groot ge ALS PRESIDENT
loof zijn harde jeugd en zijn onverzette- Hoe goed Paul Kruger zich ook van
lijk karakter.
Moeilijk en vol gevaren waren zijn
kinderjaren, toen een trekwagen hem tot j
woonplaatsdi nde en het geweer een
huishoudelijk voorwerp was. De afkeer
tegen de Engelsen werd Kruger met cle
paplepel ingegoten. In de vele gesprek
ken met zijn vader op de lange tochten
heeft hij als jongen gevraagd naar de
oorzaak van hun voortdurend reizen en
trekken. Hij heeft geluisterd, gecornbi
neerd en zijn conclusies getrokken, die
juist waren dank zij een scherp verstand
en de volkomen logica, die hem eigen
was Hij leerde de stelling van Chamber-
lain kennen, die inhield dat Engeland ge
roepen was de wereld te regeren en dus
ook de Boeren. Kruger beminde de vrij
heid en hij nam zich dan ook als knaap
voor zijn leven lang verzet te plegen te
gen de toepassing van die stelling op zijn
geboortegrond.
In zijn jongensjaren maakte hij ook reeds
gevechten mee. Op 12-jarige leeftijd lag
hij onder de ossenwagen te schieten op
een overmacht van Zoeloes, die een
handvol Boeren wilde vermoorden. Daar
leerde hij zijn tweede vijand kennen: de
Kaffer. Spoedig zou zich hier nog een
3de gevaar bij voegen: de tegenstelling
tussen zijn volksgenoten.
Op 17 jarige leeftijd tot assistenl-veld
kornet geroepen lot leiding geven, heelt
Paul zich reeds jong in de problematic
van zijn land ingewerkt. Niet door onder
wijs wantKruger kon nauwelijks schrij
ven maar door de ervaring leerde hij de
tegenstelling van geloof en levensbe
schouwing doorzien en dat zou hem la
ter nog te pas komen, toen hij geroepen
werd de eenheidte bewaren, terwijl de
Engelsen er steeds op uit zijn geweest
onenigheid te zaaien bij hun tegenstan
ders. Kruger heeft de eenheid onder de
Boeren bewaard. Militair heeft hij ten
slotte de nederlaag geleden tegen Enge
land, maar de overwinning op de ver
deeldheid der boeren doet hem als presi
dent en volksleider op het hoogste niveau^
Op^l7 jarige leeftijd vond hij in Trans
vaal een thuis. Hij trouwde, kreeg een
zoon, maar verloor hem reeds na drie
maanden, terwijl zijn vrouw reeds 13
maanden na het huwelijk ten grave daal
de. Vier jaar later huwde Paul Kruger
met Suzanna Duplessie, die hem 16 kin
deren heeft geschonken.
Hij werd in 1843 veldkornet, maar
45e Jaargang
Weekblad voor Baarle-Nassau-Hertog en Omstreken.
19 October, (nu 50 jaar geleden) scheepte deze
oorlogsschip „De Gelderland" voor zijn laatste reis
heden ook nog het boerenbedrijf uit. Op
een van zijn tochten in 1845 werdhij aan
de duim gewond doordat zijn geweer
barstte. Om infectie te voorkomen sneed
Kruger eigenhandig een lid van zijn
duim af zonder er ooit nog over te praten.
In 1848 reeds was hij commandant,
4 jaar later luitenant-generaal en
Nummer 43
1950
Zaterdag 28 Oct.
dit
3
>1
W'
1 1 X l_ -- k >-ii£ lilt r>
2
50 Jaar geleden scheepte Kruger zich in op H. M. 's „De Gelderland
Vergeefs klopte hij aars orn sleurt
IN NEDERLAND
Verschijnt iedere Zaterdag. Prijs f 2.50 per half jaar. Advertentie prijs 4 cent per m. m.
--Pedate- E. F- jfjonq en J. C^rs Uitgave: Drukkerij de Jong, Baarle-Nassau
