en
Baarle’s Nieuws- en Advertentieblad
DE RASSENWAAN EEN GEWETENSVRAAG
PU RO L in huis!
D AM l»O
Kindje verkouden?
Wetenswaardigheden over
de gemeente Chaam*
(Wordt vervolgd)
De Burgemeester
J. Loots
Dan rug, keel en borstje
inwrijven met
blanken en katholieke negers met elkan-
der van gedachten hebben gewisseld’
over het rassenvraagstuk. Pater john La
Farge S. J. was moderator van deze groep.
Hij had jaren lang onder de Negers
van het Zuidelijke deel van de staaf
MarYiand gewerkt een van oudsher
Katholieke streek en was daar tot de
grondbeginselen gekomen, die de New
Yorkse organisatie op zijn advies tot de
hare maakte.
Het eerste van deze beginselen is dat
het rassenvraagstuk met in de eerste:
plaats van politieke of economische aard
is, maar van morele aard. Het christelijk
geweten is er bij betrokken en dat gewe
ten moet en kan het juiste antwoord,
vinden, want er bestaat geen onoplos
baar moreel probleem. De Kath. Interra
ciale Raad heeft in hoofdzaak een opvoe
dende en voorlichtende functie. Zijn
eerste taak is, het publieke geweten, en
vooral het katholieke geweten, wakker
te schudden, zodat de mensen hun vei.
antwoordelijkheid in deze kwestie gaan’
beseffen. Daarbij wordt vooral de nadruk
gelegd op het fundamentele feit, dat de
Neger, evenals alle andere mensen, be
kleed is met de waardigheid van de dooi
God geschapen mens, verlost door het
Bloed van Ghristus en, in werkelijkheid
of potentieel, lidmaat van het Mystieke
Lichaam van Christus en bestemd vooti
een eeuwig leven bij God. Het is ontoe
laatbaar, dat, om opportunistische rede
nen van politieke, sociale of econom
sche aard, deze grondwaarheden worden
verduisterd.
FONDS
DER MEESTBEGAAFDEN
De aanvragen tot het bekomen van een
studiebeurs op de Arrondissementsfonds der
Meestbegaafden voor het schooljaar 1950-
1951, moeten uiterlijk voor 15 Februari 1950
aan de Heer Gouverneur der Provincie Ant
werpen gezonden worden.
Zij moeten uitgaan van de ouders of voog
den der kinderen en de volgende stukken be
vatten:
1 de aanvraag waarin moet worden aange
geven: Naam en voornamen van de belang
hebbende, juist en volledig adres, aard der
beoogde studiën en beoogd beroep.
2) een inlichtingsbulletijn nopens de studie-
uitslagen der drie laatste jaren, van de instel
ling waar de aanvragers de lessen heeft ge
volgd.
Deze formulieren zijn op het gemeentebe
stuur te verkrijgen. Vermits de belanghebben
de de zedelijke verbintenis aangaan de toege-
stane studiebeurs volledig terug.te betalen zo
dra hun geldmiddelen dit zullen toelaten, zal
de aanvraag niet alleen ondertekend worden
door de ouders of voogden, maar ook de per
soon die de gunst aanvraagt Het is nochtans
wel verstaan dat de verplichting tot terugga
ve geen burgerlijk-rechterlijke verplichting is.
De aandacht wordt er op gevestigd dat de
aanvragen voor een studiebeurs op de Fond
sen der Meestbegaafden slechts mogen inge
diend worden voor de kinderen welke als bij
zonder begaafd kunnen beschouwd worden.
Kunnen in aanmerking komen de j kinderen
welke, niet enkel door de in de school beko
men uitslagen, hun karakter en hun wil, en
eindelijk wegens hun gedrag uitmunten.
Eveneens dient in overweging genomen dat
de hulp slechts verleend wordt aan kinderen,
die uit hoofd van de geldelijke toestand van
hun ouders, hun studiën niet zouden kunnen
voortzetten,
De aanvragers zullen opgeroepen worden
om een examen te doorgaan De schifting zal
met de nodige strengheid geschieden. De kin
deren die werkelijk de van de élite vereiste
verstandelijke en zedelijke hoedanigheden be
zitten, zullen enktl in aanmerking komen voor
het genot der studiebeurzen.
Geen enkele aanvraag na 15 Februari 1950
ingediend zal in aanmerking genomen worden
Geen nieuwe aanvraag dient ingezonden
door de kinderen waaraan een studiebeurs
werd toegestaan tijdens het verlopen jaar.
Bij bevel: De Secretaris
J. Van Haeren
Liast van zenuwen?
Mijnhardt'i Zenuwtabletten
helpen U er overheen.
Zaterd UAr7'1950
Weekblad voor Baarle-Nassau-Hertog
Bij brand- en snijwonden, Pijnlijke kloven,
___.Ruwe handen en Schrale huid.—
Noodwet Ouderdomsvoorziening
De Secretaris van de Commissie Noodwet
Ouderdomsvoorziening der gemeente Chaam
brengt ter algemene kennis van belangheb
benden, dat binnenkort de afkondiging van
een K.B. is te verwachten tot wijziging van
het K.B. d.d. 9 November 1947, Staatsblad
H 368, tot vaststelling van een algemene
maatregel van Bestuur, als bedoeld in artikel
4, 2e lid der Noodwet Ouderdomsvoorzie
ning.
Reeds meerdere malen hebben lezers van
ons blad de vraag gesteld, wanneer er nu
eens een stukje over Chaam in het weekblad
„De Chaamse Koerier” zou verschijnen. Na
verschillende stukken in het archief ter
plaatse te hebben geraadpleegd is men dan
eindelijk zover gekomen om de nieuwsgierige
lezers over Chaam enige bijzonderheden te
vertellen.
,,De gemeente Chaam bevatte destijds
eveneens als nu het dorp Chaam benevens
de gehuchten Snijders—Chaam, Heikant,
Houtgoor met Legge, Chaamdijk en Dasse-
mis met Ginderdoor. Haar oppervlakte be
sloeg 2913 bunder, telde 198 huizen en onge
veer 1350 inwoners, die merendeels hun be
staan vonden in de landbouw en zich tevens
toelegden op het vetmesten van kapoenen
(jonge hanen) en hoenders. Ook had men in
Chaam een tweetal veldsteenovens, twee
brouwerijen en een graanmolen, gebouwd in
plaats van die, welke 1 Januari 1838 af
brandde. De gemeente was zeer houtrijk
(vele wouden) en men vond er talrijke vis
vijvers, waarin de karper zeer weelderig
tierde. De Rooms-Katholieken, ongeveer
1500 ten getale, maakten met enige huizen
der burgerlijke gemeente Gilze en Rijen (ge
naamd Valkenburg en het Veer) de peer
van Chaam uit, dat behoorde tot het Deke
naat van Breda. Het werd bediend door een
pastoor. De Hervormden waren ten getale
van 50 en behoorden tot de gemeenten
Chaam, Baarle-Nassau en Alphen.
Weer veel vroeger hadden de hervorm
den dezer gemeente een afzonderlijke ge
meente uitgemaakt, welke gemeenschap van
af 1638 bestond. De eerste die alhier het
leraarambt bekleedde was Paulus Episcopius,
doch deze vertrok in het jaar 1648 naar
aldus Charles Keenan S Redactiechef van „America” in de Linie.
Wie een onderzoek instelt naar de be
trekkingen van de Katholieke Kerk tot de
Negers in de Verenigde Staten, zal al
dadelijk worden getroffen door twee op
merkelijke feiten. In de eerste plaats zal
hij zien dat, terwijl er op iedere vijf inwo
ners van de Verenigde Staten, een
Katholiek wordt gevonden, slechts één
katholiek van de 70 een Neger is, of
schoon de Negers een tiende deel van de
gehele bevolking uitmaken.
Het tweede opmerkelijk feit is, dat
(althans tot voor weinige jaren) de kat
holieken zich niet door enige speciaal
katholieke houding in zake het rassen
vraagstuk van de andere blanken hebben
onderscheiden.
Tweeërlei verklaring.
Het eerste feit kan wellicht voldoende
worden verklaard uit de historische ach
tergrond. Tot aan het midden van de ne
gentiende eeuw was de Kerk in de Ver
enigde Staten niet stei k en tot op heden
is zij het zwakst, waar de Negers het tal
rijkst zijn, n. 1. in de Zuidelijke Staten.
In de dagen van de slavernij waren
kerkelijke samenkomsten de enige vorm
van maatschappelijk leven, die voor
Negers was toegestaan en omdat destijds
aan de Katholieke Kerk allerlei belem
meringen in de weg werden gelegd, wa
ren het de protestantse kerkgenootschap
pen, die de Neger hebben gekerstend.
Ook nu nog zijn de Negers in de Verenig
de Staten over het algemeen protestant.
Voor het tweede feit- (een merkwaard}
ge blindheid, ook van de katholieken,
ten aanzien van de morele problemen
die de positie van de Neger meebrengt)
moet de verklaring rneer in psycholo
■.gische factoren worden gezocht. En die
factoren werken blijkbaar nog steeds
door, te oordelen naar de houding van
priesters, die uit het buitenland in de Ver
enigde Staten komen en daar critiek loc s
de mythe,aanvaarden, die is uitgedacht
om de wetten en gebruiken te rechtvaar
digen, welke ten doel hebben ,,de Neger
op zijn plaats re houden”, wat natuurlijk
slechts zeggen wik op ‘n ondergeschikte
plaats. Er schijnt nu eenmaal iets in de
rassenwaan te zitten, dat het vermogen
van de mens om redelijk te denken,
ondermijnt.
Kentering
In de periode van ongeveer vijftien
jaar, die thans achter ons ligt, is daarin
echter veel veranderd. Steeds meer pries-
wijden zich aan het bekeringswerk onder
de negers. De paters van St. Jozef werken
reeds lang op dit gebied; de paters van ‘t
Goddelijk Woord hebben seminaries voor
negers geopend en die van de Afrikaanse
Missies stellen priesters beschikbaar voor
Neger. Parochies in de Verenigde Staten.
Enkele jaren geleden heb ik op een
avond in September in de New Yorkse
St. Carolus Borromeus Kerk een doop
plechtigheid bijgewoond, waarbij 110
's Gravenmoer. Na het overlijden van de
predikant Hendrik Jacobus van Nauhuis in
1807 werd deze gemeente met die vanBaarle-
Nassau verenigd. Jacobus Jansen was de
i eerste predikant die in deze vereniging het
eerste als leraar fungeerde. Men had in die
gemeente eveneens een school.
Weer veel vroeger was Chaam slechts een
heerlijkheid, en maakte als zodanig een ge
deelte van het land van Breda uit. Doch
in het jaar 1243 gaf Godevaard IV, Heer
van Breda, de landbouwing Chaam ten erfe-
lijken regte, aan een zekere Willem, door
Godevaart, „Den brenger van den brief”
genoemd, op voorwaarde van jaarlijks, onder
de naam van bede, aan den Heer van Breda
te betalen, twee vestern (ruim 3 mudden)
rogge, vier vestern (ruim 7 mudden) gerst
en zes schillingen Lovens (70 cents); terwijl
Willem verplicht was, evenals de andere lie
den van het land van Breda, Godevaart en
zijn nakomelingen, te helpen in de krijgs
tochten, dan wanneer hij in oorlog zou ge
raken, wanneer hij zijn dochter ten huwelijk
zou geven of wanneer hij in de gevangenis
zou worden opgesloten. Uit de verschillende
stukken blijkt niet hoe lang de heerlijkheid
Chaam door Willem en zijne nakomelingen
in erfpacht is geweest; immers bij de schei
ding die in het jaar 1290 tussen Raso van
Gaveren en Gerard van Wisemale plaats
had, werd Chaam nog niet bij de dorpen van
het Land van Breda genoemd. Zeker ging
het evenwel, dat het in latere tijden bij dit
land is ingelijfd en tegelijk met de andere
dorpen verheven is geworden. Het dorp
Chaam, bij de oude schrijvers ook wel Kam-
be of Cham Kaam of Ham geheten, lag
2J4 uur Z. Z. O. van Breda en 2 uur Z. O.
van Ginneken heette in vroegere tijden een
vermakelijk oord, en was een der oudste dor
pen van deze landstreek, want in de Salische
wetten was het reeds bekend als een der
maalsteden of plaatsen, waar de Franken,
nadat zij in de 5e eeuw hun vergaderingen
hielden, werd in het jaar 422 als zodanig
vermeld. Toen telde de kom van het dorp
Chaam 400 inwoners met 49 huizen.
Het dorpshuis werd gesticht in het jaar
1823. De kerk was voor de Reformatie aan
de H. Antonius toegewijd en werd destijds
bediend door een afgezondene van de Abdij
van Tongerloo, welke stichting aldaar veie
goederen bezat. De naburige kerk van
Alphen had Chaam tot moederkerk. Het was
een ruim gebouw met een zware toren, waar
van de spits geheel van metselsteen was op
getrokken.
In het jaar 1815 was aan het inwendige
der kerk enige verandering gebracht en
werd zij door vrijwillige bijdragen van een
orgel voorzien. Ook in het jaar 1836 had
zij door het verplaatsen van de preekstoel,
het restaureren van de oude en het bij maken
van nieuwe banken enige verbetering onder
gaan.
De R. K. Kerk van de H. Antonius Abt
stond op uur afstands van het dorp in het
gehucht Heikant langs een eikenlaan „De
Kerkdreef” geheten. Dit gebouw werd echter
in 1842 door een R.K. Kerk met toren ver
vangen. Dit zijn wel de voornaamste wetens
waardigheden die men uit de oude stukken
heeft kunnen putten, terwijl de hoop wordt
uitgesproken de verschillende lezers hier
mede van dienst te zijn geweest.
In laatstgenoemd besluit was bepaald dat
voor de toepassing van artikel 4, le lid van
de Noodwet Ouderdomsvoorziening, niet-
Nederlands met Nederlanders worden gelijk
gesteld, indien zij sedert het bereiken van de
45-jarige leeftijd onafgebroken hier te lande
hun woonplaats hebben gehad.
De strekking van het af te kondigen besluit
zal zijn, dat voor de toepassing van de Nood
wet, personen van Belgische nationaliteit
geheel op één lijn worden gesteld met Neder
landers, zulks in het kader van het op 29
Augustus 1947 tussen Nederland en België
gesloten verdrag betreffende de toepassing
der wederzijdse wetgeving, met betrekking
tot de sociale verzekering. Dit houdt in, dat
Belgen in Nederland woonachtig, slechts be
hoeven te voldoen aan de voorwaarde ge
steld in artikel 5, sub a, der Noodwet (6 jaar
in Nederland woonachtig).
Het besluit zal terugwerkende kracht heb
ben tot 1 October 1949, de datum van in
werkingtreding van bovengenoemd verdrag.
Chaam, 9 Januari 1950.
Secretaris N. O.V., Chaam.
BAARLE-HERTOG
en Omstreken.
volwassen Negers in de Katolieken Kerk
werden opgenomen. En dat was niets
ongewoons in die parochie.
Wat het ontwaken van het katholieke
geweten betreft, de leiders van Neger
volk in de Verenigde Staten verklaren
tegenwoordig, dat de Katholieken Kerk
hard op weg is om een van de beste kam
pioenen voor een rechtvaardige oplos
sing van het rassenvraagstuk te worden.
Voor een groot deel is dit te danken
aan het werk van de Katholieke Interra
ciale Raden (Catholic Interraciale Cou
cils). De eerste van deze organisaties is
in 1934 in New York voortgekomen uit
enkele bijeenkomsten, waar katholieke
Als U een fout mankt in ‘t
verkeer,
dan doet U vaak ook and'ren
„zeer”
Nummer 2
45e Jaargang
A
1
Verschijnt iedere Zaterdag. Prijs f2.50 per half jaar. Advertentie prijs 4 cent per
Redactie: E. F. de Jong en J. C. Rovers
Katholieke actie tegen achteruitzetting der negers in de USA
m. m.
Uitgave: Drukkerij de Jong, Baarle-i "arsau
